Refleksje po nokaucie
Jarosław Krawczyk 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:06
Wojna sześciodniowa – to brzmi naprawdę porażająco. To jak błyskawiczny nokaut: jeden bokser
natychmiast zagania drugiego do rogu, zasypuje go ciosami i przeciwnik z łoskotem pada na deski...
Nasuwająca się od ręki metafora bokserska nie jest tu jednak stosowna, bo przecież arabskich
przeciwników Izraela było kilku.
źródło: Rzeczpospolita
Z oczywistych względów wojny błyskawiczne są lepsze niż długotrwałe zmagania, mające okropną
inklinację do przeradzania się w ofiarne stosy żołnierzy i cywilów. Zresztą jestem po stronie tych,
którzy uważają, że szybko uwinąd się z przeciwnikiem to prawdziwa sztuka wojenna. Nie przemawiają
do mnie żadne marsze i kontrmarsze, kunsztownie tratujące teren wraz z masami ludzi. Niech jak
najszybciej przestanie szczękad oręż, a zwycięzcy i pokonani usiądą do układania sprawiedliwego
pokoju. Niestety, to ostatnie to tylko ponury żart, gdyż po szybkim triumfie zwycięzcy nad wyraz
rzadko potrafią się powstrzymad od twardego dyktatu.
Zawsze jednak rodzi się pytanie, dlaczego ten większy, na pozór silniejszy, dał się tak szybko
znokautowad. I pewnie zawsze mamy ten sam zestaw odpowiedzi: triumfator miał lepiej wyszkolone
wojsko, lepszych generałów i sojuszników, był lepiej zorganizowany, no i – naturalnie – posiadał
lepsze dzidy bądź samoloty. A w ogóle miał sprawniejszą gospodarkę etc. To wszystko prawda, ale
pozostaje głębszy wymiar tego pytania.
Ryszard Kapuścioski, zastanawiając się nad przyczynami arabskich klęsk w starciach z Izraelczykami
(już nie pamiętam, czy chodziło mu o wojnę sześciodniową czy też wojnę Jom Kippur z 1973 roku),
twierdzi, że ważniejsze od sztabowców i samolotów były postawy społeczeostw paostw wojujących.
W krajach arabskich – powiada – biło się samo wojsko, a w Izraelu w istocie cały kraj – wszyscy. Całe
społeczeostwo przesiąknięte było wolą zwycięstwa, a może raczej wolą przetrwania, bo wyobraźmy
sobie, co stałoby się po stanowczym zwycięstwie Arabów. Nadto okazało się, że nie można prędko
przerobid drobnego kupca z damasceoskiego czy kairskiego suku na sprawnego, efektywnego
żołnierza, a w Izraelu do wojska idą wszyscy zdolni nosid broo.
Obiegowy pogląd, że są narody genetycznie odważniejsze i tchórzliwsze (tę drugą cechę przez wieki
niesłusznie przypisywano Żydom), to rasistowska brednia.
Jeśli już zniosło nas w wojnę Jom Kippur: Chaim Herzog, jeden z ówczesnych dowódców armii
izraelskiej, późniejszy prezydent Izraela, we wspomnieniach oddaje hołd odwadze egipskich żołnierzy
i sprawności sztabowców wroga. Głównej przyczyny zwycięstwa upatruje w większej samodzielności
izraelskich żołnierzy – w chaosie pola walki żydowski dowódca najniższego nawet szczebla łatwiej
podejmował ryzykowne decyzje niż jego arabski odpowiednik, który odcięty od rozkazów, łatwo się
gubił.
A ja ze smutkiem konstatuję, że już dawno pogubiłem się w perspektywach pokoju na Bliskim
Wschodzie.
Może jednak dożyjemy.
Gorący Bliski Wschód
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:09
Po wojnie sueskiej z 1956 roku Bliski Wschód przeistoczył się w scenę gigantycznego wyścigu zbrojeo.
Stany Zjednoczone coraz mocniej angażowały się po stronie Izraela, a Związek Sowiecki poparł
radykalne reżimy w Syrii i Egipcie, między innymi sprzedając im broo. Dzięki temu Moskwa zyskała
efektywne narzędzia wpływu na sytuację w regionie. Konflikt bliskowschodni wpisał się więc w
globalną konfrontację między antagonistycznymi blokami polityczno-wojskowymi.
źródło: Rzeczpospolita
źródło: Rzeczpospolita
źródło: Rzeczpospolita
Począwszy od 1966 roku Egipt nasilił wsparcie dla walczącej z Izraelem Organizacji Wyzwolenia
Palestyny, której główne bazy znajdowały się w Jordanii. Obawiając się uwikłania w wojnę, król
Jordanii Husajn usiłował temu przeciwdziaład, ale był zbyt słaby, aby zdecydowad się na otwartą
konfrontację z Palestyoczykami. Działania wymierzone w izraelską Galileę zaczęła również Syria.
Władze Izraela uważały, że paostwa arabskie realizują uzgodniony plan przygotowao do agresji.
Umocniło je w tym przekonaniu postawienie armii egipskiej w stan pełnej gotowości bojowej 15 maja
1966 roku.
Trzy dni później prezydent Egiptu Naser zażądał wycofania z Synaju i Strefy Gazy sił ONZ, które
stacjonowały tam od 10 lat. 23 czerwca Egipt zamknął dla statków izraelskich cieśninę Tiran,
odcinając izraelski port Eilat od Morza Czerwonego. W odpowiedzi władze Izraela podjęły decyzję o
rozpoczęciu wojny prewencyjnej.
Izrael przeprowadził mobilizację sił zbrojnych. Pod broo powołano 220 tys. ludzi, wystawiając armię
liczącą ponad 300 tys. żołnierzy. Zorganizowani byli w 32 brygady, w tym 11 pancernych, 16
zmotoryzowanych, trzy zmechanizowane i dwie powietrznodesantowe.
Brygada była podstawowym związkiem taktyczno-operacyjnym izraelskich wojsk lądowych. Brygada
piechoty składała się z trzech batalionów piechoty, batalionu czołgów, pododdziałów
rozpoznawczych, przeciwpancernych, zaopatrzenia i obsługi. Brygadę pancerną tworzyły dwa
bataliony czołgów średnich, batalion czołgów lekkich oraz batalion piechoty zmotoryzowanej. W
skład brygad powietrznodesantowych wchodziły cztery bataliony spadochroniarzy oraz bronie i
służby.
Artyleria zorganizowana była w dwie brygady, znajdujące się w dyspozycji Naczelnego Dowództwa i
używane na głównych kierunkach działania. Naczelnemu Dowództwu podlegały też brygada artylerii
przeciwlotniczej oraz brygada rakiet przeciwlotniczych. Łącznie armia izraelska dysponowała ok. 800
działami polowymi i 108 wyrzutniami rakiet przeciwlotniczych.
W siłach powietrznych służbę pełniło ok. 14 tys. żołnierzy wyposażonych w 400 maszyn bojowych i
szkolno-bojowych oraz 60 samolotów transportowych i śmigłowców. Lotnictwo zorganizowane było
w trzy dywizjony myśliwskie, dywizjon wielozadaniowy, trzy dywizjony myśliwsko-bombowe i
bombowe oraz dwa dywizjony transportowe. Były one wyposażone głównie w samoloty francuskie,
m.in. w myśliwce Mirage. Wyszkolenie pilotów w zakresie walk powietrznych, działao przeciw celom
naziemnym oraz współdziałania z własnymi wojskami stało na bardzo wysokim poziomie. Atutem
izraelskiego lotnictwa były także rezerwy – na jeden samolot przypadało średnio 1,5 załogi, co
znakomicie zwiększało efektywnośd użycia sił powietrznych.W siłach morskich Izraela służyło ok. 4
tys. marynarzy i oficerów. W skład marynarki wchodziły cztery okręty podwodne, trzy niszczyciele, 12
kutrów torpedowych, sześd okrętów patrolowych i trzy małe okręty desantowe.
Najsilniejszą armię spośród paostw arabskich miał Egipt. Jego wojska lądowe zorganizowane były w
dwie dywizje pancerne, dwie dywizje zmechanizowane, dwie dywizje piechoty, brygadę
powietrznodesantową i 12 pułków artylerii. Dywizje składały się z trzech brygad danego rodzaju
wojska, pułku artylerii polowej, pułku artylerii przeciwlotniczej, oddziałów rozpoznawczych, łączności,
inżynieryjnych i tyłowych. W przeciwieostwie do sił zbrojnych Izraela artyleria polowa była
integralnym elementem każdej brygady, do tego siłę ognia każdego batalionu wydatnie wzmacniały
moździerze kal. 81 i 120 mm oraz działa przeciwpancerne 57 mm. Organizacja dywizji odzwierciedlała
egipskie koncepcje, w których przedkładano siłę ognia nad manewrowośd. W rezultacie tej statycznej
taktyki oddziały egipskie, przy niskim poziomie wyszkolenia szeregowych i oficerów, ustępowały
wojskom izraelskim.Armia egipska dysponowała ok. 1600 działami polowymi oraz 1200 czołgami i
działami samobieżnymi. Natomiast siły powietrzne posiadały ok. 350 maszyn produkcji sowieckiej,
chioskiej i polskiej. Wartośd bojową lotnictwa egipskiego obniżało słabe wyszkolenie personelu
latającego, szwankujący system łączności i naprowadzania na cele, a przede wszystkim brak globalnej
koncepcji jego użycia.
W skład egipskiej floty wchodziło: 14 okrętów podwodnych, pięd niszczycieli, trzy fregaty, dwie
korwety, 18 kutrów rakietowych, 32 kutry torpedowe, osiem trałowców, 12 ścigaczy okrętów
podwodnych i 10 okrętów desantowych.
Syria powołała pod broo 40 tys. ludzi, zwiększając stan swoich sił zbrojnych do 50 tys. żołnierzy. Byli
oni zorganizowani w trzy brygady pancerne, brygadę zmechanizowaną, siedem brygad piechoty i
batalion powietrznodesantowy. Armia syryjska posiadała ok. 300 dział polowych oraz 400 czołgów i
dział samobieżnych. Większośd sprzętu wojsk lądowych pochodziła z dostaw sowieckich. Lotnictwo
dysponowało 200 samolotami (w tym 140 maszynami bojowymi MiG-17 i MiG-19) zorganizowanymi
w 14 eskadr. Flota wojenna składała się z 20 małych okrętów – trałowców, kutrów patrolowych,
rakietowych i kutrów torpedowych.
Po zmobilizowaniu 20 tys. rezerwistów jordaoskie siły zbrojne osiągnęły stan 40 tys. żołnierzy. Wojska
lądowe zorganizowane były w dwie brygady pancerne, 11 brygad piechoty i batalion
powietrznodesantowy.
Jordania posiadała ok. 200 dział polowych, ok. 200 czołgów i kilkaset pojazdów opancerzonych.
Królewskie Jordaoskie Siły Powietrzne dysponowały 70 maszynami bojowymi (głównie brytyjskie
Hawker Hunter FGA. 9) w sześciu eskadrach. Jordania w trakcie działao wojennych otrzymała
wsparcie z Iraku w postaci brygady zmotoryzowanej, a kilkadziesiąt irackich samolotów atakowało
cele na terytorium Izraela.
Wojna błyskawiczna kontra statyczna obrona
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:12
Kierownictwo wojskowo-polityczne Izraela, zdając sobie sprawę z ograniczonych zasobów ludzkich i
materiałowych, chciało jak najszybciej przenieśd działania na terytorium przeciwnika i rozegrad wojnę
błyskawiczną.
Izraelski plan zakładał w pierwszej kolejności zniszczenie lotnictwa paostw arabskich, następnie
rozbicie sił zbrojnych Egiptu na półwyspie Synaj, a wreszcie przerzucenie wojsk z frontu synajskiego
przeciwko Syrii i Jordanii. Zasadniczą rolę w tej koncepcji odgrywały wojska lądowe i lotnictwo.
Marynarka otrzymała zadanie obrony wybrzeża. Marsz sił lądowych miały wspierad desanty
spadochronowe i śmigłowcowe. Kluczem do sukcesu było skoncentrowanie sił na wybranych
kierunkach, zaskoczenie przeciwnika oraz utrzymanie wysokiego tempa działao. Gros sił skierowano
przeciwko Egiptowi. Na froncie synajskim Izrael skoncentrował początkowo 19 brygad w trzech
grupach operacyjnych: „Północ” gen. Israela Tala, „Centrum” gen. Abrahama Joffe i „Południe” gen.
Ariela Sharona. Oprócz tego dwie brygady rozmieszczono w rejonie El-Kuntilli, a kolejną w okolicach
portu Eilat. Na początku czerwca siły frontu synajskiego wzmocniło jeszcze 80 tys. rezerwistów. Na
front jordaoski wysłano pięd brygad, które miały pozorowanymi działaniami ofensywnymi związad siły
Jordanii, a na front syryjski – trzy brygady, mające zadanie powstrzymania ewentualnego natarcia
przeciwnika.
Odwody Naczelnego Dowództwa (10 brygad) rozmieszczono pod Tel Awiwem. Tuż przed atakiem
lotnictwo izraelskie przerzucono na lotniska polowe, urządzone na wybudowanych w tym celu
odcinkach autostrad od Gazy do Hajfy i na pustyni Negew. Tymczasem przywódcy i generalicja
paostw arabskich zamierzali uwikład Izrael w długotrwałe walki pozycyjne, aby po wykrwawieniu sił
przeciwnika rozpocząd działania ofensywne. Jednak koncepcja ta nie była szczegółowo rozpracowana
i przedwiczona ani skoordynowana w skali trzech frontów potencjalnej wojny. Nie opracowano także
żadnego planu alternatywnego na wypadek porażki w bitwie obronnej.
Dwie egipskie dywizje zmechanizowane strzegły obszaru pomiędzy Gazą, El-Arisz i Abu-Ageilą. Prócz
tego Gazy broniła brygada piechoty, a El-Arisz brygada pancerna. Był to rdzeo obrony, na którym
miały się załamad natarcia izraelskie. Odwód (dywizja piechoty, dywizja pancerna, brygada piechoty i
brygada pancerna) rozmieszczono w głębi Synaju z zadaniem wykonania przeciwuderzeo w razie
przedarcia się Izraelczyków przez główną pozycję obronną. Za Kanałem Sueskim umieszczono odwód
strategiczny: dywizję pancerną i dywizję piechoty.
Jordania rozwinęła na granicy z Izraelem pięd brygad na pozycjach obronnych na zachód od Jordanu.
Na wschód od rzeki stały dwie brygady odwodowe.
Syria rozmieściła cztery brygady na dobrze przygotowanych rubieżach obronnych przy granicy z
Izraelem, trzy zaś stanowiły drugi rzut. Częśd sił wydzielono do działao zaczepnych na terytorium
przeciwnika. Odwody rozmieszczono w rejonie Damaszku.
Uderzenia na lotniska
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:13
Działania wojenne rozpoczęły się 5 czerwca 1967 roku. O świcie, podobnie jak w poprzednich dniach,
częśd lotnictwa izraelskiego przeprowadziła loty pozoracyjne w zasięgu radarów arabskich, po czym
wróciła na lotniska.
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
Kiedy maszyny izraelskie zniknęły z przestrzeni powietrznej, odwołano alarm w lotnictwie i obronie
przeciwlotniczej Egiptu, Syrii i Jordanii. Wówczas izraelskie grupy uderzeniowe wystartowały, kierując
się nie ku Synajowi, lecz na północny zachód, nad Morze Śródziemne. Zatoczywszy łuk nad morzem,
Izraelczycy zaatakowali egipskie bazy lotnicze od zachodu i północy, a więc z kierunków najmniej
oczekiwanych.
Operacja była tak zaplanowana, aby główne egipskie lotniska wojskowe (El-Arisz, Gebel, Ibni, Bir
Gifgafa, Bir El-Themada, Abu Suweir, Kabrid, Kair Zachodni, Beni Sueif, Fajid) zaatakowano w tym
samym czasie. Czas uderzenia – godz. 7.45 czasu kairskiego (8.45 w Tel Awiwie) był wybrany
nieprzypadkowo. Wywiad izraelski ustalił bowiem, że stan podwyższonej gotowości bojowej w
lotnictwie egipskim jest utrzymywany od świtu do godz. 7, a większośd personelu baz rozpoczyna
pracę o godz. 8. Poza tym dopiero ok. 7.30 podnosiły się mgły otulające o tej porze roku deltę Nilu.
Plan powiódł się znakomicie. Stojące na lotniskach samoloty egipskie zostały ostrzelane pociskami
rakietowymi oraz bronią pokładową. Szczególnie skuteczne okazały się działka kalibru 30 mm – ich
pociski dosłownie rozcinały kadłuby bezbronnych maszyn wroga. Izraelczycy nie atakowali hangarów,
koszar i składów z zaopatrzeniem, skupiając się na wyeliminowaniu samolotów przeciwnika.
Zaskoczenie Egipcjan było pełne. W powietrze poderwały się tylko dwa klucze myśliwców MiG-21
(według publikacji izraelskich odbywały one rutynowy patrol), ale szybko zostały zestrzelone.
Niedługo później na egipskim niebie pojawiły się następne fale izraelskich maszyn. Przez dwie godziny
(co 8 – 10 minut) bombardowały i ostrzeliwały kolejne lotniska. Tym razem atakowane były nie tylko
samoloty, ale również pasy startowe. Do niszczenia betonowej nawierzchni pasów startowych
Izraelczycy używali 450-kilogramowych bomb burzących zrzucanych z lotu nurkowego oraz 250-
kilogramowych bomb przeciwbetonowych, które przebijały warstwy betonu o grubości jednego
metra.
Izraelczycy postawili wszystko na jedną kartę. Do obrony własnej przestrzeni powietrznej pozostawili
jedynie 12 myśliwców, z których osiem patrolowało w powietrzu, a cztery dyżurowały na lotnisku pod
Tel Awiwem. Obsługa naziemna lotnisk zwijała się jak w ukropie, tankując i uzbrajając maszyny, które
po ataku powróciły na lotnisko, by mogły wystartowad ponownie. Do zadao bojowych wykorzystano
nawet samoloty szkolne Tsukit, które m.in. zniszczyły w rejonie El-Arisz egipski pociąg z amunicją oraz
zwalczały stanowiska wrogiej artylerii na Synaju.
Izraelczykom sprzyjał fakt, że lotnictwo Jordanii i Syrii zachowało niezrozumiałą biernośd. Dopiero
koło południa Syryjczycy zbombardowali rafinerię ropy naftowej w pobliżu Hajfy i lotnisko Megiddo, a
maszyny jordaoskie bazę lotniczą Kefar Sirkin. W tym czasie Izraelczycy zakooczyli już pierwsze
uderzenie, które zniszczyło lotnictwo Egiptu, i mogli rzucid swoje maszyny przeciwko pozostałym
przeciwnikom. Między 12.45 a 15.45 zbombardowano lotniska wojskowe w Syrii i Jordanii, których
siły powietrzne utraciły przez to zdolnośd bojową. Tego dnia izraelskie lotnictwo zniszczyło 309 z 340
sprawnych samolotów egipskich, Jordania straciła 22 maszyny bojowe, sześd transportowych i dwa
śmigłowce, a Syria 32 myśliwce i dwa bombowce. Izraelczycy utracili jedynie 19 maszyn. Zginęło 10
lotników, a czterech dostało się do niewoli.
Po południu Izraelczycy całkowicie panowali w powietrzu i wieczorem ponownie zaatakowali 23
arabskie lotniska. Tym razem użyto przede wszystkim bomb z zapalnikiem ze zwłoką od kilkunastu
minut do kilkunastu godzin. Wywołane przez nie nieregularne eksplozje miały uniemożliwid naprawę
zniszczonych i uszkodzonych pasów startowych.
W drugim dniu wojny, 6 czerwca, do działao włączyło się lotnictwo irackie, dokonując nalotu na
miasto Netanya. Izraelczycy bez trudu odparli ten atak, dokonując jednocześnie odwetowego
uderzenia na bazy lotnicze przeciwnika. Straciwszy 18 maszyn, Irakijczycy przebazowali ocalałe
samoloty na odległe lotniska w rejonie Zatoki Perskiej i wzdłuż granicy z Iranem.
Wiele na temat źródeł izraelskiego sukcesu powiedział szef wydziału operacyjnego izraelskiego
Sztabu Generalnego gen. Ezra Weizmann: „Planowanie rozegrania wojny przez Izrael trwało 10 lat.
Plany te były ciągle korygowane i uaktualniane, zgodnie ze zmieniającą się sytuacją u przeciwnika.
Przekazywano je do wiadomości dowódcom najniższego szczebla. Każdy pilot o każdej porze doby
znał swoje zadanie na wypadek wojny”.
Arsenał minionych wieków
Michał Mackiewicz 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:15
Wojna 1967 roku nazywana jest błyskawiczną (Blitzkrieg). Pierwszoplanowe role odegrały w niej
samoloty i czołgi.
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
źródło: Wikimedia
źródło: Wikimedia
Zaraz po zakooczeniu II wojny światowej rozpoczęto projektowanie i wdrażanie do seryjnej produkcji
nowych wozów bojowych, zwłaszcza uniwersalnych czołgów średnich.
Radzieckie T–54 i T–55
W arsenale paostw arabskich znajdowały się przede wszystkim radzieckie T-54 i T-55 (obok
archaicznych już T-34). T-54 powstał w połowie lat 40., jego niezaprzeczalnie największym wówczas
atutem było uzbrojenie – armata 100 mm stabilizowana w płaszczyźnie pionowej. Kadłub czołgu
podzielony był na trzy przedziały – kierowania (z przodu po lewej stronie), bojowy w części środkowej
i napędowy z tyłu, koła nośne zawieszone zostały na wałkach skrętnych, załogę stanowiło czterech
ludzi.
12-cylindrowy wysokoprężny chłodzony cieczą silnik o mocy 520 KM umieszczony został poprzecznie
względem osi kadłuba. Dużą zaletą czołgu było ukształtowanie płyt pancernych (co było już normą w
wozach radzieckich od czasów T-34), dzięki czemu tzw. grubośd sprawdzona (w przeliczeniu na płyty
ustawione pionowo) wynosiła z przodu wieży 203 mm, a z przodu kadłuba 99 mm.
Następca, T-55, różnił się przede wszystkim nową, mocniejszą jednostką napędową. Ten ważący 36
ton czołg (masa bojowa) mógł osiągnąd na szosie 50 km/h, a jego zasięg wraz z dodatkowymi
zbiornikami paliwa wynosił 600 km.
W czasie wojny sześciodniowej T-54 i T-55 były już nieco przestarzałe, dużą wadą był brak
kompleksowego systemu kierowania ogniem. Oba przechodziły liczne modernizacje i modyfikacje w
wielu krajach, także w Polsce.
Jedną z nich (dośd gruntowną) przeprowadził Izrael, który zdobył kilkaset tych wozów.
Modernizacja polegała głównie na zmianie jednostki napędowej, zastosowaniu silniejszej armaty 105
mm i wyposażeniu pojazdu w system kierowania ogniem.
Amerykaoskie shermany i pattony
Przeciwnikiem były amerykaoskie M51HV super sherman i M48 patton, brytyjskie centuriony oraz
lekkie francuskie AMX-13 (armata 75 mm). Pojazdy te generalnie ustępowały radzieckim
właściwościami manewrowymi; szczególnie centurion. Miały także znacznie gorzej ukształtowany
pancerz (zwłaszcza wieża centuriona); przewyższały je natomiast wyposażeniem, takim jak systemy
kierowania ogniem czy wewnętrzna wentylacja. Ogólnie zapewniały też większy komfort załodze.
Uzbrojeniem centurionów i super shermanów były
armaty 105 mm. Patton miał armatę 90 mm. Izraelska amunicja, m.in. pociski kumulacyjne i
podkalibrowe, miała znacznie lepsze parametry niż odpowiedniki radzieckie. Centuriony i pattony
miała na wyposażeniu również armia jordaoska. Sprawne działanie pancernych jednostek izraelskich
możliwe było dzięki doskonale funkcjonującej logistyce – m.in. paliwo dostarczały śmigłowce.
Mirage i MiG
Izraelczycy zapewnili sobie zdecydowaną przewagę już w pierwszych godzinach dzięki atakom
lotniczym. Podstawowym myśliwcem był francuski Mirage IIIC. Powstał w drugiej połowie lat 50. i
okazał się jednym z bardziej udanych samolotów. Oprócz wersji myśliwskiej powstały także m.in.
myśliwsko-bombowa i szturmowa. IIIC osiągał maksymalną prędkośd 1389 km/h, a czas potrzebny na
wzniesienie się na 11 000 m wynosił trzy minuty; zasięg 1600 km (bez dodatkowych zbiorników).
Uzbrojenie stanowiły dwa działka 30 mm oraz do 900 kg podwieszanych bomb i pocisków
rakietowych (kierowanych i niekierowanych).
Arabowie dysponowali całą gamą radzieckich MiG, z których najliczniejszym i najnowocześniejszym
był MiG-21. Oblatany został w 1956 roku. Miał trójkątne skrzydła (układ delta), a na różnych wersjach
ustanowiono wiele światowych rekordów, m.in. prędkości wysokości lotu. Prędkośd maksymalna
wynosiła 2509 km/h, a czas wznoszenia na 19 000 m sięgał 13,5 minuty. Uzbrojenie stanowiły dwa
działka 30 mm oraz do 2000 kg podwieszanych rakiet i bomb w pięciu węzłach pod kadłubem i
skrzydłami. Doskonałe właściwościaerodynamiczne nigdy nie szły w parze z równie udaną awioniką,
czyli systemami naprowadzania na cel, czy radarami.
Porównanie broni i żołnierzyJako ciekawostkę warto wspomnied jeszcze o kilku weteranach II wojny
używanych podczas tego konfliktu. Po stronie syryjskiej (na Wzgórzach Golan) znalazły się niemieckie
PzKpfw IV, z kolei izraelscy żołnierze dosyd licznie używali mauserów 98k (importowanych m.in. z
Czechosłowacji).
Biorąc pod uwagę oszałamiający wręcz sukces Izraelczyków podczas wojny sześciodniowej, można
dojśd do wniosku, że arsenały przeciwników dzieliła technologiczna przepaśd. Innymi słowy, sprzęt
radziecki był prymitywny i zacofany, natomiast zachodni nowoczesny i zaawansowany. Ta ocena
byłaby jednak dalece niesprawiedliwa. Wynik tej wojny był bowiem wypadkową nie tyle jakości, ile
sposobów użycia broni. Kraje arabskie odznaczały się znacznie niższą kulturą techniczną niż Izrael;
indywidualny poziom wyszkolenia pilotów i czołgistów był zdecydowanie słabszy u Egipcjan czy
Syryjczyków, umiejętności taktyczne i koordynacja działao pozostawiały wiele do życzenia. Ani
radziecki T-54 czy T-55, ani MiG-21 nie miały tak naprawdę okazji do zaprezentowania swoich zalet.
Te ostatnie w walce manewrowej przewyższały swoich przeciwników, tyle że większośd nie wzbiła się
nawet w powietrze. Czołgi zaś pozbawione zostały całkowicie osłony z powietrza, co stawiało je od
razu na przegranej pozycji.
Płonące wraki egipskich czołgów
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:17
Relacja Michaela Shachama, żołnierza pododdziału rozpoznawczego izraelskiej brygady
zmechanizowanej z walk na Synaju 6 czerwca 1967 roku
Nie spaliśmy tej nocy. Byliśmy w drodze aż do świtu. Po zatankowaniu pojazdów, napełnieniu
zbiorników świeżą wodą i zjedzeniu śniadania złożonego z suchych wojskowych racji przetoczyliśmy
się przez pozostałości dwóch egipskich pułków, które zwarły się z nami poprzedniej nocy.
Kierowaliśmy się na południe, w kierunku Jebel Libni, jadąc przez otwartą pustynię. Nie wiem, czy
byliśmy pierwszym izraelskim oddziałem, jaki nawiązał kontakt bojowy z Egipcjanami w Jebel Libni,
ale obroocy byli gotowi na nasze przyjęcie. Z bitwy zapamiętałem przede wszystkim egipskie czołgi
rozmieszczone w półokręgach na wzgórzach. Jeden z takich półokręgów znajdował się przed nami,
ale znaleźliśmy ochronę za niewielkim wzniesieniem. Egipcjanie mieli jednak przewagę wysokości.
Było nas tam zaledwie kilku – parę jeepów z pododdziału rozpoznawczego sił pancernych. Przydusili
nas ogniem. Jedyne, co mogliśmy zrobid, to chowad się przed ostrzałem. (...) W koocu nasze czołgi
zniszczyły, jeden po drugim, wozy bojowe przeciwnika. Kryjący się na przeciwstoku Egipcjanie, chcąc
oddad strzał, musieli wjechad na szczyt i wtedy wystawiali się na nasz ogieo, stanowiąc przy tym
bardzo dobry, wyraźny cel. W zasadzie każdy strzał był celny i szybko zostaliśmy niemal otoczeni
przez płonące wraki czołgów przeciwnika.
Później kontynuowaliśmy marsz na południe, w kierunku Bir Hassna. Nie pamiętam, gdzie spędziliśmy
noc, utkwiło mi jedynie, że był to pierwszy odpoczynek od kilkudziesięciu godzin. Spaliśmy na
poboczu pustynnej drogi otoczeni przez opancerzone halftracki i czołgi z jednostki zmechanizowanej.
Autor relacji jest znanym rzeźbiarzem. Urodził się w Nowym Jorku, ale dorastał w jednym z izraelskich
kibuców. Później przez pięd lat uczył się w Stanach Zjednoczonych. Do Izraela wrócił pod koniec 1966
roku i przed wybuchem wojny sześciodniowej został zmobilizowany. Walczył na Synaju. Pod koniec
1967 roku miał pierwszą autorską wystawę w Tel Awiwie. Obecnie mieszka w Stanach
Zjednoczonych.
Incydent z okrętem „Liberty”
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:18
8 czerwca 1967 roku lotnictwo izraelskie zaatakowało amerykaoski okręt rozpoznania
radioelektronicznego „Liberty”, manewrujący ok. 15 mil morskich na północ od El-Arisz.
źródło: Rzeczpospolita
Sądzid można, że zadaniem jednostki, która 2 czerwca wyszła z hiszpaoskiej bazy Rota, było
monitorowanie łączności walczących stron oraz przeprowadzenie rozpoznania ich systemów
radiolokacyjnych. „Liberty” nie posiadał specjalnych znaków przynależności paostwowej poza
banderą, która nie rozwinęła się. W godzinach przedpołudniowych nad okrętem trzykrotnie
przeleciały izraelskie samoloty myśliwsko-bombowe.
Jednostka amerykaoska została – jak twierdziły potem władze Izraela – błędnie zidentyfikowana jako
egipski transportowiec wojskowy „El Quesir”, w związku z czym podjęto decyzję o jego zaatakowaniu.
Do zadania tego wydzielono parę samolotów myśliwsko-bombowych.
Pierwszy atak przeprowadzono ok. godziny 14. Samoloty sześciokrotnie atakowały okręt,
ostrzeliwując go niekierowanymi pociskami rakietowymi i z broni pokładowej. Następnie „Liberty”
zaatakowały torpedami trzy izraelskie kutry torpedowe. Jedna torpeda trafiła w cel, wyrywając na
śródokręciu dziurę o średnicy 4 m. Mimo rozległych uszkodzeo amerykaoski okręt dotarł na Maltę. 34
marynarzy zginęło, a 75 odniosło rany. Incydent załagodzono kanałami dyplomatycznymi. Izrael prócz
wystosowania oficjalnych przeprosin wypłacił również odszkodowania rodzinom zabitych oraz
rannym o łącznej wysokości 3 325 500 USD.
Klęska Egiptu na froncie synajskim
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:19
Sukcesy izraelskiego lotnictwa zasadniczo wpłynęły na przebieg działao na lądzie. Kiedy 5 czerwca
Izraelczycy rozpoczęli natarcie na Synaju, jednostki egipskie nie miały osłony samolotów, wsparcia i
danych z rozpoznania powietrznego.
źródło: Rzeczpospolita
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
źródło: Rzeczpospolita
Pierwsza z wojskami egipskimi zwarła się dowodzona przez gen. Tala Grupa Północna. Jej zadaniem
było zdobycie bazy El-Arisz bronionej przez egipską 7. Dywizję Piechoty. Tal dwoma brygadami
zaatakował skrzydłowe pozycje egipskie w Chan Junis, które związały przeciwnika walką. W tym
czasie inna izraelska brygada pancerna obeszła od południa egipskie pola minowe i przedostała się na
tyły obrony. Wówczas oddziały szturmujące Chan Junis wzmocniły nacisk na pozycje egipskie. Obrona
pękła. Częśd żołnierzy egipskich poddała się, a reszta rozpierzchła w okolicy.
Izraelczycy natychmiast skierowali wojsko wzdłuż brzegu morza na Rafah. Miejscowośd ta była
również celem uderzenia brygady pancernej nacierającej z południa. Bój był zacięty, ale Egipcjanie nie
zdołali dotrzymad pola oddziałom izraelskim i o godz. 18 Rafah padło, a zgrupowanie broniące Strefy
Gazy zostało okrążone.
Wcześniej gen. Tal skierował odwodową brygadę piechoty na El-Arisz. Współdziałała ona z
oddziałami nacierającymi wzdłuż wybrzeża. W nocnych walkach umocnienia El-Arisz zostały
przełamane i o świcie Izraelczycy zdobyli ten ważny węzeł oporu. Sukces osiągnięty na kierunku
nadmorskim sprawił, że Tal mógł zrezygnowad z planowanego desantu
spadochronowego.Równocześnie z Grupą Północną do walki weszła Grupa Środkowa gen. Joffego.
Wchodząca w jej skład brygada pancerna ruszyła przez pustynię na Bir Lahfan. Egipcjanie uważali ten
szlak za całkowicie nieprzejezdny i nie zorganizowali jego obrony. Po forsownym marszu, nie
nawiązując kontaktu z nieprzyjacielem, brygada dotarła o godz. 18 do Bir Lahfan i zajęła pozycje
obronne.
Grupa Południowa gen. Sharona weszła do boju 5 czerwca o godz. 9. Jej zadaniem było przełamanie
obrony przeciwnika w rejonie Abu Ageili, ok. 25 km od granicy. Pododdziały czołowe Grupy
Południowej zbliżyły się do miasta o godz. 15. Następnie podciągnięto tam brygadę piechoty, brygadę
pancerną oraz sześd pułków artylerii. Atak rozpoczął się o godz. 23, po półgodzinnej nawale ogniowej.
Walka trwała całą noc. Wreszcie, gdy zamilkły haubice obrooców, Izraelczycy opanowali Abu Ageilę.
Wówczas oddział zaporowy blokujący drogę na El-Kusajma ruszył ku tej miejscowości, a gen. Sharon
na czele brygady pancernej udał się do Nachl.6 czerwca rano Izraelczycy rozpoczęli koncentryczny
atak na Gazę. O godz. 10 obrona egipska zaczęła się łamad. O godz. 13 Izraelczycy zlikwidowali ostatni
punkt oporu. Tym samym zakooczyła się likwidacja egipskiego zgrupowania północnego. Obrona
została przełamana na całej szerokości, a oddziały izraelskie wtargnęły w głąb Synaju.
Rankiem 7 czerwca wojska nacierające na kierunku nadmorskim dotarły do północnego odcinka
Kanału Sueskiego. Marsz kolumn pancernych poprzedzały desanty śmigłowcowe. Częśd oddziałów
Grupy Północnej rozpoczęła marsz na Bir Gifgafę, aby zamknąd wycofującym się oddziałom egipskim
drogę odwrotu na Ismailę.
W tym czasie Grupa Środkowa ruszyła pełną prędkością przez Bir Hassan na przełęcz Mitla, przez
którą prowadzi jedyna w tej części Synaju droga nad Kanał Sueski. Opanowanie przełęczy oraz
obsadzenie Bir Gifgafy zamknęłoby rozbite wojska egipskie na bezwodnych pustyniach półwyspu.
Zamiar dowództwa izraelskiego został w pełni zrealizowany. Częśd sił Grupy Północnej opanowała Bir
Gifgafę. Dwa bataliony czołgów przeszły tam do obrony, blokując drogę ku Ismaili, a trzeci batalion
ruszył na zachód, by powstrzymad ewentualną odsiecz egipską. Przełęcz Mitla została opanowana
przez Izraelczyków o godz. 18, kiedy dotarły tam dwa bataliony czołgów. Wieczorem 7 czerwca
oddziały egipskie znalazły się w potrzasku.W tym samym dniu Izraelczycy opanowali południowy
kraniec Synaju – umocnioną pozycję egipską Szarm el Szejk. Zatoka Akaba została otwarta dla
izraelskiej żeglugi handlowej, a port Eilat uzyskał najkrótsze połączenie z roponośnymi obszarami
Zatoki Perskiej.
8 czerwca rano pododdziały pancerne gen. Sharona działające na tyłach wojsk egipskich zablokowały
i opanowały miejscowośd Nachl. Siły Sharona znalazły się między egipską 6. Dywizją Piechoty
zbliżającą się do Nachl a brygadą zmotoryzowaną, która opuściła już tę miejscowośd. Sharon postawił
do obrony Nachl dwa pułki czołgów, a do pościgu za wycofującym się nieprzyjacielem wydzielił pułk
piechoty zmechanizowanej wsparty czołgami.
W trwającym 4,5 godziny boju egipska brygada została całkowicie zniszczona.Gdy wojska Sharona
walczyły w rejonie Nachl, bataliony czołgów gen. Tala blokujące Bir Gifgafę zostały zaatakowane z
dwóch stron: od wschodu nacierała przedzierająca się do Kanału Sueskiego brygada zmotoryzowana,
a od zachodu batalion egipskich czołgów. W krytycznym momencie gen. Tal wsparł obrooców Bir
Gifgafy odwodowym batalionem czołgów, który uratował sytuację. Wieczorem brygada egipska,
wykrwawiona szturmowaniem pozycji izraelskich, złożyła broo, a oddziały nacierające z zachodu
wycofały się nad kanał.
Ciężkie walki toczyły się też u wschodniego wylotu przełęczy Mitla. Nadciągające ze wschodu oddziały
egipskie, przemieszane i zdezorganizowane, usiłowały za wszelką cenę wyrąbad sobie drogę nad
kanał. Dwa izraelskie bataliony wsparte lotnictwem zdołały jednak odeprzed ataki przeciwnika. Walki
w rejonie Bir Gifgafy i przełęczy Mitla zamieniły się w dużą bitwę pancerną. Wzięło w niej udział ok.
1100 wozów bojowych.
Zlikwidowawszy oddziały egipskie usiłujące się przedrzed na zachód, wojska gen. Tala i Joffego ruszyły
ku brzegom Kanału Sueskiego, nie napotykając silniejszego oporu. Czołowe pododdziały grupy Tala
dotarły nad kanał 7 czerwca. Pododdziały rozpoznawcze gen. Joffego osiągnęły brzeg 8 czerwca o
godz. 2 w nocy.
Kampania synajska trwała cztery dni. W jej trakcie Egipt utracił całe lotnictwo, siedem dywizji (w tym
dwie pancerne), 700 czołgów i kilka tysięcy pojazdów mechanicznych. Taki rezultat był wynikiem
zaskoczenia strategicznego uzyskanego przez Izrael oraz zdecydowanie lepszego wyszkolenia
żołnierzy i dowódców izraelskich.
Gwiazda Dawida nad Jerozolimą
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:21
Na froncie jordaoskim Izraelczycy dowodzeni przez gen. Narkissa ześrodkowali pięd brygad piechoty
oraz jedną brygadę pancerną, a na odcinku jerozolimskim ponadto niewielkie pododdziały
spadochroniarzy.
Syria pokonana
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:22
Na froncie syryjskim wojska izraelskie początkowo ograniczyły się do nękania nieprzyjaciela ogniem
artyleryjskim.
źródło: Rzeczpospolita
źródło: EAST NEWS
6 czerwca oddziały syryjskie usiłowały przejąd inicjatywę i wykonały natarcie w rejonie Jeziora
Tyberiadzkiego, wdzierając się kilka kilometrów w głąb terytorium Izraela. Izrael dopiero 9 czerwca
rozpoczął operację zaczepną przeciwko Syrii, atakując na południe i na północ od Jeziora
Tyberiadzkiego. Syryjczycy stawiali silny opór na pozycjach rozbudowanych w górzystym terenie.
Wieczorem, 9 czerwca, ciężkie straty zmusiły dowództwo izraelskie do modyfikacji planów działania.
Na podstawie danych z rozpoznania lotniczego ustalono, że Syryjczycy mają całkowicie odsłonięte
skrzydło od strony granicy z Libanem, a warunki terenowe umożliwiają użycie tam sił pancernych. W
nocy z 9 na 10 czerwca oddziały pancerne i zmechanizowane Izraela obeszły, gwałcąc neutralnośd
Libanu, północne skrzydło obrony syryjskiej i 10 czerwca rano uderzyły na jej tyły w rejonie Mossada.
Równocześnie w głębi ugrupowania syryjskiego wylądował desant śmigłowcowy. Dopiero wówczas
pododdziałom piechoty i czołgom izraelskim atakującym na głównym kierunku udało się wedrzed na
20 km w głąb terytorium przeciwnika. Opór syryjski praktycznie ustał. Izraelczycy rozbili siedem z
dziewięciu uczestniczących w walce brygad przeciwnika.
źródło: Rzeczpospolita
Walki rozpoczęły się przed południem 5 czerwca starciami ulicznymi w Jerozolimie. Równocześnie 10.
Brygada Pancerna wkroczyła na terytorium Jordanii z zadaniem obsadzenia grzbietu górskiego
łączącego Ramallah z Jerozolimą. Pod koniec dnia siły izraelskie zostały poważnie wzmocnione. Z
frontu synajskiego przerzucono do miasta brygadę powietrznodesantową. Całą noc Izraelczycy
prowadzili zdecydowane działania zaczepne, zdobywając kolejne kwartały miasta. 7 czerwca zastępca
szefa Sztabu Generalnego gen. Bar Lew nakazał generałowi Narkissowi przyspieszenie tempa działao.
Chodziło o zdobycie mającego ogromne znaczenie symboliczne Starego Miasta przed zawieszeniem
broni, którego zaczęła się domagad opinia międzynarodowa.
Jeszcze przed zakooczeniem walk w Jerozolimie wojska gen. Narkissa rozpoczęły operację zaczepną
przeciwko głównym siłom jordaoskim. Brygada piechoty wsparta czołgami po ciężkiej walce z
jordaoską 25. Brygadą Piechoty opanowała 6 czerwca rano Dżenin. Następnie rozpoczęto natarcie na
Nablus. W północnej Cisjordanii wojska izraelskie całkowicie rozbiły jordaoską 25. Brygadę Piechoty i
40. Brygadę Pancerną.
6 czerwca wieczorem granicę Jordanii przekroczyła kolejna brygada pancerna. Czołgi zajęły
miejscowośd Ramallah, a następnie miasteczko Avila. Nazajutrz brygada zawróciła na południe, ku
biblijnemu Jerychu. Miasto zostało opanowane bez walki 7 czerwca wieczorem.W wyniku
przeprowadzonych działao Izrael zdobył całą Jerozolimę oraz Zachodni Brzeg Jordanu.
Bilans wojny
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:23
W trwających sześd dni działaniach wojennych siły zbrojne Izraela niemal całkowicie zniszczyły
lotnictwo przeciwników i w znacznym stopniu osłabiły ich potencjał lądowy.
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
Straty egipskie oceniane są na 7 – 10 tys. zabitych, 50 – 70 tys. rannych i wziętych do niewoli.
Jordania straciła ok. 6 tys. zabitych i zaginionych, a liczba rannych i jeoców szacowana jest na 2 tys.
Straty syryjskie to 2 tys. zabitych i ok. 3 tys. rannych i jeoców. Izrael zaś stracił według źródeł
oficjalnych jedynie 766 zabitych i 2563 rannych.
Izrael zajął obszary o pow. 65 tys. km kw., w tym Strefę Gazy oraz półwysep Synaj. Zlikwidowano bazy
wypadowe fedainów palestyoskich nękających terytorium Izraela, otwarto dla żeglugi izraelskiej
zatokę Akaba, odsunięto zagrożenie od centrum paostwa żydowskiego. Z kolei zajęcie Starego Miasta
w Jerozolimie, gdzie znajdowało się najważniejsze sanktuarium żydowskie, miało olbrzymie znaczenie
psychologiczne.
Bilans wojny
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:23
W trwających sześd dni działaniach wojennych siły zbrojne Izraela niemal całkowicie zniszczyły
lotnictwo przeciwników i w znacznym stopniu osłabiły ich potencjał lądowy.
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
Straty egipskie oceniane są na 7 – 10 tys. zabitych, 50 – 70 tys. rannych i wziętych do niewoli.
Jordania straciła ok. 6 tys. zabitych i zaginionych, a liczba rannych i jeoców szacowana jest na 2 tys.
Straty syryjskie to 2 tys. zabitych i ok. 3 tys. rannych i jeoców. Izrael zaś stracił według źródeł
oficjalnych jedynie 766 zabitych i 2563 rannych.
Izrael zajął obszary o pow. 65 tys. km kw., w tym Strefę Gazy oraz półwysep Synaj. Zlikwidowano bazy
wypadowe fedainów palestyoskich nękających terytorium Izraela, otwarto dla żeglugi izraelskiej
zatokę Akaba, odsunięto zagrożenie od centrum paostwa żydowskiego. Z kolei zajęcie Starego Miasta
w Jerozolimie, gdzie znajdowało się najważniejsze sanktuarium żydowskie, miało olbrzymie znaczenie
psychologiczne.
Niemniej jednak politycznie Izraelczycy zapłacili dużą cenę za swój triumf. Pokonani w walce
Arabowie i ich upokorzeni klęską przywódcy nie zamierzali pogodzid się z faktami dokonanymi.
Wbrew rachubom Izraela wojna nie zakooczyła się podpisaniem rozejmów, lecz przerodziła się w
wyniszczający konflikt, zwany wojną tysiąca dni. Równocześnie przy pomocy Związku Sowieckiego,
dla którego – jako protektora i głównego dostawcy broni dla paostw arabskich – wynik konfliktu był
prestiżową porażką, rozpoczęła się intensywna odbudowa potencjału militarnego Egiptu i Syrii.
Zrozumiałe pragnienie odwetu i odzyskania Świętego Miasta stały się głównymi ideami jednoczącymi
Arabów. Śmiało można powiedzied, że wojna sześciodniowa stanowiła zaledwie preludium do wojny
Jom Kippur z 1973 roku.
Konflikt stał się także pretekstem do zerwania stosunków dyplomatycznych z Izraelem przez
wszystkie paostwa bloku komunistycznego z wyjątkiem Rumunii. Jego pokłosiem w Polsce była
kampania antysyjonistyczna rozpętana przez Władysława Gomułkę i jego ekipę.
Niemniej jednak politycznie Izraelczycy zapłacili dużą cenę za swój triumf. Pokonani w walce
Arabowie i ich upokorzeni klęską przywódcy nie zamierzali pogodzid się z faktami dokonanymi.
Wbrew rachubom Izraela wojna nie zakooczyła się podpisaniem rozejmów, lecz przerodziła się w
wyniszczający konflikt, zwany wojną tysiąca dni. Równocześnie przy pomocy Związku Sowieckiego,
dla którego – jako protektora i głównego dostawcy broni dla paostw arabskich – wynik konfliktu był
prestiżową porażką, rozpoczęła się intensywna odbudowa potencjału militarnego Egiptu i Syrii.
Zrozumiałe pragnienie odwetu i odzyskania Świętego Miasta stały się głównymi ideami jednoczącymi
Arabów. Śmiało można powiedzied, że wojna sześciodniowa stanowiła zaledwie preludium do wojny
Jom Kippur z 1973 roku.
Konflikt stał się także pretekstem do zerwania stosunków dyplomatycznych z Izraelem przez
wszystkie paostwa bloku komunistycznego z wyjątkiem Rumunii. Jego pokłosiem w Polsce była
kampania antysyjonistyczna rozpętana przez Władysława Gomułkę i jego ekipę.
Osoby dramatu
Krzysztof Kubiak 21-12-2007, ostatnia aktualizacja 21-12-2007 13:24
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
źródło: Archiwum „Mówią Wieki"
Gamal Abdel Naser
Urodził się w 1918 roku. W wieku 20 lat ukooczył akademię wojskową w Kairze. W 1942 roku założył
konspiracyjny Ruch Wolnych Oficerów, którego celem była emancypacja Egiptu spod kurateli
brytyjskiej. Odznaczył się podczas wojny palestyoskiej w latach 1948 – 1949, dowodząc pododdziałem
w tzw. worku falujaoskim. 23 lipca 1952 roku przeprowadził zamach stanu, który obalił króla Faruka I.
Po abdykacji monarchy wszedł w skład Rady Rewolucyjnej, na czele której stanął Muhammad Nadżib.
W 1954 roku odsunął od władzy Nadżiba i objął urząd premiera. W 1956 roku został prezydentem
Egiptu. Głosił hasła panarabskie i od czasu wojny sueskiej uchodził za najważniejszego przywódcę
świata arabskiego. W 1958 roku doprowadził do połączenia Egiptu i Syrii w Zjednoczoną Republikę
Arabską, ale twór ten przetrwał tylko trzy lata. Po przegranej wojnie sześciodniowej rozważał
dymisję, ale pozostał na stanowisku. Zmarł na atak serca kilka dni po podpisaniu zawieszenia broni z
Izraelem w 1970 roku.
Husajn ibn Talal
Urodził się w 1935 roku. Był synem króla Jordanii Talala, kształcił się w Egipcie i Wielkiej Brytanii
(m.in. w akademii wojskowej w Sandhurst). W 1952 roku został tytularnym władcą Jordanii, a rok
później, na skutek choroby umysłowej ojca, przejął pełnię władzy. Ograniczył w kraju wpływy
brytyjskie i usiłował zbudowad federację z Irakiem, gdzie do 1958 roku rządził jego kuzyn Fajsal II.
Przetrwał utratę Zachodniego Brzegu w 1967 roku oraz rewoltę palestyoską w 1970 roku. Podczas
pierwszej wojny z Zatoce Perskiej w 1991 roku odmówił przyłączenia się do koalicji antyirackiej, w
1994 roku doprowadził do zawarcia pokoju z Izraelem. Zmarł w 1999 roku.
Salah Jadid
Urodził się w 1926 roku. Po ukooczeniu szkoły oficerskiej pełnił różne funkcje dowódcze w armii
syryjskiej.
W 1958 roku, po utworzeniu Zjednoczonej Republiki Arabskiej, został oddelegowany do Egiptu. W
1959 roku wspólnie z Hafizem Assadem i dwoma innymi oficerami założył konspiracyjny Komitet
Wojskowy. Był zwolennikiem zerwania unii z Egiptem. W 1963 roku został szefem Sztabu
Generalnego, ale w 1964 utracił pozycję na skutek konfliktu z cywilnym skrzydłem partii BAAS. W
1966 roku odzyskał władzę w drodze wojskowego zamachu stanu. W 1970 roku został odsunięty
przez Hafeza Assada i aresztowany. W 1983 roku został zwolniony z więzienia, ale do śmierci w 1993
roku pozostawał w areszcie domowym.
Mosze Dajan
Urodził się w 1915 roku w żydowskim kibucu w Palestynie. Jego rodzice byli emigrantami z Imperium
Rosyjskiego.
W 1929 roku wstąpił do tajnej organizacji paramilitarnej Hagana. W latach 1936 – 1939 służył w
Policji Żydowskiej, ale został aresztowany przez Brytyjczyków i skazany za udział w konspiracji na 10
lat więzienia. Zwolniony w 1941 roku, brał udział w walkach przeciwko siłom francuskim podległym
rządowi Vichy w Libanie i Syrii. Po utworzeniu Paostwa Izrael wstąpił do wojska. W wojnie sueskiej
1956 roku dowodził oddziałami izraelskimi na Synaju. W 1958 roku rozpoczął karierę polityczną.
Podczas wojny sześciodniowej i wojny Jom Kippur był ministrem obrony. Obwiniany za
nieprzygotowanie sił zbrojnych do drugiego konfliktu, ustąpił w 1974 roku ze stanowiska. W latach
1977 – 1979 był ministrem spraw zagranicznych i przyczynił się do zawarcia w 1978 roku
porozumienia pokojowego z Egiptem. Zmarł w 1981 roku.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron