

Kompetencja k. określa czy dany

interlokutor komunikuje się skutecznie i

stosownie do kontekstu.



Kompetencja to nie tylko zdolność

komunikowania się w 3 standardach:

klarowności, stosowności i skuteczności;

liczy się również znajomość kontekstu

oraz norm (etyka komunikacji).

3 SKŁADNIKI K.K.



Wiedza: deklaratywna a proceduralna



Motywacja: pozytywna a negatywna



Umiejętności: powtarzalne zachowania

zorientowane na cel



Kompetencja k. - to wykorzystywanie

werbalnego i/lub niewerbalnego zachowania do

osiągnięcia preferowanych celów w sposób,

który jest stosowny do

kontekstu:



TYPY KONTEKSTU: kultura, czas, związek –

władza, afiliacja, sytuacja - miejsce, funkcja –

pogrzeb a toast w pubie;



POZIOMY K.: interpersonalny, grupowy,

publiczny

Jest to umiejętność używania języka
odpowiednio do odbiorcy oraz do
okoliczności towarzyszących procesowi
komunikacji. Kompetencja ta oznacza więc
umiejętność stosowania reguł
gramatycznych, konstruowania wypowiedzi
poprawnych i adekwatnych do danej sytuacji.



Precyzja i ogólnikowość

Większość ludzi uważa, że

celem komunikowania się jest jasne przekazanie innym naszych
myśli. Żeby to osiągnąć potrzebujemy umiejętności językowych,
żeby nasze koncepcje były zrozumiałe dla drugiej osoby. Czasem
jednak wcale nie chcemy być tak doskonale klarowni.

1. Dwuznaczność:

Pielęgniarka: „już niedługo nie będzie potrzebował

szlafroka, książek ani przyborów do mycia”. Pacjent myślał, że pielęgniarka
przepowiada mu śmierć, natomiast ona miała na myśli wypis ze szpitala.

2. Abstrakcja:

Wysoki poziom abstrakcji pomaga w dokonywaniu

uogólnień dotyczących podobieństw między ludźmi, przedmiotami,
koncepcjami lub zdarzeniami. Drabina abstrakcji.

Problemy z abstrakcją …



Stereotypizacja – Osoba przeżyła jedno złe

doświadczenie i na jego podstawie obwinia całą

grupę ludzi



Abstrakcyjny język może wprawić innych w

zakłopotanie – zawęża naszą możliwość wyboru.

Przykładem jest wizyta u fryzjera i próba

wyjaśnienia jakiej fryzury oczekujemy. Mówiąc „

nie za krótko”.



Abstrakcyjny język może doprowadzić do

poważniejszych problemów –oskarżenia o gwałt lub

mobbing,

.

3. Eufemizmy: gr. „używać słów w dobrej wierze”. Co

lepsze:

Jeszcze nie jestem gotowy na trwały związek” czy „Nie podobasz mi

się i dlatego nie chcę z Tobą być”.

4. Język relacyjny: znaczenie odczytujemy z

porównań i odniesień; Określenia względne jak

szybki, wolny, mądry, głupi można sprecyzować

tylko przez porównanie. Używaj liczb! Precyzuj!

5. Ocena stała :

słowo „jest” zawierają ocenę stałą, czyli zazwyczaj

błędne założenie, że ludzie (i rzeczy) są całkowicie spójni i niezmienni.

TOŻSAMOŚĆ: spójna, stała, ciągła

Według Jarymowicz (2000) na fundamentalny dla jednostki system informacji o

sobie składa się: poczucie ciągłości (pomimo zmian w czasie), poczucie

spójności (pomimo zmienności funkcjonowania z sytuacji na sytuację) oraz

poczucie unikalności (mimo podobieństw do innych ludzi).

UWAGA NA KWANTYFIKATORY!!!

ZWROTY JĘZYKOWE



To - Mówiący używający formy „to” unikają brania

odpowiedzialności za przekazywaną informację, przypisując ja

jakiemuś nieokreślonemu „temu”. Powoduje to nieścisłości oraz

jest nieświadomym sposobem unikania zajęcia stanowiska.



Tak, ale - pełni funkcję unieważniającą wcześniej wyrażoną myśl



Ja, ty, my Tyle trudu sobie zadałam, przygotowując ten obiad, a

teraz jest już zupełnie zimny. To jasne, że jestem wściekła”.



Forma „ja”- branie odpowiedzialności za własne słowa i poglądy;

Forma „ty” –wyraża sąd na temat drugiej osoby, która w

momencie pozytywnych osądów nie prowadzi do konfliktów,

jednak gdy przychodzi do osądów negatywnych może rodzić

problemy;



Forma „my”: sugeruje, że zarówno przedmiot rozmowy jak i

odpowiedzialność dotyczy w tym samym stopniu mówiącego i

odbierającego wiadomość.

Czynniki warunkujące zdolność
każdej jednostki do komunikowania



Czynnik semantyczno – syntaktyczny



Czynnik pragmatyczny



Czynnik sprawności



Czynnik zaangażowania

Czynnik semantyczno-

syntaktyczny



Repertuar kodów, subkodów i języków
(werbalnych i niewerbalnych), a także
konwencji i schematów narracyjnych, jakimi
jednostka może się posługiwać przy
konstruowaniu i odczytywaniu przekazów;

Syntaksa rządzi strukturą a semantyka

znaczeniem

Syntaksa – organizacja symboli
Semantyka – używaniem symboli

Czynnik pragmatyczny



Znajomość norm społecznych i wzorów
zachowania regulujących przebieg interakcji
komunikacyjnych w zależności od ich
charakteru, celu, liczby uczestników i ich ról
(statusów), a także sytuacji komunikacyjnej;

Czynnik Sprawności



Stopień biegłości w posługiwaniu się
poszczególnymi środkami komunikowania
„trening kodu” i dokonywaniu ich zmiany w
trakcie interakcji oraz umiejętności
wytwarzania przekazów różnego rodzaju.

Czynnik zaangażowania



Jest to ogół predyspozycji, skłonności i
nawyków warunkujących tryb uczestnictwa
(czynne, bierne) oraz poziom uczestnictwa
jednostki w różnych typach i formach
komunikowania.

KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA



Kompetencja komunikacyjna przejawia się
w postaci indywidualnego sposobu
budowania i rozumienia przekazów.



Możemy powiedzieć, że jak każdy człowiek
jest niepowtarzalną indywidualnością, tak i
jego zdolność do komunikowania stanowi
niepowtarzalną jakość.



W kompetencji komunikacyjnej oprócz

elementów indywidualnych i

niepowtarzalnych, możemy odnaleźć inne

elementy wspólne dla szerszych zbiorowości.



Są to:



A) zachowania ekspresywne i symboliczne o

wyraźnej determinacji biologicznej

(wrodzone)



B) znaki i zachowania wykształcone w

procesie socjalizacji

WYKSZTAŁCENIE



- jest cechą nabywaną u człowieka



- kształtuje jego poczucie tożsamości



- określa zakres jego kompetencji
komunikacyjnej



- jest to proces niekończącej się socjalizacji –
najpierw pierwotnej a następnie wtórnej -
związanej z ciągłymi adaptacjami do
zmieniających się warunków życia i ról
społecznych.

GŁÓWNY WYZNACZNIK POZIOMU

WYKSZTAŁCENIA



- edukacja formalna (świadectwa, tytuły
naukowe, dyplomy ukończenia szkół)



Kształtuje podstawowy składnik kompetencji
tzn. zasób znaków (werbalnych,
niewerbalnych), i odpowiadających im pojęć,
za pomocą których jednostka myśli i
jednocześnie opowiada o świecie.

OGRANICZONA KOMEPETNCJA

KOMUNIKACYJNA



- Osoby gorzej wykształcone dysponują

bardzo ograniczonym słownictwem.

- Postrzegają świat jako zbiór zjawisk

materialnych, mających konkretna postać

fizyczną.



- Fikcja jest dla nich projekcją jakiejś

hipotetycznej rzeczywistości.



- Osoby takie chcąc wyrazić swoje myśli

muszą pomagać sobie gestem, mimiką i

ruchem całego ciała.

ROZBUDOWANA KOMEPETNCJA

KOMUNIKACYJNA



- Osoby lepiej wykształcone dysponują

bogatszym zasobem pojęć.



- Mają zdolność do abstrakcyjnego myślenia –

możliwość budowania złożonych konstrukcji

zdaniowych, w pełni wyrażających myśli i

intencje.



- Ograniczają do minimum środki

niewerbalne lub wykorzystanie ich do

budowania przekazu dodatkowymi

znaczeniami np. podteksty, aluzje, ironia itp.

Cechy ograniczonej i rozbudowanej kompetencji

komunikacyjnej – teoria BERNSTEINA

Kompetencja ograniczona

Kompetencja rozbudowana



Niewielki zasób słownictwa,
dominacja pojęć konkretnych



Krótkie, proste gramatycznie,
niedokończone zdania



Częste używanie krótkich
rozkazów i pytań



Rzadkie używanie zaimków
osobowych np.to



Sztywne i ograniczone użycie
przymiotników i przysłówków



Zróżnicowany zasób słownictwa,

pojęcia abstrakcyjne



Długie, skomplikowanie

konstrukcje zdaniowe, częste

użycie strony biernej



Częste użycie przyimków

wskazujących (przy zadawaniu

pytań)



Częste użycie zaimków

nieosobowych



Dostosowany do sytuacji wybór

przymiotników i przysłówków

TYPOLOGIA KODÓW JĘZYKOWYCH

Sposób wyrażania myśli

Sposób myślenia

Konkretny

Abstrakcyjny

Ograniczony

Kod ograniczony

Kod więzi intymnych

(osoby dysponujące kodem

rozbudowanym, stosują

prostsze sposoby wyrażania

myśli)

Rozbudowany

Kod quasi-rozbudowany

(sposób myślenia pozostaje

na poziomie kodu

ograniczonego, ale sposób

wyrażania myśli korzysta z

kodu rozbudowanego)

Kod rozbudowany



Lektura:



Morreale, Spitzberg, Barge „Komunikacja

między ludźmi. Motywacja, wiedza,

umiejętności”, PWN