Makroekonomia
Wykład 1
Informacje bie
żą
ce
Przedmiot : Makroekonomia
Prowadz
ą
cy: Dr Magdalena Olczyk ;
Magdalena.Olczyk@zie.pg.gda.pl
Konsultacje: czwartek 13.00 – 14.00 pok. 315, budynek WZIE, tel.
0583486003
strona WWW:
www.zie.pg.gda.pl/keizp
Literatura: red. Roman Milewski, Podstawy ekonomii, PWN, od
1999 roku i nowsze wydania.
Rodzaj zaj
ęć
: wykład 30 h
Forma zaliczenia: pisemny egzamin
Program wykładów
1.
Wprowadzenie do makroekonomii
2.
Rachunek dochodu narodowego
3.
Determinanty dochodu narodowego (konsumpcja, inwestycje,
oszcz
ę
dno
ś
ci)
4.
Cykle koniunkturalne
5.
Pieni
ą
dz, banki, system bankowy
5.
Pieni
ą
dz, banki, system bankowy
6.
Polityka monetarna pa
ń
stwa
7.
Bud
ż
et pa
ń
stwa
8.
Polityka fiskalna pa
ń
stwa
9.
Bezrobocie
10.
Inflacja
11.
Systemy gospodarcze
12.
Główne nurty współczesnej ekonomii
Terminy egzaminu
zerówka 15.06.2010
I termin 22.06.2010
poprawa 14.09.2010
poprawa 14.09.2010
ocena bdb z
ć
wicze
ń
zwalnia z egzaminu
Przedmiot ekonomii
Po co studiowa
ć
makroekonomi
ę
?
Proste odpowiedzi na proste pytanie:
ż
eby zarobi
ć
wi
ę
cej pieni
ę
dzy.
bo warto wiedzie
ć
co si
ę
wokół nas dzieje
bo warto wiedzie
ć
co si
ę
wokół nas dzieje
ż
eby rozumie
ć
o czym mówi
ą
w telewizji i pisz
ą
w
gazetach
chcemy wiedzie
ć
jak np. inflacja lub recesja wpłynie na
nasz
ą
przyszło
ść
Rzadko
ść
w ekonomii
podstawowe pytania: co? jak? dla kogo?
ró
ż
ne systemy gospodarcze
Ekonomia jest nauk
ą
o tym, jak społecze
ń
stwa
radz
ą
sobie z problemem rzadko
ś
ci zasobów, jak
u
ż
ywaj
ą
ich do produkcji warto
ś
ciowych dóbr i
jak dziel
ą
je pomi
ę
dzy ró
ż
ne grupy ludzi.
W warunkach rzadko
ś
ci
- wszystko kosztuje („nie ma darmowych obiadów”),
-prawie zawsze istniej
ą
alternatywne mo
ż
liwo
ś
ci
wykorzystania ograniczonych zasobów
(koszt alternatywny)
(koszt alternatywny)
- nale
ż
y szuka
ć
najlepszych rozwi
ą
za
ń
(np. maksymalizuj
ą
cych korzy
ś
ci/zyski
lub minimalizuj
ą
cych koszty / straty)
Podstawowy problem ekonomiczny?
Rzadko
ść
zasobów
Zasoby
:
Praca
ka
ż
dy sposób, w jaki ludzka energia, fizyczna lub umysłowa, mo
ż
e by
ć
sensownie
wydatkowana
Ziemia
obszar powierzchni ziemi i wszystko to, co w naturze jest u
ż
yteczne w procesie produkcji
minerały, chemikalia, ro
ś
liny .
minerały, chemikalia, ro
ś
liny .
Kapitał
wszelki wynik procesu produkcyjnego, który przeznaczony jest do pó
ź
niejszego
wykorzystania w procesie produkcyjnym (np. budynki, wyposa
ż
enie).
Technologia
wiedza, jak zasoby mog
ą
by
ć
ł
ą
czone w produktywny sposób.
Przykłady rzadko
ś
ci:
- wykwalifikowana kadra
- ziemia (lasy, jeziora), zasoby naturalne (w
ę
giel, ropa)
- zasoby finansowe, maj
ą
tek rzeczowy
Przykłady zasobów
1. Wykłady prowadzone przez profesora nauk
ekonomicznych.
2. W
ę
giel u
ż
ywany w kotłowni uniwersytetu.
3. Komputery u
ż
ywane w dziale rekrutacji.
3. Komputery u
ż
ywane w dziale rekrutacji.
4. Tablice w salach wykładowych
5. Woda u
ż
ywana w eksperymentach na Wydziale
Mechanicznym PG.
Mikro a makroekonomia
Mikro
– opisuje indywidualne decyzje poszczególnych podmiotów
gospodarczych i bada zale
ż
no
ś
ci mi
ę
dzy nimi. Podmiotem mo
ż
e by konsument,
gospodarstwo domowe, przedsi
ę
biorstwo, bran
ż
a ale nie gospodarka jako
cało
ść
.
Makro
– bada warunki funkcjonowania cało
ś
ci gospodarki a nie
poszczególnych rynków. Bada zachowanie kategorii ekonomicznych: inflacji,
bezrobocia, stóp procentowych, dochodu narodowego, konsumpcji, inwestycji,
oszcz
ę
dno
ś
ci, zasobów kapitału, poziomu cen, poda
ż
y pieni
ą
dza, bud
ż
etu
pa
ń
stwa, bilansu płatniczego
Dwa uj
ę
cia problemów w ekonomii
Ekonomia pozytywna –
opisuje rzeczywisto
ść
gospodarcz
ą
.
Odpowiada na pytanie: jak gospodarka funkcjonuje?
Ekonomia normatywna–
formułuje s
ą
dy
warto
ś
ciuj
ą
ce.
Ekonomia normatywna–
formułuje s
ą
dy
warto
ś
ciuj
ą
ce.
Odpowiada na pytanie: jak gospodarka powinna
funkcjonowa
ć
?
Nie ma jednej teorii ekonomicznej opisuj
ą
cej
rzeczywisto
ść
gospodarcz
ą
w sposób satysfakcjonuj
ą
cy
wszystkich i nie budz
ą
cy w
ą
tpliwo
ś
ci
Przykłady zda
ń
z ekonomii normatywnej i pozytywnej
1. Podział dochodu na
ś
wiecie jest niesprawiedliwy: na
kraje biedne, obejmuj
ą
ce 61% ludno
ś
ci
ś
wiata, przypada
zaledwie 6% dochodu globalnego.
2. Na pocz
ą
tku lat osiemdziesi
ą
tych w krajach
2. Na pocz
ą
tku lat osiemdziesi
ą
tych w krajach
zachodnich gwałtownie wzrosła stopa bezrobocia.
3. Palenie tytoniu jest postaw
ą
antyspołeczn
ą
i powinno
by
ć
bezwzgl
ę
dnie zwalczane.
4. Podniesienie opodatkowania wyrobów tytoniowych
b
ę
dzie zniech
ę
ca
ć
do palenia.
5. Gospodarka Hongkongu jest bli
ż
sza systemowi
wolnorynkowemu ni
ż
gospodarka Albanii.
Cele w ekonomii
poznanie rzeczywisto
ś
ci gospodarczej
poznanie praw ekonomicznych
poznanie praw ekonomicznych
rozwi
ą
zanie problemów gospodarczych
Cechy praw ekonomicznych
Efektem bada
ń
makroekonomicznych s
ą
prawa i teorie makroekonomiczne.
Prawa ekonomiczne - stale powtarzaj
ą
ce si
ę
w
danych warunkach relacje pomi
ę
dzy zjawiskami
i procesami ekonomicznymi.
Cechy praw
-
obiektywizm (działaj
ą
poza nasz
ą
wol
ą
i
ś
wiadomo
ś
ci
ą
, nie mo
ż
emy ich zmieni
ć
,
mo
ż
emy si
ę
tylko do nich dostosowa
ć
)
-
statystyczno
ść
(mo
ż
na je pozna
ć
obserwuj
ą
c masowe zjawiska, prawa
ekonomiczne nie tłumacz
ą
ż
adnego indywidualnego zjawiska)
-
historyczno
ść
(zmieniaj
ą
si
ę
wraz ze zmianami w gospodarce)
Pułapki ekonomicznego my
ś
lenia
zasada ceteris paribus (oceniaj
ą
c wpływ
jednego czynnika na dany proces
zakładamy,
ż
e pozostałe czynniki s
ą
niezmienne).
niezmienne).
po czym a zatem w wyniku tego czego
(relacje przyczynowo-skutkowe s
ą
rzadsze
ni
ż
zwi
ą
zki statystyczne).
Przykłady zada
ń
z mikro i makroekonomii
1. Na pocz
ą
tku lat osiemdziesi
ą
tych znacz
ą
co zwi
ę
kszyło si
ę
bezrobocie w
ś
ród pracowników budowlanych.
2. Poziom PKB w Wielkiej Brytanii w 1991 roku był wy
ż
szy ni
ż
w
1981 roku.
3. Pracownik, który otrzymał podwy
ż
k
ę
wynagrodzenia,
3. Pracownik, który otrzymał podwy
ż
k
ę
wynagrodzenia,
prawdopodobnie zwi
ę
kszy sum
ę
wydatków przeznaczonych na
zakup dóbr i usług luksusowych.
4. Przedsi
ę
biorstwo zainwestuje w zakup maszyn, je
ś
li
przewidywana stopa zwrotu b
ę
dzie zadowalaj
ą
ca.
5. Wy
ż
sze opodatkowanie VAT wyrobów tytoniowych w Polsce
ograniczy palenie.
Podmioty w makroekonomii
RZĄD
PRZEDSIĘBIORSTWA
SEKTOR
FINANSOWY
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Najwa
ż
niejsze problemy makroekonomiczne
bezrobocie
inflacja
wzrost gospodarczy/ cykle koniunkturalne
polityka ekonomiczna
-fiskalna (bud
ż
et, podatki, dług publiczny)
-monetarna (stopy procentowe)
-walutowa (kurs walutowy)
-handlowa (eksport, import, bilans handlowy)
zale
ż
no
ś
ci m.in. ww. kategoriami ekonomicznymi
Sprzeczno
ść
celów w makroekonomii
Niska inflacja Wysokie zatrudnienie
Wzrost gospodarczy
Bezrobocie
najbardziej pal
ą
cy problem makroekonomii ze wzgl
ę
du na ogromn
ą
uci
ąż
liwo
ść
społeczn
ą
co to jest bezrobocie?
dlaczego bywaj
ą
okresy wysokiego i długotrwałego bezrobocia?
skutki społeczne i ekonomiczne bezrobocia
dlaczego ro
ż
ne kraje maj
ą
ró
ż
ne stopy bezrobocia?
czy mo
ż
na bezrobocie zlikwidowa
ć
całkowicie??????? (pełne
zatrudnienie – mit?)
Inflacja
co j
ą
powoduje?
jak j
ą
mierzy
ć
?
jak jej zaradza
ć
? (polityka antyinfalcyjna)
skutki inflacji
skutki inflacji
Wzrost gospodarczy
co to jest wzrost gospodarczy (jak go mierzy
ć
?)
czynniki wzrostu (od czego zale
ż
y wzrost)
co powoduje zró
ż
nicowanie wzrostu produktu w
poszczególnych krajach?
poszczególnych krajach?
czym jest cykl koniunkturalny (rodzaje , przyczyny
wst
ę
powania)
Na nast
ę
pnym wykładzie
Rachunki narodowe – funkcjonowanie
gospodarki narodowej
Produkt Krajowy Brutto – metody
Produkt Krajowy Brutto – metody
liczenia, interpretacja
Poziom PKB w Polsce i na
ś
wiecie