 
Lublin 2013
Politechnika Lubelska
Wydział Elektrotechniki i Informatyki
Katedra Urządzeń Elektrycznych
i Techniki Wysokich Napięć
20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A
L
L
A
A
B
B
O
O
R
R
A
A
T
T
O
O
R
R
I
I
U
U
M
M
G
G
E
E
O
O
M
M
E
E
T
T
R
R
I
I
A
A
I
I
G
G
R
R
A
A
F
F
I
I
K
K
A
A
I
I
N
N
Ż
Ż
Y
Y
N
N
I
I
E
E
R
R
S
S
K
K
A
A
Instrukcja do ćwiczenia
nr 3
Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
2
1. Cel ćwiczenia
Zapoznanie się podstawowymi sposobami edycji rysunków i obiektów graficznych
w środowisku programu AutoCAD przy użyciu funkcji paska "Zmień".
2. Funkcje paska "Zmień"
Możliwości programu związane z edycją elementów graficznych zostały przedstawione
w tym rozdziale. Wygląd paska "Zmień" przedstawiony został poniżej.
W
YMAŻ
Polecenie WYMAŻ usuwa z rysunku wybrane obiekty.
Po  wybraniu  tego  polecenia  w  odpowiedzi  na  komunikat 
„Wybierz  obiekty:”  zaznaczamy  te,  które  chcemy  usunąć. 
Możemy  to  zrobić  na  dwa  sposoby.  Wybierając  elementy 
oknem  przesuwając  wskaźnik  myszy  w  prawo  (typ  okno  – 
okno koloru niebieskiego) co spowoduje, iż zostaną usunięte 
tylko elementy mieszczące się w oknie w całości. Przesuwając wskaźnik myszy w lewo (typ 
wymaż – okno koloru zielonego) spowoduje to, iż zostaną usunięte elementy mieszczące się w 
oknie w całości i częściowo. 
 
K
OPIUJ
Polecenie KOPIUJ kopiuje wybrane obiekty. Po
wyświetleniu
komunikatu
„Wybierz
obiekty:”
wskazujemy  elementy  do  kopiowania  kończąc  wybór 
poprzez  naciśnięcie  klawisza  E
NTER
lub prawego
przycisku  myszy.  Dalej  możemy  postępować  w  dwojaki 
sposób określając: 
punkt bazowy – kopiowanie oparte na wskazaniu najpierw punktu bazowego a później
punktu docelowego.
Przesunięcie
– kopiowanie oparte na wskazaniu wektora przemieszczenia kopii
w kierunku  X,  Y,  Z  względem  położenia  bieżącego.  Przesunięcie 
odbywa  się  w  górę  i  w  prawo,  gdy  chcemy  przesunąć  w  dół  i  lewo 
wprowadzamy wartości ze znakiem minus „–”. 
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
3
L
USTRO
Polecenie
LUSTRO
powoduje
wykonanie
lustrzanego  odbicia  (działa  tu  symetria  osiowa  względem 
dowolnej  osi  leżącej  w  płaszczyźnie  bieżącego  układu 
współrzędnych  LUW).  Po  wykonaniu  odbicia,  obiekty 
odbijane  mogą  zostać  usunięte  (na  rysunku  pozostanie 
tylko  odbicie)  lub  co  jest  ustawieniem  domyślnym, 
pozostają zachowane.
Wybieramy obiekty do odbicia („Wybierz obiekty:”) po czym określamy dwa punkty
stanowiące  oś  odbicia  („Określ  pierwszy  punkt  odbicia:”  i  „Określ  drugi  punkt  odbicia:”). 
Po wyznaczeniu  osi  zadane  zostanie  pytanie  o  wymazanie  lub  pozostawienie  obiektów 
odbijanych  („Wymazać  wskazane  obiekty?  [Tak/Nie]  <N>:”).  Odpowiedź  T  powoduje 
wymazanie obiektu a N pozostawia obiekt bez zmian. 
O
DSUNIĘCIE
Polecenie ODSUNIĘCIE kopiuje obiekty równolegle.
Po  wprowadzeniu  polecenia  pojawi  się  pytanie  o  odległość 
kopii  od  oryginału  którą  wpisujemy  z  klawiatury.  Następnie 
wskazujemy  obiekt  przeznaczony  do  skopiowania  („Wybierz 
obiekt do odsunięcia lub <Zakończ/Cofaj>:”).  
Określenie odległości odsunięcia jest także możliwe dzięki
poleceniom:
wpisanie odległości
– wpisujemy odległość na jakiej kopia powinna się znaleźć od
oryginału a następnie wskazujemy element oryginalny i lewym 
przyciskiem  myszy  wskazujemy,  po  której  stronie  ma  się 
znaleźć element odbity. 
przezPunkt
– wskazujemy punkt, przez który ma przechodzić kopia.
Wymaż
umożliwia określenie, czy obiekt źródłowy ma zostać usunięty
po wykonaniu odsuwania.
o Tak
– tak, odsuwany obiekt ma zostać usunięty.
o Nie
– nie, odsuwany obiekt ma pozostać.
wArstwa
– umożliwia określenie, czy obiekt powstały w wyniku
odsunięcia  ma  się  znaleźć  na  warstwie  aktualnej  czy 
źródłowej: 
o Aktualna
– obiekt ma zostać umieszczony w warstwie aktualnej (bieżącej);
o
źRódłowa
– obiekt ma zostać umieszczony na tej samej warstwie, na której
leży obiekt odsuwany.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
4
S
ZYK
Polecenie SZYK kopiuje obiekty i ustawia je w szyk
prostokątny
lub
kołowy.
Wszystkie
parametry
wprowadzane  są  za  pomocą  okna  dialogowego 
widocznego 
poniżej
dla
szyku
prostokątnego
i kołowego. Istnieje możliwość podglądu szyku przed jego 
utworzeniem. 
Szyk prostokątny
– szyk prostokątny.
Szyk kołowy
– szyk kołowy (biegunowy).
Wybierz obiekty
– wybór obiektów przeznaczonych od utworzenia szyku.
OK
– utworzenie szyku.
Anuluj
– anulowanie polecenia.
Podgląd
– podgląd szyku przed jego utworzeniem
 
Szyk prostokątny 
Wiersze
– liczba wierszy w szyku.
Kolumny
– liczba kolumn w szyku.
Odległość między 
wierszami 
– odległość między wierszami szyku.
Odległość między 
kolumnami 
– odległość między kolumnami szyku.
Kąt szyku
– kąt obrotu szyku.
 
Szyk prostokątny 
Środek
– środek szyku.
Metoda
– metoda tworzenia szyku:
o
Liczba elementów i kąt 
wypełnienia 
– określamy liczbę elementów i kąt wypełnienia. Kąt między
elementami zostanie obliczony automatycznie.
o
Liczba elementów i kąt 
między elementami 
– określamy liczbę elementów i kąt między elementami. Kąt
wypełnienia zostanie obliczony automatycznie.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
5
o
Kąt wypełnienia 
 i kąt między 
elementami
– określamy kąt wypełnienia i kąt między elementami. Liczba
elementów zostanie obliczony automatycznie.
Liczba elementów
– liczba elementów szyku szyku.
Kąt wypełnienia
kąt wypełnienia szyku.
Kąt między elementami
kąt między elementami szyku.
Obróć elementy podczas 
kopiowania 
jeżeli przełącznik ten zostanie włączony, elementy wchodzące
w skład szyku będą podczas kopiowania obracane.
Więcej
po naciśnięciu przycisku pojawi się dodatkowa opcja (dla
zaawansowanych).
o Standardowy obiektu
– domyślny punkt bazowy obiektu (odległość pomiędzy punktem
bazowym 
a  środkiem  szyku  pozostaje  stała  w  trakcie  tworzenia  szyku). 
Domyślny  punkt  bazowy  stosowany  przez  program  to  środek 
dla okręgu, łuku, elipsy; dla wieloboku – pierwszy narożnik; dla 
linii,  polilinii,  splajn  –  pierwszy  punkt;  dla  prostej  –  punkt 
środkowy a dla regionu – jego uchwyt. 
o Punkt wstawiania
– nowy punkt bazowy obiektu. Można wpisać współrzędne lub
wskazać na ekranie.
P
RZESUŃ
Polecenie
PRZESUŃ kopiuje wybrane obiekty.
Polecenie  to  działa  tak  samo  jak  polecenia  KOPIUJ  z  tą 
różnicą,  że  element  bazowy  staje  się  elementem  docelowym 
(zmienia swoje miejsce położenia). 
Po wyświetleniu komunikatu „Wybierz obiekty:”
wskazujemy elementy do przesunięcia kończąc wybór poprzez
naciśnięcie klawisza E
NTER
lub prawego przycisku myszy.
Dalej możemy postępować w dwojaki sposób określając:
punkt bazowy – kopiowanie oparte na wskazaniu najpierw punktu bazowego a później
punktu docelowego.
Przesunięcie
– kopiowanie oparte na wskazaniu wektora przemieszczenia kopii
w  kierunkuX,  Y,  Z  względem  położenia  bieżącego.  Przesunięcie 
odbywa  się  w  górę  i  w  prawo,  gdy  chcemy  przesunąć  w  dół  i  lewo 
wprowadzamy wartości ze znakiem minus „–”. 
O
BRÓT
Polecenie OBRÓT obraca wybrane elementy wokół
wybranego punktu. Wybieramy obiekty, które mają być
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
6
obrócone  („Wybierz  obiekty:”)  i  wskazujemy  punkt  obrotu  („Określ  punkt  bazowy:”)  a 
następnie  podajemy  kąt  obrotu  lub  wybieramy  opcję  Odniesienie  („Określ  kąt  obrotu  lub 
[Odniesienie]:”. 
kąt obrotu
– wybrane obiekty będą obrócone o określony kąt względem bieżącego
położenia.  Kąt  wpisujemy  z  klawiatury  lub  wskazujemy  na  ekranie 
podczas przesuwania kursora. 
Kopiuj
– obracanie z kopiowaniem. Po wykonaniu polecenia mamy dwa obiekty
(źródłowy i nowy obrócony o podany kąt).
Odniesienie
podajemy aktualny kąt obrotu obiektu („Określ kąt odniesienia <0>:”)
oraz docelowy kąt obrotu („Określ nowy kąt:”). Gdy aktualny kąt nie jest 
znany, można go wskazać na ekranie. 
S
KALA
Polecenie SKALA zmienia wielkości obiektów.
Wybieramy obiekty do powiększenia lub zmniejszenia („Wybierz obiekty:”) a następnie
określamy punkt,  względem którego ma nastąpić przeskalowanie („Określ punkt bazowy:”). 
W odpowiedzi na komunikat „Określ współczynnik skali lub [Odniesienie]:” wskazujemy na 
ekranie współczynnik skali wpisując go z klawiatury lub wybierając opcję Odniesienie. 
współczynnik 
skali 
– współczynnik skali określa stopień powiększania (wartości > 1)
i zmniejszanie (< 1). Współczynnik mus być większy od 0.
Odniesienie
– umożliwia skalowanie przez podanie długości odniesienia („Określ
długość  odniesienia  <1>:”)  oraz  nowej  długości  odniesienia  („Określ 
nową długość:”). Długości te można wpisać z klawiatury lub wskazać na 
ekranie. 
Kopiuj
– tworzy kopie wybranego elementu i zmienia jej wielkość. Obiekt
pierwotny pozostaje bez zmian.
R
OZCIĄGNIJ
Polecenie ROZCIĄGNIJ rozciąga obiekty powodując, że niektóre z nich są
przesuwane,  inne  pozostają  nieruchome,  a  ich  ciągłość  zostaje  zachowana.  Obiekty 
wybieramy  za  pomocą  okna  typu  PRZECIĘCIE  (zielone)  lub  WIELOBOK  (niebieskie). 
Obiekty  całkowicie  zawarte  w  oknie  są  przesuwane.  Obiekty  przecinane  oknem  są 
rozciągane. 
Po wprowadzeniu wybieramy przeznaczone do rozciągania obiekty („Wybierz obiekty
do  rozciągania  oknem  przecinającym  lub  wielobokiem  przecinającym…  Wybierz  obiekty:”). 
Następnie  wybieramy  punkt  bazowy  lub  podajemy  wielkość  przesunięcia  („Określ  punkt 
bazowy  albo  przesunięcie:”)  po  czym  wskazujemy  punkt  docelowy  („Określ  drugi  punkt 
przesunięcia:”) 
 
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
7
U
TNIJ
Polecenie UTNIJ ucina obiekty na krawędzi cięcia wyznaczonej przez inne.
Wskazujemy  obiekty  od  tej  strony,  która  ma  zostać  ucięta.  Wykonanie  polecenia 
z wciśniętym przyciskiem S
HIFT
zamienia polecenie UTNIJ na WYDŁUŻ.
Krawędź
– umożliwia wskazanie ucinanych obiektów za pomocą łamanej.
W  odpowiedzi  na  komunikat  „Określ  pierwszy  punkt  krawędzi:” 
wskazujemy ten punkt a następnie wskazujemy kolejne punkty łamanej 
(„Określ  następny  punkt  krawędzi  lub  [Cofaj]:).  Aby  zakończyć 
wskazywanie punktów naciskamy E
NTER
.
Przecięcie
– umożliwia wskazanie ucinanych obiektów za pomocą okna przecięcia.
Wydłużone  zostaną  elementy  zaznaczone  w  całości  lub  częściowo. 
Wskazujemy  pierwszy  narożnik  okna  „Określ  pierwszy  narożnik 
okna:”,  a  potem  przeciwległy  narożnik  „Określ  przeciwległy 
narożnik:”. 
Rzut
dotyczy grafiki 3D.
o Brak
– ucinanie następuje wyłącznie wtedy, gdy obiekty mają punkt wspólny
z granicą.
o Luw
– obiekty są najpierw rzutowane na płaszczyznę bieżącego LUW
i  dopiero  potem  ucinane.  Obiekty  nie  muszą  mieć  w  przestrzeni 
punktów wspólnych z granicą przedłużenia. 
o wiDok
– obiekty są rzutowane na płaszczyznę widoku równoległą do
płaszczyzny  ekranu.  Obiekty  nie  muszą  mieć  w  przestrzeni  punktów 
wspólnych z granicą przedłużenia. 
krawędziE
– sposób wyznaczania granic cięcia. Trzeba zdecydować czy granice
mają być wyznaczone tylko przez obiekty graniczne, czy również przez 
ich przedłużenia. 
o Zrozciaganiem
– granicę cięcia wyznaczają obiekty oraz ich przedłużenia
w nieskończoności.
o
Bezrozciągania
– granicę cięcia wyznaczają wyłącznie wskazane obiekty.
Cofaj
– anuluje ostatnie cięcie i przywraca obiektowi pierwotną długość.
W
YDŁUŻ
Polecenie WYDŁUŻ przedłuża istniejące obiekty do wyznaczonej przez inne obiekty na
rysunku granicy przedłużenia. Wykonanie polecenia z wciśniętym przyciskiem S
HIFT
zamienia polecenie WYDŁUŻ na UTNIJ.
Krawędź
– umożliwia wskazanie przedłużanych obiektów za pomocą łamanej.
W  odpowiedzi  na  komunikat  „Określ  pierwszy  punkt  krawędzi:” 
wskazujemy  ten  punkt  a  następnie  wskazujemy  kolejne  punkty 
łamanej  („Określ  następny  punkt  krawędzi  lub  [Cofaj]:).  Aby 
zakończyć wskazywanie punktów naciskamy E
NTER
.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
8
Przecięcie
– umożliwia wskazanie przedłużanych obiektów za pomocą okna
przecięcia. Wydłużone zostaną elementy zaznaczone w całości lub 
częściowo. Wskazujemy pierwszy narożnik okna „Określ pierwszy 
narożnik  okna:”,  a  potem  przeciwległy  narożnik  „Określ 
przeciwległy narożnik:”. 
Rzut
dotyczy grafiki 3D.
o Brak
– przedłużenie następuje wyłącznie wtedy, gdy obiekty mają punkt
wspólny z granicą.
o Luw
– obiekty są najpierw rzutowane na płaszczyznę bieżącego LUW
i dopiero potem przedłużane. Obiekty nie muszą mieć w przestrzeni 
punktów wspólnych z granicą przedłużenia. 
o wiDok
– obiekty są rzutowane na płaszczyznę widoku równoległą do
płaszczyzny  ekranu.  Obiekty  nie  muszą  mieć  w  przestrzeni 
punktów wspólnych z granicą przedłużenia. 
krawędziE
– sposób wyznaczania granic przedłużenia. Trzeba zdecydować czy
granice  mają  być  wyznaczone  tylko  przez  obiekty  graniczne,  czy 
również przez ich przedłużenia. 
o Zrozciaganiem
– granicę wydłużenia wyznaczają obiekty oraz ich przedłużenia
w nieskończoności.
o
Bezrozciągania
– granicę wydłużenia wyznaczają wyłącznie wskazane obiekty.
Cofaj
– anuluje ostatnie przedłużenie i przywraca obiektowi pierwotną
długość.
P
RZERWIJ W PUNKCIE
Polecenie PRZERWIJ W PUNKCIE przeznaczone jest do rozdzielania obiektów
w punkcie. Wskazujemy element do przerwania („Wybierz obiekt:” ) a następnie wskazujemy 
drugi punkt „Określ pierwszy punkt przerwania:”. 
 
P
RZERWIJ
Polecenie PRZERWIJ przeznaczone jest do rozdzielania obiektów (z jednego dzielimy
na więcej). Wskazujemy element do przerwania („Wybierz obiekt:” ) – jest to pierwszy punkt 
podziału  –  a  następnie  wskazujemy  drugi  punkt  „Określ  drugim  punkt  przerwania  lub 
[Pierwszy]:”.  Miejsce  przerwania  jest  odległość  między  wskazanymi  punktami  pierwszym 
i drugim
Pierwszy
– pozwala ponownie wprowadzić pierwszy punkt (domyślnie pierwszy punkt
podziału utożsamiany jest z miejscem wyboru obiektu.
@
– wskazujemy element a następnie wpisujemy znaczek @ – wówczas
funkcja działa jako przerwij w punkcie.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
9
D
OŁĄCZ
Polecenie to łączy stykające się obiekty. W miejsce łączonych obiektów pojawia się
jeden  obiekt.  Polecenie  można  stosować  względem:  odcinków,  polilinii,  łuków,  łuków 
eliptycznych i splajnów. 
Łączone odcinki muszą leżeć na tej samej prostej; łuki muszą leżeć na tym samym łuku. 
W  pierwszym  kroku  wybieramy  obiekt  źródłowy,  do  którego  będą  dołączane  inne 
obiekty  „Wybierz  obiekt  źródłowy:”.  Następnie  wskazujemy  obiekty,  które  mają  zostać 
dołączone. 
 
F
AZUJ
Polecenie FAZUJ ścina narożnik składający się
z dwóch  odcinków  lub  wszystkie  wierzchołki  płaskiej 
polilinii. Użytkownik określa długość ścięć lub długość i kąt 
ścięcia. 
 
Polilinia
– ścina wierzchołki płaskiej polilinii. Po wybraniu tej opcji wybierz
polilinię „Wybierz polilinię 2D:”.
Fazy
– opcja ta umożliwia podanie długości ścięć: pierwszego („Określ
wymiar fazy pierwszej:”) i drugiego ścięcia (Określ wymiar fazy
drugiej:)  a  następnie  wskazujemy  w  kolejności  boki  do  fazowania. 
Jeśli przyjmiemy wartości ścięć równe 0, to polecenie to może służyć 
do łącznia odcinków mających wspólny punkt w przestrzeni. 
kąT
– opcja ta umożliwia określenie długości ścięcia „Określ długość fazy
na pierwszej linii:” i jego kąta „Określ kąt fazy względem pierwszej
linii:”.
Utnij
– opcja ta umożliwia określenie czy oryginalne elementy mają być po
wykonaniu ścięcia ucięte:
o Z ucinaniem
– tworzone jest ścięcie i ucinane są oryginalne elementy.
o Bez ucinania
– tworzone jest ścięcie, ale nie są ucinane oryginalne elementy.
Metoda
– metoda tworzenia ścięć:
o
Długość
– ścinanie wykonane w oparciu o dwie odległości ścięć (wartości
powinny być podane wcześniej w opcji Fazy).
o
Kąt
– ścięcie wykonywane w oparciu o długość i kąt ścięcia (wartości
powinny być podane wcześniej w opcji kąT).
Wiele
– ścinanie wielokrotne. Po wykonaniu pierwszego ścięcia działanie
polecenia  nie  zakończy  się,  a  użytkownik  poproszony  zostanie  
o  wybranie  kolejnej  pary  odcinków.  Działa  do  momentu  wciśnięcia 
klawisza E
SC
.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
10
Z
AOKRĄGLAJ
Polecenie ZAOKRĄGL łączy dwa obiekty za pomocą łuku
o określonym promieniu. Łączyć można odcinki, łuki, okręgi, płaskie 
polilinie, splajny, półproste i proste. 
 
Polilinia
– zaokrągla wierzchołki płaskiej polilinii. Po wybraniu tej opcji wybierz
polilinię „Wybierz polilinię 2D:”.
pRomień
– pozwala na określenie promienia zaokrąglenia „Określ promień
zaokrąglenia:”.  Jeśli  przyjmiemy  wartość  promienia  równą  0,  to 
polecenie  to  może  służyć  do  łączenia  odcinków  mających  wspólny 
punkt w przestrzeni. 
Utnij
– opcja ta umożliwia określenie czy oryginalne elementy mają być po
wykonaniu zaokrąglenia:
o Z ucinaniem
– tworzone jest zaokrąglenie i ucinane są oryginalne elementy.
o Bez ucinania
– tworzone jest zaokrąglenie, ale nie są ucinane oryginalne elementy.
Wiele
– zaokrąglanie wielokrotne. Po wykonaniu pierwszego zaokrąglenia
działanie  polecenia  nie  zakończy  się,  a  użytkownik  poproszony 
zostanie  o  wybranie  kolejnej  pary  odcinków.  Działa  do  momentu 
wciśnięcia klawisza E
SC
.
R
OZBIJ
Polecenie ROZBIJ rozbija elementy złożone na elementy proste. Rozbijać można bloki,
polilinie, regiony, itp.
Po wybraniu polecenia wskazujemy na element do rozbicia.
P
ORZĄDEK RYSOWANIA
Przesuń
na
wierzch
– ustawia wybrane obiekty „na wierzch”. Wybrane obiekty będą
wyświetlane na końcu zasłaniając obiekty wyświetlane wcześniej.
Przesuń na spód
– ustawia wybrane obiekty „na spodzie”. Wybrane obiekty będą
wyświetlane  na  początku  i  będą  zasłaniane  przez  obiekty 
wyświetlane później. 
Nad obiekty
– ustawia wybrane obiekty „ponad” wskazanym obiektem.
Pod obiekty
– ustawia wybrane obiekty „pod” wskazanym obiektem.
 
Ćw. 3. Edycja rysunków – funkcje paska „Zmień”
11
3. Literatura
1. Pikoń A., AutoCAD 2011 PL, Wydawnictwo HELION, Gliwice 2011
2. Jaskulski A, AutoCAD 2012/LT2012/WS+ - Kurs projektowania parametrycznego
i nieparametrycznego 2D i 3D, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011
3. Suseł M., Makowski K., Grafika inżynierska z zastosowaniem programu AutoCAD,
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005
4. Mazur J., Kosiński K., Polakowski K., Grafika inżynierska z wykorzystaniem metod
CAD, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006