1

PROCESY SPAWALNICZE

WELDING PROCESSES

Kat./Zakł.: KTMMiS
Oprac. Dr inż. Tomasz Kozak
Język: P

/W/C/L/P/S : /48 godz./-/10 godz./-/-/

sem:

odpowiedzialny:

Piątkowski Tadeusz dr inż.

Studia: Studium Podyplomowe IWE III

Liczba godzin

1.7. Spawanie metodą TIG 2
Cel:
Poznanie podstaw spawania metodą TIG łącznie z wyposażeniem, zastosowaniami, instrukcjami i
najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Parametry spawania: wartość prądu, napięcia, prędkość spawania, przepływ gazu, przygotowanie
złącza do spawania: projektowanie typowych złączy, wyposażenie, czyszczenie, instrukcje spawania,
typowe problemy i ich rozwiązywanie, techniki specjalne: spawanie punktowe, gorący drut,
spawanie orbitalne, spawanie rur i rur z blachami,

gazy obojętne, rodzaje elektrod, normy dotyczące

materiałów dodatkowych, elektrod i gazów, zastosowanie, typowe problemy, BHP.
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić szczegółowo zasady spawania metodą TIG łącznie z technikami zajarzenia
2. objaśnić zasady doboru rodzaju prądu, polaryzacji, gazu osłonowego i elektrody

odpowiednio do zamierzonego zastosowania

3. wyszczególnić zakres zastosowań, przygotowania złącza i potencjalne problemy do

rozwiązania

4. wyszczególnić dobór parametrów spawania dla poszczególnych zastosowań
5. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
6. interpretacja stosowanych norm
7. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP
8. rozpoznawanie zasad funkcjonowania różnych źródeł prądu do spawania metodą TIG

1.8. Spawanie metodą MIG/MAG i drutami proszkowymi 2
Cel:
Poznanie podstaw spawania metodą MIG/MAG i drutami proszkowymi łącznie z wyposażeniem,
zastosowaniami, instrukcjami i najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Materiały dodatkowe: gazy osłonowe, drutu elektrodowe (lite i proszkowe) i ich kombinacje,
przygotowanie złącza do spawania: projektowanie typowych złączy, wyposażenie, czyszczenie,
instrukcje spawania, typowe problemy i ich rozwiązywanie, techniki specjalne: elektrogazowe,
procesy wysokowydajne, normy dotyczące materiałów dodatkowych i gazów, zastosowanie
spawania i typowe problemy, BHP.
Spodziewane rezultaty:

1. wyjaśnić szczegółowo zasady spawania metodą MIG/MAG i drutami proszkowymi łącznie

ze sposobami przenoszenia metalu w łuku elektrycznym i ich zastosowaniami

2. objaśnić zasady doboru rodzaju prądu, polaryzacji, gazu osłonowego i elektrody

odpowiednio do zamierzonego zastosowania

3. wyszczególnić zakres zastosowań, przygotowania złącza i potencjalne problemy do

rozwiązania

4. wyszczególnić dobór parametrów spawania dla poszczególnych zastosowań
5. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP
6. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
7. interpretacja stosowanych norm

2

8. wyjaśnić dobór materiałów dodatkowych

1.9. Spawanie łukowe elektrodą otuloną (metodą MMA) 4
Cel:
Poznanie podstaw spawania metodą MMA łącznie z wyposażeniem, zastosowaniami, instrukcjami i
najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Podstawy metody i charakterystyki łuku, wpływ rodzaju prądu i polaryzacji, charakterystyki
urządzeń do spawania (napięcie w stanie bez obciążenia, charakterystyki statyczne i dynamiczne,
rodzaje prądu, metody zajarzenia łuku), wyposażenie i akcesoria, zakres zastosowań metody i
typowe problemy, materiały dodatkowe (rodzaje i rola otuliny, rodzaje elektrod, żużle, reakcje gaz-
metal), produkcja elektrod (kto, typowe wady), przechowywanie i magazynowanie elektrod (warunki
środowiskowe, suszenie), klasyfikacja elektrod (normy europejskie i krajowe), wybór materiałów
dodatkowych do konkretnych zastosowań, parametry spawania: prąd napięcie, długość ściegu itp.,
przygotowanie złącza do spawania: projektowanie typowych złączy, wyposażenie, czyszczenie,
pozycje spawania, współzależność średnicy elektrody i zakresu prądu, rodzaju materiału, długości
elektrody i pozycji spawania, instrukcje spawania, specjalne techniki spawania (spawanie
grawitacyjne, z góry w dół, w warunkach montażowych), BHP.
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy spawania metoda MMA łącznie z technikami specjalnymi, sposobami

zajarzenia łuku oraz zastosowaniami

2. wyjaśnić zasady doboru rodzaju prądu, polaryzacji i rodzaju elektrody do zamierzonych

zastosowań

3. wyszczególnić zakres zastosowań, przygotowania złącza i potencjalne problemy do

rozwiązania

4. wyszczególnić dobór parametrów spawania dla poszczególnych zastosowań
5. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP
6. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
7. szczegółowo wyjaśnić zasady przechowywania i magazynowania różnych typów elektrod
8. interpretacja stosowanych norm
9. określić wpływ otuliny elektrody na kroplowe przenoszenie stopiwa
10. rozpoznawanie zasad funkcjonowania różnych źródeł prądu do spawania metodą MMA

1.10. Spawanie łukiem krytym (SAW) 2
Cel:
Poznanie podstaw spawania łukiem krytym łącznie z wyposażeniem, zastosowaniami, instrukcjami i
najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Ziarnistość topników przygotowanie złącza do spawania: projektowanie typowych złączy,
wyposażenie, czyszczenie, współzależności między kombinacjami drut-topnik a charakterystykami
stopiw, instrukcje spawania, techniki spawania jednym i wieloma drutami, specjalne techniki
spawania (spawanie taśmą z dodatkiem proszku żelaza, spawanie drutem gorącym i zimnym), BHP
Spodziewane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy spawania łukiem krytym łącznie z technikami specjalnymi, sposobami

zajarzenia łuku oraz zastosowaniami

2. wyjaśnić zasady doboru rodzaju prądu, polaryzacji i rodzaju elektrody do zamierzonych

zastosowań

3. wyszczególnić zakres zastosowań, przygotowania złącza i potencjalne problemy do

rozwiązania

4. wyszczególnić dobór parametrów spawania dla poszczególnych zastosowań
5. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
6. wyjaśnić reakcje żużel/ metal i gaz/metal reakcje i ich wpływ na jakość spoiny
7. interpretacja stosowanych norm

3

1.11. Zgrzewanie rezystancyjne 8
Cel:
Poznanie podstaw zgrzewania rezystancyjnego, zastosowań i instrukcji łącznie z najczęściej
występującymi problemami i sposobami ich rozwiązania
Zakres:
Podstawy procesu i przegląd metod (punktowe, garbowe, doczołowe, liniowe, iskrowe), zjawisko
Joule’a i rozkład temperatury, wyposażenie i akcesoria, zakres zastosowań metody i typowe
problemy (zgrzewanie materiałów cienkich z grubymi, zgrzewanie materiałów z powłokami
ochronnymi, zgrzewanie różnych materiałów, mimośrodowość, efekt bocznikowania, efekt Peltier’a,
lutowanie), rodzaje elektrod (funkcje, typy, kształty, materiał), klasyfikacja elektrod (normy
międzynarodowe i krajowe), parametry zgrzewania (prąd, siła docisku, czas, rodzaj prądu,
pulsowanie), przygotowanie złącza do spawania: projektowanie typowych złączy, wyposażenie,
czyszczenie, zależności między parametrami zgrzeiny a właściwościami jądra zgrzeiny, systemy
monitorowania, sterowanie procesem, pomiary, badania specjalne, procedury zgrzewania, BHP.
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy zgrzewania rezystancyjnego oraz zastosowania poszczególnych rodzajów

zgrzewania

2. wyjaśnić zasady doboru parametrów dla otrzymania poprawnej zgrzeiny
3. wyszczególnić zakres zastosowań, przygotowania materiałów i potencjalne problemy do

rozwiązania

4. wyszczególnić dobór parametrów zgrzewania dla poszczególnych zastosowań
5. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
6. interpretacja norm przedmiotowych
7. BHP
8. rozpoznawanie zasad funkcjonowania różnych źródeł prądu

1.12. Inne rodzaje procesów spawalniczych 10
Cel:
Poznanie szczegółów metod plazmowych, spawania wiązką elektronów, spawania laserowego,
spawania elektrożużlowego, zgrzewania tarciowego, zgrzewania tarciowego z mieszaniem
materiałów, zgrzewanie łukiem wirującym, zgrzewanie ultradźwiękowe, zgrzewanie wybuchowe,
zgrzewanie dyfuzyjne, aluminotermiczne, zgrzewanie prądami wielkiej częstotliwości, przypawanie
kołków, spajanie na zimno, procesy mieszane; podstawy łącznie z wyposażeniem, zastosowaniami i
najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Podstawy procesów dla wszystkich omawianych metod, wytwarzanie ciepła dla każdego typu
procesu, wyposażenie i akcesoria dla każdego typu procesu, typowe zastosowania procesów i
typowe problemy, materiały dodatkowe, parametry procesu dla każdego typu procesu,
przygotowanie złącza do spajania: projektowanie typowych złączy, wyposażenie, czyszczenie,
zależności między parametrami procesu a właściwościami spoiny, porównanie z procesami
wysokich energii, BHP, normy międzynarodowe i krajowe dotyczące poszczególnych procesów
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy poszczególnych rodzajów procesów oraz ich zastosowania
2. wyjaśnić zasady doboru rodzaju procesu dla konkretnych zastosowań oraz środki ostrożności

konieczne otrzymania poprawnej spoiny

3. opisać dobór parametrów zakres zastosowań, przygotowania materiałów i potencjalne

problemy do rozwiązania dla poszczególnych zastosowań,

4. wyjaśnić zadania i funkcje poszczególnych elementów wyposażenia i akcesoriów
5. interpretacja norm przedmiotowych
6. Zagrożenia i BHP

1.13. Cięcie i ukosowanie brzegów 2
Cel:

4

Poznanie podstaw najbardziej popularnych sposobów cięcia i ukosowania brzegów materiałów
używanych w konstrukcjach spawanych łącznie z wyposażeniem, instrukcjami i najczęściej
występującymi problemami
Zakres:
Specjalne zastosowania cięcia plazmowego (cięcie pod lustrem wody, cięcie z wirowaniem wody),
żłobienie plazmowe, drążenie wiązką elektronów i cięcie laserowe, wyposażenie, parametry,
zastosowania, zasady cięcia strumieniem wody, wyposażenie, parametry, zastosowania, zasady
żłobienia łukowego i płomieniowego, parametry i zastosowania, normy międzynarodowe i krajowe
dotyczące poszczególnych procesów, BHP.
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy cięcia: mechanicznego, płomieniowego, łukowego, plazmowego, wiązką

elektronów, laserowego i cięcia strumieniem wody

2. wyjaśnić wpływ poszczególnych parametrów na powierzchnię krawędzi dla cięcia:

mechanicznego, płomieniowego, łukowego, plazmowego, wiązką elektronów, laserowego i
cięcia strumieniem wody

3. wyszczególnić zakres zastosowań cięcia: płomieniowego, łukowego, plazmowego, wiązką

elektronów i cięcia strumieniem wody

4. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.14 Napawanie i natryskiwanie 2
Cel:
Poznanie najpopularniejszych metod napawania oraz ich zasad łącznie z wyposażeniem,
procedurami postępowania i najczęściej występującymi problemami
Zakres:
Podstawy i zastosowania platerowania (walcowanie, wybuchowe, taśma, plazma MIG, elektrożużel,
laser itp.), przegląd metod natryskiwania (natryskiwanie płomieniowe z użyciem proszku,
natryskiwanie płomieniowe z użyciem drutu, natryskiwanie łukowe z użyciem proszku,
natryskiwanie łukowe z użyciem drutu, natryskiwanie plazmowe z użyciem drutu, HVOF spraying),
zasady pracy dla poszczególnych metod, wyposażenie, parametry, przygotowanie powierzchni
materiału podstawowego do natryskiwania, materiały dodatkowe do natryskiwania, struktura
warstwy natryskowej, straty przy natryskiwaniu, techniki „zimne” i techniki przez topienie,
zastosowania i szczególne problemy, BHP.
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić zasady stosowania najpopularniejszych metod napawania
2. wyjaśnić zasady stosowania najpopularniejszych metod natryskiwania
3. powiązać jakość natryskiwania i napawania z jakością przygotowania materiału

podstawowego

4. dobór metod natryskiwania „zimnego” i natryskiwania przez topienie do różnych zastosowań
5. opis różnych zastosowań dla poszczególnych technik natryskiwania
6. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.15 Procesy zmechanizowane i zrobotyzowane 6
Cel:
Szczegółowe poznanie mechanizacji spawania i zastosowań robotyzacji w spawaniu, łącznie z
systemami i zastosowaniami
Zakres:
Przegląd przydatność procesów spawania do uzyskania wyższej wydajności, różnica między
robotyzacją, mechanizacją i automatyzacją, ich zalety i wady, zakres zastosowań poszczególnych
metod, roboty (programowanie „on line” oraz „off line”, symulacja, elastyczny system produkcji,
systemy CAD/CAM, wirtualne fabryki (symulatory), śledzenie toru, typu i typowe zastosowania,
śledzenie łuku, indukcja magnetyczna, system wizyjny, spawanie wąskoszczelinowe (SAW,
MIG/MAG, TIG), spawanie orbitalne (MIG/MAG, TIG), zastosowania i specyficzne problemy, gazy
i materiały dodatkowe, BHP
Oczekiwane rezultaty:

5

1. przewidywanie najlepszych rozwiązań dla poprawy wydajności poprzez zastosowanie

robotyzacji, mechanizacji i automatyzacji

2. wyjaśnić różnice pomiędzy programowaniem on line i off line
3. omówić podstawy poszczególnych metod śledzenia spoiny
4. omówić podstawy spawania wąskoszczelinowego oraz spawania orbitalnego
5. opisać różnice w zastosowaniu poszczególnych metod do spawania wąskoszczelinowego

oraz spawania orbitalnego

6. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.16. Lutowanie miękkie i twarde 4
Cel:
Szczegółowe poznanie zasad lutowania miękkiego i twardego, technologie, wyposażenie,
zastosowania, procedury postępowania i typowe problemy
Zakres:
Podstawy lutowania miękkiego i twardego (mechanizm łączenia, odkształcenia powierzchniowe,
zwilżalność, włoskowatość), lutowanie twarde MIG/MAG, przegląd metod lutowania miękkiego i
twardego, urządzenia, zakres i zastosowania, materiały dodatkowe, typy, zastosowania i główne
funkcje topników, materiały nadające się do lutowania twardego, przybory do lutowania, lutowanie
twarde w próżni, lutowanie twarde w regulowanej atmosferze, lutospawanie, techniki lutowania
(zanurzeniowe, na fali, przepływowe, lutowanie w parach), wady i zalety lutowania miękkiego i
twardego, zastosowanie i typowe problemy, BHP
Oczekiwane rezultaty:

1. omówić różne metody lutowania miękkiego i twardego
2. szczegółowe porównanie lutowania miękkiego i twardego w stosunku do spawania,
3. przewidywanie środków ostrożności dla uzyskania dobrego wiązania przy zastosowaniu

lutowania

4. opisać różne zastosowania meto lutowania twardego i miękkiego
5. opisać typy materiałów dodatkowych i topników używanych przy lutowaniu
6. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.17 Metody łączenia tworzyw sztucznych 4
Cel:
Pyczerpujące poznanie podstaw łączenia tworzyw sztucznych, łącznie z najpopularniejszymi
technikami, wyposażeniem, zastosowaniami, procedurami postępowania i najczęstrzymi problemami
Zakres:
Informacje ogólne dotyczące materiałów i metod, omówieni podstaw poszczególnych metod
łączenia tworzyw sztucznych, zgrzewanie przy użyciu gorącej płyty, spawanie doczołowe, spawanie
gorącym powietrzem, zgrzewanie ekstruzyjne, nagrzewanie indukcyjne, nagrzewanie oporowe,
zgrzewanie implantacyjne, zgrzewanie prądami wysokiej częstotliwości, zgrzewanie
ultradźwiękowe, zgrzewanie wibracyjne, klejenie, sterowanie parametrami zgrzewania, rodzaje
urządzeń, projektowanie złączy, wady i zalety, zastosowania i typowe problemy, BHP
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy technik łączenia tworzyw sztucznych
2. przewidywanie środków ostrożności dla uzyskania dobrego wiązania przy zastosowaniu

poszczególnych technik

3. opisać różne zastosowania poszczególnych technik łączenia
4. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.18 Metody spajania materiałów specjalnych 2
Cel:
Poznanie podstaw łączenia materiałów ceramicznych i kompozytowych, łącznie z
najpopularniejszymi technikami, wyposażeniem, zastosowaniami, procedurami postępowania i
najczęstszymi problemami
Zakres:

6

Ogólne informacje o materiałach (materiały ceramiczne, kompozyty) i typowe metody łączenia,
podstawy poszczególnych metod łączenia, wady i zalety, zastosowania i typowe problemy,
Oczekiwane rezultaty:

1. wyjaśnić podstawy łączenia materiałów ceramicznych i kompozytów
2. przewidywanie środków ostrożności dla uzyskania dobrego wiązania przy zastosowaniu

poszczególnych technik

3. zdefiniować potencjalne zagrożenia i zasady BHP

1.19 Laboratorium spawania 10
Cel:
Poznanie wpływu parametrów na ścieg spoiny i ciętą powierzchnię
Zakres:
Ćwiczenia przedstawiające wpływ istotnych parametrów na spoinę, dyskusja rezultatów, ocena,
ćwiczenia powinny dotyczyć następujących metod: MMA, TIG, MIG/MAG, spawanie drutem
proszkowym, SAW, spawanie gazowe, ćwiczenia przedstawiające wpływ istotnych parametrów na
cięcie i powierzchnię cięcia, dyskusja rezultatów, ocena, ćwiczenia powinny dotyczyć następujących
metod: cięcie gazowe, elektrożłobienie, cięcie plazmowe, cięcie łukowe,
Oczekiwane rezultaty:

1. przewidywanie kształtu i składu ściegu (wewnętrznego i zewnętrznego), łącznie ze

stosowanymi parametrami spawania

2. omówić czynniki, które mogą zmieniać spoinę, dlaczego ją zmieniają
3. przewidywanie morfologii powierzchni cięcia, łącznie ze stosowanymi parametrami cięcia
4. omówić czynniki, które mogą zmieniać powierzchnię cięcia, dlaczego ją zmieniają
5. znajomość oceny i diagnostyki spoin i powierzchni cięcia

Razem 58 godz.