SPECYFIKA BADAŃ ODBIORCZYCH

I EKSPLOATACYJNYCH MOSTÓW WOJSKOWYCH

Zbigniew KAMYK*

)

, Janusz SZELKA**

)

*

)

Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej we Wrocławiu

**

)

Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych i Uniwersytet Zielonogórski

1. SPECYFIKA MOSTÓW WOJSKOWYCH

Specyfika mostów wojskowych wynika z ich przeznaczenia, które implikuje
z kolei rozwiązania konstrukcyjne i materiałowe. Z oficjalnej definicji mostu
wojskowego

1

nie wynika jednoznacznie, że jest to most zbudowany przez

wojsko i tylko do jego dyspozycji, lecz jest przez armię wykorzystywany.
Dlatego termin most wojskowy może obejmować również „cywilne” mosty
stałe. Przedmiotem niniejszego artykułu są mosty potocznie określane jako
wojskowe, tak, więc te, które są na wyposażeniu pododdziałów inżynieryjnych.
Wojsko posiada na swym wyposażeniu trzy typy konstrukcji, są to: mosty
szturmowe

2

(potocznie nazywane „czołgowymi”) oraz składane i pływające

(pontonowe).

Proces powstawania i badań mostów wojskowych różni się znacznie od

badań mostów cywilnych, które powstają w procesie budowlanym, a mosty
wojskowe są wytwarzane w procesie produkcji systemu uzbrojenia. Mosty
wojskowe to konstrukcje umożliwiające szybki montaż w dowolnym miejscu,
krótkotrwałą eksploatację w danej lokalizacji i następnie manewr nimi na inną
przeszkodę terenową. Mosty szturmowe wykorzystywane są zazwyczaj jako
jedna całość, pozostałe zaś tworzą tzw. komplety umożliwiające budowę mostu
o długości około 100 m. Nie zawsze wykorzystywany jest cały komplet mostu,
dlatego elementy mostów składanych i pontonowych nie są równomiernie
eksploatowane. Tak więc poszczególne elementy/moduły mają za sobą różną
historię obciążeń, a więc i stan wyeksploatowania. Powoduje to problemy przy
próbie oceny stopnia zużycia eksploatacyjnego kompletu mostu.

1

most wojskowy - obiekt mostowy wybudowany w celu zapewnienia wojskom

swobody działania w terenie, zapewnienia ciągłości zaopatrzenia w środki materiałowo-
techniczne oraz umożliwienia ewakuacji [1]

2

most taktyczny (szturmowy)- konstrukcja wykonana w postaci przęseł mostowych

przystosowanych do wielokrotnego, szybkiego układania i zdejmowania z przeszkody
przez pojazd bazowy (układacz) w strefie bezpośrednich działań bojowych [1]

Ze specyfiki i złożoności konstrukcji mostów wojskowych wynika, że

można je traktować zarówno, jako konstrukcję jak i maszynę. Musi ona tworzyć
spójny system integrujący maszynę transportującą i układającą most (często
przęsło i podporę) z konstrukcją nośną mostu. Wymaga to szerokiego zakresu
badań związanych z integracją systemu składającego się z przęsła (lub przęsła
i podpory), układacza oraz pojazdu.

W cywilnej inżynierii mostowej rzadko dochodzi do badań

zmęczeniowych rzeczywistych obiektów mostowych. Badania odbiorcze
mostów obejmują przede wszystkim próbne obciążenie mostu, natomiast
badania zmęczeniowe są rzadkością i ograniczają się zazwyczaj do badania
najważniejszych elementów mostu, w tym zwłaszcza węzłów konstrukcyjnych
i połączeń. W przypadku mostu wojskowego zawsze mamy do czynienia
z badaniem modelu w skali naturalnej, następnie opracowywany jest prototyp
konstrukcji i partia próbna, które ponownie są badane, w tym także w zakresie
zmęczeniowym.

Mając na uwadze stosunkowo długi okres eksploatacji mostów

woskowych, konieczne są badnia oceniające ich aktualny stan techniczny.
Ponadto często istnieje konieczność przedłużenia, piewotnie planowanego,
okresu eksploatacji etatowgo mostu wojskowego. Ocena ta jest podstawą do
podjęcia decyzji o wycofaniu sprzętu z eksploatacji lub dalszym użytkowniu,
w tym także w gospodarce narodowej jako tymczasowe mosty objazdowe lub
technologiczne.

2. BADANIE NOWYCH MOSTÓW WOJSKOWYCH

W Wojsku Polskim proces tworzenia nowego mostu regulowany jest przez
odpowiednie przepisy MON [2], [3]. Proces ten rozpoczyna się w chwili
zdefiniowania potrzeby operacyjnej na nowy sprzęt, a kończy z chwilą
wdrożenia go do pododdziałów wojsk inżynieryjnych WP (rys. 1). Poszczególne
etapy tego procesu przedstawia Instrukcja [2], która określa zasady działania
komórek organizacyjnych MON, w tym SG WP oraz RSZ, gestorów

3

uzbrojenia

i sprzętu wojskowego (UiSW), a także zasady ich współdziałania z instytucjami
spoza resortu ON, w procesie realizacji prac rozwojowych i wdrożeniowych
UiSW planowanego do wprowadzenia na wyposażenie SZ RP. Rolę
przedstawiciela inwestora w tym procesie spełnia Departament Polityki
Zbrojeniowej MON (DPZ).

3

gestor UiSW - komórka lub jednostka organizacyjna odpowiedzialna za kierunki

rozwoju w

Siłach Zbrojnych, w tym modernizację oraz organizację procesu

wykorzystania bojowego określonego rodzaju (grupy) UiSW, a także szkolenie
obejmujące jego użytkowanie [2].

Zasadnicze badania analityczne i eksperymentalne prowadzone są

w etapie projektowania i rozwoju oraz wdrożenia (rys. 1). Każdy nowy sprzęt
powstaje i badany jest najpierw w postaci modelu, następnie jako prototyp
i ostatecznie kwalifikowana jest seria próbna. Badania prowadzone są zgodnie
z odpowiednimi Normami Obronnymi (NO) oraz w oparciu o indywidualne
programy i metodyki badań, zatwierdzane każdorazowo przez DPZ.

Rys. 1. Rodzaje badań w procesie projektowania i rozwoju oraz wdrożenia UiSW

Ostatecznymi badaniami UiSW są badania eksploatacyjno-wojskowe,

którym poddawany jest sprzęt, który uzyskał pozytywne wyników badań [3]:

- zdawczo-odbiorczych partii próbnej wyrobów wyprodukowanych

zgodnie z dokumentacją techniczną lub dokumentacją licencyjną;

- kwalifikacyjnych prototypów (systemów) użytkowych;

lub wyroby gotowe, po wydaniu orzeczenia o pozytywnych testach.

O celowości i zakresie badań eksploatacyjno-wojskowych UiSW

decyduje gestor sprzętu. Prowadzone są one w warunkach użytkowania
maksymalnie zbliżonych do przewidywanych dla tego rodzaju sprzętu, w celu
określenia zasad bojowego wykorzystania, warunków właściwej eksploatacji
i szkolenia.

Brak jest wzorów i doświadczeń, krajowych i zagranicznych, z badań

mostów wojskowych gdyż nowe konstrukcje takich mostów powstają

stosunkowo rzadko, zazwyczaj raz na 20-30 lat wraz z wymianą generacji
środków bojowych. Jeszcze rzadziej można znaleźć dostęp do metod i wyników
tych badań [4], [5], [6]. Decyzje i wytyczne MON [2], [3] oraz normy obronne
[7] i [8] podają jedynie ogólne wskazówki, co do zasad prowadzenia badań
sprzętu wojskowego, nie przedstawiają one jednak rozwiązań merytorycznych
i metodycznych dla poszczególnych rodzajów konstrukcji tak złożonych jak
most. Istnieje wiele zaleceń dotyczących badań cywilnych konstrukcji mostów
stałych, jednak w przypadku badań kwalifikacyjnych nowego mostu
wojskowego mogą one być jedynie elementem pomocniczym do opracowania
programu i metodyki badań. Taki program jest opracowywany specjalnie dla
każdego rodzaju mostu. Złożoność i indywidualny charakter konstrukcji mostu
wojskowego powoduje, że DPZ, jako inwestor, zleca opracowanie
szczegółowego programu badań, zawierającego także metodyki dla
poszczególnych testów [9]. Zazwyczaj w procesie badań nowego sprzętu
wojskowego biorą udział przedstawiciele wojskowych instytutów badawczych,
odpowiednio do zakresu swoich kompetencji oraz współpracujące cywilne
ośrodki naukowe.

Polskie Normy Obronne podają ogólne warunki badań poszczególnych

rodzajów mostów wojskowych. Bardziej szczegółowe dane do badań mostów
wojskowych zawierają trójstronne (GE, UK, USA) wytyczne projektowania
i

badania mostów wojskowych [10]. Określają one, że badania należy

przeprowadzić celem upewnienia się czy sprzęt spełnia wymagania użytkownika
i ww. wytycznych. Próby powinny określać wszystkie kluczowe cechy
możliwość powstawania uszkodzeń oraz uwzględniać wpływ środowiska na
przechowywany i użytkowany sprzęt. Ponieważ sprzęt mostowy nie stanowi
jednej konstrukcji, lecz złożony zespół, więc sprawdzanie sprawności musi
uwzględniać kompatybilność sprzętu jako systemu. Wytyczne te nakazują
wykonywanie następujących badań i testów:

- próby wojskowe/próby sprawności,
- próby podwójne (wytrzymałość konstrukcyjna i eksploatacyjna),
- testy wymagań taktyczno-użytkowych,
- badanie wytrzymałości konstrukcyjnej,
- badanie pod obciążeniem eksploatacyjnym,
- próby typowe dla sprzętu pływającego,
- badania zmęczeniowe,
- sprawdzenie rezonansu.

Cytowane normy i wytyczne nie stawiają precyzyjnych wymagań i nie są

wiążące dla projektanta oraz podczas oceny wyników badań. Całość wymagań
stawianych przez gestora dla konkretnej konstrukcji, wraz z kryteriami oceny,
zawarta jest w ZTT

4

[11].

4

Założenia Taktyczno-Techniczne - dokument (podstawa merytoryczna pracy rozwojowej)

zawierający pełne, szczegółowe wymagane parametry techniczne i operacyjne projektowanego

Najnowszą konstrukcją krajową jest most samochodowy MS-20.

Stosownie do specyfiki konstrukcji i celu badań opracowano program badań [9],
który zawiera metodyki badań kwalifikacyjnych mostu samochodowego MS-20
w zakresie:

- przęsła i systemu układania, opracowaną przez Wojskowy Instytut
Techniki Inżynieryjnej - WITI;
- wytrzymałości przęsła oraz nacisków kół na podłoże, opracowaną przez
Wojskową Akademię Techniczną – WAT;
- pojazdu bazowego, opracowaną przez Wojskowy Instytut Techniki
Pancernej i Samochodowej - WITPiS.

Rys. 2. Badania kwalifikacyjne MS-20 w różnych warunkach terenowych (wybrane

fragmenty z cyklu rozkładania i podejmowania przęsła)

Celem

badań kwalifikacyjnych II prototypu mostu MS-20 było:

− dokonanie oceny spełnienia przez wyrób wymagań zawartych w ZTT

[11];

− dokonanie oceny warunków bezpieczeństwa w procesie eksploatacji

oraz poprawności zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych;

− dokonanie oceny kompletności i jakości dokumentacji technicznej;

− określenie możliwości uruchomienia wdrożenia;

UiSW oraz szczegółową strukturę techniczną projektowanego UiSW wraz z dokładnym
określeniem jego powiązań z otoczeniem, a także rodzaje planowanych badań prototypu [2].

− określenie zaleceń dotyczących eksploatacji wyrobu w SZ RP.
Metodyki badań uwzględniają przede wszystkim wymagania zawarte

w ZTT, które opracowano na podstawie wymagań operacyjnych oraz polskich
[8] i natowskich [10] standardów obronnych. Wyniki badań poszczególnych
etapów przedstawiono w pracach [12 ÷ 15]

3. BADANIA EKSPLOATACYJNE

Uszkodzenie bądź zniszczenie mostu wojskowego prowadzi do załamania
operacji wojskowej i może powodować utratę życia wielu żołnierzy/cywili.
Przeglądy mostów wojskowych bazują na wizualnej ocenie jego elementów.
Obciążenia cykliczne od ciężkiego sprzętu wojskowego mogą powodować
szybką propagację niezauważonych pęknięć i w konsekwencji zniszczenie
mostu. Prowadzenie badań eksploatacyjnych mostów, zwłaszcza składanych i
pontonowych, jest utrudnione poprzez mnogość różnorodnych elementów
wchodzących w skład kompletu mostu, stąd może być trudne, a wręcz
niemożliwe przedstawienie jednoznacznej oceny dla poszczególnego, całego
kompletu mostu. Poszczególne elementy mostu, nawet tego samego kompletu,
były zazwyczaj eksploatowane z bardzo różną intensywnością. W czasie
różnych ćwiczeń rzadko kiedy równorzędnie zaangażowany był cały komplet
konstrukcji. Tak, więc poszczególne elementy mają za sobą różną historię
obciążeń, a więc i stan wyeksploatowania. Wskazana jest więc indywidualna
cena najważniejszych elementów, co czyni takie badania bardzo pracochłonnymi
i kosztownymi. Pozwala to jednak na rozkompletowanie kompletów w celu
wybrania elementów o najlepszym stanie technicznym i ich nowego
ukompletowania w celu dalszej eksploatacji.

Po ocenie stanu technicznego konstrukcje są przeznaczane do dalszej

eksploatacji bądź wycofywane z wojska. W ten sposób powstało wiele firm
oferujących budowę mostów objazdowych/technologicznych po wykupie
konstrukcji od Agencji Mienia Wojskowego. Na całym świecie można znaleźć
składy handlujące sprzętem/konstrukcjami z „demobilu”. Chociaż można sobie
zadać pytanie czy są jeszcze sprawne/bezpieczne skoro wojsko się ich pozbyło?

Problemy te potwierdziły badania mające na celu ocenę aktualnego stanu

technicznego kompletów mostu pontonowego PP-64 [16]. Zgodnie z przyjętą
definicją stanu technicznego mostu pływającego stan techniczny bloków
pontonowych oceniano w funkcji zdolności do sprawnego montażu
(montowalność) oraz możliwości prowadzenia ruchu przez przeszkodę dla
określonej/zadanej klasy obciążenia MLC.

Ocena stanu technicznego poszczególnych bloków pontonowych polegała

na wielokryterialnej analizie, sprawdzonych podczas badań, charakterystyk
zdatności bloków pontonowych (montowalność, wytrzymałość statyczna,

wytrzymałość zmęczeniowa). W sumarycznej ocenie największą wagę miała
ocena możliwości prowadzenia ruchu przez przeszkodę wynikająca ze
sprawdzenia aktualnej wytrzymałości statycznej i zmęczeniowej.

Wpływ poszczególnych zdatności był zróżnicowany i zależny od

charakteru stwierdzonych uszkodzeń. Uszkodzenia były jednoznacznie
charakteryzowane przez następujące cztery podstawowe cechy uszkodzeń:
charakter, intensywność, rozległość i lokalizację. Wskaźniki oceny oględzin
i montowalności bloków pontonowych podawane były w czterostopniowej skali
ocen, która stan badanej cechy opisywała w sposób tekstowy i cyfrowy.
Przykładową macierz oceny wskaźnika oględzin i montowalności przedstawiono
w tabeli 1.

Tabela 1. Matryca sumarycznej oceny stanu technicznego pontonów na podstawie

wskaźnika oceny z oględzin i montowalności.

Ocena oględzin

Legenda

1 2 3 4

Ocena

tekstowa

Ocena

cyfrowa

Grafika

1

x

x

x

x

Zdolny do

eksploatacji

1

2

x

x

x

x

Konieczna

naprawa

2

3

x

x

x

x

Konieczny

remont

3

Oc

en

a m

ont

owal

no

ści

4

x

x

x

x

S

uma

ry

cz

na

oc

ena

ogl

ędzin

i mo

ntowa

ln

oś

ci

Wybrakowanie

4

Oceny można dokonywać na bieżąco podczas eksploatacji mostu lub

w czasie jego składowania. Badacze wojskowi i producenci dążą do tego, aby
można było na bieżąco znać aktualny stan techniczny mostu. Pierwsze próby
rozwiązania problemu szybkiej i zdalnej oceny mostu szturmowego
przeprowadzono w Niemczech i USA. Jest to najmniej skomplikowany problem
gdyż mosty takie wykorzystywane są zawsze w całości.

W USA, jako czujnik pomiarowy, wykorzystano bezkontaktowy

wibrometr laserowy, który skanuje przęsło ustawione na specjalnym stanowisku
badawczym, przesuwając się na suwnicy bramowej [17]. System ekspercki
analizuje pozyskane dane energii odkształcenia postaciowego przęsła do
lokalizacji uszkodzenia. Osiągnięto założony cel: niezawodną ocenę, metodami
nieniszczącymi, bez udziału człowieka.

Firma MAN Technologie AG opracowała, na potrzeby badań

wytrzymałościowych mostów, czujniki pomiarowe Load Cycle Monitor (LCM).

Czujniki, wykorzystując wbudowane zasilanie ,mają możliwość zapamiętywania
parametrów eksploatacyjnych mostu, dzięki czemu nie trzeba na bieżąco
sczytywać parametrów pomiarowych.

Zaprojektowane czujniki pomiarowe LCM wykorzystuje się na potrzeby

rozpoznawania, klasyfikacji oraz zliczania ilości pojazdów poruszających się po
monitorowanym moście. Klasyfikacji dokonuje się wg klas obciążeń
określonych przez STANAG 2021 – Military Load Classification (MLC) of
Bridges, Ferries, Rafts and Vehicles.

Rys. 3. Czujniki cyklów obciążenia zamontowane na moście szturmowym

Czujniki firmy MAN charakteryzują się:

–

zwartą konstrukcją;

–

łatwym montażem w warunkach polowych;

–

autonomiczną pracą dzięki wbudowanemu zasilaniu;

–

rejestracją ilości przejechanych pojazdów;

–

klasyfikacją pojazdów wg ustawień użytkownika;

–

sczytywaniem parametrów na komputery przenośne.

Istotną funkcją systemu LCM jest wyliczanie pozostałego czasu życia

monitorowanego mostu. Pozwala to na uniknięcie wypadków podczas
użytkowania mocno wysłużonych konstrukcji mostowych przy dotychczasowym
obciążeniu. System LCM może być wykorzystywany przy badaniu istniejących
konstrukcji mostowych pod kątem przenoszenia większych obciążeń.

4. PODSUMOWANIE

Mosty wojskowe przeznaczone są do eksploatacji w krótszym okresie niż mosty
cywilne. Jednakże występujące w nich zjawiska zmęczeniowe są szczególnie
istotne, ponieważ często pracują na wyższym poziomie wytężenia niż mosty
stałe. Dodatkowo są narażone na różnorodne oddziaływanie przeciwnika, które
może przyśpieszyć zjawiska destrukcyjne w konstrukcji. Powoduje to

podniesienie rangi badań odbiorczych nowych rozwiązań mostów wojskowych,
które należy prowadzić wieloetapowo tak, aby ostateczny produkt był
niezawodny pod względem mechanicznym i wytrzymałościowym.

Intensywna eksploatacja bądź uszkodzenie elementów nośnych wymaga

od inżynierów wojskowych szybkiego podjęcia odpowiedzialnej decyzji, co do
sposobu dalszej eksploatacji mostu. Wymaga to szybkiego przeprowadzenia
wiarygodnych badań w warunkach poligonowych. Istnieje więc potrzeba
prowadzenia badań nad rozwojem odpowiedniego oprzyrządowania
pomiarowego i metodyką oceny stanu technicznego lub monitorowaniem
mostów wojskowych. Podobne problemy dotyczą oceny nośności cywilnych
mostów wykorzystywanych dla celów wojskowych. Bardzo często możliwości
dokładnej, analitycznej oceny będą ograniczone ze względu na brak czasu,
odpowiednich danych i wykwalifikowanych inżynierów. Prowadząc misje poza
granicami kraju, dane dotyczące lokalnych standardów projektowania
i wykonania będą występowały w ograniczonym zakresie, co wymusi
stosowanie przybliżonych metod oceny nośności mostów.

LITERATURA

1. NO-01-A001: 2011 Sprzęt inżynieryjny. Klasyfikacja i terminologia.
2. Decyzja Ministra Obrony Narodowej w sprawie wprowadzenia „Instrukcji

w sprawie realizacji prac rozwojowych i wdrożeniowych w dziedzinie techniki
wojskowej oraz testowania gotowych, nowych wzorców uzbrojenia i sprzętu
wojskowego (UiSW) w resorcie obrony narodowej. Decyzja nr 57/MON z dn.
9.03.2005, Dz.U. MON z 2005 r. Nr 5, poz. 36 i 37.

3. Decyzja Ministra Obrony Narodowej w sprawie trybu wprowadzania do Sił

Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz
wycofywania uzbrojenia i sprzętu nie odpowiadającego wymaganiom wojska.
Decyzja Nr 75/MON z dn. 1.04. 2005 r. Dz.U. MON z 2005 r. Nr 6, poz. 44.

4. Abdi F., Qian Z., Mosallam A., Iyer R., Wang J., Logan T.: Composite army bridges

under fatigue cyclic loading.

Structure & Infrastructure Engineering: Maintenance,

Management, Life-Cycle

, Volume 2, Number 1/March 2006 , pp. 63-73.

5. Hepler R.: Simulating Bridge Crossings. Technical Report Number 2539, US Army

Belvoir Research, Development & Engineering Center, Fort Belvoir, Virginia, May
1993. pp.42.

6. Höglund T., Nilsson L.: Aluminium in Bridge Decks and in a New Military Bridge in

Sweden, Structural Engineering International 4/2006, pp. 348-351.

7. NO-06-A105:2005 Uzbrojenie i sprzęt wojskowy - Ogólne wymagania techniczne,

metody kontroli i badań. Ogólne zasady badań oraz odbioru prototypów i urządzeń
produkowanych seryjnie.

8. NO-23-A501:2004, Mosty zmechanizowane – Metody badań.
9. Program badań kwalifikacyjnych prototypu mostu samochodowego MS-20.

Warszawa, DPZ MON, 2006.

10. Trilateral Design and Test Code for Military Bridges and Gap-Crossing Equipment,

US Army Tank-Automotive and Armaments Command. United States. Dept. of the
Army. January 2005.

11. Założenia taktyczno-techniczne. Most Samochodowy MS-20. Warszawa, DPZ MON,

2003.

12. Kamyk Z., Malej W., Krzyżanowski I., Śliwiński C., Sikorski H.: Sprawozdanie z

badań kwalifikacyjnych II prototypu mostu samochodowego MS-20 na zgodność z
ZTT, WITI Wrocław 2008.

13. Kamyk Z., Malej W.: Badania mostów wojskowych na przykładzie badań

kwalifikacyjnych mostu MS-20. Biuletyn Naukowo-Techniczny Szybkobieżne
Pojazdy Gąsienicowe. (24) nr 1 2009 r. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń
Mechanicznych „OBRUM” Gliwice 2009. s. 57-70.

14. Kuczmarski F., Marecki P.: Badania wytrzymałościowe i trwałościowe kolein mostu

towarzyszącego MS-20, V Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa, Waplewo
2004. s. 518-535.

15. Bartnicki A., Marecki P.: Badania wytrzymałościowe mostu MS-20

z uwzględnieniem połączeń spawanych. VI Międzynarodowa Konferencja
Uzbrojeniowa, Waplewo 2006. s. 62-72.

16. Kamyk Z., Malej W., Krzyżanowski I., Śliwiński C., Sikorski H.: Ocena stanu

technicznego parków pontonowych PP-64, Zadanie Ic w ramach realizacji etapu
studyjnego pracy DAGLEZJA-P. WITI Wrocław 2008.

17. Sazonov E. S., Klinkhachorn P., GangaRao H. V. S, Halabe U. B.: An automated

damage detection system for AVLB, Proceedings of Review of Progress in
Quantitative NDE, Brunswick, Maine, July 29 – August 31, 2001.

18. Materiały reklamowe firmy MAN Technologie AG.

SPECIFIC CHARACTER OF ACCEPTANCE AND EXPLOITATION

TESTS OF MILITARY BRIDGES

Summary

The paper presents planning and organizing issues of military bridges

testing. The specific character and complexity of such constructions result in the
fact that they can be treated both as constructions and as machines. Such an
approach involves a wide range of tests connected with integration of a system
consisting of in bridge span, bridgelayer and vehicle. The protocol involved with
qualification tests of military bridges is exemplified here by MS-20 mechanised
bridge, while the exploitation tests are presented in detail while investigating the
technical condition of Polish PP-64 pontoon bridge. Furthermore, methods and
tools applied for exploitation of assault bridges worldwide are included in the
paper.