fulltext895 id 181321 Nieznany

117

Patrycja R¹glewska

(A,B,C,D,E,F)

Gra¿yna Cywiñska-Wasilewska

(A,D,E)

Aleksander Barinow-Wojewódzki

(E)

Instytut Rehabilitacji, AWF, Poznañ

Efekty postêpowania rehabilitacyjnego
u pacjentów chorych na przewlek³¹
obturacyjn¹ chorobê p³uc

Rehabilitation treatment results among patients
suffering from obturative pulmonary disease

S³owa kluczowe: przewlek³a obturacyjna choroba p³uc, rehabilitacja oddechowa, spirometria,
test marszowy 6 – minutowy
Key words: chronic obturative pulmonary disease, respiratory rehabilitation, spirometry,
six-minute walking test

STRESZCZENIE

Wstêp. Tematem pracy jest wp³yw 3-tygodniowej rehabilitacji oddechowej na parametry objêtoœci i pojemnoœci dynamicznych

p³uc oraz na wydolnoœæ wysi³kow¹ pacjentów chorych na przewlek³¹ obturacyjn¹ chorobê p³uc (POChP). POChP jest najczêstsz¹
przewlek³¹ chorob¹ p³uc. Stanowi znacz¹cy problem zdrowotny, ekonomiczny i spo³eczny na œwiecie. W Polsce na choroby obtu-
racyjne p³uc cierpi od 4 do 5 mln ludzi.

Materia³ i metody. Materia³ badañ stanowi³o 16 chorych (5 kobiet, 11 mê¿czyzn) z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc (POChP),

leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu GruŸlicy i Chorób P³uc im. S. Staszica w Ludwikowie. Wiek chorych wynosi³ œred-
nio 58,5 lat. Badani uczestniczyli w 3-tygodniowej rehabilitacji, na któr¹ sk³ada³y siê kinezyterapia ogólnie usprawniaj¹ca, æwiczenia od-
dechowe torem przeponowym, trening na cykloergometrze oraz fizykoterapia (inhalacje z lekami rozszerzaj¹cymi oskrzela, naœwietla-
nie klatki piersiowej lamp¹ Solux z filtrem czerwonym, naœwietlanie splotu s³onecznego lamp¹ Bioptron, oklepywanie klatki piersiowej,
masa¿ rêczny rozluŸniaj¹cy klatkê piersiow¹ b¹dŸ masa¿ aparatem wibracyjnym). U wszystkich badanych w pierwszym dniu pobytu,
jak i na koniec leczenia wykonano badania spirograficzne aparatem abc PNEUMO PC, RS, 2000 oraz 6 – minutowy test marszowy.
Do oceny czynnoœciowej p³uc wykorzystano podstawowe parametry oddechowe: (FVC) – natê¿ona pojemnoœæ ¿yciowa p³uc, (FEV1)
– natê¿ona objêtoœæ wydechowa pierwszosekundowa, (FEV1 % FVC) – wskaŸnik odsetkowy natê¿onego wydechu, (MEF25, MEF50,
MEF75) – œredni przep³yw wydechowy dla 25%, 50%, 75% max. pojemnoœci ¿yciowej, (PEF) – szczytowy przep³yw wydechowy.

Wyniki i Wnioski. Po 3 tygodniach rehabilitacji zaobserwowano u pacjentów poprawê wszystkich parametrów spirometrycznych

œrednio o 12% w stosunku do badañ pocz¹tkowych. Wyniki koñcowe testu marszowego wyraŸnie wskazuj¹ istotnie statystyczn¹ po-
prawê 15,5% w pokonywaniu dystansu przez 6 minut w teœcie marszowym oraz zwiêkszon¹ o 9,7% zdolnoœæ pacjentów do wydatko-
wania energii MET. Wyniki powy¿sze wskazuj¹ na skuteczny wp³yw rehabilitacji pulmonologicznej na stan chorobowy osób z POChP.

SUMMARY

Background. The influence of respiratory rehabilitation on lung dynamic capacity parameters and physical efficiency of pa-

tients suffering from Chronic Obturative Pulmonary Disease (COPD) has been examined for the period of three weeks. COPD is
the most frequently chronic disease of lungs. It makes healthcare, economical and social significant problems of the world. There
are 4-5 million people suffering on obturative diseases in Poland.

Material and methods. 16 individuals (5 women, 11 men) suffered from Chronic Obturative Pulmonary Disease (COPD) from

S. Staszic Regional Specialistic Hospital of Tuberculosis and Lung Disease care in Ludwikowo participated in the study. Patients'
were about 58.5 years old. All the individuals participated in 3-weeks rehabilitation, composed of kinesitherapy generally improve-
ment, diaphragm path breathing exercises, implementation of physical agents as well as cykloergometer training, and physiothe-
rapy (inhalations with broncholytic agents, expose chest to radiation using Solux lamp with red filter, expose solar plexus to radia-
tion with Bioptron lamp, patting the chest, relaxing hand massage or vibratory massage of chest). Results of the treatment were
evaluated by using a spirometer abc PNEUMO PC, RS, 2000 and the six – minute walking test. To the evaluation of lungs func-
tion were used respiratory parameters: (FVC) – forced vital capacity, (FEV1) – forced expiratory volume in one second, (FEV1 %
FVC) ratio of the forced expiratory volume in one second to the forced vital capacity, (MEF25, MEF50, MEF75) – maximal expira-
tory flow when 25%, 50%, 75% of vital capacity, (PEF) – peak expiratory flow.

Results and Conclusions. After 3-weeks rehabilitation 12% improvement of in patients spirometric parameters was observed.

After 3 – weeks rehabilitation patients suffering from (COPD) displayed a significant improvement (15.5%) in a six – minute wal-
king test, also their capacity to spare energy increased (9.7%). The aforementioned results points on very effective influence at pul-
monary rehabilitation on improvement of spirometric parameters of patients suffered from COPD.

RTYKU£ ORYGINALNY /

RIGINAL ARTICLE

Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu

badawczego

B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy

Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection

Adres do korespondencji / Address for correspondence
dr Patrycja R¹glewska
Instytut Rehabilitacji AWF, tel,/fax: (0-61) 835-51-40
61-871 Poznañ, ul. Królowej Jadwigi 27/39, , e-mail: rpatrycja@yahoo.co.uk

Liczba s³ów/Word count: 1689

Tabele/Tables: 3

Ryciny/Figures: 1

Piœmiennictwo/References: 10

Otrzymano / Received

11.11.2005 r.

Zaakceptowano / Accepted

24.03.2006 r.

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

- This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. -

WSTÊP

Bardzo istotnym elementem w postêpowaniu leczniczym

u chorych na przewlek³¹ obturacyjn¹ chorobê p³uc (PO-
ChP) jest rehabilitacja. Podstawowym celem rehabilitacji
jest zmniejszenie objawów chorobowych oraz poprawa ja-
koœci ¿ycia. Na proces rehabilitacji sk³ada siê wiele elemen-
tów: trening fizyczny wytrzyma³oœciowy i si³owy, odpowied-
nio prowadzona kinezyterpia oddechowa, edukacja, wspar-
cie psychologiczne oraz korekta od¿ywiania [1, 2]. Nauka
w³aœciwego wzorca oddychania pozwala na poprawê wen-
tylacji, poprawê synchronizacji czynnoœci oddechowej miê-
œni brzucha oraz klatki piersiowej, ale tak¿e na opanowanie
przez chorego lêku zwi¹zanego z towarzysz¹c¹ mu dusz-
noœci¹ [3].

Szczególne znaczenie przypisuje siê æwiczeniom miê-

œni oddechowych, zw³aszcza w po³¹czeniu z æwiczeniami
zwiêkszaj¹cymi ogóln¹ sprawnoœæ [4].

Wielu badaczy stwierdza po rehabilitacji zarówno po-

prawê czynnoœci wentylacyjnej p³uc [4], jak i jej brak [5, 6].
W zwi¹zku z tym postanowiono wykazaæ wp³yw 3-tygodnio-
wej rehabilitacji na czynnoœæ wentylacyjn¹ p³uc chorych
z lekkim i umiarkowanym stopniem POChP.

MATERIA£ I METODY

Badania przeprowadzono u 16 chorych na POChP le-

czonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu GruŸli-
cy i chorób P³uc w Ludwikowie w okresie od czerwca do
grudnia 2003 roku. Wiek chorych wynosi³ œrednio 58,5 lat.
Wœród badanych by³o 5 kobiet oraz 11 mê¿czyzn.

Wszyscy chorzy uczestniczyli w 3-tygodniowym progra-

mie rehabilitacyjnym, na który sk³ada³y siê kinezyterapia
oddechowa, fizykoterapia oraz trening na cykloergometrze.

Do rehabilitacji chorzy kwalifikowani byli przez lekarza. Ki-

nezyterapia obejmowa³a æwiczenia oddechowe torem przepono-
wym i mieszanym z wyd³u¿on¹ faz¹ wydechu, æwiczenia uru-
chamiaj¹ce i rozluŸniaj¹ce miêœnie klatki piersiowej, æwiczenia
ogólnie usprawniaj¹ce. Czas trwania æwiczeñ wynosi³ 30-40
minut. Tempo æwiczeñ oraz iloœæ powtórzeñ by³a dostosowana
do ka¿dego pacjenta indywidualnie. Chorzy æwiczyli regular-
nie 5 razy w tygodniu, w grupie po 5-8 osób.

Chorzy brali udzia³ w treningu na cykloergometrze lub

na bie¿ni. Rodzaj i natê¿enie treningu ustalano dla ka¿de-
go chorego indywidualnie.

W sk³ad zabiegów fizykalnych wchodzi³y: oklepywanie

klatki piersiowej, masa¿ rêczny rozluŸniaj¹cy klatki piersio-
wej b¹dŸ masa¿ aparatem wibracyjnym, naœwietlanie klatki
piersiowej lamp¹ Solux z filtrem czerwonym, inhalacje z le-
kami rozszerzaj¹cymi oskrzela, naœwietlanie splotu s³o-
necznego lamp¹ Bioptron.

U wszystkich badanych w pierwszym dniu pobytu, jak

i na koniec leczenia wykonano badania spirograficzne oraz
test marszowy 6-minutowy [2,3].

Badanie czynnoœciowe p³uc przeprowadzono na spiro-

metrze abc PNEUMO PC, RS, 2000 oceniaj¹c nastêpuj¹ce
wskaŸniki: (FVC) – natê¿ona pojemnoœæ ¿yciowa p³uc, (FE-
V1) – natê¿ona objêtoœæ wydechowa pierwszosekundowa,
(FEV1 % FVC) – wskaŸnik odsetkowy natê¿onego wyde-
chu, (MEF25, MEF50, MEF75) – œredni przep³yw wydecho-
wy dla 25%, 50%, 75% max. pojemnoœci ¿yciowej, (PEF)
– szczytowy przep³yw wydechowy. Spirometria pozwoli³a
okreœliæ objêtoœciowe i przep³ywowe wielkoœci charaktery-
zuj¹ce uk³ad oddechowy.

Test marszowy polega³ na jak najszybszym marszu

w czasie 6 minut. Badani pokonywali wielokrotnie dystans 32
metrów. Test przeprowadzony by³ wewn¹trz budynku na
30-metrowym korytarzu. Przed rozpoczêciem testu wyko-
nywano pomiary: ciœnienia têtniczego krwi, czêstoœæ skur-
czów serca, wysycenie krwi têtniczej tlenem oraz okreœla-
no dusznoœæ i zmêczenie stosuj¹c 10-stopniow¹ skalê Bor-
ga. Na podstawie przebytego dystansu oraz czasu chodu
obliczono poziom wydatku energetycznego wyra¿anego
w METs

W pracy okreœlono œrednie wartoœci badañ spirome-

trycznych oraz wydolnoœciowych wykonanych przed i po re-
habilitacji. Dla sprawdzenia istotnoœci œrednich wartoœci obu
badañ, dokonano porównania ich testem t-Studenta dla
prób parowanych. Przyjêto, ¿e by³y one istotne statystycz-
ne dla p<0,05. Dodatkowo obliczono œredni¹ zwiêkszenia
wartoœci poszczególnych wskaŸników spirometrycznych.

WYNIKI I DYSKUSJA

Ocenê badania wydolnoœciowego przedstawiono w Ta-

belach 1,2.

Po rehabilitacji stwierdzono zwiêkszenie przebytej odle-

g³oœci o 54,38 m (15,5%). Przeprowadzone badania wska-
zuj¹ istotnie statystyczny przyrost pokonywanego przez ba-
danych dystansu.

118

R¹glewska P. i wsp., Rehabilitcja chorych z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc

Tab. 1. Wyniki testu marszowego przed i po rehabilitacji (przebyty dystans)
Tab. 1. Results of walking test before and after rehabilitation (covered distance)

Jeden MET jest wydatkiem energetycznym w spoczynku, odpowiadaj¹cym zuzyciu tlenu równemu ok. 3.5ml/kg/min [7].

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Na podstawie przebytego dystansu oraz czasu chodu

obliczono poziom wydatku energetycznego wyra¿anego
w METs [7].

Badania wykaza³y po rehabilitacji zwiêkszenie wskaŸni-

ka METs o 0,26 (9,7%). Wynik ten by³ istotny statystycznie.
Wyniki uzyskane w programie rehabilitacji wskazuj¹ na
zwiêkszenie tolerancji wysi³ku badanych chorych.

Ocenê wybranych parametrów spirometrycznych przed-

stawiono w Tabeli 3.

Po rehabilitacji wykazano zwiêkszenie wskaŸnika FVC

o 12%, FEV1 8%, FEV1%FVC o 11%, MEF25 o 7%, ME-
F50 o 9%, MEF75 o 18%, PEF o 21%. Statystycznie istot-
ne przyrosty stwierdzono we wskaŸniku PEF.

119

R¹glewska P. i wsp., Rehabilitcja chorych z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc

Ryc. 1. Œrednie wyniki badanych wskaŸników spirometrycznych przed i po rehabilitacji
Fig. 1. Average results of examine spiremetric index before and after rehabilitation

Tab. 2. Wyniki testu marszowego przed i po rehabilitacji (METs )
Tab. 2. Results of walking test before and after rehabilitation (METs )

Tab. 3. Œrednie wyniki badanych wskaŸników spirometrycznych przed i po rehabilitacji
Tab. 3. Average results of examine spiremetric index before and after rehabilitation

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Wyniki powy¿sze wskazuj¹ na skuteczny wp³yw rehabi-

litacji pulmonologicznej u osób z POChP, dziêki wp³ywowi
na poprawê czynnoœci wentylacyjnej p³uc.

Poza popraw¹ wskaŸników spirometrycznych oraz wy-

dolnoœciowych [8,9], w opinii niektórych autorów (Zieliñski,
Górecka, Œliwiñski; Gosseling) æwiczenia oddechowe zmniej-
szaj¹ stopieñ dusznoœci i poprawiaj¹ samopoczucie cho-
rych na POChP. Dziêki rehabilitacji pulmonologicznej wzra-
sta ich aktywnoœæ ¿yciowa i poprawia siê ich jakoœæ ¿ycia
[10]. Œwiadczy to o bardzo wa¿nej roli kinezyterapii odde-
chowej w leczeniu POChP.

WNIOSKI

1. Analiza 6 – minutowego testu marszowego po rehabili-

tacji wykaza³a istotne statystycznie zwiêkszenie prze-
bytego przez pacjentów z POChP dystansu o 15, 5%.

2. Po 3 – tygodniowej rehabilitacji wykazano poprawê to-

lerancji wysi³ku pacjentów z POChP o 9,7%. Poprawa
ta by³a istotna statystycznie.

3. Po 3 – tygodniowym okresie rehabilitacji zaobserwowa-

no poprawê parametrów spirometrycznych œrednio
o 12% w stosunku do badañ pocz¹tkowych.

PIŒMIENNICTWO

1. Wiatr E. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ftizjopneumonologicznego rozpoznawania i leczenia przewlek³ej obturacyjnej cho-

roby p³uc (POChP). Pneumonologia i Alergologia Polska 2000; 70: 30-31.

2. Zieliñski J, Górecka D, Œliwiñski P. Przewlek³a obturacyjna choroba p³uc (POChP). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie

PZWL; 1999.

3. Farnik-Brodziñska M, Trzaska M, Pierzcha³a W. Rehabilitacja w chorobach uk³adu oddechowego. Katowice: ŒAM; 2002.
4. Œwiatowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji Przewlek³ej Obturacyjnej Choroby P³uc, Raport NHLBI/WHO [tekst re-

dakcyjny]. Medycyna Praktyczna 2001: 77: 1/2002.

5. Chodosowska E. Za³o¿enia programu rehabilitacji chorych na przewlek³¹ obturacujn¹ choroê p³uc. Postêpy Rehabilita-

cji 1989; 3: 3.

6. Lewczuk J. Rehabilitacja oddechowa u chorych z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc w ocenie subiektywnej i obiektywnej.

Pneumonologia i Alergologia Polska 1991; 59: 132.

7. Bromboszczyk J. Planowanie i stosowanie programów rehabilitacji pulmonologicznej wed³ug zaleceñ Amerykañskiego Stowa-

rzyszenia Rehabilitacji Kardiologicznej i Pulmonologicznej. Rehabilitacja Medyczna 1999; 3: 10.

8. Szczegielniak J. Wp³yw kinezyterapii oddechowej na czynnoœæ wentylacyjna p³uc u chorych na przewlek³¹ obturacyjn¹ choro-

bê p³uc. Problemy Lekarskie 1996; XXXV (1-2): 80 – 101.

9. Szczegielniak J. Wp³yw 8 – tygodniowej rehabilitacji leczniczej na czynnoœæ wentylacyjn¹ p³uc u chorych na przewlek³¹ obtu-

racyjn¹ chorobê p³uc. Studia i Monografie Z. 96: Politechnika Opolska; 1997: 3 -134.

10. Miga³a M, Szczegielniak J, Zielonka W. Rehabilitacja chorych na przewlek³¹ obturacyjn¹ chorobê p³uc. G³ucho³azy: LANKO

WPPi H; 2003.

120

R¹glewska P. i wsp., Rehabilitcja chorych z przewlek³¹ obturacyjn¹ chorob¹ p³uc

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron