SZKOLENIE  STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP CZĘŚĆ  I 

TEMAT 1:  Organizacja ochotniczych straży pożarnych, ochrony ludności w tym ochrony 

przeciwpożarowej.

Ochotnicza Straż Pożarna działa na podstawie przepisów:

–

Ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. 2001 r. Nr 79  poz. 855).

–

Ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U.2002.147.1229 )

 - Statutu Ochotniczej Straży Pożarnej.

Ochotnicza   straż   pożarna   jest   jednostką   umundurowaną,   wyposażoną   w   specjalistyczny   sprzęt, 
przeznaczoną   w   szczególności   do   walki   z   pożarami,   klęskami   żywiołowymi   lub   innymi   miejscowymi 
zagrożeniami.

Bezpośredni   udział   w   działaniach   ratowniczych   mogą   brać   członkowie   ochotniczych   straży 

pożarnych,   którzy   ukończyli   18   lat   i nie   przekroczyli   60   lat,   posiadają   aktualne   badania   lekarskie 
dopuszczające do udziału w działaniach ratowniczych oraz odbyli szkolenie pożarnicze.
Szczegółowe   zadania   i   organizację   ochotniczej   straży   pożarnej   i   ich   związku   określa   statut.   Wszelkie 
sprawy   dotyczące   ochrony   przeciwpożarowej,   określone   w   statucie   ochotniczej   straży   pożarnej   i   ich 
związku,   wymagają   uzgodnienia   z   komendantem   powiatowym   (miejskim)   Państwowej   Straży   Pożarnej 
właściwym ze względu na teren działania lub Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej 
w przypadku związku ochotniczych straży pożarnych działającego na terenie całego kraju. 

Głównymi celami i zadaniami OSP są:

1. Prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom oraz współdziałanie  w tym 
zakresie  z Państwową Strażą Pożarną, organami samorządowymi i innymi podmiotami. 
2. Udział w akcjach ratowniczych  przeprowadzanych w czasie pożarów, zagrożeń ekologicznych 
oraz innych klęsk i zdarzeń. 
3.  Informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych i ekologicznych. 
4.  Upowszechnianie kultury fizycznej i sportu oraz prowadzenia działalności kulturalnej 
i oświatowej. 
5. Działania na rzecz ochrony środowiska. 
6. Wspomaganie rozwoju społeczności lokalnych.

Cele OSP realizuje poprzez:

1. Organizowanie swoich członków do działalności na rzecz ochrony przeciwpożarowej 
i ochrony ludności. 
2. Przedstawianie organom władzy samorządowej i administracji rządowej wniosków 

w sprawach ochrony przeciwpożarowej oraz ratownictwa. 
3. Organizowanie spośród swoich członków zwyczajnych zespołu ratowniczego. 
4. Prowadzenie szkolenia pożarniczego oraz współpraca z Państwową Strażą Pożarną 
w tym zakresie. 
5. Organizowanie młodzieżowej i kobiecej drużyny pożarniczej. 
6. Organizowanie zespołów świetlicowych, bibliotek, orkiestr,   teatrów amatorskich, chórów, sekcji 
sportowych i innych form pracy społeczno-wychowawczej. 

7. Organizowanie zawodów sportowych i imprez propagujących kulturę fizyczną.

Do obowiązków ratowników OSP można zaliczyć:

              - wykonywanie rozkazów i poleceń dowódców, 

- niezwłoczne stawianie się w wyznaczone miejsce na zarządzony alarm, 
- sprawdzanie sprzętu i wyposażenia przydzielonego do obsługi, 
- zaangażowanie w wykonanie powierzonego zadania bojowego, 
- uzyskanie niezbędnego wyszkolenia, 

- przestrzeganie zasad i przepisów BHP, 
- wykonywanie badań lekarskich,

- dbanie o powierzony sprzęt i wyposażenie oraz mienie OSP,

–

dbanie o dobre imię OSP.

Do uprawnień ratowników OSP zaliczamy:

        - zapewnienie badań lekarskich, 

- zapewnienie niezbędnych środków ochrony osobistej, 
- wypłacenie ustalonego ekwiwalentu pieniężnego za udział w akcjach i ćwiczeniach, -ochrona prawna 
w czasie wykonywania zadań i obowiązków ratownika OSP,

- świadczenie odszkodowawcze z tytułu wypadku w czasie działań ratowniczych i ćwiczeń,
- ubezpieczenie od wypadków zaistniałych w czasie wykonywania zadań statutowych,

–

zapewnienie umundurowania i dystynkcji.

Członkowie OSP dzielą się na:

–

członków czynnych,

–

członków młodzieżowych drużyn pożarniczych,

–

członków wspierających,

–

członków honorowych.

Członkowie czynni i honorowi mają prawo:

–

wybierać i być wybierani do władz,

–

uczestniczyć w Walnym zebraniu z prawem głosu,

–

wysuwać postulaty i wnioski wobec władz OSP,

–

korzystać z urządzeń i sprzętu będącego własnością OSP,

–

używać munduru i odznak.

Do obowiązków członka czynnego należy:

–

aktywne uczestniczenie w działalności OSP,

–

przestrzeganie postanowień statutu i innych uchwał władz OSP oraz uchwał władz Związku,

–

podnoszenie poziomu wiedzy pożarniczej poprzez udział w szkoleniach,

–

dbanie o mienie OSP,

–

regularne opłacanie składek członkowskich.

Członkiem wspierającym może być osoba fizyczna lub prawna bez względu na miejsce zamieszkania, 

która zadeklaruje wspomaganie działalności OSP finansowo lub w innej formie. Członek wspierający 
opłaca składkę członkowską w zadeklarowanej przez siebie wysokości.

Członkiem honorowym może być każda osoba fizyczna, bez względu na miejsce zamieszkania, 

szczególnie zasłużona dla ochrony przeciwpożarowej. Godność członka honorowego nadaje Walne 
Zebranie członków OSP. Członkowie honorowi nie opłacają składek członkowskich. Członek 
wspierający i honorowy mają prawo uczestniczenia w pracach i imprezach organizowanych przez 
OSP, a z głosem doradczym także w Walnym Zebraniu Członków OSP.

           Ochrona przeciwpożarowa  polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, 

mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 

           - zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego 

zagrożenia, 

         - zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

–

prowadzenie działań ratowniczych.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiada za realizację polityki państwa 
w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz pełni nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu 
ratowniczo-gaśniczego. 

Jednostkami ochrony przeciwpożarowej są: 
1) jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, 
1a) jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej,

2) zakładowa straż pożarna, 
3) zakładowa służba ratownicza, 
4) gminna zawodowa straż pożarna, 
4a) powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna,
5) terenowa służba ratownicza, 
6) ochotnicza straż pożarna, 
7) związek ochotniczych straży pożarnych, 

8) inne jednostki ratownicze. 

KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO-GAŚNICZY 
Od 1995 roku zaczął funkcjonować w Polsce, zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną, krajowy 
system ratowniczo-gaśniczy, którego podstawowym celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska 
poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 roku 
również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne. 
Podstawowym założeniem w budowie systemu ratowniczo-gaśniczego było stworzenie jednolitego i spójnego 
układu, skupiającego powiązane ze sobą różne podmioty ratownicze, tak aby można było podjąć skutecznie 
każde działanie ratownicze. 
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego 
państwa, obejmującą w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie
 i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. 
Konstrukcja systemu zakłada, że zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są niezmienne 
i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zdarzeń, również zdarzeń masowych lub klęsk żywiołowych, 
kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji 
priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania. 
   

STRUKTURA ORGANIZACYJNA 
Zgodnie z właściwością terytorialną, Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy tworzą oraz koordynują jego 
funkcjonowanie, następujące organy władzy : 

•

wójt (burmistrz lub prezydent miasta) w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę, 

•

starosta, który określa zadania i kontroluje wykonywanie zadań na obszarze powiatu, 
a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza 
systemem przy pomocy powiatowego zespołu reagowania kryzysowego, 

•

wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa, 
a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza 
systemem przy pomocy wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego. 

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego systemu ratowniczo- 
gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, 
podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. 
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy zorganizowany jest w sposób zapewniający jego ciągłe 
funkcjonowanie na poszczególnych poziomach, tj.: 

•

powiatowym, jako podstawowym poziomie wykonawczym działań ratowniczych na obszarze 
gmin i powiatu, 

•

wojewódzkim, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa, 

•

centralnym, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju. 

System funkcjonuje w dwóch stanach: 

•

stałym czuwaniu i doraźnym reagowaniu, polegającym na podejmowaniu działań ratowniczych 
przez własne siły i środki powiatu i gmin, 

•

wykonywaniu działań ratowniczych wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, wtedy 
uruchamiany jest poziom wspomagania i koordynacji ze szczebla wojewódzkiego, a przy 

dużych lub złożonych działaniach ratowniczych ze szczebla centralnego (kraju).    

Poziom powiatu 
Szczególnie ważnym poziomem budowania systemu jest powiat, gdyż tam przyjmowane są wszelkie 
zgłoszenia o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych w oparciu o procedury ujęte w planach 
ratowniczych oraz realizowane są działania  ratownicze, również  wówczas, gdy siły i środki gminnych 
podmiotów ratowniczych są niewystarczające i wymagają wsparcia z poziomu wojewódzkiego i krajowego. 
Struktura KSRG w poszczególnych powiatach zależy od rodzaju zagrożeń i sieci jednostek ratowniczych, 
a ta jest zależna  od możliwości włączenia do systemu, poza jednostkami ochrony przeciwpożarowej, innych 
służb i podmiotów funkcjonujących na obszarze powiatu, zarówno na podstawie decyzji starosty, jak i  umowy 
cywilno-prawnej podpisanej ze starostą. 
Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających 
odbywa się poprzez powiatowe stanowisko kierowania PSP, współdziałające ze stanowiskami dyżurnymi 
administracji samorządowej wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) i starostów oraz zintegrowane 
z punktami alarmowymi komponentów systemu (selektywne wywoływanie ochotniczych straży pożarnych, 
alarmowanie pogotowia ratunkowego, jednostek organizacyjnych Policji oraz organizacji pozarządowych). 
System ratowniczy jest podstawowym narzędziem starosty służącym do realizacji zadań ratowniczych na 
obszarze   powiatu w czasie pożaru, klęski żywiołowej lub likwidacji innych miejscowych zagrożeń. 
Zapewnienie skutecznych warunków realizacji bieżących zadań ratowniczych przez podmioty  KSRG na 
obszarze powiatu leży w gestii starosty, który: 

•

uzgadnia wspólne działanie podmiotów systemu, 

•

zatwierdza plany ratownicze oraz programy działania powiatowych służb, inspekcji  i straży 
oraz innych jednostek organizacyjnych powiatu w zakresie ich udziału w KSRG, 

•

określa zadania KSRG na obszarze powiatu oraz kontroluje ich realizację, 

•

uwzględnia w projekcie budżetu powiatu niezbędne środki finansowe na skuteczne działania 
ratownicze powiatowych  służb, inspekcji  i straży oraz innych jednostek organizacyjnych 
powiatu oraz dysponuje rezerwą budżetową powiatu, 

•

powołuje i przewodniczy powiatowemu zespołowi reagowania kryzysowego. 

W sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska oraz w stanach kryzysu starosta 
kieruje krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym  w zakresie: 

•

określania celów do osiągnięcia i priorytetów działań ratowniczych, 

•

zabezpieczenia logistyki dla sił ratowniczych i pomocniczych, 

•

zapewnienia minimalnych wymogów do przetrwania ludności na obszarach  (lub z obiektów) 
dotkniętych zdarzeniem, 

•

nadzorowania realizacji przydzielonych zadań oraz monitorowania przebiegu działań 
ratowniczych. 

Dla odpowiedniego przygotowania powiatu do zwalczania powstałych zagrożeń i usuwania ich skutków 
oraz koordynacji działań ratowniczych starostowie posiadają kilka narzędzi: 

•

plan ratowniczy powiatu zawierający podstawowe zadania i procedury postępowania na 
wypadek zagrożeń; 

Plan ratowniczy dla obszaru powiatu opracowuje komendant powiatowy PSP, a zatwierdza starosta. 
W planie ratowniczym określone są zadania dla podmiotów wchodzących w skład systemu ratowniczo- 
gaśniczego i dla podmiotów współdziałających oraz zasady i sposób ich alarmowania. Komendant powiatowy  
uzgadnia plan ratowniczy z jednostkami systemu ratowniczego oraz z podmiotami współdziałającymi                      z 
systemem, w części dotyczącej ich zadań. 

•

powiatowy zespół reagowania kryzysowego, który jest organem doradczym starosty, 

•

powiatowe centrum zarządzania kryzysowego. 

W przypadku, gdy siły i środki systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze powiatu okażą się 

niewystarczające ( drastyczny wzrost skali zdarzenia, równoczesność zdarzeń, brak jednostek 
specjalistycznych) lub zdarzenie swym zasięgiem wykracza poza obszar powiatu, uruchamiany jest wyższy 
poziom KSRG - poziom wojewódzki. 
Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił 
ratowniczych poziomu powiatu przejmuje komendant wojewódzki PSP lub upoważniony przez niego oficer.
Poziom województwa 
Poziom wojewódzki spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił                      i 
środków  spoza powiatu, w którym ma miejsce zdarzenie. 
Podstawowe siły i środki KSRG na poziomie województwa, to wojewódzki odwód operacyjny z grupami 
specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych) oraz krajowa baza sprzętu 
specjalistycznego. 
Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających 
odbywa się poprzez wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP, współdziałające z centrami 
zarządzania kryzysowego wojewodów oraz administracją zespoloną (np. Komendantem Wojewódzkim Policji, 
Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska, Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego, 
Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym,) i niezespoloną (Oddziałem Straży Granicznej, Zarządem Gospodarki 
Wodnej, Urzędem Żeglugi Śródlądowej, WKU i innymi). 
Istotną rolę w zakresie koordynacji działań jednostek KSRG z podmiotami współdziałającymi z  systemem 
na obszarze województwa pełni wojewoda, poprzez wojewódzki zespół reagowania kryzysowego. 
Procedury działania i uruchamiania systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie województwa, 
w odniesieniu do poszczególnych typów zagrożeń, są  określone w wojewódzkim planie ratowniczym, 
do opracowania którego  zobowiązany jest komendant wojewódzki PSP. Ich treść stanowią wybrane 
elementy planów ratowniczych, tych powiatów, w których siły i środki są niewystarczające do usuwania 
istniejących tam zagrożeń. Ponadto zawierają organizacyjno-techniczne sposoby likwidacji zagrożeń, 
wymagających zaangażowania w działaniach ratowniczych znacznych sił i środków   /np. klęski żywiołowe/ 
oraz zagrożeń, które mogą powstać na granicy powiatów lub województwa. Komendant wojewódzki  
uzgadnia plan ratowniczy z podmiotami KSRG oraz z podmiotami współdziałającymi z systemem,  w części 
dotyczącej ich zadań. Plan ratowniczy zatwierdza wojewoda. 
W przypadku zdarzenia, gdy siły i środki KSRG na poziomie województwa okażą się niewystarczające 
lub zdarzenie /zagrożenie / przekracza obszar województwa, uruchamiany jest najwyższy poziom systemu 
ratowniczego – poziom centralny / kraju/. 
Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił 
ratowniczych poziomu wojewódzkiego przejmuje Komendant Główny PSP lub upoważniony przez niego oficer. 
   
Poziom centralny /kraju/ 
Poziom centralny /kraju/ spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną  w sytuacjach wymagających użycia 
sił i środków  spoza województwa, w którym ma miejsce zdarzenie. 
Podstawowe siły i środki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie centralnym /kraju/, 
to centralny odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów wojewódzkich) , 
krajowe bazy sprzętu specjalistycznego oraz siły i środki szkół PSP. 
Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających 
odbywa się poprzez Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (pełniące również funkcje 
międzyresortowego centrum zarządzania kryzysowego). 
Uruchamianie poziomów wspomagania /wojewódzkiego i centralnego/ następuje na żądanie kierującego 
działaniami ratowniczymi poprzez powiatowe stanowisko kierowania - przy uruchamianiu poziomu 
wojewódzkiego i wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa - przy uruchamianiu poziomu centralnego. 
W przypadku zagrożeń wymagających współdziałania na szczeblu centralnym podmiotów KSRG z podmiotami 
innych resortów, rolę koordynatora pełni minister właściwy do spraw wewnętrznych przy pomocy Zespołu 
do Spraw Kryzysowych i Centrum Zarządzania Kryzysowego tworzonego na bazie Krajowego Centrum 
Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności. 
            Zmieniający się charakter zagrożeń wymagających interwencji służb ratowniczych zmusza 
organizatorów systemu ratowniczego do poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych, w celu 
optymalnego  i efektywnego wykorzystania wszystkich podmiotów zajmujących się ratownictwem. 
Mimo, że dynamicznie rozwijająca się w ostatnich latach Państwowa Straż Pożarna poszerza zakres swej 
aktywności o działania specjalistyczne, to nadal istnieją podmioty ratownicze, które w sposób istotny mogą 
uzupełnić możliwości KSRG. Przyjęta i realizowana w praktyce filozofia krajowego systemu ratowniczo- 
gaśniczego zakłada ścisłą współpracę ze wszystkimi podmiotami posiadającymi sprzęt, kadrę lub bazy 

danych przydatne w prowadzeniu działań ratowniczych. Każdy podmiot mogący realizować lub wspomagać 
działania ratownicze może współpracować z KSRG albo w jego strukturze organizacyjnej lub jako podmiot 
wspomagający działania systemu. 
Na szczeblu centralnym podpisywane są przez Komendanta Głównego PSP porozumienia o włączeniu                   do 
systemu lub współdziałaniu z systemem podmiotów, których działalność może być przydatna w akcjach 
ratowniczych. Są to zarówno organizacje pozarządowe jak i profesjonalne służby ratownicze. Porozumienia 
zawierane na szczeblu centralnym określają ogólne ramy  współpracy w zakresie ratownictwa i są podstawą 
do zawierania szczegółowych porozumień na poziomie wojewódzkim i powiatowym. 
Obecnie (31 grudnia 2006) w Krajowym Systemie Ratowniczo-gaśniczym funkcjonuje: 

•

515 (w tym 5 szkolnych) jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej, 

•

3565 jednostek ochotniczych straży pożarnych, 

•

5 zakładowych straży pożarnych, 

•

2 zakładowe służby ratownicze, 

•

11 szpitali, w tym 10 szpitali MSW i A w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Olsztynie, 
Katowicach, Białymstoku, Lublinie, Szczecinie i Wrocławiu oraz Centrum Leczenia Oparzeń 
w Siemianowicach Śląskich, 

•

297 specjalistów krajowych z różnych dziedzin ratownictwa. 

System wspomagają na zasadzie zawartych porozumień służby, inspekcje i straże m.in. Morska Służba 
Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), Stacje Ratownictwa Górniczego, Policja, Straż Graniczna, Państwowa 
Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Agencja Atomistyki, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej 
oraz organizacje pozarządowe, jak: GOPR, WOPR, TOPR, Aeroklub Polski, ZHP, Polska Misja Medyczna, 
PCK i inne. 
Siły i środki KSRG mogą być w dowolnym momencie i w pełnym zakresie skierowane do działań 
ratowniczych - poprzez stanowiska kierowania Państwowej Straży Pożarnej. 
Wyznaczona część zasobów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jest zorganizowana w postaci 
odwodów operacyjnych. 
W przypadku wyczerpania sił poszczególnych powiatów lub gdy zagrożenie obejmie większy obszar, 
w pierwszej kolejności na poziomie wojewódzkim użyte zostaną zasoby wojewódzkich brygad odwodowych 
KSRG, na które składa się 99 kompanii z 4 tysiącami ratowników oraz 950 pojazdami ratowniczymi. 
W razie potrzeby w ramach Centralnego Odwodu Operacyjnego KSRG ( wsparcie ze szczebla centralnego) 
można dodatkowo skierować do działań w dowolny rejon kraju bataliony z 16 wojewódzkich brygad 
odwodowych. 
Łączne siły Centralnego Odwodu Operacyjnego KSRG możliwe do użycia, to dodatkowo ponad cztery 
tysiące zawodowych ratowników oraz siedemset pojazdów specjalnych i gaśniczych, całość wsparta logistyką. 
W skład odwodów operacyjnych wchodzą m.in: 

•

134 kompanie gaśnicze, 

•

47 grup ratownictwa chemicznego, 

•

55 specjalistycznych grup ratownictwa wodno-nurkowego, 

•

22 specjalistyczne grupy ratownictwa wysokościowego, które mogą prowadzić działania we 
współpracy ze śmigłowcami, 

•

5 grup poszukiwawczo-ratowniczych. 

Rozwiązania strukturalno organizacyjne Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego pozwalają na efektywne 
wykorzystanie potencjałów organizacyjnych, technicznych i intelektualnych różnych podmiotów ratowniczych 
i współdziałających, co prowadzi do tego, że system ten nie stanowi wyizolowanego składnika bezpieczeństwa 
publicznego, lecz jego ważny czynnik, żywo reagujący na wszelkie zmiany i  w wysokim stopniu 
współdziałający z otoczeniem. Stąd też granice, w których działa system są bardzo elastyczne, 
co przejawia się gotowością do wypełniania zadań w każdych warunkach.  

Schemat organizacyjny KSRG

 

 

Komendant Główny

Państwowej Straży Pożarnej

Zastępca Szefa Obrony Cywilnej Kraju

Krajowe Centrum Koordynacji
 Ratownictwa i Ochrony Ludności

SZEF OBRONY 
CYWILNEJ KRAJU

ZDARZENIE

Komendant Powiatowy

Państwowej Straży Pożarnej

Powiatowe/ Miejskie 
Stanowisko 
Kierowania

Komendant Wojewódzki

Państwowej Straży Pożarnej

Wojewódzkie Stanowisko 
Koordynacji Ratownictwa

POWIATOWE 
CENTRUM 
ZARZĄDZANIA 
KRYZYSOWEGO

STAROSTA

WOJEWÓDZKIE 
CENTRUM 
ZARZĄDZANIA 
KRYZYSOWEGO

WOJEWODA