PISMO ŚWIĘTE O RODZINI

28.10.2014

Wykład

NOWY TESTAMENT

Zwiastowanie Zachariaszowi

Łk 1,5-14

5

Za czasów Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan, imieniem Zachariasz, z oddziału

Abiasza. Miał on żonę z rodu Aarona, a na imię było jej Elżbieta.

6

Oboje byli sprawiedliwi

wobec Boga i postępowali nienagannie według wszystkich przykazań i przepisów Pańskich.

7

Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna; oboje zaś byli już posunięci w

latach.

8

Kiedy w wyznaczonej dla swego oddziału kolei pełnił służbę kapłańską przed

Bogiem,

9

jemu zgodnie ze zwyczajem kapłańskim przypadł los, żeby wejść do przybytku

Pańskiego i złożyć ofiarę kadzenia.

10

A cały lud modlił się na zewnątrz w czasie kadzenia.

11

Naraz ukazał mu się anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.

12

Przeraził

się na ten widok Zachariasz i strach padł na niego.

13

Lecz anioł rzekł do niego: "Nie bój się

Zachariaszu! Twoja prośba została wysłuchana: żona twoja Elżbieta urodzi ci syna, któremu
nadasz imię Jan.

14

Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu z jego narodzenia cieszyć się

będzie.

Zachariasz z rodu Arona ma żonę Elżbietę z tego samego rodu. W Nowym
Testamencie małżeństwo nadal było zawierane w ramach rodu, jak również były
zawierane małżeństwa międzynarodowe o czym świadczy małżeństwo to że
Elżbietą była spokrewniona z Marią z rodu Dawida.

Zachariasz i Elżbieta byli pobożni lecz nie mieli dzieci ponieważ Elżbieta była
niepłodna.

Nigdzie w piśmie świętym nie ma wzmianki że to mężczyzna może być
niepłodny. Urodzenie dziecka jest zadaniem kobiety dlatego to zawsze kobieta
jest niepłodna.

Kiedy Zachariasz jest w świątyni aby złożyć ofiarę kadzielną objawia mi się
Anioł Pański który powiedział mu że jego prośby będą wysłuchane i Elżbieta
będzie brzemienna. Zachariasz na początku nie uwierzył za co został ukarany
tym że nie będzie mówił aż do narodzin dziecka.

6 miesięcy później Anioł Gabriele został posłany do dziewicy poślubionej
Józefowi. Marii z rodu Dawida. Maria pyta jak ma stać się brzemienna skoro
męża nie zna. Podczas zwiastowania Maria i Józef byli narzeczeństwem, nie
byli jeszcze małżeństwem. Słowo „znać” odnosi się do współżycia. To że Maria
nie zna męża oznacza że jeszcze z nikim nie współżyła. Anioł oznajmia Marii że
została wybrana przez Boga i Bóg obdarzy ją dzieckiem. Anioł oznajmia także
że jej krewna Elżbieta, która była już w podeszłym wieku , jest już w 6
miesiącu. Maria uwierzyła i poszła do domu Zachariasza aby odwiedzić
Elżbietę. Podczas spotkania Jan który jest w łonie Elżbiety porusza się.

W tradycji pozabiblijnej Maria po raz pierwszy spotyka anioła przy studni,
dalsza rozmowa toczy się już w domu. Pokazuje to że Maria pełniła takie same
obowiązki jak każda inna kobieta.

Narodziny Jana

Maryja odchodzi od Elżbiety po trzech miesiącach, sama jest już w 3 miesiącu
ciąży kiedy ciąża zaczyna być widoczna.

Elżbieta rodzi syna, ósmego dnia przychodzą krewni aby obrzezać chłopca i
nadać mi imię po jego ojcu. Elżbieta nie zgadza się na to, mówi że dziecko
będzie miało na imię Jan. Kiedy krewni nie chcieli się na to zgodzić ponieważ w
rodzinie Elżbiety nie było nikogo o takim imieniu. Elżbieta podaje tabliczkę
swojemu mężowi aby napisał jakie imię chce nadać dziecku. Po tym Zachariasz
odzyskał mowę i mówił wielbiąc Boga.

Narodziny Jezusa

Łk 2, 1-7

1

W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w

całym państwie.

2

Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był

Kwiryniusz.

3

Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta.

4

Udał

się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego
Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida,

5

żeby się dać zapisać z poślubioną

sobie Maryją, która była brzemienna.

6

Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas

rozwiązania.

7

Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w

żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.

Józef z Galilei udaje się wraz z Marią do miasta dawidowego do Betlejem na
spis ludności. Kiedy przybyli do Betlejem nadszedł czas rozwiązania dla Marii.
Nie było dla nich miejsca w gospodzie, wszyscy zjechali się do miasta na spis
ludności, w mieście była prawdopodobnie jedna gospoda która była
przeludniona. Nie były to dobre warunki do porodu dlatego Józef szuka w
pobliżu jakiejś jaskini która była wykorzystywana przez pasterzy w czasie
niepogody. zapewniało to lepsze warunki do porodu. Maria w jaskini rodzi
swojego pierworodnego syna (pierworodny nie oznacza że Maria miała więcej
dzieci).Maria owinęła dziecko w pieluszki i położyła w żłobie.

Żłób mógł brać się z tradycji pozabiblijnej. Józef podróżując miał ze sobą osiłka
obwieszonego koszami na przybory, sprzęt oraz jedzenie i ubrania.

Z tego może wynikać że prawdopodobnie żłób z siankiem był koszem z którego
pożywiał się osiołek w czasie podróży.

Józef był cieśla budowlanym robiącym podpory do budowy domów czy
pokrycie dachowe, co świadczy o tym że nie był biedny, ale nie był też bogaty,
mógł należeć do tzw. klasy średniej.

Ósmego dnia od narodzin dziecka należało obrzezać je i nadać mu imię.
Dziecku nadano imię Jezus którym nazwał je anioł.

Kiedy minął czas połogu (ok 40 dni – czas oczyszczenia według prawa
Mojżeszowego po porodzie chłopca, po porodzie chłopca był to 80 dni,
zapowiedz tego ze kolejna dziewczynka będzie dawała nowe życie), kobieta
powinna złożyć ofiarę w świątyni w podziękowaniu za to że żyje ona jak i
dziecko.

Prawo mówi również o tym że pierworodnego syna trzeba wykupić co dzieje się
po przez złożenie ofiary, Józef i Maria składają w ofierze parę gołębi po czym
wracają na Nazaret gdzie Jezus dorasta.

Kiedy Jezus na 12 lat wszyscy udają się na pielgrzymkę do Jerozolimy (był to
czas kiedy chłopiec zaczynał podlegać przepisom prawa). Jest to rok wcześniej
niż nakazuje obowiązek. Jezus zostaje w Jerozolimie czego nie zauważyli jego
rodzice. Dopiero wieczorem po całym dniu marszu zauważają znikniecie syna i
zaczynają go szukać wśród krewnych i znajomych. Odnajdują Jezusa w świątyni
gdzie siedzi pomiędzy nauczycieli i zadaje im pytania.

Rodowód Jezusa

Mt 1,1-3.5-6.16-17

1

Rodowód Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama.

2

Abraham był ojcem Izaaka;

Izaak ojcem Jakuba; Jakub ojcem Judy i jego braci;

3

Juda zaś był ojcem Faresa i Zary,

których matką była Tamar. Fares był ojcem Ezrona; Ezron ojcem Arama;

5

Salmon ojcem Booza, a matką była Rachab. Booz był ojcem Obeda, a matką była Rut. Obed

był ojcem Jessego,

6

a Jesse ojcem króla Dawida. Dawid był ojcem Salomona, a matką była

[dawna] żona Uriasza.

16

Jakub ojcem Józefa, męża Maryi, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem.

17

Tak więc

w całości od Abrahama do Dawida jest czternaście pokoleń; od Dawida do przesiedlenia
babilońskiego czternaście pokoleń; od przesiedlenia babilońskiego do Chrystusa czternaście
pokoleń.

14 pokoleń jest istotne.

Imię Dawid -> DWD -> jest odpowiednikiem liczby 14

Genealogia układa się w trzy czternastki co potwierdza że Jezus jest mesjaszem.

Narodziny Jezusa według Ew Mateusza

Mt 1,18-25

18

Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak. Po zaślubinach Matki Jego, Maryi, z Józefem,

wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego.

19

Mąż

Jej, Józef, który był człowiekiem sprawiedliwym i nie chciał narazić Jej na zniesławienie,
zamierzał oddalić Ją potajemnie.

20

Gdy powziął tę myśl, oto anioł Pański ukazał mu się we

śnie i rzekł: "Józefie, synu Dawida, nie bój się wziąć do siebie Maryi, twej Małżonki;
albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło.

21

Porodzi Syna, któremu nadasz

imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów".

22

A stało się to wszystko, aby się

wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka:

23

Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna,

któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy: "Bóg z nami".

24

Zbudziwszy się ze snu, Józef

uczynił tak, jak mu polecił anioł Pański: wziął swoją Małżonkę do siebie,

25

lecz nie zbliżał się

do Niej, aż porodziła Syna, któremu nadał imię Jezus.

Maria i Józef po ślubie nie mieszkają razem. Maria w tym czasie staje si e
Brzemienna. Józef nie chce zniesławić Marii, chce oddalić ją potajemnie. Chcąc
odprawić Marię Józef pokazuje że nie jest ojcem dziecka. Potajemne oddalenie
miało oznaczać że Józef bierze na siebie winę , ale nie chce tego dziecka. Kiedy
Józef podejmuje taką decyzję we śnie ukazuje mi się anioł Gabriel który
wyjaśnia mu wszystko i mówi że dziecko będzie nosiło imię Jezus. Józef i Maria
nie mogli współżyć do momentu narodzin dziecka.

Prawo Pawłowy

Małżonkowie mają możliwość wpływania na siebie nawzajem. Jest
dopuszczalne rozejście się małżonków.

Jeśli w małżeństwie osób niewierzących jedno staje się chrześcijaninem mogą
się rozstać bo ta osoba tak radykalnie się zmieniła. Głos decydujący ma strona
niewierząca. Gdy oboje małżonków nawróci się także mogą się rozstać.

Rok jubileuszowy – wszystko wraca do właściciela

Prawo Lewiratu

Rt 3,1-7

1

Noemi, teściowa Rut, powiedziała do niej: "Moja córko, czyż nie powinnam ci poszukać

spokojnego miejsca, w którym byłabyś szczęśliwa?

2

Oto czyż nie jest naszym powinowatym

Booz, Booz, z którego dziewczętami ty byłaś? On to właśnie dzisiaj wieczorem ma czyścić
jęczmień na klepisku.

3

Umyj się i namaść, nałóż na siebie swój płaszcz i zejdź na klepisko, ale

nie daj się jemu poznać, dopóki nie skończy jeść i pić.

4

A kiedy się położy, ty zauważywszy

miejsce jego spoczynku, wyjdziesz, odkryjesz miejsce przy jego nogach i położysz się, a on
sam wskaże ci, co masz czynić".

5

Odpowiedziała Rut: "Wszystko, co mi powiedziałaś,

wykonam".

6

Zeszła więc na klepisko i uczyniła to wszystko, co kazała jej teściowa.

7

Booz po

jedzeniu i piciu, w dobrym samopoczuciu poszedł położyć się na brzegu stosu jęczmienia.
Wtedy Rut podeszła cicho, odkryła miejsce przy jego nogach i położyła się.

Najbliższy krewny męża powinien poślubić wdowę po zmarłym i wzbudzić w
niej potomstwo.

Intencje Booza jest zupełnie czysta.

Kiedy Rut wraca do domu do Noemi, Rut opowiada jej wszystko. Noemi
skojarzyła że Booza jest krewnym. Noemi zachęca swoją synową aby poszła do
Booza kiedy on uda się na spoczynek. Rut posłusznie zgodziła się wszystko
wykonać. W środku nocy Booz zobaczył obok siebie kobietę. Zapytał kim jest.
Rut mówi do niego aby rozciągnął swój płaszcz nad nią co oznaczało że ma
wziąć ją za żonę, dlatego że jest jej krewnym. Booz oznajmia że jest jeszcze
bliższy krewny który może mieć chęć wypełnić prawe lewiratu.

Booz miał się dowiedzieć czy ten krewny będzie chciał Rut za żonę. Zrobił to w
bramie miasta przy światkach. Booz oznajmił krewnemu że Neomi sprzedaje
swoje pole i jeśli krewny go nie chce to Booz z chęcią je odkupi. Krewny
powiedział że z chęcią weźmie pole lecz w tym monecie Booz powiedział mu że
razem z polem musi wziąć za żonę Rut. Krewny odpowiedział mu że wziąć
drugiej żony nie może bez uszczerbku na swoim majątku. Prawo mówiło że
każda żona musi być traktowana jednakowo. Booz i krewny dobili targu po
przez wymianę sandałów. Booz dostaje błogosławieństwo od starszyzny.

Pwt 25,5-10

5

Jeśli bracia będą mieszkać wspólnie i jeden z nich umrze, a nie będzie miał syna, nie wyjdzie

żona zmarłego za mąż za kogoś obcego, spoza rodziny, lecz szwagier jej zbliży się do niej,
weźmie ją sobie za żonę, dopełniając obowiązku lewiratu.

6

A najstarszemu synowi, którego

ona urodzi, nadadzą imię zmarłego brata, by nie zaginęło jego imię w Izraelu.

7

Jeśli nie

będzie chciał ten mężczyzna wziąć swej bratowej za żonę, pójdzie bratowa do bramy miasta,
do starszych i powie: "Nie mam szwagra, który by podtrzymał imię brata swego w Izraelu.
Szwagier nie chce na moją korzyść dopełnić obowiązku, jaki ciąży na nim".

8

Starsi tego

miasta zawezwą go i przemówią do niego. Jeśli będzie obstawał przy swoim i powie: "Nie
chcę jej poślubić",

9

pójdzie do niego bratowa na oczach starszych, zdejmie mu sandał z nogi,

plunie mu w twarz i powie: "Tak się postępuje z człowiekiem, który nie chce odbudować domu
swego brata".

10

I będzie nazwane imię jego w Izraelu: "Dom tego, któremu zzuto sandał".

Tekst mówi o lewiracie i o zrzuceniu sandału co miało zhańbić człowieka.

Prawo lewiratu dotyczy tu braci.

Tekst pokazuje że prawo lewiratu przyjmuje różne formy, w stosunku do braci
jest bardziej powszechne niż w przypadku dalszych krewnych.

Idea prawa lewiratu polega na tym żeby majątek miał swojego spadkobiercę,
żeby nie zaginął, majątek nie przechodził z brata na brata lecz z pokolenia na
pokolenie, dlatego zawsze musiał być potomek którego spłodzenia miał
obowiązek brat zmarłego bezdzietnie męża kobiety.

Goel – prawo goela

W księdze liczb jest mowa o tym że muszą być stworzone miasta ucieczki. Były
to miasta dające schronienie dla człowieka który nieumyślnie zabił. Człowiek
taki próbował jak najszybciej schronić się w mieście ucieczki ponieważ za nim
był wysłany Goel, tzw. mściciel krwi. Goel był to człowiek wysyłany przez
rodzinę zabitego, miał znaleźć i zabić „zabójcę”. Do miasta ucieczki nie mógł
wejść każdy. W bramie miasta odbywał się sad który rozstrzygał czy zabójstwo
było umyślne czy nie. Goelem był zazwyczaj krewny zmarłego. Po śmierci
kapłana następowała amnestia, winy ludzi w mieście ucieczki były darowane a
Goel był zwolniony ze swojego zadania.

Jeśli zabójca opuścił miasto ucieczki przed śmiercią arcykapłana, mściciel krwi
miał prawo pomścić zmarłego.

Z czasem prawo goela zmieniło się. Goel miał obowiązek spłacić swojego
krewnego który miał problemy finansowe. Krewny który otrzymał pomoc miał
obowiązek z czasem oddać to co zostało mu pożyczone na spłatę długu.

W Nowym Testamencie święty Paweł instytucje goela odnosi do Jezusa
Chrystusa. Mówi że Jezus jest Goelem dla ludzi, który odkupił wszystkie winy i
grzechy po przez śmierć na krzyżu.

WAŻNE KOBIETY W IZRAELU

Miriam – siostra Mojżesza.

Ma tytuł prorokini (nie jest żoną proroka), nie jest wiadomo czy miała męża,
mimo to cieszyła się wysoką pozycją w społeczeństwie.

Po przejściu morza sitowia bierze bęben a wszystkie kobiety idą za nią.
Odgrywa rolę przywódczyni kobiet.

Miriam ma kontakt z Bogiem, kiedy mówi źle o Mojżeszu Bóg wzywa ją
Mojżesza i Aarona na rozmowę. Za to że Miriam źle mówiła zostaje ukarana i
obsypana białym trądem. Nie powodowało to nieczystości rytualnej lecz Miriam
zostaje przez dwa tygodnie po za obozem. Przez te dwa tygodnie cału obóz
pozostaje na miejscu i wyrusza dopiero gdy Miriam zostaje uleczona i wraca do
obozu.

Tradycja żydowska przekazuje że Miriam odgrywa ważną rolę w
wyprowadzeniu z Egiptu.

Debora

Księga Sędziów wyjaśnia że sędziowie są narodowymi przywódcami
wzbudzonymi przez Boga i wysłanymi w trudnym czasie.

Debora jest jednym z sędziów pośród 12 innych będących mężczyznami o
których mówi Pismo.

Debora rozsądza sporne sprawy, dokonuje sadów w świetle prawa. Jako
prorokini na kontakt z Bogiem który mówi jej co ma robić.

Atalia

Matka Ochazjasza – króla

W momencie kiedy Ochozjasz umiera jego matka zabija wszystkich potomków
króla (po za jednym) aby przejąć po nim władze. Lud to akceptuje. Atalia
zostaje królem do czasu kiedy ocalony potomek Joasz dorasta i zostaje
ogłoszony królem. Atalia słysząc co się dzieje próbuje ukartować spisek lecz nie
udaje jej się to.

Hulda – prorokini

W czasie remontu świątyni odnaleziono zwój który zostaje przyniesiony do
króla. Król na polecenie król poleca kapłanom ma dowiedzieć się co Bóg chce
powiedzieć przez ten tekst. Starszyzna kapłańska idzie do Huldy aby ona
wyjaśniła co zawiera zwój. Hilda była prorokinią dworską i stała na czele
proroków. Cieszyła się uznaniem kapłanów i społeczeństwa.

Judyta

W Piśmie Świętym jest podany jej rodowód do 15 pokolenia wstecz co oznacza
że jest bardzo ważna i jest znana.

Miała męża z tego samego pokolenia, zmarł on podczas żniw jęczmiennych w
Betuli ( na udar). Judyta była wdową przez 3 lata i 4 miesiące, nosiła szaty
wdowie i pościła po za momentami świąt. Jest kobieta pobożną.

Była piękna, miła i bogata po mężu. Potrafiła zarządzać majątkiem. Nie było
nikogo kto by powiedział o niej złe słowo.

Judyta dowiedziała się co mieli do przekazania starsi miasta. Posyła do nich
swoich posłańców i prosi i rozmowę, robi im kazanie że ich mowa jest
niesłuszna. Zarzuca im że wystawili Boga na próbę.

Aby uratować miasto z pomocą Boga zrzuca swoje wdowie szaty i idzie do
obozu wroga aby powiedzieć im kiedy będzie najlepszy czas na zaatakowanie
miasta ponieważ Bóg je opuści. Jeden z mężczyzn z obozu wroga chce obcować
z Judytą, ponieważ twierdzi że kobieta tylko na to czeka i jeśli on nie stworzy do
tego okazji Judyta będzie się z niego śmiała.

Jego pozycja społeczna powoduje myślenie że każda kobieta chce iść z nim do
łóżka. Judyta mówi o Bogu używając słów „Pan mój” lecz jest to zrozumiane
inaczej przez mężczyznę. Kiedy idzie do Holofenesa on się nią zachwyca i
myśli że Judyta jest jemu oddana. Judyta wszystko misternie zaplanowała.
Holofenes wypił tyle że jak został sam z Judytą poszedł spać. Wtedy ona odcięła
mu głowę jego własnym mieczem. Wcześniej Judyta przez kilka dni wychodziła
na przedpole wroga. Wszystko miała zaplanowane.

Estera

Pochodź z Izraela lecz wydarzenia dzieją się na terenie wrogów.

Król Awersu wydaje ucztę dla królów podbitych państw co miało ugruntować
przekonanie że władca jest potężny i nie ma sensu buntować się. Mężczyźni
bawią się we własnym gronie. Królowa wyprawia swoja ucztę. Kiedy król chce
się pochwalić poddanym swoja żoną i posyła po nią królowa odmawia. Zostaje
to odebrane jako sprzeciw nie tylko królowi ale i poddanym. Lud nalega aby
ukarał swoja żonę. Karą było oddalenie jej. Król szuka nowej żony. Pośród
wielu kobiet znajduje się także Estera, która dostała polecenie od stryja aby nie
ujawniała swojej narodowości. Kiedy minęło 12 miesięcy przygotowań Estera
idzie do króla na jedna noc. Po tej nocy zostaje odesłana do drugiego domu z
którego nie mogła wrócić do codzienności. Wychodziła tylko na wezwanie
króla.

Kobieta która raz była z królem zostawała pod jego władzą już do końca życia,
w momencie kiedy kobieta była by w ciąży dziecko zawsze miało by coś
wspólnego z królem. Jeśli ktoś stał by się mężem kobiety z którą był król stawał
się kandydatem do tronu.

Król umiłował Esterę najbardziej i wkłada na jej głowę koronę.

Tekst grecki pokazuje misterne działanie Estery. Po modlitwie idzie do króla z
dwiema służącymi. Kiedy widzi gniewne oblicze króla, Estera osuwa się i
mdleje. Król zmienia swoje oblicze i przejmuje się jej zdrowiem. Po kilku
ucztach Estera mówi że jej życie jest zagrożone.

Król wcześniej kazał zabić wszystkich żydów a Estera była żydówka.

Historie tych kobiet pokazują że kobiety umiały wszystko tak zaplanować i
ustawić aby osiągnąć to co chciały. Mężczyźni nie mieli szans.

Wdowy

Przepisy które mówią o tym że trzeba je chronić

Wj 22, 21-22

21

Nie będziesz krzywdził żadnej wdowy i sieroty.

22

Jeślibyś ich skrzywdził i będą Mi się

skarżyli, usłyszę ich skargę,

Pwt 10,18

18

On wymierza sprawiedliwość sierotom i wdowom, miłuje cudzoziemca, udzielając mu

chleba i odzienia.

Pwt 24,17-21

17

Oto zarzuca jej złe czyny, mówiąc: "Nie znalazłem u córki twej oznak dziewictwa". A oto są

dowody dziewictwa mej córki" i rozłoży tkaninę przed starszymi miasta.

18

Wtedy starsi

miasta wezmą tego męża i ukarzą go.

19

Skażą go na sto [syklów] srebra i dadzą je ojcu

młodej kobiety, gdyż okrył niesławą dziewicę izraelską; pozostanie jego żoną i nie będzie jej
mógł całe życie porzucić.

20

Lecz jeśli oskarżenie to okaże się prawdziwym, bo nie znalazły się

dowody dziewictwa młodej kobiety,

21

wyprowadzą młodą kobietę do drzwi domu ojca i

kamienować ją będą mężowie tego miasta, aż umrze, bo dopuściła się bezeceństwa w Izraelu,
uprawiając rozpustę w domu ojca. Usuniesz zło spośród siebie.

Zastaw z odzieżą

Mężczyźni przynosili płaszcz który w nocy służył za koc. Jeśli taki płaszcz był
oddawany w zastaw musiał według prawa być zwrócony na noc aby człowiek
ubogi mógł się ogrzać.

Wszystkie zbiory były przeprowadzane tylko raz, aby to co zostało mogli zebrać
obcy, sieroty i wdowy.

Co trzeci rok to co miało być oddane jako dziesięcina do świątyni, miało być
oddane dla obcego, sieroty i wdowy.

Prawa obcego, sieroty i wdowy muszą być przestrzegane.

Normą było to że wdowy były biedne i potrzebowały pomocy. Jeśli wdowa
miała dzieci lub krewnych mogła zwrócić się do nich o pomoc. Jeśli nie miała
nikogo była zdana na łaskę obcych.

WESELE W KANIE

J 2,1-10

1

Trzeciego dnia odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej i była tam Matka Jezusa.

2

Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów.

3

A kiedy zabrakło wina, Matka Jezusa

mówi do Niego: "Nie mają już wina".

4

Jezus Jej odpowiedział: "Czyż to moja lub Twoja

sprawa, Niewiasto? Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja?"

5

Wtedy Matka Jego

powiedziała do sług: "Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie".

6

Stało zaś tam sześć stągwi

kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń, z których każda mogła pomieścić
dwie lub trzy miary.

7

Rzekł do nich Jezus: "Napełnijcie stągwie wodą!" I napełnili je aż po

brzegi.

8

Potem do nich powiedział: "Zaczerpnijcie teraz i zanieście staroście weselnemu!"

Oni zaś zanieśli.

9

A gdy starosta weselny skosztował wody, która stała się winem - nie

wiedział bowiem, skąd ono pochodzi, ale słudzy, którzy czerpali wodę, wiedzieli - przywołał
pana młodego

10

i powiedział do niego: "Każdy człowiek stawia najpierw dobre wino, a gdy

się napiją, wówczas gorsze. Ty zachowałeś dobre wino aż do tej pory".

Na wesele w Kanie jest zaproszony Jezus, Maria i uczniowie. Maria czuje się
jak w domu i pierwsza wie że zabrakło wina, ma także taką władzę że może
wydawać rozporządzenia służącym. Wiadomo także że jest osoba pełniąca
funkcje starosty, który ma próbować wina i pilnować aby niczego nie
brakowało.

POLIGAMIA

Lamek, Ezaw, Jakub

Jair: Sdz 10,4

4

Miał on trzydziestu synów, którzy jeździli na trzydziestu oślętach. Mieli przy tym trzydzieści

miast, które jeszcze po dziś dzień noszą nazwę Osiedli Jaira - w ziemi Gilead.

Isban: Sdz 12,9

9

Miał on trzydziestu synów i trzydzieści córek. Wydał je za mąż poza granicami i stamtąd

sprowadził trzydzieści żon dla swoich synów. Sprawował on sądy nad Izraelem przez siedem
lat

Abdan: Sdz 12,14

14

Miał on czterdziestu synów i trzydziestu wnuków, którzy jeździli na siedemdziesięciu

oślętach. sprawował on sądy nad Izraelem przez osiem lat.

Elkana: 1 Sm 1,2

2

Miał on dwie żony: jednej było na imię Anna, a drugiej Peninna. Peninna miała dzieci,

natomiast Anna ich nie miała.

Kwestia poligamii pojawia się ponieważ był przymus ciągłości rodu,
zapewnienie większej ilości potomstwa. Jedna kobieta nie była w stanie dać
bardzo licznego potomstwa, mogła być również bezpłodna.

Wśród władców małżeństwa były polityczne, król aby przypieczętować sojusz
brał za żonę córkę innego władcy.

W żadnym tekście Starego Testamentu nie ma pochwały wielożeństwa, choć
jest wiele tekstów które mówią o tym że wielożeństwo występuje, Można wręcz
znaleźć teksty które potępiają wielożeństwo.

Dawid

Salomon: 1 Krl 11, 1-4

1

Król Salomon pokochał też wiele kobiet obcej narodowości, a mianowicie: córkę faraona,

Moabitki, Ammonitki, Edomitki, Sydonitki i Chetytki,

2

z narodów, co do których Pan nakazał

Izraelitom: "Nie łączcie się z nimi, i one niech nie łączą się z wami, bo na pewno zwrócą
wasze serce ku swoim bogom". Jednak Salomon z miłości złączył się z nimi,

3

tak że miał

siedemset żon-księżniczek i trzysta żon drugorzędnych. Jego żony uwiodły więc jego serce.

4

Kiedy Salomon zestarzał się, żony zwróciły jego serce ku bogom obcym i wskutek tego serce
jego nie pozostało tak szczere wobec Pana, Boga jego, jak serce jego ojca, Dawida.

Ok. roku 1000 wśród żydów zostaje wprowadzony zakaz poligamii. W krajach
chrześcijańskich od połowy XX w. żydzi nie mogą mieć więcej niż jednej żony

Pwt 21, 15-17

15

Jeśli jaki mąż będzie miał dwie żony, jedną kochaną, a drugą niekochaną, i one urodzą mu

synów - kochana i niekochana - a pierworodnym będzie syn niekochanej -

16

to w dniu

przekazywania dziedzictwa nie może za pierworodnego uznać syna kochanej, gdy
pierworodnym jest syn niekochanej.

17

Jeśli pierworodnym jest syn niekochanej, musi mu

przyznać podwójną część wszystkiego, co posiada, gdyż on jest pierwociną jego siły. On ma
prawo do pierworodztwa.

Jeśli mężczyzna ma dwie żony, kochaną i niekochaną i z tą niekochaną na syna
pierworodnego temu synowi wszystko się należy. Mężczyzna nie może
obdarzyć przywilejem syna pierworodnego dziecka żony kochanej który urodził
się drugi. Przepis ten chroni kobietę która jest w gorszej pozycji.

MONOGAMIA

Noe i jego synowie, Abraham, Izaak, Józef, Mojżesz, Elimelek i jego synowie,
Booz, Hiob,

Izajasz: Iz 8,3

3

Zbliżyłem się też do prorokini. Ona poczęła i porodziła syna. I rzekł mi Pan: "Nazwij go

imieniem Maher-Szalal-Chasz-Baz

Ezechiel Ez 24, 16-18

16

"Synu człowieczy, oto zabieram ci nagle radość twych oczu, ale nie lamentuj ani nie płacz,

ani nie pozwól, by płynęły ci łzy.

17

Wzdychaj w milczeniu, nie przywdziewaj żałoby jakby po

umarłym, zawiąż sobie zawój dokoła głowy, sandały włóż na nogi, nie przysłaniaj brody, nie
spożywaj chleba żałoby!"

18

Mówiłem do ludu mego rano, a wieczorem umarła mi żona, i

uczyniłem rano tak, jak mi rozkazano

W Starym Testamencie jest bardzo wiele małżeństw monogamicznych.
Pojawiają się niewolnice lecz nie są one żonami.

Kapłani Kpł 21,7.13-14

7

Nie wezmą za żonę nierządnicy lub kobiety pohańbionej. Nie wezmą kobiety wypędzonej

przez męża, bo [kapłan] jest poświęcony Bogu

13

Za żonę weźmie tylko dziewicę.

14

Nie weźmie za żonę ani wdowy, ani rozwódki, ani

pohańbionej, ani nierządnicy: żadnej z takich nie weźmie, ale weźmie dziewicę spośród swych
krewnych.

Kapłan jest poświęcony Bogu, wiec musi mieć żonę przeznaczona tylko dla
niego.

Ml 2, 14-16

14

A wy się pytacie: Dlaczegóż to tak? Dlatego że Pan był świadkiem pomiędzy tobą a żoną

twojej młodości, którą przeniewierczo opuściłeś. Ona była twoją towarzyszką i żoną twojego
przymierza.

15

Czyż ów "jeden" nie dał przykładu, ten, którego ducha wyście spadkobiercami?

A czegóż ten "jeden" pragnął? Potomstwa Bożego! Strzeżcie się więc w duchu waszym: wobec
żony młodości twojej nie postępuj zdradliwie!

16

Jeśli ktoś nienawidząc oddalił [żonę swoją] -

mówi Pan, Bóg Izraela - wtedy gwałt pokrywał swoją szatą. Mówi Pan Zastępów: Strzeżcie
się więc w duchu waszym i nie postępujcie zdradliwie!

Bóg jest gwarantem miedzy małżonkami. Jeśli według prawa mężczyzna
wręczył list rozwodowy dopuścił się gwałtu na innej kobiecie.

Rdz 2, 22-24

22

Po czym Pan Bóg z żebra, które wyjął z mężczyzny, zbudował niewiastę. A gdy ją

przyprowadził do mężczyzny,

23

mężczyzna powiedział:

"Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała!
Ta będzie się zwała niewiastą, bo ta z mężczyzny została wzięta".

24

Dlatego to mężczyzna opuszcza ojca swego i matkę swoją i łączy się ze swą żoną tak ściśle,

że stają się jednym ciałem.

Klasyczny tekst mówiący o monogamii

MAŁŻEŃSTWA ENDOGAMICZNE

W ramach rodziny, pokolenia, rody

Abrahama, Izaak, Jakub, Tobiasz

Wj 35,15-16

15

ołtarz kadzenia z drążkami, olejek do namaszczania, pachnące kadzidło i zasłonę na

wejście do przybytku;

16

ołtarz całopalenia z jego brązową kratą, z drążkami i należącymi do

niego sprzętami, kadź z jej podstawą;

Tb 4, 12-13

12

Strzeż się, dziecko, wszelkiej rozpusty, a przede wszystkim weź sobie żonę z potomstwa

twych przodków! Nie bierz żony obcej, która nie byłaby z pokolenia twojego ojca, ponieważ
jesteśmy synami proroków. Wspomnij sobie, dziecko, z przeszłości, że Noe, Abraham, Izaak,
Jakub, przodkowie nasi, wszyscy wzięli żony z pokrewieństwa swego i dlatego byli
błogosławieni w dzieciach swoich, a ich potomstwo posiądzie ziemię.

13

A teraz, dziecko,

kochaj twoich braci i nie wynoś się w sercu swoim nad twych krewnych ani nad synów, ani
nad córki twego narodu i wybierz sobie z nich żonę, ponieważ w pysze jest wiele zepsucia i
niegodziwości, a w próżniactwie ubytek i wielka bieda. Albowiem próżniactwo jest matką
głodu.

14

Zarobku jakiegokolwiek człowieka, który by pracował u ciebie, nie zatrzymuj do

jutra, a wypłacaj natychmiast. A jeśli będziesz służył Bogu, On tobie odpłaci. Uważaj na
siebie, dziecko, we wszystkich swoich uczynkach i bądź dobrze wychowany w całym swoim
postępowaniu!

Przez małżeństwo wchodzi się w relacje z inną rodziną. Po przez małżeństwo
spoza Izraela jest ryzyko że padnie zaproszenie do składania ofiar innym
bogom. Uczestnictwo w takiej uczcie może być nieświadome. Świadome
uczestnictwo może być spowodowane więzami rodzinnymi.

MAŁŻEŃSTWA EGZOGAMICZNE (mieszane)

Małżeństwa z poza Izraela

Józef, Mojżesz, Malach, Kilion, Booz

Salomon: 1 Krl 11,4-8

4

Kiedy Salomon zestarzał się, żony zwróciły jego serce ku bogom obcym i wskutek tego serce

jego nie pozostało tak szczere wobec Pana, Boga jego, jak serce jego ojca, Dawida.

5

Zaczął

bowiem czcić Asztartę, boginię Sydończyków, oraz Milkoma, ohydę Ammonitów.

6

Salomon

dopuścił się więc tego, co jest złe w oczach Pana, i nie okazał pełnego posłuszeństwa Panu,
jak Dawid, jego ojciec.

7

Salomon zbudował również posąg Kemoszowi, bożkowi

moabskiemu, na górze na wschód od Jerozolimy, oraz Milkomowi, ohydzie Ammonitów.

8

Tak

samo uczynił wszystkim swoim żonom obcej narodowości, palącym kadzidła i składającym
ofiary swoim bogom.

Achab: 1Krl 16,31

31

Doszło do tego, że nie wystarczało mu popełnianie grzechów Jeroboama, syna Nebata,

gdyż wziąwszy sobie za żonę Izebel, córkę Etbaala, króla Sydończyków, zaczął służyć Baalowi
i oddawać mu pokłon.

Achab: 1 Krl 21,25

25

Naprawdę, nie było nikogo, kto by tak, jak Achab, zaprzedał się, aby czynić to, co jest złe w

oczach Pana. Albowiem do tego skłoniła go żona jego Izebel.

Aby być prawdziwym żydem należy udowodnić że kobiety 3 pokolenia wstecz
były żydówkami.

Pwt 21,10-14

10

Jeśli wyruszysz na wojnę z wrogami, a wyda ich Pan, Bóg twój, w twoje ręce i weźmiesz

jeńców,

11

a ujrzysz między jeńcami kobietę o pięknym wyglądzie i pokochasz ją - możesz ją

sobie wziąć za żonę

12

i wprowadzić do swego domu. Ona ogoli swą głowę, obetnie paznokcie

13

i zdejmie z siebie odzież branki. Zamieszkawszy w twym domu opłakiwać będzie swego ojca

i matkę przez miesiąc. Potem pójdziesz do niej, zostaniesz jej mężem, a ona twoją żoną.

14

Jeśli ci się przestanie podobać, odeślesz ją, gdzie zechce, nie sprzedasz jej za srebro ani nie
obejdziesz się z nią jak z niewolnicą, ponieważ obcowałeś z nią wbrew jej woli.

Prawo mówiące o sytuacji kiedy żoną ma być kobieta wzięta jako jeniec
wojenny. Ogolenie głowy miało być znakiem hańby. Kobieta musiała zerwać
kontakty ze swoją rodziną. Jeśli mężczyzna stwierdzi że już nie chce takiej żony
musi ją uwolnić, nie może traktować jej jako swojej niewolnicy ani jej sprzedać.

CZASY PO NIEWOLI

Ezd 9, 1-2

1

Po dokonaniu tego zbliżyli się do mnie książęta z tymi słowami: "Lud izraelski, kapłani i

lewici nie trzymali się z dala od narodów tych krain, jak i od ich okropności, mianowicie z
dala od Kananejczyków, Chetytów, Peryzzytów, Jebusytów, Ammonitów, Moabitów, Egipcjan
i Amorytów,

2

lecz spośród córek ich wzięli dla siebie i dla synów swoich żony, tak że ród

święty zmieszał się z narodami tych krain; a książęta i zwierzchnicy przodowali w tym
wiarołomstwie".

Ezd 9, 10-12

10

A teraz, Boże nasz, co powiemy, żeśmy po tym znowu przekroczyli Twoje przykazania,

11

któreś nadał przez swoje sługi, proroków, tymi słowami: "Ziemia, w której posiadanie
wchodzicie, jest ziemią splamioną przez rozpustę tych obcych narodów, przez ich
obrzydliwości, którymi ją w nieczystości swej napełnili od końca do końca.

12

Zatem nie

wydawajcie córek swoich za ich synów ani nie bierzcie ich córek dla synów swoich. Dalej: nie
troszczcie się nigdy o pomyślność ich i szczęście, abyście się wzmocnili i spożywali plon tej
ziemi oraz pozostawili ją na zawsze w spadku synom swoim".

Ezd 10, 2-5

2

Wtedy do Ezdrasza odezwał się Szekaniasz, syn Jechiela z synów Elama, i rzekł: "Myśmy

popełnili przestępstwo przeciw Bogu naszemu, żeśmy wzięli za żony kobiety obcoplemienne
spośród narodów tej krainy. Ale mimo to jest jeszcze nadzieja dla Izraela.

3

Toteż teraz

zobowiążmy się uroczyście przed Bogiem naszym, że - za radą pana mojego i tych, którzy z
szacunkiem odnoszą się do przykazania Boga naszego - odprawimy wszystkie te żony nasze
obcoplemienne i to, co z nich się narodziło, bo tak postąpić należy według Prawa.

4

Powstań,

gdyż do ciebie ta sprawa należy. My stoimy przy tobie. Bądź odważny i działaj!"

5

Wtedy powstał Ezdrasz i zaprzysiągł przywódców kapłanów, lewitów i całego Izraela, by tak

postąpili, jak powiedziano. I przysięgli.

Dekret Cyrusa pozwala wrócić do Izraela tyk którzy zostali wygnani w czasie
niewoli. Wielu z nich wraca z żonami spoza Izraela.

Ezrasz wprowadza reformę aby odprawić wszystkie żony z poza Izraela i ich
dzieci. Z ich punktu widzenia było to właściwe postępowanie w świetle prawa
aby uniknąć niebezpieczeństwa jakie niosły kobiety.

WZÓR ŻONY/MĘŻA

Rdz 21,21

21

Mieszkał stale na pustyni Paran; matka zaś jego sprowadziła mu żonę z ziemi egipskiej.

Rdz 38,6

6

Juda wziął dla swego pierworodnego syna, Era, żonę imieniem Tamar

Rdz 34,4

4

Potem zaś Sychem prosił swego ojca Chamora: "Weź tę dzieweczkę dla mnie za żonę!"

Sdz 14,2-3

2

Wróciwszy, tak oznajmił swemu ojcu i matce: "W Timnie ujrzałem wśród córek filistyńskich

pewną kobietę. Weźcie mi ją teraz za żonę!"

3

Rzekł mu jego ojciec i matka: "Czyż nie ma

kobiety pomiędzy córkami twoich braci i w całym twoim narodzie, żeś poszedł szukać żony
wśród nieobrzezanych Filistynów?" Samson odpowiedział swemu ojcu: "Weźcie mi tę, gdyż
spodobała się moim oczom".

Joz 15,16

16

Wtedy właśnie powiedział Kaleb: "Temu, kto zdobędzie Kiriat-Sefer i zajmie je, dam moją

córkę Aksę za żonę".

Wybór żony lub męża przez samego zainteresowanego są rzadkością,
Najczęściej to rodzice aranżowali małżeństwa. Zdarza się że dziecko wskazuje
wybranka lub wybrankę lecz to i tak rodzice musza być pośrednikami.

Samson nie dość że wybrał sobie żonę to robi to wbrew woli rodziców,
sprzeciwia się i nalega która kobieta ma być jego żoną.

1 Sm 18, 17

19

Gdy jednak zbliżała się chwila oddania Merab, córki Saula, Dawidowi, oddano ją za żonę

Adrielowi z Mecholi.

Rdz 26, 34-35

34

Gdy Ezaw miał czterdzieści lat, wziął za żonę Jehudit, córkę Chetyty Beeriego, oraz

Bosmat, córkę Chetyty Elona.

35

Były one powodem zgryzoty Izaaka i Rebeki.

1 Sm 18, 20-21

20

Anna poczęła i po upływie dni urodziła syna i nazwała go imieniem Samuel, ponieważ

[powiedziała]: Uprosiłam go u Pana.

21

Gdy ów mąż, Elkana, udał się z całą rodziną, by złożyć Panu doroczną ofiarę i wypełnić

ślub,

Mikal pokochała Dawida, małżeństwo z miłości lecz niestety Mikal jest
bezpłodna.

Pieśń nad Pieśniami pokazuje że to kobieta szuka męża.

Zasadniczo małżeństwa zawierane z miłości są fatalne, dzieje się tam coś
niedobrego w przeciwieństwie do większości małżeństw aranżowanych w
których potem pojawia się miłość.

W małżeństwach aranżowanych była kwestia taka że Bóg wskazywał kto ma
być wybrany.

ZARĘCZYNY

Wj 22,15-16

15

Jeśli ktoś uwiódł dziewicę jeszcze nie zaręczoną i obcował z nią, uiści [rodzinie] opłatę

[składaną przy zaślubinach] i weźmie ją za żonę.

16

Jeśliby się ojciec nie zgodził mu jej oddać,

wówczas winien zapłacić tyle, ile wynosi opłata składana przy zaślubinach dziewic.

Pwt 20, 7

7

Kto żonę poślubił, a jeszcze jej nie sprowadził do siebie, niech wraca do domu, bo mógłby

zginąć na wojnie, a kto inny by ją sprowadził do siebie".

Pwt 24, 5

5

Jeśli mąż dopiero co poślubi żonę, to nie pójdzie do wojska i żaden publiczny obowiązek na

niego nie przypadnie, lecz pozostanie przez jeden rok w domu, aby ucieszyć żonę, którą
poślubił.

Oz 2,21-22

21

I poślubię cię sobie [znowu] na wieki,

poślubię przez sprawiedliwość i prawo,
przez miłość i miłosierdzie.

22

Poślubię cię sobie przez wierność,

a poznasz Pana.

Założenie jest takie że żadna kobieta dobrowolnie nie odda swojego dziewictwa
przed ślubem. Gwałciciel musi zapłacić ojcu dziewczyny tak samo jak by chciał
wziąć za żonę dziewicę. Powinien wziąć dziewczynę za żonę, lecz ojciec nie
musi się na to zgodzić. Gwałciciel musi zapłacić bez względu na to czy będzie
miał zonę czy nie.

Jeśli ktoś jest na etapie zaręczenia jest zwolniony z obowiązków wojskowych i
społecznych aby mu się nic nie stało i aby mógł spłodzić potomstwo. Po ślubie
mąż był przez rok zwolniony z obowiązków publicznych.

Związek małżeński jest na wzór przymierza jakie Bóg zawiera z Izraelem.

1 Sm 18, 17-19

17

Saul rzekł do Dawida: "Oto najstarsza moja córka, Merab. Oddam ci ją za żonę, ale bądź

dla mnie dzielnym wojownikiem i prowadź walki Pańskie". Saul bowiem mówił sobie: "Jeżeli
ja go nie dosięgnąłem, niech go dosięgnie ręka Filistynów".

18

Dawid odpowiedział na to

Saulowi: "Kimże ja jestem i czym jest ród mego ojca w Izraelu, abym mógł być zięciem
królewskim?"

19

Gdy jednak zbliżała się chwila oddania Merab, córki Saula, Dawidowi,

oddano ją za żonę Adrielowi z Mecholi.

Merab i Saul zawarli już kontrakt, lecz zostaje on zerwany co pokazuje że na
etapie zaręczyn jest możliwość zerwania.

Zapłata za żonę przyjmowała bardzo różne formy.

DZIEWICTWO

Pwt 22, 23-29

23

Jeśli dziewica została zaślubiona mężowi, a spotkał ją inny jakiś mężczyzna w mieście i spał

z nią,

24

oboje wyprowadzicie do bramy miasta i kamienować ich będziecie, aż umrą: młodą

kobietę za to, że nie krzyczała będąc w mieście, a tego mężczyznę za to, że zadał gwałt żonie
bliźniego. Usuniesz zło spośród siebie

25

Lecz jeśli mężczyzna znalazł na polu młodą kobietę zaślubioną, zadał jej gwałt i spał z nią,

umrze sam mężczyzna, który z nią spał.

26

Młodej kobiecie zaś nic nie uczynisz. Młoda kobieta

nie popełniła przestępstwa godnego śmierci. Wypadek ten jest podobny do tego, gdy ktoś
powstaje przeciw bliźniemu swemu i życia go pozbawi:

27

znalazł ją na polu, młoda kobieta

zaślubiona krzyczała, a nikt jej nie przyszedł z pomocą.

28

Jeśli mężczyzna znajdzie młodą kobietę - dziewicę niezaślubioną - pochwyci ją i śpi z nią, a

znajdą ich,

29

odda ten mężczyzna, który z nią spał, ojcu młodej kobiety pięćdziesiąt syklów

srebra i zostanie ona jego żoną. Za to, że jej gwałt zadał, nie będzie jej mógł porzucić przez
całe swe życie.

Jeżeli gwałt będzie w mieście a kobieta nie krzyczała zostaje ukarana ponieważ
świadczy to o tym że nie chciała ona pomocy.

Jeśli gwałt na kobiecie zaślubionej odbędzie się na polu po za miastem, kobieta
zawsze jest niewinna ponieważ jest założenie że krzyczała ona lecz nie ma
możliwości żeby ktoś ja usłyszał.

Jeśli dojdzie do gwałtu ma kobiecie niezaślubionej, gwałciciel po za zapłatą
musi wziąć ja za żonę i nie może jej oddalić przez całe życie.

Pwt 22,13-22

13

Jeśli ktoś poślubi żonę, zbliży się do niej, a potem ją znienawidzi,

14

zarzucając jej złe

czyny, i zniesławi ją mówiąc: "Poślubiłem tę kobietę, a zbliżywszy się do niej, nie znalazłem u
niej oznak dziewictwa",

15

wtedy ojciec i matka młodej kobiety zaniosą dowody jej dziewictwa

do bramy, do starszych miasta.

16

Ojciec młodej kobiety odezwie się do starszych: "Dałem

swą córkę temu człowiekowi za żonę, a on ją znienawidził.

17

Oto zarzuca jej złe czyny,

mówiąc: "Nie znalazłem u córki twej oznak dziewictwa". A oto są dowody dziewictwa mej
córki" i rozłoży tkaninę przed starszymi miasta.

18

Wtedy starsi miasta wezmą tego męża i

ukarzą go.

19

Skażą go na sto [syklów] srebra i dadzą je ojcu młodej kobiety, gdyż okrył

niesławą dziewicę izraelską; pozostanie jego żoną i nie będzie jej mógł całe życie porzucić.

20

Lecz jeśli oskarżenie to okaże się prawdziwym, bo nie znalazły się dowody dziewictwa młodej
kobiety,

21

wyprowadzą młodą kobietę do drzwi domu ojca i kamienować ją będą mężowie

tego miasta, aż umrze, bo dopuściła się bezeceństwa w Izraelu, uprawiając rozpustę w domu
ojca.

Usuniesz

zło

spośród

siebie.

22

Jeśli się znajdzie człowieka śpiącego z kobietą zamężną, oboje umrą: mężczyzna śpiący z

kobietą i ta kobieta. Usuniesz zło z Izraela.

Jeśli mąż oskarża kobietę że nie była dziewicą, a okaże się że jest to
oszczerstwo, mężczyzna musi zapłacić ojcu kobiety podwójna karę.

Jeśli znajdzie się kobietę zamężną z mężczyzną innym niż jej mąż oboje są
skazani na śmierć.

Jeśli kobieta zdradzi męża jest przeprowadzany test gorzkiej wody. Kobieta taka
jest przyprowadzana do kapłana który każe jej wypić przygotowaną miksturę.
Mikstura składa się z wody świeconej z dodatkiem niewielkiej ilości pyłu z
podłogi świątyni. Jeśli łono (biodra, brzuch) kobiety opuchną znaczy że kobieta
zdradziła. Jeśli nic się nie stanie kobieta jest niewinna. Jest to przepis chroniący
kobiety ponieważ woda z pyłem nie powodowała opuchnięcia jeśli nie było
jakiś problemów zdrowotnych.

Mohar – zapłata

Wj 21,7-11

7

Jeśliby ktoś sprzedał swą córkę w niewolę jako niewolnicę, nie odejdzie ona, jak odchodzą

niewolnicy.

8

A jeśliby nie spodobała się panu, który <przeznaczył ją> dla siebie, niech

pozwoli ją wykupić. Ale nie może jej sprzedać obcemu narodowi, gdyż byłoby to oszustwem
wobec niej.

9

Jeśli zaś przeznaczył ją dla syna, to niech uczyni z nią, jak prawo nakazuje

obejść się z córkami.

10

Jeśli zaś weźmie sobie inną, nie może tamtej odmawiać pożywienia,

odzieży i wspólnego mieszkania.

11

Jeśli nie spełni wobec niej tych trzech warunków, wówczas

odejdzie ona wolna bez wykupu.

Oz 3,2

2

Nabyłem ją za piętnaście [syklów] srebrnych,

za chomer i letek jęczmienia.

Idea zapłaty za żonę jest rekompensatą dla rodziców za stratę córki i za to że ją
wychowali. Jest ona uzależniona od tego czy kobieta jest dziewicą czy nie.

Przy okazji małżeństwa pojawiają się także podarunki i posagi.

Posagiem rozporządza kobieta i ona decyduje co się z nim stanie. Posag może
przyjmować różne formy (np. niewolnica, majątek).

Podarunek miał być formą wkładu przyszłego męża do posagu żony który był
zabezpieczeniem na wypadek owdowienia.

STRÓJ

Iz 61, 10

10

"Ogromnie się weselę w Panu,

dusza moja raduje się w Bogu moim,
bo mnie przyodział w szaty zbawienia,
okrył mnie płaszczem sprawiedliwości,
jak oblubieńca, który wkłada zawój,
jak oblubienicę strojną w swe klejnoty.

Ps 144, 12

12

Daj pomyślność synom naszym jak roślinom,

rozrastającym się w czasie swej młodości,
niech będą córki nasze na wzór narożnych kolumn,
rzeźbione na wzór kolumn świątyni.

Ps 45, 15

15

W szacie wzorzystej wiodą ją do króla;

za nią dziewice, jej druhny,
wprowadzają do ciebie.

Jr 2, 32

32

Czy panna zapomni swoich klejnotów,

a narzeczona swych przepasek?
Mój naród jednak zapomniał o Mnie -
od niezliczonych już dni.

Jest mało informacji na temat stroju w dniu ślubu.

Wiadomo że strój był maksymalnie odświętny, małżonkowie w dniu ślubu byli
traktowani jak król i królowa. Strój miał być bogaty. Kobieta często pożyczała
od wszystkich ozdoby i biżuterię.

ORSZAK WESELNY

Ps 45, 11-16

11

Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha,

zapomnij o twym narodzie, o domu twego ojca!

12

Król pragnie twojej piękności:

on jest twym panem; oddaj mu pokłon!

13

I córa Tyru [nadchodzi] z darami;

możni narodów szukają twych względów.

14

Cała pełna chwały wchodzi córa królewska;

złotogłów jej odzieniem.

15

W szacie wzorzystej wiodą ją do króla;

za nią dziewice, jej druhny,
wprowadzają do ciebie.

16

Przywodzą je z radością i z uniesieniem,

przyprowadzają do pałacu króla.

Jr 7, 34

34

I sprawię, że zniknie z miast judzkich i z ulic Jerozolimy głos wesela, głos radości,

nawoływanie oblubieńca i oblubienicy, bo pustynią stanie się ziemia.

Mogły być orszaki które wędrowały przez miasto.

Mt 25, 1-13

1

Wtedy podobne będzie królestwo niebieskie do dziesięciu panien, które wzięły swoje lampy i

wyszły na spotkanie pana młodego.

2

Pięć z nich było nierozsądnych, a pięć roztropnych.

3

Nierozsądne wzięły lampy, ale nie wzięły z sobą oliwy.

4

Roztropne zaś razem z lampami

zabrały również oliwę w naczyniach.

5

Gdy się pan młody opóźniał, zmorzone snem wszystkie

zasnęły.

6

Lecz o północy rozległo się wołanie: "Pan młody idzie, wyjdźcie mu na spotkanie!"

7

Wtedy powstały wszystkie owe panny i opatrzyły swe lampy.

8

A nierozsądne rzekły do

roztropnych: "Użyczcie nam swej oliwy, bo nasze lampy gasną".

9

Odpowiedziały roztropne:

"Mogłoby i nam, i wam nie wystarczyć. Idźcie raczej do sprzedających i kupcie sobie!"

10

Gdy

one szły kupić, nadszedł pan młody. Te, które były gotowe, weszły z nim na ucztę weselną, i
drzwi zamknięto.

11

W końcu nadchodzą i pozostałe panny, prosząc: "Panie, panie, otwórz

nam!"

12

Lecz on odpowiedział: "Zaprawdę, powiadam wam, nie znam was".

13

Czuwajcie

więc, bo nie znacie dnia ani godziny.

Nowy Testament mówi że panna czekała na swojego oblubieńca.

Tradycja orszaku jest prawdopodobna, była to także forma zaproszenia na
wesele. Orszak który ruszał w miasto zbierał po kolei mieszkańców, którzy
przyłączali się do orszaku i razem świętowali.

WESELE

Ceremonia była wyłącznie ustna i publiczna – bez spisywania dokumentów.
Dopiero z czasem pojawiły się oficjalne dokumenty pierwotna forma intercyzy).

Nie było żadnej formuły wypowiadanej przez małżonków.

Rt 4, 11-13

11

Cały lud zebrany w bramie zawołał: "Jesteśmy świadkami!" a starsi dodali: "Niech Pan

uczyni kobietę, która wejdzie do twego domu, podobną do Racheli i Lei, które to dwie
niewiasty zbudowały dom Izraela.
Stań się możnym w Efrata,
zdobądź sobie imię w Betlejem!

12

Niech stanie się dom twój przez potomstwo, które da ci Pan z tej młodej kobiety, jak dom

Peresa, którego Tamar zrodziła Judzie".

13

Booz zaślubił więc Rut i stała się jego żoną. Gdy

zbliżył się do niej, Pan sprawił, że poczęła i urodziła syna

Mt 22, 11-12

11

Wszedł król, żeby się przypatrzyć biesiadnikom, i zauważył tam człowieka, nie ubranego w

strój weselny.

12

Rzekł do niego: "Przyjacielu, jakże tu wszedłeś nie mając stroju weselnego?"

Lecz on oniemiał.

CEREMONIA ŚLUBNA

Rdz 24, 64-67

64

Gdy zaś Rebeka podniosła oczy, spostrzegła Izaaka, szybko zsiadła z wielbłąda

65

i spytała

sługi: "Kto to jest ten mężczyzna, który idzie ku nam przez pole?" Sługa odpowiedział: "To
mój pan". Wtedy Rebeka wzięła zasłonę i zakryła twarz.

66

Kiedy sługa opowiedział Izaakowi o wszystkim, czego dokonał,

67

Izaak wprowadził Rebekę

do namiotu Sary, swej matki. Wziąwszy Rebekę za żonę, Izaak miłował ją, bo była mu
pociechą po matce.

Nie ma żadnej ceremonii po za tym że kobieta idzie do komnaty matki.

Tb 7, 12-15

12

I rzekł Tobiasz: "Nie będę jadł i pił tak długo, dopóki ty nie rozstrzygniesz mojej sprawy". I

rzekł mu Raguel: "Ja to robię. Ona jest dana tobie zgodnie z postanowieniem księgi [Prawa]
Mojżesza i niebo też postanowiło, abym ci ją dał. Weź więc swoją siostrę! Od teraz ty jesteś
jej bratem, a ona twoją siostrą. Jest ona dana tobie od dziś na zawsze. Niech Pan nieba
będzie, dziecko, łaskawy dla was tej nocy i niech okaże wam miłosierdzie i da pokój!"

13

Potem zawołał Raguel córkę swoją Sarę, i przyszła do niego. A on ujął jej rękę i oddał ją
Tobiaszowi, i rzekł: "Weź ją zgodnie z postanowieniem i wyrokiem zapisanym w księdze
[Prawa] Mojżesza, że należy ci ją dać za żonę. Masz ją i zaprowadź ją w zdrowiu do swego
ojca. A Bóg niebios niech was obdarzy pokojem!"

14

I zawołał jej matkę, i polecił, aby

przyniosła zwój [papirusu] i napisał na nim zaświadczenie o zawartym małżeństwie i to, że
daje mu ją za żonę, zgodnie z wyrokiem Prawa Mojżesza. Teraz dopiero zaczęto jeść i pić.

15

A Raguel zawołał swoją żonę Ednę i rzekł do niej: "Siostro, przygotuj inną sypialnię i

wprowadź ją tam!"

Zostaje spisany kontrakt.

Ojciec wypowiada formułę która wiąże małżonków.

Jest to jedyny teksy który pokazuje że podczas zaślubin coś się dzieje.

Po za biblią

Kontrakt (Elefantyna) – wyspa w Egipcie gdzie ok. V w. p. Chr. była wojskowa
kolonia żydowska.

Znaleziono dokumenty które opisują ta kolonię. Znalazła się tam forma
kontraktu ślubnego gdzie widać formułę ślubną, jest zapis o zapłacie ojca oraz o
posagu. Jest także zapis co się stanie jeśli jedno z małżonków umrze a nie będą
oni mieli żadnego potomstwa męskiego ani żeńskiego.

Może to być dowód że w czasach Starego Testamentu tak mogły wyglądać
zaślubiny, kontrakt w kolonii żydowskiej prawdopodobnie był tworzony
zgodnie z prawem żydowskim.

LIST ROZWODOWY

Pwt 24, 1-4

1

Jeśli mężczyzna poślubi kobietę i zostanie jej mężem, lecz nie będzie jej darzył życzliwością,

gdyż znalazł u niej coś odrażającego, napisze jej list rozwodowy, wręczy go jej, potem odeśle
ją od siebie.

2

Jeśli ona wyszedłszy z jego domu, pójdzie i zostanie żoną innego,

3

a ten drugi

też ją znienawidzi, wręczy jej list rozwodowy i usunie ją z domu, albo jeśli ten drugi mąż,
który ją poślubił, umrze,

4

nie będzie mógł pierwszy jej mąż, który ją odesłał, wziąć jej

powtórnie za żonę jako splugawionej. To bowiem budzi odrazę u Pana, a ty nie możesz
dopuścić do takiej nieprawości w kraju, który ci daje w posiadanie Pan, Bóg twój.

Jest tylko jeden tekst w Starym Testamencie który mówi o liście rozwodowym.

Jest możliwość że mąż oddala żonę, żona staje się całkowicie wolna. Może
wyjść ponownie za mąż lecz w takiej sytuacji nie wrócić już do pierwszego
męża. Jeśli żona nie wyjdzie ponownie za mąż może wrócić do swojego byłego
męża.

Sformułowanie „coś odrażającego” jest nieprecyzyjne. Jedna szkoła mówi że
odnosi się to do czynu cudzołożnego, lecz druga szkoła twierdzi że może to być
cokolwiek nawet spotkanie ładniejszej kobiety.

Na gruncie biblijnym oddalić może tylko mężczyzna

Wariant że to kobieta oddala występuje w Rzymie. Zdarza się to również w
Elefantynie.

W Starym Testamencie nie ma nigdzie opisu że jakiś mężczyzna oddala swoją
żonę. Fakt że w Ewangeliach są opisane rozmowy z Jezusem na temat listu
rozwodowego może być sugestią że takie sytuacje się zdarzały.