Promotor 1-2/06

24

www.elamed.com.pl/promotor

Zagadnienia bezpieczeństwa i hi-

gieny pracy przy użytkowaniu wózków
jezdniowych określa Rozporządzenie
Ministra Gospodarki z dnia 10 ma-
ja 2002 r. (Dz.U. nr 70/2002, poz.
650, z późn. zm.). Rozporządzenie
to mówi m.in. o tym, że:
• Obsługa i konserwacja wózków

oraz przeprowadzanie okresowych
przeglądów i napraw powinny
być wykonywane zgodnie z do-
kumentacją techniczno-ruchową
opracowaną przez producenta.

• Do obsługi wózka może być

dopuszczony pracownik, który
ukończył 18 lat i uzyskał upraw-
nienia operatora, zgodnie z od-
rębnymi przepisami, lub imienne
zezwolenie do obsługi wózka
wystawione przez pracodawcę,
ważne na terenie zakładu pracy
tego pracodawcy. Zezwolenie to
może być wydane pracownikowi
po ukończeniu z wynikiem pozy-
tywnym szkolenia dla kierowców
wózków zorganizowanego przez
pracodawcę, według programu
opracowanego lub zatwierdzone-
go przez jednostkę organizacyjną
wyznaczoną przez ministra właści-
wego do spraw gospodarki. Kie-
rowcy posiadający uprawnienia do
prowadzenia wózków jezdniowych
mogą obsługiwać również wózki
zasilane gazem, pod warunkiem,
że wymiany butli gazowych będą
dokonywać pracownicy posiada-
jący uprawnienia do wykonywania

tych czynności (o ile sami kierowcy
takich uprawnień nie posiadają).

• Przed przekazaniem wózka do

użytkowania pracodawca powi-
nien zapewnić kontrolę jego stanu
technicznego, w tym kontrolę ele-
mentów, układów i mechanizmów;
w szczególności należy sprawdzić
prawidłowość działania układu
kierowniczego, hamulcowego i na-
pędowego, mechanizmów pod-
noszenia oraz osprzętu, a także
sprawność oświetlenia i sygnali-
zacji, prawidłowość działania urzą-
dzeń pomiarowo-kontrolnych oraz
elementów i urządzeń zabezpie-
czających kierowcę i osoby współ-
uczestniczące w czynnościach
transportowych. Przeprowadzenie
kontroli powinno być odnotowane
w dokumentach eksploatacyjnych
wózka.

• Przed przystąpieniem do pracy

z użyciem wózka pracodawca
lub jego przedstawiciel powinien
przekazać kierowcy wózka ak-
tualne informacje o warunkach
pracy, a w szczególności o: masie
ładunków, ich właściwościach
fizycznych i chemicznych oraz
rodzajach opakowań tych ładun-
ków, zagrożeniach pożarowych,
wybuchowych, chemicznych i in-
nych mogących wystąpić w po-
mieszczeniach, w których wózek
ma być eksploatowany. Kierowca
powinien uzyskać również in-
formacje o: stanie technicznym
dróg i trasie przejazdu wózka oraz
wymaganiach dotyczących orga-
nizacji pracy związanej z użyt-
kowaniem wózka, w tym o środ-
kach, jakie należy stosować dla
zachowania bezpieczeństwa
podczas pracy. Informacje doty-
czące bezpieczeństwa pracy na
stanowisku należy przekazywać
kierowcy wózka, m.in. podczas
szkolenia z zakresu BHP okre-
ślonego w odrębnych przepisach
oraz każdorazowo w przypadku
zmiany warunków wykonywania
pracy.

Ocena ryzyka zawodowego

na stanowisku kierowcy wózków widłowych

Ryszard Bryła

• Ładunki transportowane wózkami

powinny być rozmieszczone i za-
mocowane tak, aby nie stwarzały
zagrożeń wypadkowych.

• Niedopuszczalne jest używanie

w pomieszczeniach pracy wózków
z silnikami spalinowymi zasilanymi
benzyną etylizowaną lub zawierają-
cą inne substancje toksyczne.

• Niedopuszczalne jest m.in.:

używanie wózków w miejscach
o nawierzchni i jej nachyleniu
nie odpowiadającym warunkom
określonym w dokumentacji tech-
niczno-ruchowej wózka, używanie
wózków w miejscach o niespraw-
dzonej wytrzymałości podłoża
lub o wytrzymałości mniejszej
niż wymagana dla obciążonego
wózka, używanie wózków w miej-
scach nieoświetlonych, chyba że
wózek wyposażony jest w światła
odpowiednie do rodzaju i miejsca
wykonywanej pracy, obciążanie
wózka ponad jego dopuszczalną
ładowność oraz używanie wózków
w warunkach niestabilnego lub
śliskiego podłoża uniemożliwiają-
cego bezpieczne manewrowanie
transportowanym ładunkiem.

Charakterystyka
stanowiska pracy

Pracownik obsługuje wózki z silni-

kiem elektrycznym oraz z silnikiem
spalinowym zasilanym benzyną lub
gazem propan-butan albo gazem
ziemnym. Do obowiązków kierowcy
należy codzienna obsługa tech-
niczna wózka, w tym ładowanie
akumulatorów. Operator posiada
odpowiednie uprawnienia, a także
aktualne badania lekarskie oraz
szkolenie BHP. Praca na stanowisku
jest pracą zmianową.

Metodyka oceny ryzyka

Oceny ryzyka dokonano tutaj

dwoma metodami: według PN-
-N-18002/2000 w skali trójstop-
niowej oraz RISK SCORE. Opis
tych metod przedstawiliśmy m.in.
w „Promotorze” 9/05.

‰

fot. Shutters

tock

Promotor 1-2/06

www.elamed.com.pl/promotor

25

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła

zagrożeń

Możliwe

skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

o realizacji

zadań

Cię
żk

ość (C)

Pra
wdopodo-

bieństw

o (P)

R

yzyk
o

(R)

Cię
żk

ość (C)

Pra
wdopodo-

bieństw

o (P)

R

yzyk
o

(R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Upadek na

tym samym

poziomie.

Śliskie i nierówne po-

wierzchnie na terenie

dojścia do pojazdu

oraz w miejscu wyko-

nywania prac.

Potłuczenia,

złamania koń-

czyn, zwich-

nięcia, urazy
wewnętrzne.

S

S

S

Stosowanie przez pracownika

właściwego obuwia. Zapewnienie

porządku na stanowisku pracy

i w przejściach. Omawianie zagrożeń

w czasie odpraw codziennych.

S

M

M

2.

Uderzenie.

Przygnie-

cenie.

Inne wózki jezdniowe.

Przemieszczające się

przewożone towary.

Przewrócenie wózka.

Śmierć.

Kalectwo.

D

S

D

Zachowanie szczególnej ostroż-
ności. Przestrzeganie wymagań
instrukcji stanowiskowej. Prawi-

dłowe układanie przewożonych

materiałów. Przewożenie ładunku

w ilości nie przekraczającej dopusz-

czalnej nośności wózka. Dostoso-

wanie prędkości wózka do rodzaju

i ukształtowania drogi transporto-

wej. Stosowanie hełmu ochronnego.

S

M

M

3.

Oparzenia

termiczne

i chemiczne.

Gorące elementy

silnika spalinowe-

go. Łuk elektryczny

występujący podczas

zwarcia w przewodach

przyłączeniowych

akumulatora. Kwas

akumulatorowy.

Rany opa-

rzeniowe.

Uszkodzenie

narządu

wzroku.

D

S

D

Przestrzeganie procedur. Stosowa-

nie ochron osobistych oczu i ciała.

S

M

M

4.

Pożar.

Wybuch.

Zaprószenie ognia

podczas pracy w ma-

gazynie materiałów

łatwo palnych. Nie-

szczelność instalacji

gazowej.

Urazy.

Oparzenia.

Śmierć.

D

S

D

Zachowanie szczególnej ostroż-
ności. Przestrzeganie procedur.

Systematyczna kontrola sprawności

instalacji gazowej. Omawianie zagro-

żeń podczas odpraw codziennych.

S

M

M

5.

Skalecze-

nia.

Obsługa bieżąca wóz-

ka. Ostre, szorstkie

krawędzie przewożo-

nych towarów, palet,

opakowań.

Urazy dłoni.

S

S

S

Stosowanie rękawic ochronnych.

Zachowanie szczególnej

ostrożności.

M

M

M

6.

Przeciąże-

nie układu

mięśniowo-

-kostnego.

Zbyt duży wysiłek

fizyczny. Niewygodna

pozycja podczas jazdy

wózkiem.

Przepuklina.

Choroby na-

rządu ruchu.

S

S

S

Przestrzeganie norm transportu in-

dywidualnego. Zapewnienie ergono-

micznych i bezpiecznych warunków

pracy w kabinie kierowcy.

S

M

M

7.

Zatrucia.

Spaliny.

Bóle głowy.

D

S

D

Niestosowanie wózków z silnikami

spalinowymi, zasilanymi benzyną

etylizowaną w pomieszczeniach pracy.

Odpowiednia wentylacja pomieszczeń.

S

M

M

8.

Porażenie

prądem

elektrycz-

nym.

Stanowisko ładowania

akumulatorów.

Urządzenia zasilane

prądem elektrycznym

230/400 V.

Śmierć. Urazy

ciała.

D

S

D

Sprawne zabezpieczenia przeciwpo-

rażeniowe. Przestrzeganie instrukcji
stanowiskowej. Systematyczna kon-

trola stanu instalacji elektrycznej.

S

M

M

9.

Hałas.

Maszyny i urządzenia

produkcyjne. Pojazdy

silnikowe.

Uszkodzenia

narządu

słuchu.

S

S

S

Podejmowanie działań zmniejsza-
jących emisję hałasu. Stosowanie

w razie konieczności ochronników

słuchu.

M

M

M

10.

Słabe

oświetlenie

miejsca

pracy.

Źle dobrane punkty

świetlne. Praca

w miejscach nieoświe-

tlonych.

Urazy ciała

spowodowane

wypadkami

przy pracy.
Osłabienie

wzroku.

D

S

D

Dostosowanie poziomu natężenia

oświetlenia do rodzaju wykonywanej

pracy, zgodnie z normami. Sprawne

oświetlenie własne pojazdu w miej-

scach nieoświetlonych.

S

M

M

11.

Zmienne

warunki

atmosfe-

ryczne.

Wysokie lub niskie

temperatury w zależ-

ności od pory roku.

Opady atmosferyczne.

Przegrzanie

lub prze-

ziębienie

organizmu.

S

S

S

Stosowanie ubrania odpowiedniego

do warunków otoczenia. Profilak-

tyczne posiłki i napoje.

M

M

M

12.

Stres.

Zbyt duże wymaga-

nia w stosunku do

możliwości pracow-

nika. Praca w nocy
i w godzinach nad-

liczbowych. Konflikty.

Mobbing.

Choroby ogól-

noustrojowe.

Nerwice.

S

S

S

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika.

Przestrzeganie norm dotyczących

czasu pracy. Doskonalenie metod

instruktażu i szkoleń. Ustalenie

jasnych zasad wynagradzania,

premiowania i kar regulaminowych.

Częste rozmowy kierownictwa zakła-

du z pracownikami.

S

M

M

Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy

wózków widłowych według PN-N-18002/2000

Promotor 1-2/06

26

www.elamed.com.pl/promotor

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła

zagrożeń

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed oceną

Środki profilaktyczne

Po realizacji zadań

Uwagi

o realizacji

zadań

Sk
utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra
wdopodo-

bieństw

o (P)

R

yzyk

o (R)

Sk
utki (S)

Eks

pozy

cja (E)

Pra
wdopodo-

bieństw

o (P)

R

yzyk

o (R)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Upadek na

tym samym

poziomie.

Śliskie i nierówne

powierzchnie na

terenie dojścia do

pojazdu oraz w miej-

scu wykonywania

prac.

Potłuczenia,

złamania koń-

czyn, zwichnię-

cia, urazy

wewnętrzne.

3

6

6

108

Średnie

Stosowanie przez pracownika właści-
wego obuwia. Zapewnienie porządku

na stanowisku pracy i w przejściach.

Omawianie zagrożeń w czasie

odpraw codziennych.

3

6

3

54

Małe

2.

Uderzenie.

Przygniecenie.

Inne wózki jezdnio-

we. Przemieszczają-

ce się przewożone

towary. Przewróce-

nie wózka.

Śmierć.

Kalectwo.

15

6

6

540

B. duże

Zachowanie szczególnej ostroż-
ności. Przestrzeganie wymagań

instrukcji stanowiskowej. Prawidłowe
układanie przewożonych materiałów.

Przewożenie ładunku w ilości nie

przekraczającej dopuszczalnej no-

śności wózka. Dostosowanie prędko-

ści wózka do rodzaju i ukształtowa-

nia drogi transportowej. Stosowanie

hełmu ochronnego.

3

6

3

54

Małe

3.

Oparzenia

termiczne

i chemiczne.

Gorące elementy

silnika spalinowego.

Łuk elektryczny

występujący

podczas zwarcia

w przewodach

przyłączeniowych

akumulatora. Kwas

akumulatorowy.

Rany opa-

rzeniowe.

Uszkodzenie

narządu

wzroku.

7

6

6

252

Duże

Przestrzeganie procedur. Stosowanie

ochron osobistych oczu i ciała.

3

6

1

18

B. małe

4.

Pożar.

Wybuch.

Zaprószenie ognia

podczas pracy

w magazynie mate-

riałów łatwo palnych.

Nieszczelność

instalacji gazowej.

Urazy.

Oparzenia.

Śmierć.

15

6

3

270

Duże

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Przestrzeganie procedur. Systema-

tyczna kontrola sprawności instalacji

gazowej. Omawianie zagrożeń pod-

czas odpraw codziennych.

7

6

1

42

Małe

5.

Skaleczenia.

Obsługa bieżąca

wózka. Ostre, szorst-

kie krawędzie prze-
wożonych towarów,

palet, opakowań.

Urazy dłoni.

3

6

6

108

Średnie

Stosowanie rękawic ochronnych.

Zachowanie szczególnej ostrożności.

1

6

3

18

B. małe

6.

Przeciążenie

układu mię-

śniowo-kost-

nego.

Zbyt duży wysiłek

fizyczny. Niewygodna

pozycja podczas

jazdy wózkiem.

Przepuklina.

Choroby na-

rządu ruchu.

3

6

6

108

Średnie

Przestrzeganie norm transportu in-

dywidualnego. Zapewnienie ergono-

micznych i bezpiecznych warunków

pracy w kabinie kierowcy.

1

6

3

18

B. małe

7.

Zatrucia.

Spaliny.

Bóle głowy.

7

6

6

252

Duże

Niestosowanie wózków z silnikami

spalinowymi, zasilanymi benzyną

etylizowaną w pomieszczeniach

pracy. Odpowiednia wentylacja

pomieszczeń.

3

6

3

54

Małe

8.

Porażenie

prądem elek-

trycznnym.

Stanowisko ładowa-

nia akumulatorów.

Urządzenia zasilane

prądem elektrycz-

nym 230/400 V.

Śmierć. Urazy

ciała.

15

6

3

270

Duże

Sprawne zabezpieczenia przeciwpo-

rażeniowe. Przestrzeganie instrukcji
stanowiskowej. Systematyczna kon-

trola stanu instalacji elektrycznej.

3

6

1

18

B. małe

9.

Hałas.

Maszyny i urządze-

nia produkcyjne.

Pojazdy silnikowe.

Uszkodzenia

narządu

słuchu.

7

6

3

126

Średnie

Podejmowanie działań zmniejsza-
jących emisję hałasu. Stosowanie

w razie konieczności ochronników

słuchu.

3

6

1

18

B. małe

10.

Słabe oświe-

tlenie miejsca

pracy.

Źle dobrane punkty

świetlne. Praca

w miejscach nie-

oświetlonych.

Urazy ciała,

spowodowane

wypadkami

przy pracy.
Osłabienie

wzroku.

15

6

3

270

Duże

Dostosowanie poziomu natężenia

oświetlenia do rodzaju wykonywanej

pracy zgodnie z normami. Sprawne
oświetlenie własne pojazdu w miej-

scach nieoświetlonych.

3

6

1

18

B. małe

11.

Zmienne

warunki

atmosferyczne.

Wysokie lub niskie

temperatury w zależ-

ności od pory roku.

Opady atmosfe-

ryczne.

Przegrzanie

lub przeziębie-

nie organizmu.

7

6

3

126

Średnie

Stosowanie ubrania odpowiedniego

do warunków otoczenia. Profilaktycz-

ne posiłki i napoje.

3

6

1

18

B. małe

12.

Stres.

Zbyt duże wyma-

gania w stosunku

do możliwości

pracownika. Praca

w nocy i w godzi-

nach nadliczbowych.

Konflikty. Mobbing.

Choroby ogól-

noustrojowe.

Nerwice.

3

6

6

108

Średnie

Dostosowanie wymagań do możli-

wości psychofizycznych pracownika.

Przestrzeganie norm dotyczących

czasu pracy. Doskonalenie metod

instruktażu i szkoleń. Ustalenie

jasnych zasad wynagradzania,

premiowania i kar regulaminowych.

Częste rozmowy kierownictwa zakła-

du z pracownikami.

3

6

3

54

Małe

Karta oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska kierowcy wózków widłowych

według metody RISK SCORE