IDEALIZM W EDUKACJI
KONCEPCJE
WYCHOWANIA I EDUKACJI
Koncepcje wychowania i edukacji
1.
Idealizm
(Sokrates, Platon, Kant i inni);
2. Realizm (Arystoteles i inni);
3. Realizm teistyczny (św. Tomasz , tomizm);
4. Naturalizm (Rousseau i inni);
5. Pragmatyzm (Dewey i inni);
6. Filozofia egzystencji (Kierkegaard, Nietzsche,
Heidegger, Sartre, Jaspers i inni);
Koncepcje edukacyjne - idealizm
IDEALIZM
– stanowisko filozoficzne, według
którego zarówno istota ludzka, jak i wszechświat
mają naturę duchową,
Idee takie jak dobro, prawda i piękno są odwieczną
częścią spójnego i niezmiennego świata (kosmosu).
Przedstawiciele
idealizmu: Sokrates, Platon, Fichte,
Kant, Hegel, Herbart, Emerson, Thoreau, Harris.
Idealizm
Stawia pytania:
ontologiczne (metafizyczne) -
Jaka jest natura bytu,
świata, rzeczywistości?
Epistemologiczne
– Czym jest nasza wiedza? W jaki
sposób ją zdobywamy?
antropologiczne
– czym jest człowiek? Jakie jest
jego miejsce pośród innych bytów?
aksjologiczne –
co ma wartość? jakie warunki
etyczne i estetyczne powinno spełniać nasze
zachowanie?
Przedstawiciele idealizmu w Starożytności
Sokrates (469-399 p.n.e.)
Platon (427-347 p.n.e.)
Sokrates (469-399 p.n.e.)
poszukiwał stałych, niezmiennych,
uniwersalnych, absolutnych
wartości: prawdy, sprawiedliwości
i piękna oraz zasad, którymi
powinni się kierować wszyscy
ludzie;
walczył z relatywizmem Sofistów.
Sofiści uważali, że zasady etyczne
są względne (relatywne), tj. zależą
od okoliczności czasu i miejsca, a
także od konkretnej sytuacji.
Sokrates krytykował etykę
sytuacyjną, uważał, że to co
prawdziwe, dobre i piękne jest
zawsze takie samo bez
względu na okoliczności.
Ludzie powinni starać się, aby
ich życie było moralnie
doskonałe.
każdemu człowiekowi należy
zapewnić możliwość
ogólnej edukacji i dostarczyć
argumentów na rzecz
edukacji humanistycznej.
wychowanie kształtujące
ludzi doskonałych pod
względem moralnym, którzy
w działaniu kierują się
rozumem.
Natomiast Sofiści
twierdzili, że
zachowanie właściwe
pod względem
moralnym jest reakcją
na zmieniające się
okoliczności.
należy uczyć ludzi
konkretnych
umiejętności
zawodowych i
specjalistycznych.
Pedagogika sofistów
(gr. sofos – mądry): Protagoras z Abdery, Gorgiasz z
Leontinoi (także Hippiasz, Kritiasz, Prodikos i inni)
nauczyciele wędrowni, brali pieniądze za nauczanie,
uczyli jak przemawiać (retoryka), jak używać słów i
skutecznie przekonywać (dialektyka), jak rządzić
(polityka), jak żyć (etyka), itp.
głosili relatywizm,
łamali konwencje, głosili poglądy demokratyczne,
budzili skrajne emocje i sprzeciw wielu filozofów i ludzi o
nastawieniu arystokratycznym
Uważali że człowieka można wychowywać
(kształtować), ponieważ ma on zmienną i
plastyczną naturę.
Wychowanie i kształcenie zależą od wielu czynników
zdolności jednostki,
uczenia się i ćwiczeń, rodziny, środowiska,
otoczenia politycznego,
napotkanych wybitnych jednostek,
osobowości i umiejętności nauczyciela,
czasu trwania nauczania (edukacja przez cale
życie, permanentna),
bezpośredniego kontakt z wychowankiem.
Zob. S. Sztobryn, op. cit., s. 12.
Zdobycie przez ucznia umiejętności rozmowy,
dyskusji (dialogos) i przekonywania do swoich racji,
Zdobycie wiedzy językowej, retorycznej i
praktycznej,
Zdobycie wiedzy encyklopedycznej,
Encyklopedia oznacza krąg wykształcenia (gr.
enkyklikos – tworzący krąg, paideia –
wykształcenie).
Zob. S. Sztobryn, op. cit., s. 13.
Protagoras z Ab
„miarą wszechrzeczy”
„Człowiek jest miarą wszechrzeczy”
Czy istnieje prawda powszechnie
obowiązująca?
Nie ma prawdy powszechnej.
Prawda jest inna dla każdego człowieka.
Poznanie jest względne.
Co jest przyczyną względności?
Przyczyną względności
nie jest bierny umysł
człowieka, lecz rzeczy.
Możliwe są rozbieżne i
sprzeczne twierdzenia o
rzeczach. Rzeczywistość
nie jest zgodna z myślą.
Względne jest nie tylko
nasze poznanie
rzeczywistości, ale i
sama rzeczywistość.
sofiści głoszą, że świat jest
lub powinien być
stworzony na „miarę”
człowieka, tj. zależny lub
dostosowany do jego
potrzeb.
każda prawda zależy od
człowieka, który ją mówi
lub stwierdza,
np. choroba jest zła dla
chorego, a dobra dla
lekarza.
Sprzeczności i mowy
podwójne.
Czy każda rzecz zależnie
od okoliczności jest piękna
lub szpetna? (np. kolczyki
w różnych częściach ciała)
Czy sprawiedliwość
jest tym samym co
niesprawiedliwość?
np. kradzież tego, co
jest własnością
wrogów.
Czy prawda i fałsz są tym
samym?
(np. czy jeżeli kłamca mówi,
że kłamie, to czy
jednocześnie kłamie i mówi
prawdę?)
Czy dobro i zło są tym
samym ?
Czy tylko temu samemu
człowiekowi ta sama rzecz
raz wydaje się dobrem a
innym razem złem?
(np. jedzenie, picie, seks są
dobre gdy człowiek jest
zdrowy, a złe gdy chory).
Odpowiedź Protagorasa:
nie istnieje np. dobro czy zło
obiektywne;
to co jest złe dla jednego, jak choroba,
jest dobre dla innego;
kłamstwo, oszustwo, kradzież, przemoc itp.
są lub mogą być czymś dobrym, jeśli
wymagają tego okoliczności np.
- kłamstwo konieczne, tj. podanie leku
osobie, która tego nie chce,
- kradzież broni osobie, która chce popełnić
samobójstwo,
- krzywoprzysięstwo w obronie członka
rodziny.
prawda jednego człowieka
posiada wyższość nad
prawdą innego człowieka, o
ile posiada większą
użyteczność praktyczną.
nie dochodzimy nigdy do
równej siły argumentów (nie
wiadomo np. czy prawo jest
narzędziem w ręku ludzi
silnych, czy słabych czy
może jest wzajemną
gwarancją bezpieczeństwa).
Co jest najważniejsze?
najważniejsza jest walka i siła
argumentów.
wartościowe jest tylko to co
użyteczne, skuteczne w życiu,
życiowo wygodne i przydatne
(praktycyzm i pragmatyzm).
zdrowemu jedzenie wydaje się słodkie a
choremu gorzkie, ale zdrowy nie jest dlatego
mądrzejszy od chorego, ani nie ma
prawdziwszej wiedzy o jedzeniu;
on jest jedynie w lepszym, przyjemniejszym
położeniu.
Jesteśmy nieświadomi rzeczy i nie
mamy o nich prawdziwej wiedzy:
jedni nazywają rzeczy
prawdziwymi, inni lepszymi.
relatywiści uważają, że sprzeczne
poglądy są równie prawdziwe.
jeżeli jedne są lepsze od drugich, to
należy kierować się lepszymi a nie
gorszymi.
zadaniem rozumu (filozofów) jest
zmiana poglądów na lepsze.
Relatywizm etyczny i społeczny
Sofistów
normy prawne, moralne i religijne są „umowne”;
obowiązują w różny sposób, zmieniają się w
zależności od czasu i miejsca.
jeżeli są umowne to można je odrzucać,
jeżeli poglądy społeczne są umowne i względne
(zmienne), to można nimi pogardzać np. jako
„moralnością tłumu”.
możemy uznawać, że lepsze jest prawo tego, kto
jest silniejszy lub ma więcej władzy.
„O bogach nie potrafię
powiedzieć ani że są,
ani że ich nie ma; wiele
bowiem rzeczy
przeszkadza mi to
wiedzieć, niejasność
samej rzeczy i krótkość
życia ludzkiego.”
(Protagoras)
Kształtowanie duszy (charakteru,
osobowości) przez Sokratesa
Zadawanie dociekliwych
pytań,
Zachęcanie do
drobiazgowej analizy
siebie,
Skłanianie do
definiowania
podstawowych pojęć,
Podważanie propozycji i
pomoc w sformułowaniu
pełniejszej i
dokładniejszej definicji,
Kształtowanie duszy (charakteru, osobowości) przez
Sokratesa
Wytworzenie silnej i
osobistej więzi między
nauczycielem i uczniem,
„MODELOWANIE”
Nauczyciel ma posiadać
cechy charakteru, które
uczeń powinien
naśladować.
Żył i tworzył w okresie najwyższego rozkwitu kultury
ateńskiej (czasy władcy Peryklesa),
jeden z największych filozofów starożytnych,
wywarł wielki wpływ na myślenie europejskie,
uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa,
PLATON (427-347 P.N.E.)
TWÓRCA ZACHODNIEJ FILOZOFII IDEALISTYCZNEJ
Dzieła Platona:
Uczta
Obrona Sokratesa
Protagoras
Fajdros
Państwo
Prawa
twórca teorii idei, systemu filozoficznego
nazywanego idealizmem obiektywnym;
autor nauk o: przyrodzie, duszy, poznaniu, państwie
i prawie, dobru i miłości;
założyciel w pobliżu Aten w ogrodzie oliwnym
poświęconym herosowi Akademosowi , szkoły
nazywanej
Akademią
(istniała ok. 1000 lat);
w Akademii nie uczono, lecz prowadzono ożywione
rozmowy, dyskusje i spory;
pozostawił wiele dzieł spisanych w formie
dialogów
.
Platon badał (podobnie jak filozofowie przed
Sokratesem) zależność między tym co wieczne i
niezmienne, a tym co czasowe i zmienne (płynne)
w przyrodzie i społeczeństwie;
Sofiści i Sokrates odwrócili się od badania przyrody
na rzez badań nad człowiekiem i społeczeństwem;
zajmowali się jednak dalej zależnością między tym
co niezmienne, a tym co zmienne w moralności
człowieka;
pytali czy ideały i cnoty moralne są zmienne w
czasie czy nie;
według Sofistów odpowiedź na pytanie, co jest
dobre, a co jest złe, zmienia się w zależności od
tego, w którym mieście-państwie się znajdziemy i
w jakiej epoce historycznej;
Sokrates w przeciwieństwie do Sofistów
uważał, że:
istnieją wieczne i niezmienne zasady i normy,
pozwalające określić co jest dobre i złe,
wszyscy ludzie posiadają rozum,
rozum ludzki jest wieczny i niezmienny, dlatego
ludzie mogą poznać te zasady
.
Platon bada zarówno to co wieczne i niezmienne w
przyrodzie (tak jak presokratycy) jak również to, co
wieczne i niezmienne w moralności i życiu społecznym
(tak jak Sokrates);
filozofii nie interesują aktualne wydarzenia, zmienne
ceny warzyw, owoców, kosmetyków czy samochodów,
wyniki zawodów sportowych czy miejsca na listach
przebojów,
starają się oni uchwycić niezmienną prawdę, piękno i
dobro, to co jest wiecznie (zawsze) prawdziwe, piękne i
dobre i nie zmienia się ciągle w czasie.
PLATOŃSKA TEORIA IDEI
Jak Platon doszedł do poglądu o istnieniu idei?
Heraklit i Demokryt pokazali, że w przyrodzie wszystko
„płynie”, ale że musi istnieć także coś, co się nie zmienia
(rozum, atomy);
Platon twierdzi natomiast, że wszystko czego możemy
dotknąć w przyrodzie „płynie”;
nie istnieją w przyrodzie żadne pierwiastki czy atomy,
które nie ulegają zniszczeniu;
wszystko co należy do świata przyrody stworzone jest z
„materiału”, który podlega rozkładowi;
wszystko jednocześnie jest stworzone według
ponadczasowej ”formy”, która jest wieczna i niezmienna;
Podobnie jak matematycy i etycy greccy nie uważał, że
istnieje tylko to, co według laików da się zobaczyć lub
dotknąć. Uważał także inne rodzaje bytu i sposoby
istnienia (liczby, proporcje, pojęcia, wzory, idee).
Spostrzegamy np. różne rodzaje traw, kwiatów i drzew,
ale wszystkie te byty określamy jako rośliny.
Platon wnioskuje dlatego, że istnieje jedna wspólna
idea, wzór „roślina”, która obejmuje swym zakresem
wszystkie rośliny i stanowi ich istotę (odróżnia je
od innych bytów: od kamieni, zwierząt, ludzi,
bogów).
To coś jak wspólny mianownik, wspólny wzór, wspólna
forma dla różnych ciastek czy bułek.
Dlaczego wszystkie psy są takie
same?
Ponieważ istnieje coś, co jest wspólne dla
wszystkich psów, i powoduje, że można
wskazać, że coś jest psem i różni się od
kota.
Każdy pojedynczy pies zmienia się (linieje,
ślepnie, zdycha), forma psa pozostaje
wieczna i niezmienna.
TEORIA DWÓCH ŚWIATÓW
O co chodzi w teorii dwóch światów?
Platonowi, podobnie myślicielom wcześniej, chodziło o
wyjaśnienie istoty bytu i wszelkiej rzeczywistości.
teoria dwóch światów rozwiązała wiele dotychczasowych
problemów filozoficznych;
Na pytanie w toczącym się sporze o to, czy byt jest zmienny
(Heraklit, Demokryt), czy niezmienny (Parmenides, Eleaci),
Platon odpowiada, że
BYT jest częściowo niezmienny (są nim IDEE) a częściowo
zmienny (są nim RZECZY).
1. Idee są, a rzeczy stają się,
2. Idee istnieją obiektywnie - niezależnie od tego, czy je poznajemy czy nie;
człowiek ich nie tworzy lecz jedynie je odkrywa i poznaje. (Pogląd ten to
idealizm obiektywny - najpierw jest idea, a dopiero później ten, kto ją
poznaje);
3. Idee są doskonałe, a rzeczy są realne (są niedoskonale, są cieniami idei);
4. Idee są prawzorami dla rzeczy odbiciami (mniej lub bardziej wiernymi) idei.
5. Idee są wieczne, a rzeczy czasowe;
6. Idee są niezniszczalne, a rzeczy zniszczalne;
7. Idee są niezmienne, trwają, rzeczy zmienne przemijają;
8. Idee są niematerialne, a rzeczy są materialne, fizyczne;
9. Idee są hierarchicznie uporządkowane, a rzeczy nie;
10. Idee są ogólne (abstrakcyjne), a rzeczy konkretne;
11. Idee poznajemy rozumem (duszą), a rzeczy zmysłami;
12. Wiedza o ideach jest wiedzą prawdziwą, pewną i absolutną (episteme),
wiedza o rzeczach jest wiedzą niepewną, względną, opartą na domysłach.
Za wszystkimi psami, kotami, roślinami, trójkątami, ludźmi
znajduje się odpowiednia idea: „pies”, „kot”, „roślina”,
„trójkąt” „człowiek”;
Przykłady:
różni ludzie naśladują ideę dobra lub piękna,
rożne trójkąty uczestniczą we wzorze (w idei) trójkąta, tzn.
odwzorowują go.
jeśli je naśladują lub w nich uczestniczą, to przyjmują ich
cechy (do dziś mówimy: idealne dobro, idealne piękno,
idealny trójkąt).
porządek świata rzeczy jest odwzorowaniem świata idei
ludzie tworzą rzeczy (np. budują domy) według jakichś
wzorów, planów, projektów itp.
Teoria poznania Platona
opierała się na koncepcji
„przypominania” –
anamnezy,
Człowiek ucząc się
przywołuje w pamięci
prawdy, które
spoczywają w jego
umyśle w postaci
uśpionej i
nieuświadomionej.
Koncepcja „
przypominania”
łączyła się u Platona z
przekonaniem, że każda ludzka istota posiada duszę,
która przed narodzinami zamieszkiwała duchowy świat
doskonałych form (idei).
Prawdziwa wiedza według Platona dotyczyła
niematerialnych, niezmiennych i wiecznych idei.
Ciało jest więzieniem dla duszy, która dąży do wyzwolenia
od ciała.
Edukacja i wychowanie w Państwie
Edukacja ma do odegrania istotną rolę w
określeniu roli, którą jednostka powinna
odgrywać w państwie i społeczeństwie.
W projekcie państwa Platona system
kształcenia jest narzędziem
selekcji
(zasada selekcji),
ponieważ jednym z jego
działań była ocena możliwości danego
człowieka.
W dialogach „Państwo” („Politeia”)
„Prawa” („Nomos”) Platon przedstawił
projekt (model) państwa idealnego.
Powstanie państwa:
u podstaw powstania państwa zdaniem
Platona leży słabość jednostki (a nie silny
instynkt naturalny i dążenie do tworzenia
państw).
człowiek jako indywiduum jest zdolny jedynie
do określonych czynności,
dlatego musi łączyć się z innymi jednostkami.
Funkcje pełnione w państwie
Słabość człowieka jako jednostki wyjaśnia nam i
uzasadnia nam fakt konieczności powstania
podziału pracy w społeczeństwie.
W ujęciu Platona występują 3 stany społeczne:
1.
stan żywiących
(rolników, rzemieślników, kupców),
2.
stan broniących
(czyli strażników i wojskowych) i
3.
stan nauczających
(ci ostatni powinni rządzić);
1. Rolnicy, rzemieślnicy i kupcy
mają ograniczone zdolności poznawcze,
należy uczyć ich jedynie wykonywania
zawodu,
są przeznaczeni do produkowania towarów i
świadczenia usług.
2. Żołnierze
jako druga warstwa społeczna
odznaczają się męstwem,
do ich zadań należy strzeżenie i obrona
państwa i posłuszeństwo rządzącym.
3.
Nauczający
to filozofowie sprawujący najwyższą
władzę w państwie
jako wykształceni mędrcy poznają prawdę i zdobywają
wiedzę po długim okres studiów,
odznaczają się cnotami moralnymi, intelektualnymi i
politycznymi (przywódczymi).
Wychowanie i kultura moralna w państwie
Człowiek bez państwa nie jest człowiekiem;
Jedynie w grupie człowiek staje się moralny;
Wychowanie i kultura (paideia) są podstawą
całej wspólnoty państwowej;
opierają się na wyselekcjonowaniu i
wykształceniu młodych mężczyzn,
przeznaczonych do rządzenia.
Nauka
według Platona ma trwać ok. 50 lat:
1.
podstawowe wychowanie, podstawy matematyki,
muzyka, poezja i gimnastyka -
do 20 roku życia
;
2.
nauki matematyczne, astronomia -
10 lat;
3.
znajomość filozofii (metody dialektycznej) -
5 lat;
4.
praktyczna działalność w państwie -
15 lat
, między
35 a 50 rokiem życia;
Dlaczego Platon był przeciwny własności prywatnej?
Władzę w państwie
można sprawować od 50 roku życia.
Aby umożliwić dwóm wyższym stanom (rządzącym i
wojskowym) całkowite poświęcenie się sprawom dobra
wspólnoty Platon pragnie wyłączyć z góry każde myślenie
i działanie skierowane na własną korzyści.
Służyć ma temu zakaz własności prywatnej.
Za tym pomysłem krył się być może zamiar usunięcia z
życia społecznego:
przekupstwa (korupcji),
demoralizacji rządzących i rządzonych,
dominacji pieniądza i bogactwa w rządzeniu państwem.
STOSUNEK PLATONA DO KOBIET I DZIECI
nie proponował ustanowienia wspólnej własności kobiet i
dzieci,
nie postulował poligamii czy jakiegoś społeczeństwa
komunistycznego;
kobiety i dzieci stanowią dobro wspólne wszystkich
obywateli;
należy tego dobra bronić „jak własności”;
pomysł ten ma usuwać zamiar rządzących aby nie
kierowali swej władzy i przemocy przeciwko kobietom i
dzieciom, a koncentrowali się na bezpieczeństwie
zewnętrznym;
wychowanie to poważne zadanie (dla specjalistów);
w interesie państwa leży odpowiednia selekcja i
wychowanie przez państwo najlepszych dzieci;
zalecane są publiczne (państwowe) przedszkola i szkoły.
Kobiety mogłyby rządzić, ponieważ posiadają tyle
samo rozumu co mężczyźni, jeżeli zdobędą takie samo
wykształcenie;
W dialogu „Prawa” Platon dostrzega wartość własności
prywatnej i rodziny (z ważną w niej rolą kobiety);
Rodzina ogranicza jednak zakres kobiet w sprawowaniu
władzy w państwie;
Platon posiadał pozytywny stosunek do kobiet, mają
np. takie samo prawo do wykształcenia jak mężczyźni.
Idealizm sprzyja
przyjmowaniu
hierarchicznego
modelu stosunków
międzyludzkich,
społeczeństwa i
wiedzy.
Koncepcje edukacyjne - idealizm
Wychowawcy skłaniający się ku idealizmowi są
zwolennikami programu nauczania opartego na
treściach przedmiotowych, w którym kładzie się
nacisk na poznawanie prawd zawartych w
wartościowych dziełach teologicznych,
filozoficznych, historycznych, literackich oraz
artystycznych.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 36-37
Koncepcje edukacyjne - idealizm
1, Kształcenie to proces polegający na rozwijaniu
potencjału danego człowieka,
2. Uczenie się to proces odkrywania przez ucznia prawd
obecnych w jego umyśle pod wpływem stymulacji
dostarczanych przez nauczyciela.
3. Nauczyciel powinien stanowić wzorzec moralny i
kulturowy i uosabiać najwyższe wartości humanistyczne.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 37
Edukacyjne cele idealizmu pedagogicznego
Główny cel
- zachęcenie uczniów do tego, by stali się
poszukiwaczami prawdy, dobra i piękna.
Cele dalsze:
1. Proces nauczania-uczenia się powinien pomagać
uczniom w pełnym zrealizowaniu potencjału właściwego
istocie ludzkiej,
2. szkoła jako instytucja społeczna, powinna zapewnić
uczniom dostęp do wiedzy zawartej w dorobku
kulturowym ludzkości, umożliwić im zapoznanie się z
nim uczestniczenie w kulturze oraz wniesienie do niej
własnego wkładu.
3. Kształcenie powinno mieć charakter ogólny i
prowadzić do osiągnięcia osobistej doskonałości,
4. Wąskie kształcenie zawodowe nie powinno mieć
pierwszeństwa przed ogólnym.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 31
.
Szkoła
według założeń idealizmu pedagogicznego
Szkoła jako instytucja sprzyja postępowi,
Wiedza ludzka rozwija się i kumuluje,
Dyrektorzy szkół i nauczyciele powinni
porządkować wiedzę, opracowując liniowy
program nauczania, w którym przedmioty i
segmenty wiedzy następują po sobie i służą do
przekazywania coraz bardziej złożonych i
skomplikowanych treści,
Szkoła
według założeń idealizmu pedagogicznego
przekazuje wiedzę następnym pokoleniom
(uczniowie nabywają wiedzę w sposób
kumulatywny; wiadomości zdobyte na
kolejnym etapie dodawane są do wiedzy już
posiadanej),
umożliwia przechowywania dorobku
poprzednich generacji,
powinna przygotowywać dzieci do dorosłego
życia przekazując im dziedzictwo kulturowe.
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 31-32
Program nauczania
w idealizmie powinien
:
być zestawem przedmiotów , które mają
charakter pojęciowy ,
zakładać istnienie jednej jednoczącej idei lub
przyczyny wszystkiego (idea dobra, Bóg),
najwyższą pozycję powinny zajmować w nim
nauki o największym stopniu ogólności (nauki
ogólne i abstrakcyjne nie zmieniają się pod
wpływem czasu, miejsca i okoliczności, mogą
znaleźć zastosowanie w wielu sytuacjach).
Zob. G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 32
Aksjologiczny
wymiar edukacji idealistycznej
Nauki takie jak filozofia, teologia, matematyka, historia,
literatura oraz sztuka:
stanowią skarbnicę wartości,
przechowują w sobie moralną tradycję ludzkości,
reprezentują etyczne i kulturowe sumienie cywilizacji,
są źródłem stymulacji poznawczej dla uczniów,
Nauczanie wartości ma:
umożliwiać uczniowi zapoznanie się z godnymi do
naśladowania wzorcami i ideałami,
nauczyć wcielać wartości w życie i rozbudować je.
umożliwić poznawanie i krytyczne analizowanie
wybitnych dzieł sztuki oraz utworów literackich.
G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 32-33.
Metodyka idealistyczna
uczeń powinien badać zawartość swego umysłu i
znajdywać w nim prawdy wspólne wszystkim
ludziom,
proces uczenia przebiega wydajniej dzięki
pobudzaniu go przez nauczyciela i otoczenie,
uczeń kieruje się wewnętrznymi wrodzonymi
skłonnościami i zainteresowaniami,
trzeba także nakłaniać uczniów do wysiłku;
uczeń powinien poświęcić zadaniu odpowiednią ilość
wysiłku, narzucić sobie samodyscyplinę i odzyskać
zainteresowanie przedmiotem.
G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 33-34
Metodyka idealistyczna
Nie należy narzucać pedagogom żadnej konkretnej
metody;
najlepiej jednak stosować metodę dialogu
sokratejskiego (rozbudzania u ucznia świadomości,
pytań naprowadzających, dotyczących istotnych
problemów człowieka).
należy wytworzyć w grupie uczniów wspólnotę
zainteresowań, zmobilizować do uczestnictwa w lekcji,
należy omawiać problem konfliktów moralnych
(sumienia),
stosować analizę poszczególnych przykładów,
wartościowych wzorów i ideałów;
G. L. Gutek, Filozofia dla pedagogów, s. 33-34
Relacja nauczyciel - uczeń
Nauczyciel
Uczeń
osoba dorosła, dojrzała, z
doświadczeniem,
własny, harmonijny system
wartości,
szanuje ucznia i pomaga mu w
uświadomieniu sobie pełni
osobowości,
zaangażowany w pracy,
dysponuje szeroką wiedzą,
umie zdobyć przyjaźń i szacunek ,
budzi zapał do nauki, dba o
moralne doskonalenie ucznia,
jest wzorem osobowym
(autorytetem) godnym
naśladowania, przejmowania
jego systemu wartości.
osoba młoda,
niedojrzały,
niedoświadczony,
poszukuje wartości, tworzy
indywidualną hierarchię
wartości,
pragnie poznać świat,
innych i siebie, swoją
osobowość,
szuka pomocy nauczyciela,
wzoruje się na nauczycielu,
naśladuje postawy i
zachowania,
aktywny w procesie
nauczania
Do widzenia.
Zapraszam na konsultacje.
Dziękuję Państwu za uwagę.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron