Zagadnienia

na zaliczenie z „Ekonomii i podstaw finansów”

1.

Określ zakres zagadnień jakimi zajmuje się mikroekonomia i makroekonomia (podaj przykłady),
Makroekonomia- bada funkcjonowanie gospodarki jako całości. Inflacja, bezrobocie, wzrost gospodarczy.
Mikroekonomia- koncentruje się na decyzjach podejmujących. Zajmuje się analizą rynków poszczególnych

MIKROEKONOMIA

1. Proces gospodarowania - Potrzeby i środki zaspokojenia potrzeb, - Produkcja i czynniki produkcji, - Krzywa
transformacji (granica możliwości produkcyjnych), - Istota wyboru ekonomicznego. Koszty alternatywne, -
Racjonalność gospodarowania
2. Rynek i gospodarka rynkowa, - Istota i rodzaje rynków, - Popyt i podaż oraz czynniki je określające, -
Elastyczność popytu i podaży, - Prawo popytu i podaży, - Równowaga rynkowa i cena równowagi rynkowej
3. Teoria zachowania gospodarstwa domowego, - Funkcje gospodarstwa domowego, - Wybór między dobrami –
krzywa obojętności konsumenta, - Ograniczenia wyboru gospodarstwa domowego, - Równowaga gospodarstwa
domowego (optimum konsumenta)
4. Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej, - Cel działania i formy organizacyjne przedsiębiorstw, - Spółki i
ich rodzaje, - Źródła finansowania spółek akcyjnych, - Skutki dominacji wielkich korporacji na rynku
wewnętrznym, - Korporacje międzynarodowe
5. Teoria produkcji, - Krótkookresowa a długookresowa funkcja produkcji, - Prawo wydajności
nieproporcjonalnej i proporcjonalnej, - Produkcyjność krańcowa i przeciętna czynników produkcji, - Dobór i
substytucja czynników produkcji, - Izokwanty i izokoszty, - Optimum producenta
6. Teoria kosztów - Pojęcie kosztów i ich rodzaje, - Koszty a wielkość produkcji, - Zachowanie się kosztów w
okresach krótkich, - Koszty krańcowe i przeciętne. Techniczne optimum produkcji, - Koszty w długim okresie, -
Korzyści i koszty skali produkcji
7. Modele rynku – struktury rynkowe - Cechy wyróżniające konkurencję doskonałą i monopol absolutny, -
Konkurencja monopolistyczna a oligopol, - Formy rynku oligopolistycznego, - Równowaga przedsiębiorstwa w
różnych sytuacjach rynkowych, - Ekonomiczne optimum wielkości produkcji, - Polityka cenowa w różnych
modelach rynku
8. Rynki czynników wytwórczych - Rynek pracy i płace w warunkach konkurencji doskonałej i niedoskonałej, -
Rodzaje i systemy płac, - Zróżnicowanie płac, - Podaż i popyt na nieożywione czynniki produkcji, - Formy
dochodów z nieożywionych czynników produkcji (renta ekonomiczna, procent i zysk ekonomiczny)

MAKROEKONOMIA

1.Przedmiot i metodologia makroekonomii - Obszar badawczy makroekonomii, - Makroekonomia a
mikroekonomia, - Ekonomia normatywna a ekonomia pozytywna, Metody badań ekonomicznych. Modele
makroekonomiczne
2. Główne kategorie rachunku makroekonomicznego - Produkt krajowy brutto i dochód narodowy, - Nominalny
a realny PKB, - Czynniki wzrostu dochodu narodowego i problem jego podziału, - Mierniki poziomu rozwoju
gospodarczego
3. Współczesne teorie makroekonomiczne - Główne wątki teorii J.M. Keynesa, - Ekonomia neoklasyczna, -
Ekonomia dobrobyt, Neoliberalizm i jego odmiany
4. Pieniądz i polityka monetarna - Pieniądz i jego funkcje, - Podmioty rynku pieniężnego, - Podaż pieniądza i
popyt na pieniądz, - Równowaga na rynku pieniężnym, - Stopa procentowa i czynniki je określające, - System
stałych i zmiennych kursów walutowych
5. Budżet państwa i polityka fiskalna, - Budżet państwa a popyt globalny, - Istota i instrumenty polityki
fiskalnej, - Funkcje polityki fiskalnej, - Deficyt budżetowy – sposoby jego finansowania i wpływ na gospodarkę
6. Model IS – LM - Ogólna równowaga w gospodarce zamkniętej,- Skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej
w gospodarce zamkniętej, - Model IS – LM w gospodarce otwartej, - Skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej
w gospodarce otwartej, - Bilans płatniczy i bilans handlowy
7. Rynek pracy i bezrobocie - Popyt na pracę i podaż pracy oraz czynniki je określające, - Równowaga na rynku
pracy, - Przyczyny i rodzaje bezrobocia, - Naturalna a rzeczywista stopa bezrobocia, - Społeczne i gospodarcze
skutki bezrobocia
8. Inflacja - Przyczyny i rodzaje inflacji, - Mierniki inflacji, - Inflacja a bezrobocie – krzywa A.W. Phillipsa, -
Koszty inflacji i sposoby jej obniżania
9. Wahania koniunkturalne w gospodarce rynkowej - Cykl koniunkturalny a wzrost gospodarczy, - Teorie
przyczyn wahań cyklicznych, - Metody oddziaływania państwa na przebieg cyklu koniunkturalnego, -
Kryzysowe doświadczenia w światowej gospodarce w ostatnim okresie

2.

Scharakteryzuj rynek w gospodarce nakazowej i w gospodarce
wolnorynkowej,
gospodarka rynkowa – to gospodarka w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest
samoczynnie działający rynek, czy też mechanizm rynkowy.

gospodarka nakazowa – to gospodarka w której procesy gospodarcze regulowane są głównie za pomocą

różnego rodzaju nakazów, zakazów wydawanych przez biurokrację państwową.

Gospodarka nakazowa - występuje w niej państwowa własność czynników wytwórczych, co związane jest z
centralnym podejmowaniem decyzji, które przekazywane są jednostkom gospodarczym w formie
obowiązujących szczegółowych planów gospodarczych. Planiści rządowi ustalają jakie dobra i usługi należy
wyprodukować. Określając poziom płac i system rozdzielnictwa czynników produkcji, decydują również, kto i
w jakiej ilości otrzyma produkty pracy społeczeństwa.
Gospodarka wolnorynkowa – rodzaj gospodarki, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji
podejmowane są przez podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, instytucje finansowe,
rząd), kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania.
Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku, m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników
wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, kursy walutowe oraz
oczekiwania podmiotów gospodarczych co do kształtowania się wyżej wymienionych w przyszłości.

3.

Scharakteryzuj pojęcia: popyt, podaż i cena równowagi w gospodarce wolnorynkowej,

Popyt (ang. demand) – funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi),
a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności
innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus).
Podaż (ang. supply) to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu
niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus). Zależność między ceną
a podażą przedstawia krzywa podaży.



Cena równowagi rynkowej - cena, przy której występuje zrównoważenie popytu (D) i podaży (S).
Krzywa popytu przecina się z krzywą podaży, tworząc w ten sposób punkt równowagi cenowej. Obie krzywe
stanowią instrument opisujący dynamikę produktu przy zmianie jego ceny. Gdy cena jest mniejsza od ceny
równowagi rynkowej, następuje nadwyżka popytu nad podażą. Natomiast kiedy cena jest większa od ceny
równowagi rynkowej występuje nadwyżka podaży nad popytem. Nadwyżki może zlikwidować tzw. skup
interwencyjny.

4.

Scharakteryzuj kapitałową spółkę akcyjną,

Spółka akcyjna – rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej, której działalność
opiera się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładów
założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki.
Założenie spółki akcyjnej. Z chwilą zawiązania spółki tj. objęcia akcji przez akcjonariuszy, powstaje spółka
akcyjna w organizacji. Spółka akcyjna nabywa osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru
przedsiębiorców, stanowiącego część prowadzonego przez sądy gospodarcze (rejestrowe) Krajowego Rejestru
Sądowego.
Własność:
*akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego
kapitału oraz czerpią zyski (np.: w postaci dywidendy);
*minimalny kapitał akcyjny wynosi 100 000 zł, a minimalna wartość nominalna akcji to 1 grosz
*akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i uprzywilejowane; są niepodzielne, cena
emisyjna nie może być niższa od nominalnej;
*zysk dzielony jest proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów.
Rozwiązanie spółki może nastąpić:
*z przyczyn przewidzianych w statucie;
*w wyniku uchwały walnego zgromadzenia;
*upadłości (bankructwa);
*innych przyczyn wymienionych w Kodeksie spółek handlowych.

5.

Scharakteryzuj spółkę kapitałową z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (skrót – sp. z o.o.) – forma prawna przedsiębiorstw tworzona przez
jedną lub więcej osób, zwanych wspólnikami, które odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa w
ograniczonym zakresie. Spotykana w licznych krajach Europy, w tym w Polsce.

W Polsce spółka tego typu jest spółką handlową, czyli taką której funkcjonowanie regulowane jest przez Kodeks
spółek handlowych. Może być utworzona przez jeden lub kilka podmiotów (wspólników). Wspólnicy nie
odpowiadają za zobowiązania spółki wobec wierzycieli; odpowiada za nie sama spółka swoim majątkiem
utworzonym z wkładów wspólników.

Liczba wspólników posiadających udziały w spółce może być dowolna, jednak w przypadku, gdy istnieje tylko
jeden wspólnik i dokonuje on czynności prawnej z własną spółką, czynność ta wymaga formy aktu notarialnego.
Wypis tego aktu notarialnego notariusz przesyła sądowi rejestrowemu.

6.

Scharakteryzuj produkt krajowy brutto (PKB) i realny produkt narodowy (PNB),
PNB jest miernikiem całkowitych dochodów kraju, niezależnie od miejsca(kraju)świadczenie usług PKB
powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą

Produkt krajowy brutto, PKB (ang. Gross domestic product, GDP) – pojęcie ekonomiczne oznaczające jeden z
podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje
zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce
czasu (najczęściej w ciągu roku). Kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia
pochodzenie kapitału, własność przedsiębiorstw itp.
Produkt narodowy brutto (PNB, ang. Gross National Product, GNP) - miara wartości wszystkich dóbr i usług
finalnych wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na jego terenie
niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. Pomijane są dochody obcokrajowców w
danym państwie.

7.

Określ reakcje konsumentów na zmiany cen dóbr substytucyjnych i normalnych.

Dobra normalne

(zwykłe): dobra, na które popyt rośnie

wraz ze wzrostem dochodu.

Dobra substytucyjne(lepsze)

: dobra, na które popyt maleje

wraz ze wzrostem dochodu.

Reakcja konsumenta na zmianę ceny dobra powoduje zmianę struktury jego zakupów. Zmiana ta
może być analizowana na podstawie linii budżetu oraz krzywych obojętności.
Założenia modelu: na rynku występują dwa dobra X i Y; dla danych dóbr X.Y istnieją określone ceny,
tylko jedna z nich ulega zmianie; konsument w danym czasie pos

iada określony dochód, który nie

ulega zmianie i jest w całości przeznaczany na zakupy dóbr.
Efekt substytucyjny-

gdy cena danego dobra maleje konsument skłania się do kupowania większych

ilości, gdyż dobro to staje się relatywnie tańsze od innych dóbr. Jednocześnie zwiększając zakupy
taniejącego dobra ogranicza zakupy innych dóbr.
Efekt dochodowy-

gdy cena danego dobra spada, za dany dochód konsument jest w stanie kupić

więcej jednostek dobra, jego realny dochód wzrasta. Może on za tym, przy danym dochodzie przejść
na wyższą krzywą obojętności.

8.

Co wyrażamy za pomocą krzywej obojętności – scharakteryzuj

– Krzywa obojętności to zbiór takich kombinacji dóbr i usług, które sprawiają konsumentowi jednakowe
zadowolenie, czyli dostarczają mu takiej samej użyteczności całkowitej.

Zazwyczaj zakłada się, że krzywe obojętności posiadają następujące właściwości:
są ujemnie nachylone, co ma miejsce jeżeli żadne z dóbr nie jest niepożądane,
spłaszczają się w miarę przesuwania się po nich w prawo, co ma miejsce jeżeli zachodzi prawo malejącej
krańcowej stopy substytucji,

Ponieważ krzywa po prawej stronie jest bardziej pożądana od krzywej po stronie lewej (gdyż posiada wyższą
użyteczność całkowitą), krzywe nie mogą się przecinać na mapie preferencji.

Nachylenie krzywej dostarcza informacji na temat krańcowej stopy substytucji, czyli mówi jaką ilość dobra
znajdującego się na osi Y konsument jest gotowy wymienić na dobro znajdujące się na osi X.
*Jeżeli krzywa jest stroma, to krańcowa stopa substytucji jest wysoka. Oznacza to, że konsument jest gotowy
zamienić dużą ilość dobra Y na małą ilość dobra X
*Jeżeli krzywa jest płaska, to krańcowa stopa substytucji jest niska. Oznacza to, że konsument jest gotowy
zamienić małą ilość dobra Y na dużą ilość dobra X

9.

Co wyrażamy za pomocą linii budżetowej – scharakteryzuj

Linia budżetowa jest graficznym odwzorowaniem ograniczenia budżetowego konsumenta. Łączy punkty
odpowiadające dostępnym konsumentowi kombinacjom dóbr A i B, przy założeniu wydatkowania na nie całości
dochodu. Przy zerowej konsumpcji dobra A, konsument może zakupić dobra B, z kolei powstrzymując się
całkowicie od zakupów dobra B, może nabyć dobra A.

Punkty odpowiadające innym kombinacjom dóbr A i B wykorzystującym całość dochodu konsumenta leżą na
prostej danej wyprowadzonym wcześniej równaniem

10.

Wykaż wyższość pieniądza symbolicznego nad gospodarką bezpieniężną

Pytanie to jest istotne w kontekście kosztów, bezpieczeństwa i organizacji obrotu kasowego, a w

szczególności:



znacznych kosztów oraz pracochłonności przygotowania gotówki do obiegu,



ryzyka kradzieży i fałszerstwa pieniądza gotówkowego,



kosztów utraconych możliwości inwestycyjnych związanych z koniecznością przetrzymywania rezerw

kasowych w bankach i pozostałych przedsiębiorstwach,



czasochłonności rozliczeń gotówkowych,



braku kontroli nad obrotem gotówkowym przez NBP i MF.

Przedstawiony problem występuje w Polsce, gdzie potrzeba posiadania pieniądza gotówkowego wynika

przede wszystkim z uwarunkowań historycznych, organizacyjno-technicznych oraz gospodarczych. Powyższe

mankamenty powinny prowadzić do wypierania gotówki przez pieniądz bezgotówkowy. Co zatem wpływa na

popularność gotówki? Na to składają się między innymi:



gotowość pieniądza gotówkowego (możliwość dokonywania płatności w dowolnym miejscu i czasie),



możliwość tworzenia drugiego obrotu gospodarczego,



przyzwyczajenia i opór przed unowocześnieniami (mentalność społeczna),



zacofanie technologiczne polskiego systemu finansowego,



słabo rozwinięty system rozliczeń kartami płatniczymi (znaczne prowizje pobierane za realizację płatności od

handlowców i osób prywatnych),



popularność bankomatów monofunkcyjnych (umożliwiających dokonywanie jedynie wypłat gotówkowych),



opłaty i prowizje bankowe niejednokrotnie hamujące rozwój rozliczeń bezgotówkowych.

11.

Wymień i scharakteryzuj podstawowe funkcje i rodzaje pieniądza.

Rodzaje pieniądza:



Pieniądz symboliczny – to środek płatniczy, którego wartość, czyli siła nabywcza znacznie przewyższa koszt
jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach



Pieniądz bezgotówkowy – to środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa
prywatnego lub osoby fizycznej. Pieniądz mający formę zapisu na rachunku bankowym, którego podstawą może
być depozyt gotówkowy klienta lub kredyt udzielony przez bank. Płatności dokonywane są za pomocą polecenia
przelewu, czeku, karty kredytowej itp.



Podstawowe rodzaje pieniądza:
*pieniądz zdawkowy (gotówkowy)

pieniądz kruszcowy
pieniądz metalowy (monety)
pieniądz papierowy (banknoty)

*pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy)

czeki
weksle
obligacje
bony
karty płatnicze i kredytowe
pieniądz bankowy
pieniądz elektroniczny

*pieniądz międzynarodowy

Funkcje pieniądza:

Pośrednik wymiany
Pieniądz w rezultacie odejścia od gospodarki naturalnej i barteru, postępującego społecznego podziału pracy
oraz rozwoju społecznego wyłonił się ze świata dóbr zaspokajających okreslone potrzeby człowieka, by stać się
wyłącznie pośrednikiem w wymianie towarowej. Tę funcję wypełnia dobrze, gdy jest powszechnym
ekwiwalentem, powszechnie akceptowanym zamiennikiem towarów.

Środek płatniczy
Pieniądz, pełniąc tę funkcję, ma moc zwalniania z zobowiązań. Dłużnik zwalnia się za pomocą pieniądza z
zobowiązań względem wierzyciela. Pieniądz jako właściwy środek płatniczy staje się instrumentem finansowym
mającym absolutna moc zwalniania z zobowiązań. Absolutna płynność pieniądza oznacza, że wierzyciel nie
może odmówić przyjęcia zapłaty w tej formie. Z tą cecha pieniądza związane jest również jego określenie jako
prawnego środka płatniczego.

Środek przetrzymywania majątku
Dwie wcześniej podane funkcje pieniądz spełnia "pozostająć w ruchu" wówczas gdy płacimy sprzedawcy,
wierzycielowi, itp. Jednak by pieniądz mógł wystąpic w tej roli, należy go zgromadzić i posiadać, wówczas
pieniądz pozostaje "w spoczynku". Podmioty gospodarcze gromadzą i posiadają pieniądze, by zapewnić sobie
mozliwość dokonywania zakupów i spłaty zobowiązań. Cechy te są związane z płynnością pieniądza. Pieniądz
jest absolutnie płynnym, nieprzynoszącym dochodu składnikiem majątku finansowego (aktywem, majątkiem,
instrumentem finansowym)

Miernik wartości
Za pomocą pieniądza wyrażamy wartość wszystkich towarów, zasobów i strumieni gospodarczych. W tym
przypadku nie wykorzystujemy konkretnych zasobów dobra gospodarczego, jakim są pieniądze, posługujemy się
jedynie ideą pieniądza, wystarczy wiedza, że cos takiego istnieje. Odwołujemy się w tym przypadku jedynie do
abstrakcyjnej kategorii, jaką jest pieniądz

12.

Scharakteryzuj współczesny system bankowy i rolę NBP.

Rola NBP

BANK EMISYJNY
NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
NBP określa wielkości ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu. Organizuje obieg pieniężny i reguluje
ilość monet i banknotów w obiegu. Emitowane pieniądze mają ustawową moc zwalniania ze wszystkich
zobowiązań i nikt nie może odmówić ich przyjęcia jako zapłaty. Poza monetami powszechnego obiegu NBP
wprowadza różne monety kolekcjonerskie. Są one obowiązującym w Polsce środkiem płatniczym i jednocześnie
towarem oferowanym kolekcjonerom.
BANK BANKÓW
NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa
depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje on system rozliczeń
pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku
pieniężnym. Pełniąc tę funkcję (banku banków), sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności
nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego.
BANK CENTRALNY
Narodowy Bank Polski prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i
centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych
oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.


Współczesny system bankowy obejmuje następujące główne rodzaje banków:
1) bank centralny
2) banki handlowe - przyjmują wkłady od przedsiębiorstw i instytucji oraz od ludności, udzielają im kredytów
inwestycyjnych, obrotowych i konsumpcyjnych, prowadzą bieżące rozliczenia pieniężne swoich klientów. Mogą
ponadto świadczyć inne usługi, takie jak: kupno i sprzedaż na zlecenie klientów papierów wartościowych, kupno
i sprzedaż walut obcych, obsługa ratalnej sprzedaży dóbr trwałego użytku, wypożyczanie sejfów do
przechowywania kosztowności i papierów wartościowych itp.
3) banki specjalne - specjalizujące się w określonych formach i zakresie działania lub rodzaju klientów. Należą
do nich m.in. banki kredytu długoterminowego, gromadzące środki pieniężne poprzez emisję obligacji i listów
zastawnych, wkłady długoterminowe i lokaty specjalne i udzielające średnio- i długoterminowych kredytów na
finansowanie np. rolnictwa, przemysłu, budownictwa mieszkaniowego itp. Szczególnym rodzajem takich
banków są banki hipoteczne, udzielające kredytów pod zastaw nieruchomości kredytobiorcy (hipoteka). Innym
rodzajem banków specjalnych są banki komunalne, zakładane przez władze samorządowe (związki miast i
gmin). Ich zadaniem jest przyjmowanie oszczędności i udzielanie kredytów na cele gospodarcze
przedsiębiorstwom i instytucjom funkcjonującym na obszarze działania banku.
4) kasy oszczędnościowe - instytucje bankowe, zajmujące się gromadzeniem oszczędności od ludności i
udzielania kredytów na cele konsumpcyjne.

13.

Skutki bezrobocia w skali mikro i makro.

Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i
akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia. Bezrobocie można rozpatrywać w
skali makro i mikro. Z bezrobociem w skali makro mamy do czynienia w sytuacji, gdy na określonym obszarze
geograficznym znaczna liczba osób zdolnych do podjęcia pracy pozostaje poza zatrudnieniem. Natomiast
bezrobociem w skali mikro jest utrata pracy z powodu braku kwalifikacji lub innych umiejętności pozwalających
objąć i utrzymać stanowisko

14.

Wymień bodźce ekonomiczne stosowane przez ekonomię podażową w celu obniżenia stopy bezrobocia.

Ekonomia podażowa - jest teoretycznym uzasadnieniem takiej polityki gospodarczej, której celem jest
nie pobudzenie globalnego popytu, lecz stymulowanie globalnej podaży. Polega na stosowaniu
bodźców mikroekonomicznych w celu zmiany poziomu pełnego zatrudnienia, poziomu produkcji
potencjalnej oraz naturalnej stopy bezrobocia. Zwolennicy ekonomii podażowej chcą zwiększać
poziom zatrudnienia, odpowiadający stanowi równowagi, i produkcję potencjalną, a także obniżać
naturalną stopę bezrobocia

15.

Scharakteryzuj bezrobocie dobrowolne i przymusowe i frykcyjne (przejściowe).

Bezrobocie dobrowolne lub bezrobocie z wyboru – zjawisko, w wyniku którego osoba bezrobotna świadomie
rezygnuje z szansy podjęcia pracy. Powodem dla którego osoba jest bezrobotna z wyboru jest system socjalny,
który pozwala na otrzymywanie zasiłków na tyle wysokich, aby zrekompensować utratę stałego zarobku i tym
samym stworzyć zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym.
Bezrobocie przymusowe - jest to niemożliwość znalezienia pracy (bezrobocie) pomimo akceptacji rynkowego
poziomu wynagrodzeń za pracę.
Bezrobocie przymusowe jest zatem wielkością bezrobocia występującego ponad poziomem bezrobocia
naturalnego. Będzie ono zawierało w sobie bezrobocie strukturalne, sezonowe, technologiczne a także częściowo
bezrobocie ukryte.
Bezrobocie frykcyjne – bezrobocie związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania innej pracy
lub zmianą miejsca zamieszkania. Stan bezrobocia na poziomie frykcyjnym oznacza w praktyce występowanie
pełnej równowagi na rynku pracy. Bezrobocie frykcyjne może pełnić pozytywną rolę jako czynnik elastyczności
rynku pracy, hamowania nadmiernego wzrostu płac i umacniania dyscypliny pracy.

Powody powstania bezrobocia frykcyjnego:
*Niedoskonała informacja - informacja o potencjalnych pracodawcach lub pracownikach jest kosztowna oraz
często trudna do uzyskania;
*Poszukiwanie pracy - przeprowadzane zarówno przez pracodawców jak i pracowników - obydwie strony
poszukują dla siebie najlepszej dostępnej oferty i będą kontynuować te poszukiwania aż koszty poszukiwań i
korzyści płynące z poszukiwania nie wyrównają się.

16.

Scharakteryzuj bezrobocie dobrowolne, strukturalne i frykcyjne (przejściowe).

Bezrobocie strukturalne - to takie bezrobocie, które powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą
pracy i popytem na pracę. W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z restrukturyzacją podstawowych
branż przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów.

Jest ono konsekwencją zmian technologicznych i ewolucji struktury produkcji, zachodzących w danej
gospodarce. W przeciwieństwie jednak do bezrobocia frykcyjnego ma ono charakter trwały. Na przykład w
przeszłości książki składane były przez zecerów z pojedynczych czcionek. Zmiana techniki druku i składu
sprawiła, że zecerzy stali się ofiarami bezrobocia strukturalnego, aż do momentu znalezienia całkiem innej
pracy. Rozwój nowych technologii nie jest jednak jedyną przyczyną bezrobocia strukturalnego. Wahania w
gustach konsumentów lub zmiana lokalizacji pewnych przedsiębiorstw mogą spowodować bezrobocie
strukturalne, i to nawet wśród pracowników dobrze wykwalifikowanych. Bezrobocie tego typu stanowi
szczególny problem w regionach, gdzie dominuje jedna gałąź przemysłu, np. górnictwo, hutnictwo, czy
przemysł stoczniowy.

17.

Wymień i scharakteryzuj negatywne skutki inflacji i sposoby
przeciwdziałania im.

Negatywne skutki inflacji to:
*Redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz fiducjarny (zwykle rządu bądź podległej mu
organizacji) kosztem reszty użytkowników (np. jeśli do 100% istniejących złotówek rząd "dodrukuje" 5%
(początkowe 100% staje się 95,2% nowej ilości pieniądza- inflacja 4,8%), to wartość dotychczasowo
istniejących pieniędzy proporcjonalnie się pomniejszy (do 95,2%); emitujący nie tylko zyskuje 4,8%, ale i – jako
wprowadzający nowy pieniądz na rynek – ostatni kupuje za niego towary, produkty bądź usługi po "starych"
cenach). Stąd też inflacja nazywana bywa także "ukrytym podatkiem"[3].
*Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji; w szczególności
skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe – te
niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często
waloryzacji zobowiązań.
*Tzw. koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek – są związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji ludzie
dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnymi kosztami, jak np. koszty
dojazdu do bankomatu.
*Tzw. koszty zmienianych jadłospisów – są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy
częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – przykładowo restauracje muszą częściej
zmieniać jadłospisy.

18.

Wymień i scharakteryzuj czynniki wzrostu gospodarczego (tj. czynniki wytwórcze)

Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu).
Są to:
*Praca (w ujęciu ilościowym – podaż pracy, jak i jakościowym – dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje,
motywacja)
*Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska)
Kapitał – środki wykorzystywane w procesie produkcji
kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi)
kapitał finansowy
kapitał ludzki
*Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)

Zależność pomiędzy czynnikami wzrostu gospodarczego przedstawia funkcja produkcji:

Q=A f(K,L,R), gdzie:
Q – produkcja
K – produkcyjne użycie kapitału
L – nakłady pracy
R – nakłady zasobów naturalnych
A – poziom technologii w gospodarce
f – funkcja produkcji

19.

W działalności gospodarczej, jaka jest zależność stopy procentowej i popytu inwestycyjnego?

Krzywa Popytu Inwestycyjnego obrazuje zależność miedzy planowanymi przez
przedsiębiorstwa inwestycjami, a poziomem stopy procentowej. Przedsiębiorstwo musi
zawsze odpowiedzieć sobie na pytanie, czy inwestycja przyniesie dostatecznie wysokie zyski,
aby można było spłacić, wraz z odsetkami, kredyt zaciągnięty na jej finansowanie. Ujmując to
inaczej, zysk z inwestycji musi być, co najmniej równy kosztowi alternatywnemu funduszy
zamrożonych w tych inwestycjach.

Ilość projektów inwestycyjnych, które może w danym momencie zrealizować
przedsiębiorstwo zależy przede wszystkim od wysokości stopy procentowej. W miarę
obniżania stopy procentowej coraz więcej projektów będzie w stanie zapewnić zwrot kapitału,
co najmniej równy kosztowi utraconych możliwości funduszy przeznaczonych na
finansowanie inwestycji.

Na wysokość położenia krzywej popytu inwestycyjnego wpływają dwa czynniki** koszt
nowych maszyn oraz wielkość strumienia zysków powstałych dzięki owym maszynom.
Wzrost cen zakupu nowych maszyn spowoduje obniżenie się popytu na inwestycji dla
każdego poziomu stopy procentowej. Nachylenie krzywej popytu inwestycyjnego będzie
zależało od długości życia dobra kapitałowego. Im dłuższy będzie ten okres tym bardziej
podatna zrobi się opłacalność tej inwestycji na zmiany stopy procentowej, a tym samym tym
mniejsze nachylenie krzywej popytu inwestycyjnego.

20.

Scharakteryzuj pojęcia: tręd produkcji (tendencja rozwojowa) i cykl koniunkturalny.

Tendencja rozwojowa produkcji (trend) to wygładzona ścieżka obrazująca rozwój produkcji w długim okresie po
wyeliminowaniu krótkookresowych wahań.

Cykl koniunkturalny (cykl gospodarczy) to powracające, krótkookresowe odchylenia produkcji od jej trendu

21.

Scharakteryzuj czynniki pobudzające handel międzynarodowy.

Czynniki techniczne
(ang. technical factors) są czynnikami, które najsilniej oddziałują na rozwój współczesnej wymiany światowej.
Osiągnięcia nauk matematycznych, biologicznych, technicznych i fizycznych umożliwiają intensywny postęp
technologiczny, zmniejszenie odległości i czasu pomiędzy uczestnikami wymiany; powstają nowe możliwości
uzyskiwania, przetważania i przechowywania informacji. </div> Do kategorii tych czynników zaliczamy:
*Rozwój nowoczesnych środków transportu:

wykorzystywanie energii atomowej jako źródła napędu i dla celów energetycznych
rozwój lotnictwa i transportu morskiego

* Burzliwy rozwój środków przekazu:

rozwój telewizji satelitarnej
upowszechnianie telefonów komórkowych i telefaksu

gwałtowny rozwój w dziedzinie komputeryzacji i informatyki

upowszechnianie Internetu

* Zastępowanie systemu maszynowego przez system zautomatyzowany
* Rozwój nowoczesnych metod marketingowych i technik sprzedaży

Czynniki strukturalne
(ang. structural factors) są związane z posiadaniem przez kraje surowców, powodujących uprzemysłowienie.
Wśród czynników strukturalnych wyróżniamy:
*Rodzaj i znaczenie posiadanych surowców (np. surowce energetyczne, które są najważniejszym czynnikiem
wytwórczym dla współczesnej gospodarki)

rozwój metod eksploatacji surowców
poprawa efektywności przetwarzania i składowania surowców

* Warunki agroklimatyczne (rodzaj klimatu, dostępność zbiorników wodnych, zaplecze techniczne)
*Zasoby pracy i kapitał ludzki (wykształcenie, umiejętności, zamożność społeczeństwa, dostęp do taniej siły
roboczej)
* Zasoby kapitału (rozwój infrastruktury gospodarczej, poziom kultury technicznej, rozwój nowoczesnej
produkcji); jest najważniejszym czynnikiem strukturalnym

Czynniki koniunkturalne
(ang. prosperital factors) mają okresowy wpływ na gospodarkę światową, związane są z wahaniem popytu i
podaży na rynku międzynarodowym.
Do czynników koniunkturalnych zaliczamy:
*Wpływ wahań koniunktury gospodarczej na międzynarodowy handel i usługi
*Świadome działania głównych uczestników rynku światowego
* Wzrost powiązań ekonomicznych pomiędzy gospodarkami światowymi

Czynniki instytucjonalne
(ang. institutional factors) mają coraz większy wpływ na wzrost wymiany międzynarodowej.
Czynniki instytucjonalne obejmują:
* Ustrój polityczny:

upowszechnianie jednolitego systemu społeczno-ekonomicznego
wzrost liberalizacji działalności gospodarczej

*Poprawa polityki gospodarczej państwa:

powstawanie warunków sprzyjających kształtowaniu się globalnego rynku towarów, usług i czynników

produkcji

kierowanie się przez państwo kryterium zysku

rozwój przedsiębiorstw międzynarodowych i korporacji transnarodowych

wzrost polityki pointegracyjnej (znoszenie ceł i ograniczeń)

tworzenie organizacji o charakterze integracyjnym, które ułatwiają działanie mechanizmów rynku i konkurencji
* Upowszechnianie traktatów i umów międzynarodowych

22.

Wymień korzyści i straty wynikające z wprowadzenia ceł.

Wpływ cła na gospodarkę trudny jest do jednoznacznej oceny. Poszczególne podmioty oceniają bowiem cła w
zależności od tego, czy przynoszą im one straty, czy zyski.

Do podmiotów, którym wprowadzenie ceł importowych przynosi najczęściej straty, należą zagraniczni
producenci. W konsekwencji są oni zmuszeni zmniejszyć sprzedaż lub obniżyć ceny. Wprowadzenie ceł nie jest
też na ogół korzystne dla konsumentów krajowych. Muszą na ogół płacić wyższe ceny za niektóre dobra
importowane lub ich krajowe odpowiedniki, a niekiedy są zmuszeni do rezygnacji z ich zakupów.

Podmiotami, które odnoszą korzyści z wprowadzenia ceł, będą przede wszystkim przedsiębiorstwa krajowe
produkujące towary obłożone cłem. Jest to bowiem najczęściej jednoznaczne z podniesieniem cen produktów
oferowanych przez konkurentów zagranicznych i zmniejszeniem ich udziału w sprzedaży na rynku krajowym.
To z kolei pozwala producentom krajowym bądź przechwycić tę część popytu, zwiększając produkcję, bądź też
podnieść ceny.

23.

Co powoduje, że sytuacja gospodarcza większości państw współcześnie zależy od koniunktury za granicą?
Przyczyn pojawienia się problemów globalnych należy szukać w procesie rozwoju gospodarczego. Są one
konsekwencją postępu cywilizacyjnego, a zwłaszcza postępu technicznego. Do podstawy problemów
współczesnej gospodarki zaliczamy:
- nierównomierny w skali świata rozwój demograficzny, wzrost liczby ludności, co wiąże się głównie z
- wyczerpaniem zasobów energii i surowców,
- zanieczyszczeniem środowiska naturalnego( efekt cieplarniany, dziura ozonowa, niszczenie lasów, deficyt
wody)
- nie konkurencyjność eksportu
- zadłużenia międzynarodowe- następstwa handlu
- zagrożenia zbrojeniami
- rewolucja techniczna
- handel niepodzespołami, a gotowymi wyrobami
- zagrożenia zbrojeniami
- konsumpcyjny model życia
- złe kierunki specjalizacji
- trudności płatnicze
- zła sytuacja krajów Trzeciego Świata( głód ubóstwo

24. Scharakteryzuj pojęcia deficytu budżetowego i długu publicznego.

Deficyt budżetowy – występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej
dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa.

Dług publiczny (albo zgodnie z definicją ustawową „państwowy dług publiczny”) – obejmuje nominalne
zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych, ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych
pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora (skonsolidowane zadłużenie brutto), zaciągnięte z
następujących tytułów:
*papiery wartościowe opiewające wyłącznie na świadczenia pieniężne (poza papierami udziałowymi),
*pożyczki (w tym papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona),
*kredyty,
*przyjęte depozyty,
*zobowiązania wymagalne (tzn. zobowiązania, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione
lub umorzone).