Typy morfologiczne drewna - drewno pierœcieniowo-naczyniowe dêbu

Przekrój poprzeczny drewna dêbu - Quercus sp. (bukowate - Fagaceae)

Zwróæ szczególn¹ uwagê na sposób u³o¿enia naczyñ w drewnie póŸnym oraz szerokoœæ promieni drzewnych.

WprowadŸ objaœnienia: naczynia drewna wczesnego, naczynia drewna póŸnego, wcistki, miêkisz
apotrachealny w stycznych wst¹¿kach, miêkisz paratrachealny (wokó³ naczyniowy), w³ókna drzewne,
promienie drzewne: jednorzêdowe i wielorzêdowe.
Klamr¹ zaznacz 1-roczny przyrost drewna wtórnego.

49

Drewno i ³yko wtórne drzew liœciastych

na przyk³adach dêbu, brzozy, wierzby i lipy

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

Przekrój pod³u¿ny, promieniowy drewna dêbu - Quercus sp.

Narysuj schemat i wprowadŸ objaœnienia: cz³on naczyniowy, p³yta perforacyjna prosta, jamki lejkowate,
komórki miêkiszu pod³u¿nego, w³ókna drzewne, promieñ drzewny (jednakokomórkowy), komórki miêkiszowe
promienia, jamki proste i pó³proste.

Przekrój pod³u¿ny styczny drewna dêbu - Quercus sp.

Narysuj schemat i wprowadŸ objaœnienia: cz³on naczyniowy, wcistki, w³ókna drzewne, miêkisz pod³u¿ny,
promienie drzewne jednorzêdowe i wielorzêdowe.

Przekrój pod³u¿ny

naczynia z wcistkami

50

œciana cz³onu naczynia

komórka
miêkiszowa

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

Elementy strukturalne w zmacerowanym drewnie dêbu.

Narysuj cz³on naczyniowy drewna wczesnego i porównaj z cz³onem drewna póŸnego.
WprowadŸ objaœnienia: p³yta perforacyjna prosta.

Typy morfologiczne drewna - drewno rozpierzch³o-naczyniowe brzozy

Przekrój poprzeczny drewna brzozy brodawkowatej - Betula pendula i brzozy omszonej
- B. pubescens (brzozowate - Betulaceae).

WprowadŸ objaœnienia: granica s³oja, naczynia (po kilka w radialnych grupach lub pojedynczo), w³ókna
drzewne, perforacja drabinkowa, promieñ drzewny (od 1 do 4-rzêdowy), w³ókna drzewne.

51

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

T

Przekrój pod³u¿ny promieniowy i styczny
brzozy omszonej - B. pubescens (brzozowate - Betulaceae).

drewna brzozy brodawkowatej - Betula pendula,

Opisz widoczne elementy strukturalne na przekroju pod³u¿nym promieniowym i stycznym: cz³on naczyniowy,
promieñ drzewny, p³yta perforacyjna, jamki lejkowate miêdzynaczyniowe, jamki pó³proste, jamki proste,
w³ókna drzewne, komórki miêkiszowe promienia drzewnego. Rysunek uzupe³nij o komórki miêkiszu
pod³u¿nego. Okreœl typ p³yty perforacyjnej i typ promienia.

52

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

Promieñ drzewny ró¿nokomórkowy na przekroju promieniowym drewna np. wierzby. WprowadŸ
objaœnienia do poni¿szego rysunku.

1. Napisz czym w swej budowie ró¿ni siê promieñ jednakokomórkowy od ró¿nokomórkowego w drewnie

drzew liœciastych?

2. Czy oba typy promieni mog¹ wystêpowaæ w drewnie danego gatunku jednoczeœnie? Je¿eli tak, to podaj

przyk³ad.

3. W promieniu drzewnym drzew liœciastych wyró¿niamy komórki stoj¹ce i le¿¹ce oraz izolowane i

kontaktowe. Wed³ug jakich kryteriów je wyró¿niamy?

4. Porównaj budowê promienia drzewnego u drzew iglastych i liœciastych.

53

Promieñ drzewny u drzew liœciastych

Promieñ drzewny jednakokomórkowy na przekroju promieniowym drewna np. dêbu.

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

£yko wtórne drzew liœciastych

Przekrój poprzeczny ³yka wtórnego lipy - Tilia sp. (lipowate - Tiliaceae).

WprowadŸ objaœnienia do rysunku A1: peryderma, kora pierwotna, ³yko wtórne: promieñ dylatuj¹cy, promieñ
niedylatuj¹cy, pasma w³ókien sklerenchymatycznych, kambium, drewno wtórne.
Przeanalizuj rysunki B1 i C1, wprowadŸ brakuj¹ce objaœnienia.

1 -

2 -

3 -

komórka
towarzysz¹ca

rurka
sitowa

w³ókna
sklerenchymatyczne

1

parenchyma
floemu

parenchyma
promienia

2

3

wtórny
floem

kambium

wtórny
ksylem

promieñ
³yko-drzewny

55

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

&

56

Materia³y do æwiczeñ z botaniki leœnej opracowane przez zespó³ pracowników Katedry Botaniki Leœnej, SGGW

Literatura podstawowa:
Gorczyñski T. (red.) - Æwiczenia z botaniki. Wydania od 1978 r. PWN.
Braune W., Leman A., Taubert H. - Praktikum z anatomii roœlin. 1975. PWN, Warszawa.
Tomanek J. - Botanika leœna. 2008. PWRiL, Warszawa.
Szweykowska A., Szweykowski J. - Botanika. Tom 1: Morfologia. 2004 i póŸniejsze wydania. PWN, Warszawa.
Hejnowicz Z. - Anatomia i histogeneza roœlin naczyniowych. 2002. PWN.
Kokociñski W. - Anatomia drewna. Poznañ 2002. Nak³adem autora.

Literatura uzupe³niaj¹ca:
Hejnowicz Z. - Anatomia rozwojowa drzew. 1973. PWN, Warszawa.
Esau K. - Anatomia roœlin. 1973. PWRiL, Warszawa.
Malinowski E. - Anatomia roœlin. 1981. PWN, Warszawa.
Zimmermann M.H., Brown C.L. - Drzewa, struktura i funkcje. 1981. PWN, Warszawa.