O obrz

ę

dzie Przyrzeczenia Harcerskiego.

hm. Dariusz Brzuska

Zasady organizowania obrz

ę

du Przyrzeczenia nie s

ą

unormowane przepisami organizacyjnymi. Poni

ż

ej przedstawiono

propozycj

ę

usystematyzowania elementów obrz

ę

du Przyrzeczenia Harcerskiego. Materiał ten powstał w roku 1991. Był stosowany na

wielu kursach i chyba wytrzymał prób

ę

czasu. Pewne modyfikacje wprowadzono w 1995 roku, gdy Zjazd w Poznaniu zniósł, niestety,

prawo wyboru roty Przyrzeczenia, a niniejsza wersja dodatkowo zawiera pewne poprawki stylistyczne.

Moment Przyrzeczenia Harcerskiego jest najwa

ż

niejszy w

ż

yciu harcerki i harcerza. Dlatego bardzo

istotne jest, by obrz

ę

d Przyrzeczenia został starannie zaplanowany i dobrze przeprowadzony, w miejscu

odpowiadaj

ą

cym wadze uroczysto

ś

ci. Od organizatora uroczysto

ś

ci - dru

ż

ynowego zale

ż

y, czy Przyrzeczenie

b

ę

dzie wspominane jako prze

ż

ycie, co

ś

wa

ż

nego, istotnego w

ż

yciu, czy te

ż

jako epizod bez znaczenia.

W obrz

ę

dzie Przyrzeczenia s

ą

elementy, które powinny si

ę

w nim znale

źć

obowi

ą

zkowo, s

ą

elementy

wyst

ę

puj

ą

ce zwyczajowo, a s

ą

i takie których u

ż

ycie zale

ż

y od inwencji organizatora czy nastroju chwili.

1.

Elementy, które powinny by

ć

przy ka

ż

dym obrz

ę

dzie Przyrzeczenia:

-

Powiadomienie zainteresowanego,

ż

e został dopuszczony do zło

ż

enia Przyrzeczenia (najcz

ęś

ciej

poprzez odczytanie rozkazu)

-

Pytanie, czy chce zło

ż

y

ć

Przyrzeczenie Harcerskie.

-

Pytanie, czy zna tre

ść

Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego.

Je

ż

eli w dru

ż

ynie stosowana jest mo

ż

liwo

ść

wyboru tekstu Przyrzeczenia zgodnie z zasadami obowi

ą

zuj

ą

cymi w

ZHP do czerwca 1995 r, to nieodzownym elementem uroczysto

ś

ci jest wybór przez harcerk

ę

/ harcerza roty

Przyrzeczenia, któr

ą

b

ę

dzie składa

ć

. (Uwaga!!! Wybiera składaj

ą

cy, a nie ktokolwiek za niego! Wyboru

zainteresowany mo

ż

e dokona

ć

wcze

ś

niej, przed uroczysto

ś

ci

ą

, w rozmowie z instruktorem.)

-

Podanie przez prowadz

ą

cego uroczysto

ść

lub jego pomocnika komendy "BACZNO

ŚĆ

" lub "DO -

PRZYRZECZENIA"

-

Wypowiedzenie tre

ś

ci Roty przez składaj

ą

cego. Kieruje on dwa palce prawej r

ę

ki w stron

ę

symbolu, na

który Przyrzeczenie jest składane - Krzy

ż

Harcerski, flaga pa

ń

stwowa, godło, ogie

ń

itp.

-

Stwierdzenie: Jeste

ś

od tej chwili harcerzem (harcerk

ą

), pełnoprawnym członkiem Zwi

ą

zku Harcerstwa

Polskiego.

-

Podanie komendy " PO PRZYRZECZENIU", lub " SPOCZNIJ".

-

Wr

ę

czenie i przypi

ę

cie (na wła

ś

ciwe miejsce, lub do lewej kieszeni munduru - zale

ż

nie od sytuacji)

Krzy

ż

a Harcerskiego.

2.

Elementy stosowane zwyczajowo:

-

Próba ko

ń

cowa (cho

ć

by pro

ś

ciutka), przed uroczysto

ś

ci

ą

.

-

Gaw

ę

da dru

ż

ynowego lub innej osoby na pocz

ą

tku uroczysto

ś

ci.

-

Wybór przez zainteresowanego

ś

wiadków ("chrzestnych").

-

Ś

wiadkowie mog

ą

trzyma

ć

swoje prawe r

ę

ce (dwa palce) na ramieniu składaj

ą

cego Przyrzeczenie.

-

Potwierdzenie Przyrzeczenia: "Na słowie harcerza (harcerki) polegaj jak na Zawiszy."

Nie jest to obowi

ą

zek regulaminowy, lecz zwyczaj to pi

ę

kny i z pewno

ś

ci

ą

warto go stosowa

ć

.

-

Ś

piewanie "Idziemy w jasn

ą

..." lub innej obrz

ę

dowej pie

ś

ni.

-

Ż

yczenia, składane przez wszystkich nowemu harcerzowi.

-

Zako

ń

czenie uroczysto

ś

ci kr

ę

giem harcerskim.

Je

ż

eli dru

ż

ynowy uzna to za wła

ś

ciwe, mo

ż

na stosowa

ć

...

3.

…Inne zwyczaje:.

Uwaga! Bez przesady. Zwyczaje powinny mie

ć

swój sens i znaczenie oraz tworzy

ć

pewn

ą

cało

ść

.

Na przykład:

-

Mo

ż

na pozwoli

ć

harcerzowi na wybranie sobie instruktora, na którego r

ę

ce b

ę

dzie składał Przyrzeczenie.

-

Wybór

ś

wiadków, czy instruktora odbieraj

ą

cego Przyrzeczenie mo

ż

e by

ć

dokonany poprzez wbicie w

ziemi

ę

no

ż

a przed wybran

ą

osob

ą

.

-

Mo

ż

na uprzednio poleci

ć

osobie składaj

ą

cej Przyrzeczenie by znalazła w lesie, przyniosła i doło

ż

yła do

ogniska gał

ą

zk

ę

jałowca.

-

W czasie samego Przyrzeczenia wszyscy obecni odkrywaj

ą

głowy.

-

Po ceremonii wszyscy

ś

piewaj

ą

nowemu harcerzowi, harcerce, ulubion

ą

przez niego piosenk

ę

harcersk

ą

.

-

Harcerka / harcerz ma prawo zabra

ć

sobie na pami

ą

tk

ę

w

ę

gielek lub nadpalon

ą

gał

ą

zk

ę

z ogniska, na

które było składane Przyrzeczenie.

-

W czasie trwania obozu harcerka / harcerz po Przyrzeczeniu cały nast

ę

pny dzie

ń

chodzi w mundurze,

tak, by wszyscy mogli zobaczy

ć

nowy Krzy

ż

.

-

Dopiero po upływie dwudziestu czterech godzin od Przyrzeczenia harcerz przepina swój Krzy

ż

z dziurki

od guzika lewej kieszeni na wła

ś

ciwe miejsce.

Kilka spraw bardzo wa

ż

nych:

-

Trzeba pami

ę

ta

ć

o fakcie,

ż

e tylko instruktor (tj. osoba, która zło

ż

yła Zobowi

ą

zanie Instruktorskie) jest

uprawniony do

odbierania

Przyrzeczenia

Harcerskiego

oraz Obietnicy Zucha

i

Zobowi

ą

zania

Instruktorskiego. Je

ż

eli dru

ż

ynowy nie ma uprawnie

ń

instruktorskich, to organizuj

ą

c Przyrzeczenie

bezwzgl

ę

dnie musi zaprosi

ć

na nie instruktora!

Rozkaz wprawdzie podpisze dru

ż

ynowy, lecz to ów instruktor b

ę

dzie odbierał Przyrzeczenie.

Dru

ż

ynowemu pozostaje szybka realizacja zada

ń

próby przewodnikowskiej.

-

Tekst roty Przyrzeczenia ka

ż

dy instruktor powinien zna

ć

na pami

ęć

. W czasie uroczysto

ś

ci nie wolno

czyta

ć

z kartki!!!

-

Harcerstwo kojarzy si

ę

wszystkim z lasem, przestrzeni

ą

, przyrod

ą

. Przyrzeczenie, pocz

ą

tek harcerskiej

drogi powinno si

ę

kojarzy

ć

tak samo. Nie wypada organizowa

ć

takiej uroczysto

ś

ci pod dachem, a ju

ż

pod

ż

adnym pozorem nie nale

ż

y tego robi

ć

w szkole!! To naprawd

ę

nie jest trudne znale

źć

gdzie

ś

w terenie

miejsce pasuj

ą

ce wygl

ą

dem i nastrojem do uroczysto

ś

ci Przyrzeczenia. Obrz

ę

d przeprowadzony w sali

lekcyjnej nie da harcerzowi tych prze

ż

y

ć

, które mo

ż

na by wspomina

ć

gdyby jego dru

ż

ynowy troch

ę

si

ę

postarał i zorganizował uroczysto

ść

poza szkoł

ą

.

-

Nale

ż

y przy Przyrzeczeniu unika

ć

wielkich uroczysto

ś

ci, akademii "ku czci". Zawsze jest tam troch

ę

ludzi

którzy nie b

ę

d

ą

si

ę

interesowa

ć

uroczysto

ś

ci

ą

albo, co gorsza, b

ę

d

ą

przeszkadza

ć

. Niech w ceremonii

Przyrzeczenia uczestnicz

ą

tylko ci, którzy zrozumiej

ą

wag

ę

i nastrój chwili. A nic gorszego ni

ż

konieczno

ść

przerywania uroczysto

ś

ci, bo komu

ś

trzeba zwróci

ć

uwag

ę

.

-

Harcerka, czy harcerz raczej nie powinni wiedzie

ć

na tydzie

ń

przed,

ż

e b

ę

d

ą

składa

ć

Przyrzeczenie.

Wskazany jest element zaskoczenia, niespodzianki. Jednak

ż

e dziecko powinno wiedzie

ć

,

ż

e za chwil

ę

b

ę

dzie miało prób

ę

ko

ń

cow

ą

, i czym ta próba si

ę

zako

ń

czy, gdy przejdzie j

ą

pomy

ś

lnie. W przeciwnym

razie mo

ż

e si

ę

powtórnie zdarzy

ć

nast

ę

puj

ą

ca sytuacja (autentyczna). Pewna druhna wróciła z obozu z

Krzy

ż

em na mundurze i indagowana przez dziadka - starego harcerza - jak było, odpowiedziała: „…

obudzili mnie w nocy, kazali i

ść

prosto drog

ą

, tam paliło si

ę

ognisko, byłam bardzo senna, co

ś

kazali

powtarza

ć

i wrócili

ś

my do namiotów spa

ć

…"

-

Przyrzeczenie powinno by

ć

składane indywidualnie. Spotyka si

ę

uroczysto

ś

ci, których bohaterami s

ą

dwie, trzy osoby. Jednak

ż

e nie nale

ż

y organizowa

ć

Przyrzeczenia dla np. sze

ś

ciu osób naraz.

-

Zdarza si

ę

,

ż

e w obozie, zimowisku itp. uczestniczy harcerka czy harcerz z innej dru

ż

yny. Bez

porozumienia z jego dru

ż

ynowym NIE WOLNO instruktorowi dopuszcza

ć

dziecka do zło

ż

enia

Przyrzeczenia Harcerskiego. To dru

ż

ynowy macierzystej dru

ż

yny jest jego bezpo

ś

rednim wychowawc

ą

i

to on ma prawo do decyzji w tej sprawie. Wyj

ą

tków tu nie ma, a gdy kto

ś

b

ę

dzie post

ę

powa

ć

wbrew tej

zasadzie, wcze

ś

niej czy pó

ź

niej obróci si

ę

to przeciw niemu. No chyba,

ż

e dziecko przechodzi do nowej

dru

ż

yny, ale nawet wtedy warto pogada

ć

z tamtym dru

ż

ynowym. Na pewno nie mo

ż

e zaistnie

ć

sytuacja,

ż

e kto

ś

powie,

ż

e harcerz "dostaje Krzy

ż

w nagrod

ę

" za przej

ś

cie do nowej dru

ż

yny.

Przykładowy scenariusz obrz

ę

du Przyrzeczenia:

Harcerka z uko

ń

czon

ą

prób

ą

ochotniczki dostaje wieczorem list. Ma niepostrze

ż

enie opu

ś

ci

ć

biwak, i

uda

ć

si

ę

drog

ą

na północ a

ż

do skraju lasu. Tam ma nadawa

ć ś

wiatłem - alfabetem Morse'a pierwsz

ą

liter

ę

swojego imienia, do momentu, a

ż

zobaczy odpowied

ź

. Ma podej

ść

do miejsca, sk

ą

d odpowiedziano jej

błyskami

ś

wiatła. Spotyka si

ę

z przybocznym i podejmuje w rozmowie z nim decyzj

ę

, czy i na któr

ą

rot

ę

chce

zło

ż

y

ć

Przyrzeczenie Harcerskie. Przyboczny kieruje j

ą

dalej drog

ą

, do miejsca, gdzie napotka przygotowane

do uło

ż

enia ogniska materiały. Ma rozpali

ć

ognisko. Po drodze kilku starszych harcerzy stara si

ę

j

ą

troch

ę

postraszy

ć

, czyni

ą

c w lesie nieco hałasu.

W tym czasie dru

ż

yna opuszcza biwak i po cichu podchodzi do miejsca ogniska. Gdy ko

ń

cz

ą

ca

prób

ę

harcerka rozpali ogie

ń

, wszyscy do niego podchodz

ą

. Dru

ż

ynowy wygłasza krótk

ą

gaw

ę

d

ę

i czyta

rozkaz:

Zwi

ą

zek Harcerstwa Polskiego

Bór, 12 wrze

ś

nia 2000 r

Dru

ż

ynowy 577 Warszawskiej Dru

ż

yny Harcerskiej

"Alfa"

Rozkaz Specjalny

Na wniosek kapituły stopnia ochotniczki zamykam prób

ę

,

przyznaj

ę

stopie

ń

ochotniczki i dopuszczam do zło

ż

enia

Przyrzeczenia Harcerskiego druhn

ę

Małgorzat

ę

Jasi

ń

sk

ą

.

Czuwaj!

phm. Adam Nowacki

Dru

ż

ynowy prosi Małgosi

ę

o podej

ś

cie bli

ż

ej ognia, na

ś

rodek kr

ę

gu.

Padaj

ą

słowa:

- Czy chcesz zło

ż

y

ć

Przyrzeczenie Harcerskie?

- Tak, chc

ę

.

- Czy znasz Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie?
- Tak, znam.
- Spo

ś

ród obecnych tu harcerek i harcerzy wybierz sobie dwie osoby b

ę

d

ą

ce

ś

wiadkami - rodzicami

chrzestnymi twojego Przyrzeczenia.

Po chwili zastanowienia:
- Poprosz

ę

druha Jacka i druhn

ę

Krysi

ę

- Prosz

ę

„rodziców chrzestnych", by stan

ę

li tu z nami, za Małgosi

ą

. Druhno Małgorzato. Przyrzeczenie

b

ę

dziesz składa

ć

na ogie

ń

i Krzy

ż

Harcerski, ten Krzy

ż

, który od tej chwili b

ę

dziesz nosi

ć

na mundurze.

Ś

wiadkami twego Przyrzeczenia b

ę

d

ą

Krysia i Jacek, prócz nich my wszyscy i cała przyroda wokół nas.

Podejd

ź

do ognia, wyci

ą

gnij w stron

ę

ognia, w stron

ę

Krzy

ż

a Harcerskiego dwa palce prawej r

ę

ki.

Pada komenda: „Do Przyrzeczenia". Obecni zdejmuj

ą

nakrycia głowy, przyjmuj

ą

postaw

ę

zasadnicz

ą

.

Dru

ż

ynowy mówi tekst Przyrzeczenia, składaj

ą

ca Przyrzeczenie harcerka powtarza. Po zako

ń

czeniu pada

stwierdzenie dru

ż

ynowego:

- Na słowie harcerki polegaj jak na Zawiszy. Jeste

ś

od tej pory harcerk

ą

- pełnoprawnym członkiem Zwi

ą

zku

Harcerstwa Polskiego.

Przyboczny podaje komend

ę

: „Po Przyrzeczeniu. Spocznij." Dru

ż

ynowy przypina Małgosi do kieszeni

munduru Krzy

ż

. Wszyscy

ś

piewaj

ą

„Idziemy w jasn

ą

…". Nast

ę

puj

ą ż

yczenia - najpierw dru

ż

ynowego, potem

ś

wiadków i wszystkich obecnych. Dru

ż

yna na

ż

yczenie bohaterki uroczysto

ś

ci

ś

piewa jej ulubion

ą

piosenk

ę

harcersk

ą

. Znów kilka słów dru

ż

ynowego, ju

ż

na zako

ń

czenie, po czym Małgosia zabiera sobie na pami

ą

tk

ę

w

ę

gielek z ogniska i wszyscy

ż

egnaj

ą

si

ę

w kr

ę

gu.