(Microsoft PowerPoint - 3029_2008_03_strona [tryb zgodno\234ci])

Wykład 3

Kontrola inflacji poprzez

stosowanie kursów stałych

SYSTEM WALUTOWY

CO ZAPEWNIAŁO STABILNOŚĆ CEN?

1870

1870--1914

1914

SYSTEM

WALUTY ZŁOTEJ

ZOBOWIĄZANIE

BANKU CENTRALNEGO DO UTRZYMYWANIA

SZTYWNEGO

SZTYWNEGO KURSU WALUTOWEGO

KURSU WALUTOWEGO

I wojna światowa

I wojna światowa (1914

(1914--1918)

1918) i hiperinflacje początkowych lat 20.

i hiperinflacje początkowych lat 20.

1924

1924--1931

1931

SYSTEM WALUTY

DEWIZOWO

DEWIZOWO--ZŁOTEJ

ZŁOTEJ

ZOBOWIĄZANIE

BANKU CENTRALNEGO DO UTRZYMYWANIA

SZTYWNEGO

KURSU WALUTOWEGO

Wielki Kryzys

Wielki Kryzys (1929

(1929--1933),

1933), załamanie się systemu dewizowo

załamanie się systemu dewizowo--złotego

złotego

1932

1932--1939

1939

PŁYNNE KURSY

GŁÓWNYCH WALUT

CENY NIE BYŁY STABILNE

(DEFLACJA / INFLACJA)

II wojna światowa (1939

II wojna światowa (1939--1945) i brak wymienialności walut w latach 50

1945) i brak wymienialności walut w latach 50

1958

1958--1972

1972

SYSTEM

Z BRETTON WOODS

ZOBOWIĄZANIE

BANKU CENTRALNEGO DO UTRZYMANIA

STAŁEGO

KURSU WALUTOWEGO

Rozpad systemu z Bretton Woods (1972

Rozpad systemu z Bretton Woods (1972--73)

73)

1972

1972--

PŁYNNE KURSY

GŁÓWNYCH WALUT

Lata 70. I 80.:

ZOBOWIĄZANIE

BANKU CENTRALNEGO DO

KONTROL

KONTROLOWANIA

OWANIA PODAŻY PIENIĄDZA

PODAŻY PIENIĄDZA

Od lat 90.:

ZOBOWIĄZANIE

BANKU

BANKU CENTRALNEGO DO

CENTRALNEGO DO

KONTROL

KONTROLOWANIA

OWANIA INFLACJI

INFLACJI

EMS

EMU

Stany Zjednoczone. INFLACJA

-12%

-9%

-6%

-3%

12%

15%

Tempo inflacji

SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ

SWZ

BRETTON WOODS

SYSTEM

WALUTY

ZŁOTEJ

Stany Zjednoczone. CENY (1872-1914)

-6%

-3%

1872

1884

1889

1893

1898

1904

1909

1914

Tempo inflacji

Indeks cen

40 lat

Czy w systemie waluty złotej

mogły występować trwałe

oczekiwania inflacyjne

i efekty II rundy?

Bank emisyjny

Zmiana

rezerw

kruszcowych

Zmiana

płynnych

rezerw

banków

komercyjnych

•• Banki centralne nie wywierały

Banki centralne nie wywierały
aktywnego wpływu na podaż

aktywnego wpływu na podaż
pieniądza

pieniądza

Jeśli inflacja pozostawała na niskim,

Jeśli inflacja pozostawała na niskim,
stabilnym poziomie, to znaczy, że

stabilnym poziomie, to znaczy, że
utrzymywała się międzynarodowa

utrzymywała się międzynarodowa
równowaga płatnicza.

równowaga płatnicza.
Co ją utrzymywało?

Co ją utrzymywało?

•• automatyzm waluty złotej

automatyzm waluty złotej

•• przepływy kapitału z krajów

przepływy kapitału z krajów
nadwyżkowych do deficytowych

nadwyżkowych do deficytowych

Dlaczego w systemie waluty

Dlaczego w systemie waluty
złotej przepływy kapitałowe z

złotej przepływy kapitałowe z
łatwością finansowały duże

łatwością finansowały duże
deficyty handlowe?

deficyty handlowe?

Brak ryzyka kursowego

W roku 1907

40%

oszczędności Wielkiej Brytanii

zostało ulokowane za granicą

Dlaczego w strefie euro

Dlaczego w strefie euro
przepływy kapitałowe

przepływy kapitałowe
finansują duże deficyty

finansują duże deficyty
handlowe?

handlowe?

Brak ryzyka kursowego

W roku 2005

60%

oszczędności Niemiec zostało

ulokowane za granicą

Co umożliwiło długookresową

stabilność cen w skali globalnej ?

Co powodowało, że podaż

pieniądza rosła w tendencji w

tempie zbliżonym do

długookresowego tempa wzrostu

w gospodarce światowej?

•• szczęśliwy zbieg okoliczności;

szczęśliwy zbieg okoliczności;

•• wydobycie złota rosło w tempie podobnym

wydobycie złota rosło w tempie podobnym
jak długookresowa stopa wzrostu

jak długookresowa stopa wzrostu
gospodarki światowej (Gustav Cassel, 1936)

gospodarki światowej (Gustav Cassel, 1936)

•• jakkolwiek pewną rolę odgrywał mechanizm

jakkolwiek pewną rolę odgrywał mechanizm
samoregulacji wynikający stąd, że wzrost

samoregulacji wynikający stąd, że wzrost
(spadek) inflacji powodował spadek (wzrost)

(spadek) inflacji powodował spadek (wzrost)
realnej ceny złota, co wpływało na wielkość

realnej ceny złota, co wpływało na wielkość
jego wydobycia

jego wydobycia

Jakie korzyści przyniósł

gospodarce światowej system

waluty złotej?

•• stabilność siły nabywczej walut

stabilność siły nabywczej walut

•• rozwój handlu międzynarodowego

rozwój handlu międzynarodowego

•• swobodę przepływów kapitałowych

swobodę przepływów kapitałowych

Relacja salda obrotów bieżacych do PKB

1890-1913 1919-1926 1927-1931 1932-1939 1947-1959 1960-1973 1974-1989 1989-1996

Wielka Brytania

Francja

Kanada

Argentyna

SYSTEM

WALUTY

DEWIZOWO

DEWIZOWO--

ZŁOTEJ

Po I wojnie światowej

•• wzrósł poziom cen

wzrósł poziom cen

•• spadło wydobycie złota

spadło wydobycie złota

•• większość rezerw złota była

większość rezerw złota była
skoncentrowana w Stanach

skoncentrowana w Stanach
Zjednoczonych

Zjednoczonych

WPŁYW I WOJNY ŚWIATOWEJ NA INFLACJĘ (1913=100)

100

200

300

400

500

1914

1915

1916

1917

1918

1919

1920

Stany Zjednoczone

Wielka Brytania

Francja

Szwecja

100

200

300

400

500

1915

1916

1917

1918

1919

1920

1921

1922

Wydobycie złota (mln. USD)

Jakie czynniki zapewniły

równowagę płatniczą

w latach 1924

w latach 1924--1929,

1929,

umożliwiając odbudowę

systemu waluty złotej?

•• utworzenie systemu waluty dewizowo

utworzenie systemu waluty dewizowo--
złotej

złotej

•• eksport kapitału ze Stanów

eksport kapitału ze Stanów
Zjednoczonych

Zjednoczonych

System waluty dewizowo

System waluty dewizowo--złotej był nadal nazywany

złotej był nadal nazywany

systemem waluty złotej. Było to uzasadnione,

ponieważ jego funkcjonowaniu nadal towarzyszyła

ponieważ jego funkcjonowaniu nadal towarzyszyła
stabilność cen i wzrost gospodarczy

stabilność cen i wzrost gospodarczy

1929

Boom w gospodarce

amerykańskiej

i na Wall Street

Silna spekulacja

na wzrost

cen akcji

Załamanie

cen akcji

Bankructwa

przedsiębiorstw

i banków

Deflacja i kryzys

w gospodarce

amerykańskiej

Ustaje eksport

kapitału

Załamanie systemu

waluty złotej

Zbyt

restrykcyjna

polityka

Fedu

w latach

20.

Produkcja przemysłowa w czasie Wielkiego Kryzysu (1929=100)

50%

100%

1930

1931

1932

1933

1934

Stany Zjednoczone

Wielka Brytania

Niemcy

Francja

Jak poszczególne kraje

broniły się przed

pogłębianiem się recesji ?

•• konkurencyjne dewaluacje i stosowanie

konkurencyjne dewaluacje i stosowanie
ograniczeń w wymienialności walut

ograniczeń w wymienialności walut

•• stosowanie barier celnych

stosowanie barier celnych

•• polityka wydatków budżetowych

polityka wydatków budżetowych

Koszt dezintegracji rynku światowego

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1929

1930

1931

1932

1933

1934

1935

Produkcja

Handel światowy

SYSTEM

BRETTON

WOODS

Co chciano przywrócić ?

Co chciano ponownie przywrócić?

•• stabilność siły nabywczej walut

stabilność siły nabywczej walut

•• swobodę handlu i przepływów

swobodę handlu i przepływów
kapitałowych (odbudowa rynku

kapitałowych (odbudowa rynku
globalnego)

globalnego)

Relacja salda obrotów bieżących do PKB

1890-

1913

1919-

1926

1927-

1931

1932-

1939

1947-

1959

1960-

1973

1974-

1989

1989-

1996

Wielka Brytania

Francja

Kanada

Argentyna

Relacja obrotów handlu zagranicznego do PKB

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Stany

Zjednoczone

Wielka Brytania

Niemcy

Francja

1870

1910

1950

1995

ROZPAD

SYSTEMU

BRETTON

WOODS

W co wierzyły banki centralne

w latach 50. i 60. ?

W latach 50. i 60. decydującą wagę przykładano do

zapewnienia pełnego zatrudnienia

. .

Jaki czynnik powstrzymywał inflację ?

Inflacja w latach 1960-2000

-5%

10%

15%

20%

25%

1960

1970

1980

1990

2000

Stany Zjednoczone

Japonia

Francja

Niemcy

Wielka Brytania

Konieczność utrzymywania

Konieczność utrzymywania
stałego kursu walutowego

stałego kursu walutowego

Dlaczego w systemie z Bretton Woods

Dlaczego w systemie z Bretton Woods
banki centralne mogły podnosić stopy

banki centralne mogły podnosić stopy
procentowe, mimo że był to system

procentowe, mimo że był to system
kursów stałych?

kursów stałych?

Kryzysy walutowe: konsekwencja narastania

nierównowagi płatniczej

-20%

-15%

-10%

-5%

10%

15%

1966M1 1966M7 1967M1 1967M7 1968M1 1968M7 1969M1 1969M7

kurs funta

LIBOR

Co było przyczyną napięć w

funkcjonowaniu systemu z

Bretton Woods?

•• utrzymujące się różnice w tempie inflacji

utrzymujące się różnice w tempie inflacji
w różnych krajach,

w różnych krajach,

•• i będące tego efektem chroniczne

i będące tego efektem chroniczne
nierównowagi w bilansach handlowych

nierównowagi w bilansach handlowych

Różnica pomiędzy stopą inflacji

w USA i Niemczech

-3%

-2%

-1%

1960Q1

1962Q1

1964Q1

1966Q1

1968Q1

1970Q1

Dlaczego tempo wzrostu wydajności w

Dlaczego tempo wzrostu wydajności w
Europie Zachodniej było wyższe

Europie Zachodniej było wyższe
niż w Stanach Zjednoczonych?

niż w Stanach Zjednoczonych?

•• Europe emerged from World War II with a level

Europe emerged from World War II with a level
per capita GDP that was less than half of the

per capita GDP that was less than half of the
United States: 42 percent.

United States: 42 percent.

•• By end of the 1980s, Europe’s GDP per capita

By end of the 1980s, Europe’s GDP per capita
was 80 percent of the US level. Since then

was 80 percent of the US level. Since then
convergence has stopped.

convergence has stopped.

•• As a matter of fact in the last twenty years

As a matter of fact in the last twenty years
Europe has lost ground: GDP per capita is about

Europe has lost ground: GDP per capita is about
70 percent of the US level.

70 percent of the US level.

Alberto Alesina, Francesco Giavazzi,

Alberto Alesina, Francesco Giavazzi, The Future of Europe: Reform

The Future of Europe: Reform

or Decline

or Decline, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London

, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London 2006, s. 4

2006, s. 4--55

Jakie inne czynniki powodowały, że

Jakie inne czynniki powodowały, że
inflacja w Europie była niska pomimo

inflacja w Europie była niska pomimo
wysokiego tempa wzrostu?

wysokiego tempa wzrostu?

•• During the long boom of the 1950s

During the long boom of the 1950s
and 1960s agricultural employment

and 1960s agricultural employment
fell from 25% of total employment in

fell from 25% of total employment in
OECD countries in 1950 to 9% in

OECD countries in 1950 to 9% in
Europe.

Europe.

Andrew Glyn

Andrew Glyn, , Capitalism Unleashed. Finance Globalization

Capitalism Unleashed. Finance Globalization

and Welfare

and Welfare, , Oxford University Press

Oxford University Press, , 2006 London

2006 London, s, 4

, s, 4

Zapasy złota (w mln. uncji)

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1950

1955

1960

1965

1970

Stany Zjednoczone
Pozostałe kraje

Po rozpadzie systemu w Bretton Woods wahania kursów

okazały się znacznie większe niż wcześniej przypuszczano

-15%

-10%

-5%

10%

15%

20%

1961Q1 1965Q1 1969Q1 1973Q1 1977Q1 1981Q1 1985Q1 1989Q1 1993Q1 1997Q1

DEM/USD

Kurs franka do dolara

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

10%

20%

30%

1961

1966

1971

1976

1981

1986

1991

1996