Operator_urzadzen_przemyslu_ceramicznego_813[01].Z2.06

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Zasady suszenia wyrobów ceramicznych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Klasyfikacja suszarń ceramicznych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Suszenie wyrobów w suszarniach o róŜnej konstrukcji

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Kontrola suszenia i wady wyrobów wynikające z niewłaściwego prowadzenia

procesu suszenia

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej przy

suszeniu wyrobów ceramicznych

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zjawiskach zachodzących

w procesie suszenia półfabrykatów, technologicznych zasadach suszenia oraz sposobie
eksploatacji suszarń ceramicznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, które określają, jakie umiejętności powinieneś posiadać przed
przystąpieniem do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z tym
poradnikiem,

−

materiał nauczania – czyli wiadomości dotyczące zasad suszenia półfabrykatów
ceramicznych oraz obsługi typowych suszarń ceramicznych,

−

zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić czy opanowałeś podane treści
w poszczególnych punktach materiału nauczania,

−

wiczenia, które umoŜliwią Ci nabycie umiejętności praktycznych przy wykonywaniu

czynności związanych z obsługą suszarń ceramicznych,

−

sprawdzian postępów, który pomoŜe Ci określić, czy opanowałeś materiał nauczania,
odpowiadając na pytania tak lub nie,

−

sprawdzian osiągnięć,

−

wykaz literatury z której moŜesz korzystać podczas nauki.
W materiale nauczania omówione zostały zagadnienia dotyczące:

−

celowości procesu suszenia półfabrykatów,

−

zmian zachodzących w suszonych półfabrykatach,

−

technologicznych zasad procesu suszenia,

−

powstawania wad wynikających z niewłaściwego prowadzenia procesu suszenia,

−

klasyfikacji i eksploatacji suszarń ceramicznych oraz kontroli procesu suszenia.
JeŜeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Po wykonaniu wszystkich ćwiczeń i po poznaniu przez Ciebie wszystkich części

materiału  nauczania,  spróbuj  zaliczyć  sprawdzian  poziomu  Twoich  wiadomości
i umiejętności  rozwiązując  test  „Sprawdzian  postępów”,  zamieszczony  po  ćwiczeniach.
W tym celu przeczytaj pytania i odpowiedz na nie Tak lub Nie. Odpowiedzi Nie wskazują na
luki  w  Twojej  wiedzy.  Oznacza  to  takŜe  powrót  do  treści,  które  nie  są  dostatecznie
opanowane.

Poznanie przez Ciebie wszystkich wiadomości o wypalaniu wyrobów ceramicznych

będzie stanowiło dla nauczyciela podstawę do przeprowadzenia sprawdzianu poziomu
przyswojonych wiadomości w postaci testu zawierającego róŜnego rodzaju zadania.
W rozdziale 5 tego poradnika zamieszczono „Sprawdzian osiągnięć” zawierający:

−

instrukcję, w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

−

zestaw zadań testowych,

−

przykładową kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

813[01].Z2.01

Stosowanie podstawowych pojęć

z zakresu chemii ceramicznej

813[01].Z2.03

Formowanie wyrobów

z mas plastycznych

813[01].Z2.02

Przygotowywanie surowców

i mas ceramicznych

813[01].Z2.04

Formowanie wyrobów

z mas sypkich

813[01].Z2.08

Zdobienie i szkliwienie wyrobów

ceramicznych

813[01].Z2.06

Suszenie wyrobów ceramicznych

813[01].Z2.07

Wypalanie wyrobów ceramicznych

813[01].Z2.05

Formowanie wyrobów z mas

lejnych

813[01].Z2

Technologia produkcji wyrobów

ceramicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

stosować jednostki układu SI,

−

charakteryzować przemiany fazowe,

−

korzystać z podstawowych praw fizyki, takich jak prawo Daltona i Joule'a,

−

rozróŜniać laminarny i burzliwy przepływ płynów,

−

charakteryzować wentylatory osiowe i promieniowe,

−

określać parametry wentylatorów,

−

określać wilgotność względną i bezwzględną materiałów,

−

określać rodzaje wody w surowcach i masach ceramicznych.

−

określać podstawowe właściwości gazów,

−

charakteryzować zjawisko rozszerzalności ciał stałych i cieczy,

−

określać przyczyny i sposoby przepływu ciepła,

−

określać kolejność operacji jednostkowych przemysłu ceramicznego,

−

czytać rysunek techniczny,

−

czytać schematy technologiczne,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować proces suszenia półfabrykatów,

−

scharakteryzować etapy suszenia,

−

wyjaśnić zjawiska fizyczne zachodzące w procesie suszenia,

−

sklasyfikować suszarnie,

−

scharakteryzować budowę i zasadę działania suszarni,

−

scharakteryzować urządzenia suszarni,

−

wysuszyć półfabrykaty zgodnie z instrukcją produkcyjną,

−

odczytać parametry suszenia,

−

przeprowadzić regulację parametrów suszenia zgodnie z instrukcją produkcyjną,

−

wykonać podstawowe badania kontrolne procesu suszenia,

−

określić błędy suszenia,

−

rozpoznać wady półfabrykatów wynikające z nieprawidłowości procesu suszenia,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska w trakcie przeprowadzania procesu suszenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady suszenia wyrobów ceramicznych

4.1.1. Materiał nauczania

Cel suszenia półfabrykatów ceramicznych

Celem procesu suszenia półfabrykatów ceramicznych jest usunięcie pewnej ilości wody

i utrwalenie  ich  kształtu  na  tyle,  aby  stało  się  moŜliwe  przeprowadzenie  dalszych
koniecznych operacji technologicznych. ŚwieŜo uformowane półfabrykaty mają bardzo małą
wytrzymałość  na  ściskanie  i  nie  nadają  się  do  transportu,  i  załadowania  do  pieców
ceramicznych. W zaleŜności od wilgotności masy z jakiej zostały uformowane są za miękkie
lub  zbyt  kruche,  aby  moŜna  było  je  ustawiać  w  stosy.  Wysuszenie  powoduje  kilkakrotne
zwiększenie  wytrzymałości  półfabrykatów,  dzięki  czemu  stają  się  one  bardziej  odporne  na
obicia  naroŜy  i  krawędzi  oraz  na  pękanie  w  czasie  transportu  i  układania.  Odprowadzenie
wody  z  półfabrykatów  powinno  odbywać  się  powoli,  w  warunkach  trudnych  do  uzyskania
w piecu  ceramicznym.  Wprowadzenie  do  pieca  wilgotnych  półfabrykatów,  spowodowałoby
ich  zniszczenie  wskutek  zbyt  gwałtownej  przemiany  wody  w  parę.  Tak  więc,  ze  względów
technologicznych  procesy  suszenia  i  wypalania  wyrobów  realizowane  są  w  osobnych
urządzeniach.

Prowadząc proces suszenia nie moŜna dopuści do przesuszenia półfabrykatów, poniewaŜ

stają  się  kruche  i  nieodporne  na  uszkodzenia.  Ponadto  materiały  wysuszone  poniŜej
wilgotności  równowagowej,  charakterystycznej  dla  parametrów  powietrza  na  hali  chłoną
wilgoć  z  otoczenia.  Zbyt  dokładne  suszenie  moŜe  więc  powodować  niepotrzebne  straty
energii.  Wyjątkiem  jest  sytuacja,  gdy  wyroby  bezpośrednio  z  suszarni  trafiają  do  pieca
tunelowego.

Wilgotności końcowe, do których suszy się w praktyce niektóre wyroby ceramiczne

przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1. Wilgotności końcowe wybranych wyrobów ceramicznych

Rodzaj wyrobów ceramicznych

Wilgotność końcowa liczona względem materiału

suchego

Magnezytowe

0,1÷0,3 %

Krzemionkowe

0,4÷0,5 %

Porcelanowe

2÷4 %

Fajansowe

3÷6 %

Ceglarskie

5÷8 %

Szamotowe

4÷10 %

Charakterystyka czynnika suszącego

W trakcie suszenia wyrobów ceramicznych zachodzi proces zamiany fazy ciekłej wody

w fazę  gazową,  kosztem  doprowadzonej  energii  cieplnej.  Ciepło  jest  oddawane  suszonemu
materiałowi  przez  czynnik  suszący,  który  przepływając  stale  przez  suszarnię  odprowadza
z niej  parę  wodną  wydzieloną  ze  wsadu.  W  niektórych  przypadkach  do  celów  specjalnych
stosuje się suszenie przy zastosowaniu promieniowania podczerwonego, wydzielanego przez
nagrzane

ciała

zwane

promiennikami.

zakładach

produkujących

porcelanę

elektrotechniczną stosowane jest suszenie rezystancyjne, oparte na prawie Joule'a.

W większości procesów technologicznych produkcji wyrobów ceramicznych, suszenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prowadzone  jest  z  wykorzystaniem  czynnika  suszącego.  MoŜe  nim  być  powietrze,  spaliny,
mieszanina  powietrza  i  spalin  oraz  para  przegrzana.  Taki  sposób  suszenia  półfabrykatów
pozwala  na  odzyskiwanie  ciepła  zakumulowanego  w  spalinach  odprowadzanych  z  pieca
ceramicznego.  Gorące  spaliny  w  pośrednich  wymiennikach  ciepła  podgrzewają  powietrze
kierowane  do  suszarń  jako  czynnik  suszący.  Zasada  działania  tych  wymienników  zostanie
omówiona  w  trakcie  realizacji  jednostki  modułowej  dotyczącej  wypalania  wyrobów.
Bezpośrednio  spaliny  są  rzadko  stosowane  jako  czynnik  suszący,  ze  względu  na  ich
właściwości korozyjne i wysoką temperaturę.

Suszenie moŜe być realizowane tylko wtedy, gdy ciśnienie cząstkowe pary wodnej

w czynniku suszącym jest niŜsze od ciśnienia cząstkowego pary wodnej na powierzchni
suszonego materiału. MoŜliwy jest wówczas proces przechodzenia pary wodnej z suszonych
półfabrykatów do otaczającego je czynnika. Szybkość suszenia jest wprost proporcjonalna do
róŜnicy obu ciśnień cząstkowych.

Istotnymi parametrami powietrza suszącego są takŜe: temperatura, wilgotność, zawartość

wilgoci oraz entalpia.

Wilgotność bezwzględna (absolutna) jest to liczba wyraŜająca masę pary wodnej

zawartej w 1 m

powietrza wilgotnego i podaje się ją w kg/m

lub g/m

Stosunek wilgotności bezwzględnej czynnika do wilgotności bezwzględnej w stanie

nasycenia nazywa się wilgotnością względną φ i wyraŜa w procentach lub w postaci ułamka,
którego wartość zawiera się w granicach 0÷1. Dla powietrza nasyconego parą wodną
φ

'=100% lub φ=1. Wilgotność bezwzględną powietrza nasyconego w zaleŜności od jego

temperatury moŜna odczytać z tablic.

W obliczeniach suszarniczych technolodzy posługują się zawartością wilgoci X,

wyraŜającą stosunek masy pary zawartej w powietrzu do masy powietrza suchego. Parametr
ten podaję się w kg H

O/kg suchego powietrza.

Entalpię I, czyli zawartość cieplną powietrza wilgotnego odnosi się nie do 1kg czynnika,

lecz do sumy 1kg powietrza suchego i X kg wilgoci przypadającej na 1 kg powietrza suchego.
Wielkość tą podaje się w kJ/kg powietrza suchego.

Posługiwanie się wzorami przedstawiającymi zaleŜności między parametrami powietrza

suszącego  jest  uciąŜliwe  i  dlatego  w  praktyce  suszarniczej  inŜynierowie  posługują  się
wykresami,  opracowanymi  przez  profesorów  Ramzina  i  Molliera.  Wykresy  wykonane
w układzie  I-X  pozwalają  w  łatwy  sposób,  przy  znajomości  dwu  z  pięciu  parametrów:
ciśnienie  cząstkowe  pary  wodnej  p

, zawartość wilgoci X, temperatura t, entalpia I oraz

wilgotność względna φ, odczytać brakujące dane.

Zjawiska zachodzące w procesie suszenia

Proces suszenia, czyli odprowadzania z wyrobów wody fizycznie związanej, składa się

z dwóch zjawisk:
–

dyfuzji wewnętrznej polegającej na przemieszczaniu się wody z wnętrza wyrobu na jego
powierzchnię,

–

dyfuzji zewnętrznej polegającej na przemieszczaniu się wody z powierzchni wyrobu do
czynnika suszącego.
Wodę

związaną

fizycznie

materiałach

ceramicznych

stanowi:

woda

międzycząsteczkowa, woda tworząca otoczkę dookoła cząstek gliny oraz woda wypełniająca
włoskowate  kanaliki,  które  przenikają  cząsteczki  gliny.  Siłą  napędową  procesu  suszenia  jest
gradient  wilgotności.  Woda  przemieszcza  się  z  miejsc  o  wilgotności  wyŜszej  do  miejsc
o wilgotności  niŜszej.  Szybkość  dyfuzji  wewnętrznej  zaleŜy  od  właściwości  masy,  z  której
uformowano wyrób, temperatury oraz od lepkości wody. Szybkość dyfuzji zewnętrznej, czyli
parowania  wody  z  powierzchni  wyrobu  zaleŜy  od  temperatury,  wilgotności  oraz  szybkości
przepływu  czynnika  suszącego.  Warunkiem  zachowania  kształtu  suszonych  wyrobów  jest

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wyrównanie tempa obu dyfuzji.

W trakcie odprowadzania wody z materiałów ceramicznych następuje skurczliwość

masy,  będąca  wynikiem  zbliŜania  się  do  siebie  ziaren  surowców.  Największa  skurczliwość
występuje  w  początkowym  okresie  suszenia,  gdy  odparowuje  woda  międzycząsteczkowa.
W drugim  okresie,  kiedy  odprowadzana  jest  woda  tworząca  otoczkę  wodną  masa  kurczy  się
mniej.  Po  osiągnięciu  wilgotności  krytycznej  charakterystycznej  dla  danego  rodzaju  masy
skurczliwość  nie  występuje.  Następuje  tylko  odprowadzanie  wody  z  przestrzeni
międzyziarnowych,  tworzą  się  wolne  przestrzenie  zwane  porami.  Skurczliwość  liniowa
wyrobów  ceramicznych  zwykle  nie  jest  jednakowa  we  wszystkich  kierunkach.  Jest  to
wynikiem

nierównomiernego

zagęszczania

wyrobów

kierunku

równoległym

i prostopadłym do działania siły formującej. Skurczliwość suszenia mas ceramicznych jest
oznaczana w laboratoriach zakładowych i wyraŜana w procentach. Jest ona tym wyŜsza, im
bardziej wilgotna i plastyczna masa została uŜyta do formowania półfabrykatów.

Znajomość skurczliwości suszenia i wypalania jest waŜna przy projektowaniu form

metalowych lub gipsowych, wykorzystywanych do nadawania kształtu wyrobom.

Technologiczne zasady procesu suszenia

Zadaniem technologów jest stworzenie takich warunków suszenia, aby moŜna było

suszyć moŜliwie szybko  z minimalną ilością braków. Wyznaczanie na drodze obliczeniowej
prawidłowych  parametrów  suszenia  jest  uciąŜliwe  i  mało  dokładne.  Najczęściej  sposób
suszenia dla kaŜdego rodzaju wyrobów ustala się doświadczalnie w laboratorium, a później w
skali  półtechnicznej  i  w  warunkach  ruchowych.  Suszenie  wyrobów  prasowanych  metodą
półsuchą  i  suchą  jest  łatwiejsze  niŜ  suszenie  wyrobów  formowanych  z  mas  plastycznych.
Wilgotność  mas  do  prasowania  na  ogół  nie  przekracza  lub  tylko  nieznacznie  przekracza
wilgotność krytyczną i prawdopodobieństwo popękania wyrobów jest małe.

Prawidłowa technika suszenia polega na ogrzewaniu wyrobów w taki sposób, aby nie

spowodować  zbyt  gwałtownego  wysuszenia  powierzchni,  ale  na  równomiernym  ogrzewaniu
ich  w  całej  objętości.  Racjonalne  suszenie  jest  najczęściej  realizowane  dwustopniowo.
Początkowo  dla  ułatwienia  dyfuzji  wewnętrznej  i  spowolnienia  parowania  wody
z powierzchni,  proces  naleŜy  prowadzić  przy  znacznej  wilgotności  względnej  czynnika
suszącego,  dochodzącej  do  80÷90%  i  stosunkowo  wysokiej  jego  temperaturze  pozwalającej
na podgrzanie wyrobów na wskroś. W drugim okresie, gdy nastąpi wyrównanie temperatury
w wyrobach, stopniowo obniŜa się wilgotność czynnika i zwiększa szybkość jego przepływu.
Temperatura  czynnika  suszącego  w  obu  etapach  suszenia  jest  dostosowana  do  rodzaju
wyrobów i typu suszarni. NawilŜenie czynnika w suszarniach o pracy okresowej uzyskuje się
przez mieszanie go z parą wodną lub przez zwiększenie udziału powietrza recyrkulacyjnego
w  stosunku  do  świeŜego  powietrza.  W  suszarniach  tunelowych  przeciwprądowych  wsad  na
pierwszych  pozycjach  wózków,  styka  się  z  silnie  nawilŜonym  czynnikiem  suszącym  parą
wodną, powstającą w wyniku schnięcia półfabrykatów juŜ znajdujących się w suszarni.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.

Jaką rolę w procesie suszenia spełnia powietrze wilgotne?

Czy w trakcie suszenia zmienia się temperatura i wilgotność czynnika suszącego?

Jakie są podstawowe parametry czynnika suszącego?

Co przedstawia i do czego jest wykorzystywany wykres I-X ?

Jakie zjawiska zachodzą w trakcie suszenia wyrobów ceramicznych?

Czym charakteryzują się zjawiska zachodzące w trakcie suszenia wyrobów ceramicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w puste miejsca parametry powietrza wilgotnego, których jednostki i oznaczenia

znajdują się w podanej tabeli.

Parametr powietrza wilgotnego

Oznaczenie na wykresie I-X

Jednostka

kg H

O/kg suchego powietrza

hPa

kJ/kg powietrza suchego

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zawartość tabeli,

ustalić brakujące dane i wpisać je do tabeli,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

arkusze z wykresu I–X.

Ćwiczenie 2

Zapisz w tabeli charakterystykę zjawisk zachodzących w trakcie suszenia półfabrykatów

ceramicznych.

Zjawiska zachodzące w trakcie suszenia

Charakterystyka

Dyfuzja wewnętrzna

Dyfuzja zewnętrzna

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia i zawartość tabeli,

zapisać w tabeli charakterystykę obu zjawisk,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

arkusze ćwiczeniowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

określić cel suszenia półfabrykatów ceramicznych?

określić efekty przesuszenia półfabrykatów ceramicznych?

określić rolę czynnika suszącego?

określić parametry czynnika suszącego?

scharakteryzować zjawiska zachodzące w procesie suszenia?

scharakteryzować poprawną technikę suszenia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Klasyfikacja suszarń ceramicznych

4.2.1. Materiał nauczania

Suszenie półfabrykatów ceramicznych moŜe być prowadzone w suszarniach naturalnych,

półsztucznych i sztucznych.

Suszarnie naturalne zwane sezonowymi są obecnie bardzo rzadko stosowane w starych

cegielniach, a w innych gałęziach przemysłu ceramicznego nie uŜywa się ich. Suszarnie tego
typu  budowane  jako  szopy,  grzybki,  stelaŜe  są  usytuowane  poza  halą  produkcyjną.
Czynnikiem  suszącym  jest  powietrze  atmosferyczne  o  temperaturze  i  wilgotności
uzaleŜnionej od warunków pogodowych. Częściową regulację procesu suszenia uzyskuje się
przez zastosowanie uchylnych dachów, wieloskrzydłowych drzwi oraz Ŝaluzji pozwalających
na  zmianę  przepływu  powietrza.  Mimo  wprowadzenia  nowych  rozwiązań  poprawiających
warunki  suszenia,  takich  jak  zamontowanie  wentylatorów  wymuszających  ruch  powietrza  w
róŜnych  częściach  suszarni,  nie  uzyskuje  się  równomierności  suszenia  w  całej  jej  objętości.
Czas suszenia jest długi i wynosi 8÷13 dni, a sezon pracy trwa 5÷7 miesięcy.

Nieco lepsze efekty uzyskuje się w suszarniach półsztucznych: wielkoprzestrzennych,

nadpiecowych i wokółpiecowych. Pierwsze z nich to hale produkcyjne, gdzie na posadzce lub
stelaŜach  ustawia  się  półfabrykaty  wymagające  powolnego  suszenia  na  przykład  duŜe
kształtki  formowane  plastycznie.  Dawniej  wyroby  ceramiki  budowlanej  i  ogniotrwałej
suszono  często  na  specjalnych  konstrukcjach  z  półkami  rozmieszczonymi  wokół  lub  nad
piecami.  W  ten  sposób  moŜna  wykorzystać  ciepło  odpadowe  wypromieniowywane  przez
piec.  Jednak  i  w  tych  suszarniach  nie  da  się  uzyskać  równomiernego  wysychania
półfabrykatów, a moŜliwość regulowania parametrów suszenia jest ograniczona.

Takie moŜliwości dają jedynie suszarnie sztuczne, w których moŜna suszyć według

załoŜonego  reŜimu  technologicznego.  Pozwalają  one  na  racjonalne  suszenie  dzięki
wykorzystaniu  sztucznych  źródeł  ciepła.  Suszarnie  sztuczne  mogą  pracować  w  sposób
okresowy lub ciągły. Do pierwszej grupy zalicza się suszarnie komorowe, których cykl pracy
składa  się  z  następujących  etapów:  załadowanie  wsadu  do  komory,  suszenie,  wyładowanie
wysuszonych półfabrykatów. Przepływ czynnika suszącego moŜe być naturalny lub sztuczny
wymuszony  układem  wentylatorów  nawiewnych,  wyciągowych  i  cyrkulacyjnych.  Czynnik
suszący  przepływa  przez  komorę  suszarni  poziomo  lub  pionowo:  wstępująco,  zstępująco
i zwrotnie. Dla uzyskania duŜej równomierności suszenia, suszarnie komorowe z przepływem
poziomym,  buduje  się  często  jako  rewersyjne.  Rewersja  polega  na  zmianie  kierunku
przepływu  czynnika  suszącego,  a  częstotliwość  zmian  jest  uzaleŜniona  od  załoŜonego
programu suszenia.

W sposób ciągły pracują suszarnie tunelowe i konwejerowe. Ich załadowywanie

i wyładowywanie odbywa się w sposób ciągły dzięki temu, Ŝe wsad ułoŜony jest na wózkach
lub półkach przenośnika. JeŜeli kierunki przepływu czynnika suszącego i przesuwania się
wsadu są zgodne, to suszarnie nazywamy współprądowymi, a gdy są przeciwne
przeciwprądowymi.

W ceramice specjalnej wykorzystuje się suszarnie, w których półfabrykaty przesuwają się

na taśmie, a źródłem ciepła są promienniki podczerwieni lub prądy wysokiej częstotliwości.

Bardzo dobrą równomierność suszenia półfabrykatów ceramicznych uzyskuje się

wymuszając  cyrkulację  czynnika  suszącego,  w  komorze  lub  tunelu  suszarni.  Suszarnie,
w których  stosuje  się  wymuszony  przepływ  z  moŜliwością  regulowania  ilości  zawróconych
do  obiegu  gazów  wilgotnych,  nazywa  się  recyrkulacyjnymi.  Zmianę  stopnia  recyrkulacji
uzyskuje  się  przez  zmianę  ilości  zawracanego  do  obiegu  czynnika  suszącego  oraz  zmianę
sposobu  przepływu,  którą  określa  wydatek  wentylatora.  W  urządzeniach  suszarniczych,
a takŜe  piecach  ceramicznych  i  urządzeniach  odpylających  stosuje  się  wentylatory

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

promieniowe  i  osiowe  (zostały  omówione  w  trakcie  realizacji  modułu  Z1).  W  praktyce
regulacja  natęŜenia  przepływu  wymuszanego  przez  wentylator  odbywa  się  przez  dławienie
przepływu  w  przewodzie  tłocznym  lub  ssawnym,  przy  uŜyciu  przepustnic  lub  zasuw.
Przepustnica to tarcza stalowa o średnicy równej średnicy wewnętrznej rurociągu, która moŜe
się  w  nim  obracać  wokół  osi  w  ten  sposób,  Ŝe  przy  zmiennym  połoŜeniu  od  0  do  90º
powierzchnia  przekroju  dostępna  dla  przepływu  maleje  od  maksimum  do  zera.  Zasuwa  to
stalowa  blacha  wsuwana  do  przewodu  rurowego  i  zmniejszająca  pole  przekroju  czynnego
rurociągu.  PołoŜenie  obu  elementów  nastawczych  moŜe  być  ustawiane  ręcznie  lub
automatycznie za pomocą siłownika naleŜącego do układu sterowania.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie suszarnie nazywamy naturalnymi?

Jakie suszarnie nazywamy półsztucznymi?

Jak dzielimy suszarnie sztuczne?

Jakie suszarnie sztuczne pracują okresowo?

Jakie suszarnie sztuczne pracują w sposób ciągły?

Jaki moŜe być kierunek przepływu czynnika suszącego w suszarniach komorowych?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zakwalifikuj wymienione suszarnie ceramiczne do właściwej grupy, wpisując „tak” we

właściwej kolumnie tabeli.

Sposób suszenia

Praca

Nazwa suszarni

Naturalny

Półsztuczny

Sztuczny

Okresowa

Ciągła

Wielkoprzestrzenna

Tunelowa

Szopa polowa

Komorowa

Wokółpiecowa

Konwejerowa

Nadpiecowa

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia i zawartość tabeli,

zakwalifikować kaŜdą z wymienionych suszarni do właściwej grupy według sposobu
suszenia,

zakwalifikować kaŜdą z wymienionych suszarni do właściwej grupy według ciągłości
pracy,

zapisać wyniki klasyfikacji w tabeli,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

arkusze z instrukcją do wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 2

Pod kaŜdym rysunkiem, przedstawiającym schematycznie suszarnie komorowe ze

strzałkami wskazującymi sposób przepływu czynnika suszącego, wpisz nazwę jego kierunku.

Rysunek do ćwiczenia 2

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać instrukcję do wykonania ćwiczenia,

przeanalizować rysunki,

wpisać pod rysunkami nazwy kierunków przepływu czynnika suszącego,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

arkusze z rysunkami i instrukcją do wykonania ćwiczenia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować suszenie naturalne wyrobów ceramicznych?

scharakteryzować suszenie półsztuczne wyrobów ceramicznych?

scharakteryzować suszarnie o pracy okresowej?

scharakteryzować suszarnie o pracy ciągłej?

scharakteryzować suszenie rewersyjne?

scharakteryzować suszarnie recyrkulacyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Suszenie wyrobów w suszarniach o róŜnej konstrukcji

4.3.1. Materiał nauczania

Suszenie wyrobów w suszarniach o pracy okresowej

Suszarnie jak większość urządzeń specjalistycznych projektuje się na zamówienie

konkretnego zakładu, produkującego określony asortyment wyrobów ceramicznych.

Istnieje wiele rozwiązań konstrukcyjnych suszarń komorowych, róŜniących się między

innymi wyposaŜeniem wnętrza, pochodzeniem czynnika suszącego oraz jego obiegiem.

Wspólna cechą wszystkich suszarni komorowych jest to, Ŝe posiadają zamknięta

przestrzeń  roboczą,  w  której  załadowane  wyroby  pozostają  w  miejscu  podczas  całego  cyklu
suszenia.  Większość  z  nich  buduje  się  jako  wielokomorowe,  przystosowane  do
zmechanizowanego  załadowywania  i  wyładowywania  wsadu  systemem  Kellera.  KaŜda
komora  ma  swój  odrębny  cykl  suszenia.  Wymiary  pojedynczych  komór  są  podobne  we
wszystkich  branŜach  ceramicznych.  Głównymi  elementami  transportu  Kellera  są:
grzebieniaste wózki półkowe poruszające się po torach, przesuwnice szynowe z obrotnicami
oraz  ramy  załadowcza  i przeładowcza.  Rama  załadowcza  jest  ustawiona  przy  stanowisku
formierskim,  a przeładowcza  przy  stanowisku  ustawiania  wsadu  do  pieca.  Widok  komory
suszarni oraz wózka grzebieniastego przedstawiono na rysunku 1.

Rys. 1. Widok komory suszarni i wózka grzebieniastego [3, s. 78 i 79]

Typowe suszarnie komorowe Kellera z naturalnym przepływem czynnika suszącego,

składają  się  z  kilku  lub  kilkunastu  murowanych  komór,  przez  środek,  których  przebiegają
tory. W ścianach bocznych komór znajdują się wsporniki na półki, a odległość między nimi
jest  uzaleŜniona  od  rozmiarów  suszonego  asortymentu.  Odstęp  pierwszej  dolnej  półki  od
główki  szyny  wynosi  około  30  cm.  Surówka  wychodząca  z  urządzenia  formującego  jest
układana  na  ramkach  ramy  załadowczej,  które  przewozi  się  do  komory  suszarni  wózkiem
grzebieniastym.  Po  doprowadzeniu  wózka  do  końca  komory  opuszcza  się  grzebień  i  ramki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

osiadają na wspornikach. TuŜ obok umieszcza się następne komplety ramek, aŜ cała komora
zostanie zapełniona. Po cyklu suszenia wprowadza się wózek z opuszczonymi grzebieniem,
a gdy widły trafią pod ramki podnosi się je i wycofuje wózek. Czynność tę powtarza się aŜ do
opróŜnienia komory. Zazwyczaj rozładunek odbywa się z przeciwnej strony komory niŜ
załadunek.

W czasie suszenia komory ogrzewane są grzejnikami parowymi lub z gorącą wodą.

Powietrze  dopływa  otworami  z  kanału  pod  posadzką  komory,  a  następnie  ogrzane
grzejnikami  unosi  się  i  otworami  w  suficie  dostaje  się  do  kanału  odpływowego,  a  stąd
dymnikiem na zewnątrz. Do regulacji przepływu powietrza stosuje się zasuwy manipulacyjne,
a  temperaturę  reguluje  się  zaworami  grzejników.  Nierównomierne  suszenie  wsadu  i  długi
cykl  suszenia,  trwający  w  przypadku  cegły  3÷7  dni  powodują,  Ŝe  suszarnie  Kellera
z przepływem  naturalnym  są  wypierane  przez  nowsze  rozwiązania.  Przy  zachowaniu
tradycyjnego  układu  komór,  wprowadza  się  wymuszony  przepływ  czynnika  suszącego,
intensyfikujący suszenie oraz ułatwiający regulowanie jego parametrów.

Przykładem suszarni recyrkulacyjnej jest suszarnia z poziomym przepływem czynnika

suszącego przedstawiona na rysunku 2.

Rys. 2. Suszarnia komorowa z poziomym przepływem czynnika suszącego: 1 – wlot

powietrza, 2 – wentylator, 3 – nagrzewnica, 4 i 5 – zastawy kierujące kierownice),
6 – wlot wilgotnego powietrza, 7 – drzwi [3, s. 97]

Powietrze przez otwór 1 z regulowanymi zastawkami dopływa do przedsionka, skąd

wentylatorem  2  wtłaczane  jest  przez  zespół  grzejników  do  komory  z  ustawionym  wsadem.
Podział  strumienia  powietrza  jest  realizowany  przez  odpowiednie  ustawienie  blaszanych
zastaw kierujących 4. Po przepłynięciu między wsadem część powietrza wydzielona zastawą
5 wraca  do  wentylatora,  a  część  jest  odprowadzana  otworem  6  na  zewnątrz.  Manewrując
odpowiednimi  kierownicami  oraz  regulując  temperaturę  grzejników  moŜna  wpływać
w szerokim zakresie na warunki suszenia.

Rewersję czynnika suszącego zastosowano w suszarni przedstawionej na rysunku 3. Jej

cykl  pracy  podzielono  na  dwa  obiegi  czynnika  suszącego  prawy  i  lewy.  Podczas  przepływu
w prawo powietrze pobrane z kanału świeŜego powietrza 4 jest zasysane przez wentylator 2.
Po  przejściu  przez  nagrzewnicę  wodną  3  oraz  układ  kierownic  7  rozdzielających  go  na
równomierne  strugi,  tłoczone  jest  do  komory  wsadowej  1.  Następnie  po  przepłynięciu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

poziomo  pomiędzy  suszonymi  półfabrykatami  czynnik  suszący  zostaje  odprowadzony  do
kanału obiegowego 5 lub kanału odlotowego 6 w zaleŜności od okresu suszenia. Po upływie
określonego  czasu  wynoszącego  zazwyczaj  kilkanaście  lub  kilkadziesiąt  minut  wentylator
zostaje  zatrzymany  i  po  krótkiej  przerwie  następuje  przepływ  powietrza  w  przeciwnym
kierunku. Zasada obiegu lewego jest analogiczna jak prawego.

Rys. 3. Suszarnia komorowa rewersyjna: 1 – komora, 2 – wentylator

rewersyjny, 3 – nagrzewnica, 4 – kanał świeŜego powietrza,
5 – kanał obiegowy, 6 – kanały odlotowe, 7 – kierownice
[3, s. 101]

Suszenie wyrobów w suszarniach o działaniu ciągłym

Suszarnie tunelowe mają duŜą wydajność i stosunkowo małe zuŜycie ciepła. Konstrukcja

suszarni musi jednak odpowiadać wymaganiom procesu suszenia wyrobów jednego
asortymentu, gdyŜ trudno jest w nich uzyskać szybką zmianę programu suszenia.

Zazwyczaj ze względów ekonomicznych buduje się nie jeden, lecz kilka tuneli

równoległych do siebie i oddzielonych wspólnymi ścianami. Czasami suszarnia tunelowa jest
ustawiona na przedłuŜeniu osi pieca tunelowego. Suszarnie tego typu niewiele odróŜniają się
swą konstrukcją od pieca, lecz mają mniejszą długość. Wsad przesuwa się stopniowo wzdłuŜ
tunelu  na  wózkach  piecowych,  a  nie  suszarniczych  jak  w  suszarniach  nie  współpracujących
bezpośrednio  z  piecami.  Wózki  suszarnicze  nie  mają  wymurówki  ogniotrwałej,  tylko
metalową  konstrukcję  zabezpieczoną  przed  korozją.  Transport  wózków  na  hali,  między
torami równoległymi odbywa się za pomocą przesuwnicy.

Najbardziej celowy i technologicznie uzasadniony jest przeciwprądowy ruch wózków

z uformowanymi półfabrykatami i czynnika suszącego. Schemat pokazujący zasadę działania
takiej suszarni przedstawiono na rysunku 4.

Rys. 4. Schemat prostej suszarni tunelowej przeciwprądowej [3, s. 104]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wózki wypełniają całą długość kilkudziesięciometrowego tunelu i przy wprowadzaniu za

pomocą  zapychacza  nowego  wózka,  cały  zestaw  przesuwa  się  o  jedną  pozycję.  Wpływające
do  suszarni  gorące  powietrze  napotyka  juŜ  niemal  suche  wyroby,  dzięki  czemu  nie  są  one
naraŜone na deformację lub popękanie. Przepływając przez tunel ze stałą prędkością, czynnik
suszący  stopniowo  ochładza  się  i  nawilŜa,  a  więc  jego  zdolność  wchłaniania  wilgoci  spada.
Nowy  wózek  po  zapchaniu  do  tunelu  spotyka  się  z  ostudzonym  juŜ  powietrzem  o  znacznej
wilgotności i następuje tylko podgrzanie ustawionego na nim wsadu, prawie bez utraty wody.
W  miarę  przesuwania  się  przez  tunel,  wskutek  stykania  się  z  czynnikiem  o  coraz  wyŜszej
temperaturze następuje wzrost ilości wody odprowadzanej z półfabrykatów.

W suszarniach tunelowych występuje rozwarstwienie strumienia czynnika suszącego, co

moŜe wywołać zakłócenia w równomiernym suszeniu na wysokości ustawki. Półfabrykaty na
górnych  półkach  wózka  będą  suszone  intensywniej  niŜ  na  dolnych.  Aby  temu  zapobiec
w niektórych  suszarniach  tunelowych  stosuje  się  recyrkulację  czynnika  suszącego.  Jej
zadaniem jest wprowadzenie strumienia powietrza w ruch burzliwy, w celu niedopuszczenia
do  rozwarstwień  poziomych  oraz  umoŜliwia  regulację  wilgotności  w  pierwszym  okresie
suszenia. W innych rozwiązaniach na wózkach umieszcza się przegrody, na przemian u góry
i u  dołu  tak,  aby  czynnik  suszący  musiał  przepływać  wzdłuŜ  linii  falistej.  Dobrą
równomierność  suszenia  uzyskuje  się  równieŜ  stosując  strefowe  suszenie  z  wentylatorami
cyrkulacyjnymi.  Przykładowe  rozwiązania  konstrukcyjne  przeciwprądowych  suszarń
tunelowych,  pozwalających  na  zmniejszanie  róŜnicy  temperatur  czynnika  suszącego
w przekroju  poprzecznym  przedstawiono  na  rysunkach  5  i  6.  Strefowe  podgrzewanie
czynnika suszącego stosowane jest równieŜ w suszarniach współprądowych, przeznaczonych
do specjalnych programów suszenia.

Rys. 5. Suszarnia tunelowa przeciwprądowa z recyrkulacją czynnika suszącego:

1 – wentylator recyrkulacyjny, 2 – wentylator odciągowy, 3 – kanał doprowadzający
gorące powietrze, 4 – kanał zimnego powietrza, 5 – kanał obiegowy, 6 – komora
mieszania, 7 – zasuwa, 8 – regulator [3, s. 107]

Suszarnia ta składa się z zespołu równolegle połączonych tuneli (na rysunku widoczny

tylko jeden), zasilanych wspólnym kanałem 3 doprowadzającym gorące powietrze z pieców.
KaŜdy  tunel  jest  wyposaŜony  w  dwa  wentylatory:  recyrkulacyjny  1  i  wyciągowy
2 odprowadzający wilgotny czynnik suszący na zewnątrz. NiezaleŜnie od tego cały zespół ma
dwa wspólne wentylatory niewidoczne na rysunku. Jeden z nich wtłacza zimne powietrze do
wspólnego  dla  całego  zespołu  kanału  4,  a  drugi  gorące  powietrze  do  kanału  3.  Zimne
powietrze z kanału 4 jest wtłaczane na samym końcu tunelu między ciepły wysuszony wsad
opuszczający  suszarnię,  studzi  go  i  nieznacznie  podgrzane  płynie  w  głąb  tunelu.  Na  trzeciej
pozycji wózków wtłaczane jest gorące powietrze z komory 6. Powietrze to wraz z powietrzem
z kanału 4 przepływa między wsadem, oddaje półfabrykatom ciepło, ulega nawilŜeniu i przy
końcu tunelu częściowo jest odciągane przez wentylator wyciągowy 2, a częściowo zasysane
wentylatorem  recyrkulacyjnym  1.  Zawracany  czynnik  suszący  przez  kanał  5,  dopływa  do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

komory 6, gdzie miesza sie z gorącym powietrzem z kanału 3. Ilość gorącego powietrza
regulowana jest automatycznie sterowaną przez regulator 8 zasuwą 7. Termometryczny
czujnik regulatora jest umieszczony w kanale 3.

Rys. 6.

Suszarnia tunelowa przeciwprądowa ze strefowym podgrzewaniem powietrza:1 – zastawki na
wózkach, 2 – wentylator, 3 – nagrzewnice parowa,4 – kanały przelotowe, 5 – komory
wentylatorów, 6 – otwory w stropie suszarni [1, s. 243]

Suszarnia ta jest przeznaczona do suszenia kamionkowych rur kanalizacyjnych, które

ustawia się na wózkach z aŜurowymi podestami. Wózki na jednym końcu posiadają zastawki,
uniemoŜliwiające  poziomy  przepływ  czynnika  suszącego  (  do  wysokości  wierzchołka  rur).
Suszarnia  jest  podzielona  na  strefy,  z  których  kaŜda  ma  własny  wentylator  2  i  nagrzewnicę
parową do podgrzewania czynnika suszącego. W ściankach dolnej części tunelu znajdują się
kanały przelotowe 4, połączone z komorami wentylatorów 5. Powietrze jest wprowadzane do
przestrzeni  pod  wózkiem  na  tym  końcu  tunelu,  z  którego  następuje  odbiór  wózków.  Pod
wpływem ssącego działania wentylatorów unosi się i omywa rury od wewnątrz i od zewnątrz.
U góry część powietrza przepływa nad zastawkami 1 do następnej strefy, a część za pomocą
wentylatora otworami 6 kierowana jest do kanału z wylotami 4 usytuowanymi pod wózkami.
Powietrze  podgrzewa  się  przepływając  przez  zespół  grzejników.  W  następnych  strefach,
równieŜ  następuje  rozdzielenie  powietrza  na  część  ulegającą  podgrzaniu  i  cyrkulacji  oraz
część bezpośrednio przepływającą przez tunel.

W produkcji cienkościennych wyrobów ceramiki budowlanej stosowane są agregaty

formująco-suszące.  Prasa  pasmowa,  automatyczny  ucinacz  oraz  urządzenia  transportowe
i załadowcze  są  wówczas  usytuowane  w  bezpośrednim  sąsiedztwie  suszarni.  Tunel  suszarni
jest  otwarty,  a  suszone  wyroby  są  układane  jedną  warstwą  na  przenośniku  rolkowym.
Schemat takiego agregatu przedstawiono na rysunku 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 7. Schemat agregatu formująco-suszącego: 1 – przenośnik rolkowy, 2 – kanał biegnący

pod tunelem, 3 – wentylator, 4 – wentylator odciągowy, 5 – przewód
doprowadzający czynnik suszący, 6 – prasa pasmowa, 7 – automatyczny ucinacz,
8 – urządzenie transportowo -załadowcze [3, s. 110]

Kolejną grupą suszarń o pracy ciągłej są suszarnie konwejerowe zwane równieŜ

łańcuchowymi, szafkowymi lub szalkowymi. Stanowią one zazwyczaj podstawowy element
zmechanizowanego transportu wewnętrznego półfabrykatów między formownią i piecownią.
Stosuje się je powszechnie w zakładach ceramiki stołowej, gdzie współpracują z automatami
formierskimi. MoŜna w nich takŜe suszyć cienkościenne wyroby ceramiki budowlanej.
Suszarnie konwejerowe to komory, w których wędrują dwa równoległe łańcuchy bez końca,
z podwieszonymi przegubowo półkami. Ruch półek w suszarni moŜe być:
–

poziomy,

–

pionowy,

–

złoŜony (zygzakowy).
Wspólną cechą róŜnych rozwiązań konstrukcyjnych suszarni konwejerowych jest to, Ŝe

półki  przesuwają  się  w  wąskich  sekcjach,  w  strumieniu  powietrza  równomiernie
omywającego wszystkie  wyroby. Czynnikiem suszącym jest zazwyczaj powietrze odciągane
z  pieców  ceramicznych.  Czasami  stosuje  się  podgrzewanie  powietrza,  zamontowanymi
w suszarni  grzejnikami  wodnymi  lub  parowymi.  Strumień  powietrza  jest  rozdzielany  za
pomocą  zastaw  kierujących  do  poszczególnych  sekcji.  W  innych  rozwiązaniach
konstrukcyjnych,  grzejniki  parowe  podgrzewają  stopniowo  powietrze  w  poszczególnych
sekcjach.

W suszarniach z poziomym systemem ruchu półek, nawilgocony czynnik suszący ze

wszystkich sekcji spływa w dół, omywa świeŜo załadowane półfabrykaty i jest odprowadzany
na  zewnątrz.  Gdy  suszarnia  jest  usytuowana  przy  półautomatach  formierskich,  nadających
kształt  wyrobom  metodą  modelowania  szablonem  z  uŜyciem  form  gipsowych,  formierz  na
półkach suszarni układa  półfabrykaty wraz z formami. Po podsuszeniu wyroby zdejmuje się
z form i kieruje do wykończania. Pozostające na półkach formy przesuwają się przez kolejną
sekcję są dalej suszone, aby mogły być powtórnie wykorzystane do formowania.

Zasadę działania suszarni konwejerowej z pionowym ruchem półek przedstawiono na

rysunku 8.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 8.

Suszarnia konwejerowa z pionowym ruchem półek: 1 – półki, 2 – łańcuch
bez końca Galla, 3 – napęd, 4 – przegrody, 5 – wentylator, 6 – zastawy
kierujące, 7 – odprowadzenie powietrza [3, s. 112]

Półki 1 są podwieszone przegubowo na łańcuchach drabinkowych Galla 2, o zamkniętym

obwodzie. Napęd łańcuchów jest przenoszony przez reduktor 3 od silnika elektrycznego.
Przegrody 4 dzielą suszarnię na sekcje. Powietrze jest wtłaczane wentylatorem 5 i kierowane
na pęk grzejników. JuŜ ogrzane przepływa między zastawami kierującymi 6 do
poszczególnych sekcji, omywa wsad płynąc w dół i ponownie trafia do wentylatora 5. Część
powietrza wilgotnego jest odprowadzana przewodem 7, a część cyrkuluje.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Do czego słuŜy transport systemem Kellera?

Z jakich elementów składa się transport Kellera?

Jaka rolę spełniają ramy: załadowcza i przeładowcza?

Co to znaczy, ze suszarnia jest wielokomorowa?

Do czego wykorzystuje się przesuwnice i obrotnice?

Czym róŜni się wózek suszarniczy od wózka piecowego?

Czy załadowanie i wyładowanie wsadu odbywa się z tej samej strony suszarni?

Na czym polega recyrkulacja czynnika suszącego?

Do czego słuŜą blaszane zasuwy kierujące?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj schemat przedstawiający zmechanizowany transport systemu Kellera,

wykorzystywany przy załadunku i rozładunku komór suszarni wielokomorowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zastanowić się jakie urządzenia powinny być uwzględnione na rysunku,

wybrać najkorzystniejszy sposób narysowania schematu,

zaplanować sposób rozmieszczenia poszczególnych elementów schematu,

zaplanować sposób oznaczania urządzeń na schemacie,

wykonać legendę wyjaśniającą oznaczenia uŜyte na schemacie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

narysować schemat,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

film dydaktyczny,

–

arkusze papieru formatu A4,

–

przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 2

Ustaw zgodnie z instrukcją produkcyjną połoŜenie zastaw kierujących, regulujących

podział strumienia powietrza w suszarni komorowej recyrkulacyjnej.

Wykonaj wszystkie czynności zgodnie z instrukcją stanowiskową oraz przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować otrzymaną instrukcję produkcyjną,

zlokalizować dźwignie zastaw kierujących,

sprawdzić aktualne połoŜenie zastaw kierujących,

porównać aktualne połoŜenie zastaw z wymaganym w instrukcji,

ustawić połoŜenie zastaw kierujących zgodnie z instrukcją,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

instrukcja stanowiskowa,

–

instrukcje produkcyjne,

–

suszarnia komorowa z poziomym przepływem czynnika suszącego.

Ćwiczenie 3

Wstępnie podsuszone półfabrykaty ceramiczne, dosusz w komorowej suszarni

elektrycznej. Zgodnie z instrukcją technologiczną półfabrykaty powinny być suszone
w temperaturze 110°C, przez okres 3godzin.

Wykonuj wszystkie czynności zgodnie z instrukcją stanowiskową oraz przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

załadować półfabrykaty do suszarni,

zamknąć suszarnię i ustawić pokrętłem regulatora Ŝądaną temperaturę (110°C),

ustawić pokrętłem regulatora czas suszenia (jeśli nie ma takiej moŜliwości kontroluj
czas),

włączyć suszarnię,

wyłączyć suszarnie po wyznaczonym czasie suszenia,

wyładować wysuszane półfabrykaty po czasie potrzebnym na ich wystudzenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

podsuszone półfabrykaty ceramiczne,

–

instrukcje technologiczne, stanowiskowe,

–

instrukcja obsługi suszarni,

–

suszarnia komorowa elektryczna.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

scharakteryzować okresowy sposób suszenia wyrobów?

scharakteryzować transport systemu Kellera?

scharakteryzować zasadę działania suszarni komorowych?

scharakteryzować zasadę działania suszarni tunelowych
przeciwprądowych?

określić sposoby zapobiegania rozwarstwieniu czynnika suszącego?

określić sposoby ruchu półek w suszarniach konwejerowych?

scharakteryzować zasadę działania suszarni konwejerowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Kontrola

suszenia

wady

wyrobów

wynikające

z niewłaściwego prowadzenia procesu suszenia

4.4.1. Materiał nauczania

Kontrola procesu suszenia

Dobrze zaprojektowana suszarnia powinna charakteryzować się:

–

duŜą łatwością regulacji parametrów czynnika suszącego,

–

równomiernością odprowadzania wilgoci z wyrobów w róŜnych miejscach przestrzeni
roboczej,

–

minimalnym czasem suszenia przy jednocześnie małej ilości braków,

–

minimalnym zuŜyciem ciepła na odprowadzenie 1 kg wody.
W celu spełnienia pierwszego warunku suszarnie wyposaŜa się w aparaturę kontrolno-

pomiarową i regulacyjną a nawet sterującą parametrami procesu suszenia. Dla ułatwienia
obsługi aparaturę umieszcza się w szafach pomiarowych, zlokalizowanych w niewielkiej
odległości od suszarni. W niektórych zakładach ceramicznych do dziś stosuje się regulowanie
parametrów suszenia przez ręczną zmianę ustawienia zasuw, klap, przepustnic i zaworów.

Istotnymi parametrami procesu suszenia są: natęŜenie przepływu czynnika suszącego,

jego temperatura i wilgotność względna.

W suszarniach komorowych z góry ustala się kolejne zmiany tych parametrów w czasie

cyklu pracy. Zazwyczaj w suszarniach tych kontroluje się:
–

temperaturę i wilgotność względną czynnika suszącego przy wlocie do kanałów
podkomorowych,

–

temperaturę, wilgotność względną i tylko w niektórych przypadkach prędkość przepływu
czynnika suszącego odprowadzanego z komór,

–

temperaturę wnętrza komory przy drzwiach i w środku (w uzasadnionych przypadkach
na róŜnych poziomach),

–

wilgotność początkową i końcową suszonych półfabrykatów (tylko okresowo).
PoniewaŜ kontrolowane parametry ulegają zmianie w czasie, kaŜda komora powinna

mieć opracowaną krzywą suszenia z naniesionymi ich zmianami w cyklu suszenia.

Suszarnie pracujące w sposób ciągły charakteryzują się stałymi wartościami

poszczególnych  parametrów  w  punktach  pomiarowych,  niezaleŜnie  od  upływu  czasu.
Najczęściej kontroluje się w nich temperaturę i wilgotność względną czynnika suszącego przy
wlocie  i  u  wylotu  z  suszarni.  Niekiedy  stosuje  się  pomiar  tych  parametrów  we  wnętrzu
(temperaturę na kilku poziomach). Okresowo kontroluje się równieŜ wilgotność początkową
i końcową  suszonych  półfabrykatów,  a  przy  suszeniu  wyrobów  cienkościennych  lub  ze
znacznymi  róŜnicami  grubości  poszczególnych  elementów  kształtki  takŜe  prędkość
przepływu czynnika suszącego.

Pomiar temperatury dokonywany jest za pomocą termoelementów, o niŜszym zakresie

stosowania niŜ w piecach. NatęŜenie przepływu moŜna zmierzyć przy uŜyciu
przepływomierzy, a wilgotność względną czynnika suszącego za pomocą psychrometrów lub
higrometrów.

Wady wyrobów wynikające z niewłaściwego prowadzenia procesu suszenia

Przyczynami powstawania wad wyrobów i duŜej ilości braków, jest niewłaściwa kontrola

procesu suszenia oraz prowadzenie tej operacji niezgodnie z ustalonymi warunkami.

Najczęstsze wady wynikające z niewłaściwego prowadzenia procesu suszenia oraz

przyczyny ich powstawania zamieszczono w tabeli 2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Wady wyrobów suszonych i przyczyny ich powstawania

Wada wyrobu

Przyczyna powstawania wady

Pęknięcia

DuŜe, szczególnie na krawędziach są wynikiem zbyt intensywnego parowania
wody z powierzchni wyrobu w pierwszym okresie suszenia. Wyroby mają
skłonność

pękania

wskutek

powstawania

napręŜeń

rozciągających,

spowodowanych  większym  kurczeniem  się  zewnętrznych  części  wyrobu
w porównaniu  z  wewnętrznymi,  jeŜeli  szybkość  parowania  jest  większa  niŜ
szybkość dyfuzji wewnętrznej

Deformacja

Przyczyną  deformacji  wyrobów  moŜe  być  ich  „pocenie  się”.  JeŜeli  szybkość
dyfuzji wewnętrznej jest większa od szybkości parowania na powierzchni wyrobu
powstają krople wody powodujące mięknięcie powierzchniowych warstw.
Deformacja  moŜe  być  równieŜ  efektem  nierównomiernego  parowania  wody
z poszczególnych  powierzchni  wyrobu.  Powstające  niejednakowe  napręŜenia
ś

ciskające powodują odkształcenie wyrobu.

Zaparzenie

Przyczyną  jest  zbyt  wysoka  temperatura  czynnika  suszącego  szczególnie
w pierwszym  okresie  suszenia.  Woda  za  szybko  zamieniona  w  parę  zwiększając
swoją  objętość,  powoduje  rozsadzenie  wyrobu.  Na  powierzchni  wyrobu  powstają
pęcherze i wzdęcia, następuje odłamywanie się kawałków półfabrykatów.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.

Jakie są podstawowe parametry procesu suszenia?

Czym róŜni się sposób kontroli parametrów w suszarniach o pracy okresowej i ciągłej?

Jakimi przyrządami mierzy się poszczególne parametry procesu suszenia?

Jakie są wady wyrobów suszonych wynikające z niewłaściwego suszenia?

Jakie są przyczyny powstawania wad wyrobów suszonych?

4.4.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj z przyrządów pomiarowych zamontowanych w suszarni ceramicznej wartości

parametrów suszenia.

Wykonuj wszystkie czynności zgodnie z instrukcją stanowiskową oraz przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zlokalizować przyrządy pomiarowe,

określić parametry mierzone przez poszczególne mierniki,

odczytać wartości parametrów suszenia,

zapisać w tabeli wartości parametrów oraz datę i godzinę pomiaru,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

dowolna suszarnia ceramiczna wyposaŜona w aparaturę pomiarową,

–

arkusze z tabelą do zapisu wyników pomiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Oceń na podstawie oględzin wzrokowych wady wyrobów suszonych oraz podaj

przyczyny ich powstania. Wyniki oględzin przedstaw w tabeli.

Wada wyrobu

Błędy procesu suszenia

będące przyczyną wady

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opracować tabelę do zapisu wyników,

przeprowadzić wzrokową ocenę jakości wyrobów,

oddzielić wyroby bez wad od wyrobów wadliwych,

określić wady wyrobów i przyczyny ich powstania,

zapisać wyniki oględzin w tabeli,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

wyroby ceramiczne suszone z wadami i bez wad,

–

arkusze formatu A4.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić cechy dobrze zaprojektowanej suszarni?

określić parametry procesu suszenia?

scharakteryzować kontrolę parametrów w suszarniach komorowych?

scharakteryzować kontrolę parametrów w suszarniach o pracy
okresowej?

określić podstawowe wady wyrobów suszonych?

scharakteryzować błędy suszenia prowadzące do powstawania wad?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpoŜarowej przy suszeniu wyrobów ceramicznych

4.5.1. Materiał nauczania

PoniewaŜ na hali suszarniczej trudno wyodrębnić pojedyncze stanowiska pracy,

stworzenie  tam  właściwego  mikroklimatu  jest  bardzo  utrudnione.  Wskutek  pracy
w środowisku  o  podwyŜszonej  temperaturze  i  wilgotności  (głównie  przy  załadunku
i wyładunku  suszarń)  pracownicy  naraŜeni  są  na  choroby  reumatyczne  i  serca.  WaŜne  jest
umoŜliwienie  pracownikom  stałego  dostępu  do  lekko  ochłodzonych  napojów,  które
uzupełniałyby  straty  wodno-mineralne  powstające  podczas  pracy.  Znacznie  rzadziej  niŜ
u pracowników  innych  wydziałów,  występuje  wśród  osób  obsługujących  suszarnie
ceramiczne pylica płuc.

Wypadki przy pracy powstają przede wszystkim z powodu niewłaściwej obsługi sprzętu

transportowego.  Przy  pracach  związanych  z  załadunkiem  i  wyładunkiem  suszarń  stosuje  się
wózki  szynowe  oraz  urządzenia  umoŜliwiające  manewrowanie  nimi,  czyli  przesuwnice,
obrotnice,  dźwigi  i  zapychacze.  Operatorzy  tych  urządzeń  muszą  przejść  specjalne
przeszkolenie.  Bardzo  waŜnym  zagadnieniem  w  transporcie  wewnętrznym  szynowym  jest
właściwa  konserwacja  torów,  zabezpieczenie  bezkolizyjnej  organizacji  ruchu  oraz  usuwanie
niepotrzebnych  przedmiotów  stwarzających  zagroŜenie.  W  celu  uniknięcia  potknięć
pracowników  oraz  ułatwienia  przemieszczania  się  wózkom  jezdnym,  górne  powierzchnie
główek  szyn  powinny  pokrywać  się  z  posadzką  hali.  Drogi  transportowe  na  halach
produkcyjnych  powinny  być  wyraźnie  oznakowane  farbą  lub  lampkami  świetlnymi.  Często
w celach ostrzegawczych stosuje się takŜe sygnalizację akustyczną.

Przy obsłudze suszarń zagroŜeniem wypadkowym jest upadek cięŜkich przedmiotów:

suszonych  wyrobów,  ramek,  podstawek  lub  blach.  Przy  pracach  załadunkowych
i wyładunkowych  naleŜy  takŜe  uwaŜać  na  oparzenia.  Czynności  te  naleŜy  wykonywać
w rękawicach  ochronnych.  Podczas  eksploatacji  suszarń  elektrycznych  lub  urządzeń
pomocniczych mających silniki elektryczne moŜe dojść do poraŜenia prądem elektrycznym.

KaŜdy pracownik podlega badaniom lekarskim i szkoleniom w zakresie bhp,

przewidzianym w dziale dziesiątym kodeksu pracy.

Główne zagroŜenie środowiska wynikające z przeprowadzanych w zakładach

ceramicznych  procesów  cieplnych,  związane  jest  z  emisją  do  atmosfery  gazów  spalinowych
oraz  zapylonych  gazów.  Najwięcej  szkody  przynosi  suszenie  i  wypalanie  surowców
ceramicznych  Większość  zakładów  ceramicznych  ma  zamontowane  urządzenia  odpylające
(komory osadcze, filtry, elektrofiltry), a w razie potrzeby takŜe instalacje odsiarczania spalin.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie zagroŜenia wynikają z przebywania w uciąŜliwym mikroklimacie?

Jakie są przyczyny pylicy płuc?

Jakie urządzenia transportu mechanicznego są uŜywane przy obsłudze suszarń?

Kiedy moŜe dojść do urazów wynikających z upadku cięŜkich przedmiotów?

Kiedy pracownik obsługujący suszarnie moŜe zostać poraŜony prądem elektrycznym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy procesu suszenia wyrobów ceramicznych pod kątem zagroŜeń

wypadkowych. Wyniki przedstaw w tabeli.

Wykonywana czynność związana

z suszeniem wyrobów ceramicznych

ZagroŜenie wypadkowe

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

określić kolejne czynności zawiązane z obsługą suszarń ceramicznych,

przeanalizować zagroŜenia związane z wykonywaniem poszczególnych czynności,

wypełnić tabelę,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

arkusze z tabelą.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w Internecie informacji dotyczących skutków emisji do atmosfery gazów

spalinowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać w Internecie informacje określone w treści ćwiczenia,

zapisać odszukane dane w formie opisowej lub w tabeli,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

poradnik dla ucznia,

–

komputer z dostępem do Internetu.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić czynniki wpływające na mikroklimat w hali suszarniczej?

określić choroby groŜące pracownikom obsługującymi suszarnie?

scharakteryzować zagroŜenia występujące przy transporcie szynowym?

scharakteryzować zagroŜenia przy załadunku i wyładunku suszarń?

scharakteryzować zagroŜenia środowiska związane z suszeniem?

określić sposoby ochrony środowiska związane z emisją szkodliwych gazów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

Zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Kierunek przepływu czynnika suszącego przez suszarnię Kellera jest
a)

zwrotny.

wstępujący.

zstępujący.

poziomy.

Półfabrykaty ceramiczne suszymy do wilgotności
a)

równowagowej.

krytycznej.

zerowej.

zarobowej.

Który parametr czynnika suszącego oznaczamy literą φ?
a)

wilgotność bezwzględną.

zawartość wilgoci.

wilgotność względną.

natęŜenie przepływu.

Entalpię powietrza wilgotnego podaje się w
a)

kJ.

kJ/ kg wody.

kJ/ kg powietrza wilgotnego.

kJ/ kg powietrza suchego.

Dla powietrza nasyconego parą wodną wilgotność względna wynosi
a)

100%.

50%

1%.

0%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przemieszczanie się wody z wnętrza wyrobu na powierzchnię nazywa się
a)

dyfuzją wewnętrzną.

gradientem wilgoci.

dyfuzją zewnętrzną.

parowaniem.

Skurczliwość suszenia mas ceramicznych zaleŜy od
a)

sposobu ustawienia wsadu w suszarni.

wilgotności i plastyczności masy.

czasu suszenia.

typu suszarni.

W pierwszym okresie suszenia wilgotność względna czynnika suszącego wynosi
a)

80÷90 %.

40÷50%.

20÷30 %.

5÷10%.

Do sztucznych nie naleŜy suszarnia
a)

tunelowa.

konwejerowa.

komorowa Kellera.

wielkoprzestrzenna.

10.

MoŜliwość regulowania ilości zawróconych do obiegu gazów wilgotnych posiadają
suszarnie
a)

naturalne.

rewersyjne.

półsztuczne.

recyrkulacyjne.

11.

Regulacja natęŜenia przepływu czynnika suszącego, wymuszanego przez wentylator
odbywa się przy uŜyciu
a)

zaworów.

zatyczek.

przepustnic.

filtrów.

12.

Transport systemem Kellera wykorzystywany jest przy załadunku suszarni
a)

wielkoprzestrzennych.

konwejerowych.

komorowych.

tunelowych.

13.

Podział strumienia czynnika suszącego płynącego przez suszarnię uzyskuje się przez
odpowiednie ustawienia
a)

zaworów odcinających.

zastaw kierujących.

przepustnic.

sworzni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14.

W agregatach formująco-suszących wykorzystuje się suszarnie
a)

tunelowe.

komorowe.

nadpiecowe.

wielkoprzestrzenne.

15.

Psychrometry i higrometry słuŜą do pomiaru
a)

entalpii czynnika suszącego.

temperatury czynnika suszącego.

natęŜenia przepływu czynnika suszącego.

wilgotności względnej czynnika suszącego.

16.

Zaparzenie surówki podczas suszenia nie objawia się
a)

pęcherzami na powierzchni wyrobu.

pęknięciami na powierzchni wyrobu.

wzdęciami na powierzchni wyrobu.

odłamywaniem kawałków wyrobu.

17.

W zakładzie ceramicznym produkującym jeden asortyment pracują cztery typy suszarni,
których zuŜycie ciepła na odparowanie 1 kg wody wynosi:
typ I - 6800kJ; typ II -3500 kJ; typ III - 5400 kJ; typ IV - 4187kJ. Najekonomiczniejszy
typ suszarni to
a)

typ I.

typ II.

typ III.

typ IV.

18.

Wykres przedstawiający wzajemną zaleŜność parametrów powietrza wilgotnego rysuje
się w układzie
a)

entalpia – zawartość wilgoci.

zawartość wilgoci – temperatura.

entalpia – wilgotność względna.

zawartość wilgoci – wilgotność względna.

19.

Przechodzenie pary wodnej z suszonych półfabrykatów, do czynnika suszącego jest
moŜliwe, gdy ciśnienie cząstkowe pary wodnej w czynniku jest
a)

równe ciśnieniu cząstkowemu pary na powierzchni półfabrykatu.

wyŜsze od ciśnienia cząstkowego pary na powierzchni półfabrykatu.

niŜsze od ciśnienia cząstkowego pary na powierzchni półfabrykatu.

stałe przez cały cykl suszenia półfabrykatów.

20.

Podczas suszenia wyrobów nie zostaje odprowadzona woda
a)

międzycząsteczkowa.

związana chemicznie.

wypełniająca włoskowate kanaliki.

tworząca otoczkę dookoła ziaren.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Suszenie wyrobów ceramicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Flis B., Wyszyńska A.: Zarys technologii ceramiki. WSiP, Warszawa 1984

Janiec M.: Materiały ogniotrwałe. PWSZ, Warszawa 1972

Kordek M., Raczyński M.: Suszarnie i piece ceramiczne. WSiP, Warszawa 1980

Kostro J.: Elementy, urządzenia i układy automatyki. WSiP, Warszawa 1998

Ostrowski T.: Suszarnie i piece w przemyśle materiałów ogniotrwałych. Wydawnictwo
„Śląsk”, Katowice 1967

Raabe J., Bobryk E.: Ceramika funkcjonalna. Metody otrzymywania i własności. Oficyna
Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1997

Wilk S.: Technika cieplna. WSiP, Warszawa 1975