Materiałoznawstwo

Uniwersytet Łódzki

dr Leszek Margielewski

Funkcje oleju przekładniowego

●

Funkcje oleju przekładniowego:

–

minimalizowanie tarcia i zużycia

–

chłodzenie części przekładni

–

zapobieganie powstawaniu rdzy i korozji

–

dobra współpraca z elementami zazębiającymi

–

tłumienie drgań i hałasu

–

nie powodowanie wycieków, dobra współpraca z elementami
uszczelnień

Dodatki do olejów przekładniowych

●

Dodatki stosowane do olejów silnikowych:

–

detergenty – poprawiające rozpuszczanie zanieczyszczeń,

–

dyspergatory

–

inhibitory utleniania

–

inhibitory korozji

–

inhibitory rdzy

–

dodatki antyzużyciowe (anti-wear AW)

–

dodatki zwiększające odporność na naciski i zatarcie (EP)

–

dodatki przeciwpienne

–

modyfikatory wskaźnika lepkości

–

depresatory

Klasyfikacje olejów przekładniowych

●

Systemy klasyfikacji olejów silnikowych:

–

klasyfikacja lepkościowa SAE J306 (Society of Automotive Engineers)

–

klasyfikacja jakościowa API (American Petroleum Institute)

●

SAE J306 bazuje na siedmiu klasach lepkościowych olejów:

–

czterech zimowych:

●

SAE 70W, SAE 75W, SAE 80W, SAE 85W,

–

trzech letnich:

●

SAE 90, SAE 140, SAE 250.

Klasy SAE J306

Najczęściej stosowane są oleje o lepkościach:
75W-90, 80W-90, 85W-90, 85W-140

S

TOPIEŃ LEPKOŚCI

SAE J306

M

AX TEMPERATURA DO OSIĄGNIĘCIA

LEPKOŚCI

150000

C

P (°C)

L

EPKOŚĆ KINEMATYCZNA

(

C

S

T

)

W

100°C

M

IN

MAX

70W

-55

4.1

–

75W

-40

4.1

–

80W

-25

7.0

–

85W

-12

11.0

–

90

–

13.5

<24.0

140

–

24.0

<41.0

250

–

41.0

–

Klasyfikacje API

O

ZNACZENIE

LITEROWE

T

YP

T

YPOWE ZASTOSOWANIE

GL-1

Z

WYKŁY OLEJ MINERALNY BEZ DODATKÓW

USZLACHETNIAJĄCYCH

P

RZEKŁADNIE RĘCZNE W CIĄGNIKACH I

CIĘŻARÓWKACH

GL-2

Z

REGUŁY ZAWIERA DODATKI

ANTYUTLENIAJĄCE I ANTYKOROZYJNE

P

RZEKŁADNIE ŚLIMAKOWE

,

PRZEKŁADNIE PRZEMYSŁOWE

GL-3

J

AK OLEJ

GL-2

I DODATKOWO

ZAWIERA ŁAGODNE DODATKI

EP

P

RZEKŁADNIE WALCOWE I STOŻKOWE

W UMIARKOWANYCH WARUNKACH
OBCIĄŻEŃ I PRĘDKOŚCI

GL-4

S

PEŁNIA WYMAGANIA WYCOFANEJ

NORMY

MIL-L-2105. Z

AWIERA

50%

DODATKÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH
DLA

GL-5

P

RZEKŁADNIE ŚREDNIOOBCIĄŻONE W

TYM HIPOIDALNE PRACUJĄCE PRZY
DUŻEJ PRĘDKOŚCI I MAŁYM MOMENCIE
LUB ODWROTNIE

GL-5

S

PEŁNIA WYMAGANIA NORMY

MIL-L-2105D. S

TOSOWANY W

WIĘKSZOŚCI PRZEKŁADNI W
SAMOCHODACH OSOBOWYCH I
CIĘŻAROWYCH NA CAŁYM ŚWIECIE

P

RZEKŁADNIE HIPOIDALNE I INNE

PRACUJĄCE W UMIARKOWANYCH I
CIĘŻKICH WARUNKACH

. S

TOSOWANE

MOGĄ BYĆ RÓWNIEŻ W PRZEKŁAD

-

NIACH RĘCZNYCH

GL-6

W

YCOFANE

B

ARDZO CIĘŻKIE WARUNKI W

PRZEKŁADNIACH HIPOIDALNYCH

Smary plastyczne – wymogi

●

Wymogi stawiane smarom:

–

redukcja tarcia i zużycia

–

ochrona przed korozją

–

uszczelnianie łożysk przed działaniem wody i zanieczyszczeń

–

odporność na wycieki i wyrzucanie

–

odporność na zmiany w strukturze i konsystencji podczas eksploatacji

–

kompatybilność z uszczelnieniami

–

odporność na działanie wilgoci

Smary plastyczne – podział

Z

AGĘSZCZACZE

O

LEJ

D

ODATKI

5–20%

75-95%

0-15%

MYDŁA WAPNIOWE

,

LITOWE

,

SODOWE

,

GLINOWE

SMARY KOMPLEKSOWE

GRAFIT

,

KRZEMIONKA

,

TEFLON

,

BENTONITY

(

GLINOKRZEMIANY

)

OLEJ MINERALNY

,

OLEJE SYNTETYCZNE

ANTYUTLENIACZE

DODATKI

AW

DODATKI

EP

DODATKI PRZECIWKOROZYJNE

Właściwości smarów plastycznych

●

Właściwości smarów w głównej mierze zależą od:

–

ilości i typu zastosowanego zagęszczacza

–

lepkości i fizycznych właściwości oleju

●

oleje o niskiej lepkości stosuje się w zastosowaniach niskotemperaturowych,
przy małych obciążeniach i dużej prędkości

●

oleje o dużej lepkości stosuje się w zastosowaniach
wysokotemperaturowych, przy dużych obciążeniach i małej prędkości

–

rodzaju dodatków

Charakterystyka smarów

●

Charakteryzowanie smarów odbywa się na podstawie porównania

następujących parametrów:

–

konsystencja

–

stabilność pod wpływem ścinań

–

wydzielanie oleju

–

stabilność wysokotemperaturowa

Konsystencja smarów

●

Konsystencja jest to stopień twardości smaru, jest zmienna wraz ze

zmianami temperatury.

●

Sklasyfikowana zastała przez National Lubricating Grease Institute

NLGI.

●

Konsystencję określa się na podstawie pomiarów penetracji.

NLGI G

RADE

P

ENETRACJA W

25°C [10

-1

mm]

000

445–475

00

400–430

0

355–385

1

310–340

2

265–295

3

220–250

4

175–205

5

130–160

6

85–115

Właściwości smarów

●

Stabilność pod wpływem ścinań to zdolność smaru do

zachowywania niezmienionej konsystencji podczas pracy. W wyniku

mechanicznych oddziaływań smary z reguły stają się bardziej

miękkie.

●

Wydzielanie oleju jest to procentowa ilość oleju jaka zostaje

wydzielona ze smaru w warunkach statycznych, na przykład w czasie

przechowywania.

Parametr ten nie pozwala na wnioskowanie jak dany smar

zachowywał się będzie w warunkach dynamicznych.

●

Stabilność wysokotemperaturowa jest zdolnością smaru do

zachowywania swej konsystencji, struktury i właściwości w

temperaturach powyżej 125°C.