cz 1 Prawne regulacje rynku finansowego

2015-04-08

PRAWNE REGULACJE

RYNKU FINANSOWEGO

Wydział Ekonomiczny w Opolu

rok akademicki 2014/2015

Bożena Nowosielska

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne
2. Konspekt
3. Literatura i inne materiały

4. Pytania

1. Zagadnienia organizacyjne

1.1. kontakt
- konsultacje
(terminy w intranecie)
- e'mail :

bozena.nowosielska@wsb.wroclaw.pl

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne

1.2. moodle
- materiały z wykładów
(przesyłane w częściach, po zajęciach)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne

1.4. Egzamin

- termin: sesja

1.3. Zalicz. ćw. na ocenę

- forma: test +

- termin: ostatnie zajęcia

pytania otwarte

- forma: test + przygotowanie

zagadnień na ćwiczenia

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne

2. Konspekt

3. Literatura i inne materiały
4. Pytania

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

1. Rynek finansowy

1.1. Bezpieczeństwo rynku finansowego

- corporate governance, compliance
- kryzysy bankowe - skutki, działania naprawcze

2. Nadzór nad sektorem bankowym, ubezpieczeniowym

i inwestycyjnym
2.1. Sieć bezpieczeństwa finansowego (safety net)

3. Podstawowe instrumenty regulacji prawnej rynku finans. :

3.1. Dyrektywy i rekomendacje UE
3.2. Legislacja krajowa
3.3. Inne regulacje

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne
2. Konspekt

3. Literatura i inne materiały

4. Pytania

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Literatura i inne materiały:

1. J. Nowakowski, Instrumenty i regulacje bankowe w

czasie kryzysu, Difin, Warszawa 2010;

2. J. Nowakowski, T. Famulska, Stabilność i

bezpieczeństwo systemu bankowego, Difin, Warszawa
2008;

2. A. Dmowski, D. Prokopowicz, Rynki finansowe, Difin,

Warszawa 2010.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- inne materiały:

1. Ustawa Prawo bankowe
2. Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
3. Ustawa o Narodowym Banku Polskim
4. Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym

- aktualne doniesienia prasowe;

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1. Zagadnienia organizacyjne
2. Konspekt
3. Literatura i inne materiały

4. Pytania ?

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Rynek finansowy

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Pojęcie rynku finansowego

• Rynek, na którym dokonuje się transakcji instrumentami

finansowymi.

• Na rynku finansowym następuje przepływ kapitału

między

- podmiotami dysponującymi nadwyżkami
- i podmiotami zgłaszającymi zapotrzebowanie na

środki pieniężne

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W prawie Unii Europejskiej przyjmuje się , że
rynek finansowy tworzą podmioty świadczące
na nim usługi finansowe:
- bankowe
- ubezpieczeniowe
- inwestycyjne.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Podmioty rynku finansowego

• gospodarstwa domowe – osoby fizyczne
• przedsiębiorstwa, podmioty prowadzące działaln. gosp.
• Skarb Państwa
• jednostki samorządowe
• podmioty zagraniczne
• instytucje finansowe

(banki, SKOKi, fundusze inwestycyjne, fund. emerytalne,
zakłady ubezpieczeń, firmy leasingowe)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Podział rynków finansowych:

• pieniężny i kapitałowy

• pierwotny i wtórny

• krajowy, regionalny, ogólnoświatowy

• giełdowy i pozagiełdowy

• papierów wartościowych, instrumentów pochodnych, walutowy,

depozytowo-kredytowy .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Infrastruktura rynku finansowego

- elementy infrastruktury
Instytucje i systemy:

• umożliwiające dokonywanie płatności
• organizujące obrót instrumentami finansowym
• umożliwiające rozliczanie i rozrachunek zawartych

transakcji

• zapewniające ochronę uczestnikom rynku
• poprawiające przejrzystość informacyjną
• regulujące funkcjonowanie systemu finansowego
• nadzorujące rynek finansowy cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Infrastruktura w Polsce, cd.

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
• pozagiełdowe rynki obrotu instrumentami finansowymi
• Warszawska Giełda Towarowa
• Rejestr Papierów Wartościowych
• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych
• Izba Rozliczeniowa WGT
• Ministerstwo Finansów
• Komisja Nadzoru Finansowego,

cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Infrastruktura w Polsce, cd.

• Narodowy Bank Polski
• systemy płatności w złotych: SORBNET, ELIXIR
• systemy płatności w euro: TARGET2-NBP, SORBNET-EURO,

EuroELIXIR

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny
• system rekompensat KDPW
• fundusz rozliczeniowy KDPW
• Biuro Informacji Kredytowej.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Bezpieczeństwo

rynku finansowego

- compliance

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Współczesne organizacje działają w niepewnym
otoczeniu biznesowym (na co dowodem jest m.in.
kryzys 2007 - 2010 roku).
Potrzebują one zaawansowanych narzędzi
pozwalających obniżyć występowanie różnego rodzaju
ryzyka, jakie związane jest z podejmowaniem decyzji
biznesowych.
To zadanie ma wykonać

dział compliance

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Compliance narodził się w latach 90. w Stanach Zjednoczonych
na fali wykrywania kolejnych przestępstw gospodarczych.

Compliance

wyłonił się z audytu oraz kontrolingu

i pełni dla tych dwóch obszarów funkcję wsparcia.

Compliance

(z ang. zgodność, dostosowanie się)

to zespół procedur i systemów, których zadaniem jest
zapobieganie występowaniu ryzyka natury prawnej.



PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ryzyko prawne nie zostało zdefiniowane w polskim
porządku prawnym ani w przepisach unijnych.

Zgodnie z wytycznymi Bazylei II - ryzyko prawne
jest jedną z podkategorii ryzyka operacyjnego

(na które składają się:

-Ryzyko prawne

-Ryzyko kadrowe

-Ryzyko relacji z klientami

- Ryzyko technologiczne)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ryzyko prawne pośrednio wynika z ryzyka
politycznego i procedur stanowienia prawa w
państwie

- jednak bezpośrednio z błędów i braku
profesjonalizmu obsługi prawnej banku

(przykład



odpowiedź udzielona klientowi przez bank, w którym doszło do
oszustwa ze strony pracownika) .

Banki często korzystają z możliwości ousourcingu usług
prawnych [ koszt, jakość?] .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Ryzyko prawne nie jest pojęciem jednolitym, można wyróżnić

następujące jego rodzaje :

1/ ryzyko poniesienia straty

- potencjalna możliwość poniesienia strat operacyjnych oraz
utraty aktywów przez bank komercyjny;

- przykład zdarzeń, które mogą generować ten rodzaj ryzyka:

- wadliwe dokonywanie czynności bankowych,

- nieprawidłowa konstrukcja umów cywilnoprawnych, których jedną ze
stron jest bank (wątpliwości interpretacyjne, wadliwe określenie
odpowiedzialności stron, terminów),
- wadliwe procedury wewnętrzne (powodujące brak zbadania: należytych
zabezpieczeń kontrahenta, zdolności kontrahenta do wykonania umowy czy
nawet należytego umocowania do zawarcia umowy ).

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2/ ryzyko sporów sądowych

możliwość wszczęcia postępowań we wszystkich trybach

proceduralnych (cywilnym, karnym oraz administracyjnym i
podatkowym), w których stroną będzie bank, jak również
prawdopodobieństwo wydania niekorzystnych dla banku
rozstrzygnięć;

przykłady zdarzeń:

- brak przygotowania a także analizy wiarygodności i przydatności
posiadanych przez bank dowodów,
- brak analizy prawdopodobieństwa wydania niekorzystnego dla
banku rozstrzygnięcia przed rozpoczęciem postępowania,
- niewłaściwy dobór pełnomocników reprezentujących bank . ..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

3/ ryzyko błędnej wykładni

- wynika z niewłaściwie przeprowadzonej analizy przepisów
prawa powszechnie obowiązującego.

Błędna wykładnia może być dokonana zarówno przez służby
prawne banku, jak tez może powstać w ramach outsourcingu
usług prawnych.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

4/ ryzyko legislacyjne

- o charakterze zewnętrznym , na które osoby z danej
instytucji nie mają bezpośredniego wpływu.
Ryzyko to wynika z niekorzystnych zmian w prawie polskim

i zagranicznym (np.UE).

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ryzyko prawne można zdefiniować jako zagrożenie wynikające
z:
- niestabilności uregulowań prawnych lub zmian w

orzecznictwie,

- błędnego ukształtowania stosunków prawnych,

- niekorzystnych rozstrzygnięć spraw spornych organizacji
(klienci, kontrahenci, regulator)

- nieprzestrzegania bądź niewłaściwego stosowania

obowiązującego prawa w organizacji

(np. klauzule

niedozwolone)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

UOKiK przeprowadza cykliczne kontrole

dot. umów

kredytów, w tym hipotecznych

Obejmują one przeciętnie ok. 300 wzorców umów,
regulaminów, tabel opłat i prowizji oraz umów ubezpieczenia
kredytów.
Kontroli podlega co najmniej kilkanaście banków.

Uchybienia stwierdza się w każdym z kontrolowanych
banków - Urząd zakwestionował ponad 40 klauzul ..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Przykłady ;

- stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych",

np.

przyznawanie sobie przez bank nieograniczonej możliwości
przeprowadzania inspekcji domu / nieruchomości
na koszt klienta.

[ Bank nie wskazywał jednak przesłanek, kiedy może to nastąpić ].

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych", np.:

zakwestionowano również klauzulę uprawniającą bank do

obniżenia kwoty kredytu lub wypowiedzenia umowy w
sytuacji niewywiązywania się kredytobiorcy ze swoich
zobowiązań w stosunku do innych podmiotów, np. urzędów
skarbowych.

W ocenie UOKiK realizacja innych zobowiązań konsumenta, które nie
dotyczą danego banku oraz nie zagrażają realizacji umowy, nie mogą
mieć wpływu na warunki spłaty kredytu hipotecznego;

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych", np.:

nakładanie zbyt szerokiego zakresu obowiązków na konsumentów.

Część banków zastrzegała sobie prawo do wydania zgody (lub

odmowy) konsumentowi, gdyby chciał zaciągnąć inny kredyt,
pożyczkę lub udzielić poręczenia.

Klauzula nie budziłaby zastrzeżeń, gdyby określono wysokość zadłużenia, po
przekroczeniu którego klient musiałby poinformować bank oraz innego, wyższego
limitu, do przekroczenia którego wymagana jest zgoda kredytodawcy.

Podpisując umowę z takim warunkiem konsument zobowiązywał
się, że każdorazowo, np. kupując telewizor na raty, będzie musiał
obowiązkowo uzyskać zgodę banku, w którym zaciągnął wieloletni

kredyt hipoteczny;

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych", np.:

zastrzeżenia Urzędu wzbudziły także umowy ubezpieczenia
kredytu, zawierane przez bank z towarzystwem
ubezpieczeniowym.

Konsument niejednokrotnie jest w takim przypadku obciążany kosztami
polisy, mimo że nie jest ani stroną umowy, ani jej beneficjentem.

W praktyce oznacza to, że kredytobiorca opłaca składki
wynikające z umowy, która zabezpiecza jedynie
przedsiębiorcę (bank)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

• Przykłady stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych", np.:

Dot. Banku Millennium:

nieprecyzyjne określenia sytuacji, w której bank może zażądać
ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia kredytu

i zlecania badania stanu prawnego
oraz określenia wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej
przedmiot zabezpieczenia na koszt konsumenta.

W tym przypadku konsument nie jest w stanie określić, kiedy

bank może wystąpić z takim żądaniem - i jak często.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Przykłady stosowanie tzw. "klauzul niedozwolonych", np.:

" ...Nadpłaty spłat kredytów w kwotach

nie przekraczających 15 zł
nie podlegają zwrotowi "

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Przykłady stosowania tzw. "klauzul niedozwolonych", np. :

" ...Jeżeli po zakończeniu procesu

reklamacyjnego,

reklamacja

posiadacza karty

nie została w całości lub w części uznana,

Bank ma prawo do obciążenia rachunku
kosztami jej wyjaśnienia

( !? )

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Przykłady stosowania tzw. "klauzul niedozwolonych", np. :

Bank BGŻ zastrzegł sobie prawo do zmiany regulaminu,
nie wskazując sytuacji, w jakich mogło do tego dojść

Ponadto konsument musiał powiadomić bank o wcześniejszej

spłacie pożyczki 3 dni robocze przed jej dokonaniem. Zgodnie z
prawem miały to być 3 dni kalendarzowe (sytuacja dot.
poprzedniej wersji Ustawy o kred.konsum.).

Prezes UOKiK nałożyła na przedsiębiorcę kary w łącznej

wysokości 2 978 087 zł.

Decyzja nie była ostateczna. Bank odwołał się do sądu. ..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Przykłady stosowania tzw. "klauzul niedozwolonych", np. :

BPH przyznawał sobie prawo do pobierania opłaty
za obsługę nieterminowej spłaty zadłużenia

Zdaniem UOKiK - w ten sposób bank mógł podwójnie karać
konsumenta zalegającego ze spłatą zadłużenia, pobierając
dodatkową opłatę oprócz przewidzianych przez prawo odsetek.
BPH zobowiązał się do zmiany postanowienia.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Przykłady stosowania tzw. "klauzul niedozwolonych", np. :

Alior Banku zamieszczał informacje o opłatach i warunkach
związanych z udzieleniem kredytu konsumenckiego nie w
umowie, ale w załącznikach do niej.

Obowiązek podawania w umowie zasad i terminów spłaty,
wys. prowizji i opłat, kosztów wezwań do zapłaty nakłada
prawo.
W związku z tym kredytobiorcy, czytając umowę, mieli
utrudniony dostęp do wszystkich istotnych informacji.

..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

• Alior Bank, cd.

Zastrzeżenia UOKiK wzbudziło także postanowienie zobowiązujące

konsumenta do wyrażenia zgody na przekazywanie wszystkich
informacji, które są tajemnicą bankową, do Biura Informacji
Gospodarczych.

Prawo daje taką możliwość, ale nie w każdym przypadku – określa,

które dane mogą być przekazane (np. imię, nazwisko, numer
PESEL, kwota zaległości).

Prezes Urzędu uznała, że Alior Bank naruszył zbiorowe interesy

konsumentów i nałożyła na niego sankcję w łącznej wys. 530 316
zł.

Decyzja nie jest ostateczna – bank odwołał się do Sądu

Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

•

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ryzyko prawne - dotyczy prawdopodobieństwa
poniesionych strat materialnych i niematerialnych
związanych
- z niestabilnością uregulowań prawnych
- lub ich zbyt późnego wprowadzenia.

Do ryzyka prawnego zalicza się również
- zmiany w orzecznictwie oraz
-niekorzystne decyzje sądów i organów administracji
publicznej.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Compliance - w kontekście ryzyka operacyjno-prawnego -
to działanie zgodnie z przepisami prawa.

W szerszym ujęciu - compliance -
to zarządzanie ryzykiem braku zgodności.
Compliance pełni funkcję kontrolną w organizacji finansowej.
Jego podstawową funkcją jest monitoring procesu wdrażania
obowiązującego prawa, tak by wszystkie regulacje, przepisy i
standardy zostały w jasny i przejrzysty sposób wprowadzone w
firmie i w należyty sposób zastosowane.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Compliance powinno działać dwutorowo:

wewnątrz organizacji

– to zarówno regulaminy i kodeksy

(również dotyczące etyki), które powinien przestrzegać każdy
pracownik, jak i edukacja, czyli uświadomienie szeregowym
pracownikom, że każda ich decyzja ma konsekwencje prawne;

na zewnątrz organizacji

– dobre praktyki wobec organów

prawnych i kontrahentów, przestrzeganie lojalności kontraktowej.
W tym wypadku compliance kojarzone jest z ochroną danych
osobowych i zachowaniem tajemnicy bankowej oraz
zapobieganiem manipulacjom finansowym.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

U podstaw działania każdej instytucji finansowej, takiej jak:

- bank,
- parabank,
- towarzystwo ubezpieczeń,
- dom maklerski,
- fundusze inwestycyjne

leży postępowanie zgodnie z przepisami prawnymi
oraz wewnętrznymi regulacjami



stąd ogromne znaczenie działów compliance w strukturach każdej
szanowanej organizacji.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Zakres obowiązków w działach compliance:
• przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu

terroryzmu;

• właściwe postępowanie z informacjami poufnymi;
• ochrona danych osobowych;
• nadzór nad zgodnością z prawem działalności maklerskiej

i powierniczej;

• unikanie konfliktów interesów;
• przestrzeganie zasad wręczania i przyjmowania prezentów

przez członków władz i pracowników;

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Zakres obowiązków w działach compliance, cd.:
• weryfikacja przestrzegania prawa w zakresie

zawieranych umów;

• obowiązek przekazywania do wiadomości publiczn. oraz

do organów nadzoru przewidzianych prawem raportów
na temat zdarzeń związanych z działaln. przedsięb.;

• doradztwo dla jednostek organizacyjnych w zakresie

stosowania nowo wprowadzanych oraz obowiązujących
przepisów prawa i standardów rynkowych;

• współpraca z kancelariami prawnymi, które oferują

instytucjom finansowym audyt prawny.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Zasady compliance weszły już do prawa polskiego.

Ustawa Prawo bankowe oraz przepisy dotyczące
funkcjonowania biur maklerskich czy funduszy
inwestycyjnych wymagają, żeby w instytucji finansowej
Istniał system zarządzania ryzykiem prawnym.

Zazwyczaj za compliance w polskich instytucjach
odpowiadają departamenty audytu wewnętrznego,
kontrolingu, zarządzania ryzykiem lub prawne.
Banki mają często specjalnie wydzielone zespoły,
które odpowiadają za zgodność prawną.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Zakres obowiązków specjalisty ds. compliance:

- przygotowywanie i wprowadzanie polityki compliance

oraz regulacji dotyczących nadzoru wewnętrznego w organizacji;

- współpraca z organami nadzoru, jak np. Komisja Nadz. Fin.(KNF);
- nadzorowanie przepływu informacji,
- identyfikowanie i zarządzanie konfliktami interesów (m.in.

transparentne procedury dot. prezentów, zaproszeń, udziału w ev.);

- przeprowadzanie wewnętrznych kontroli;
- sporządzanie raportów z zakresu ryzyk;
- planowanie i prowadzenie cyklicznych szkoleń.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Działem compliance zarządza dyrektor - Compliance Officer,
który ściśle współpracuje z dyrektorami działu zarządzania
ryzykiem (Chief Risk Manager, CRM) oraz audytu wewnętrznego
(Chief Internal Auditor, CIA).

Do głównych obowiązków dyrektora działu compliance należy:
- ocena ryzyka braku zgodności dla działalności poszczególnych
klientów wewnętrznych (czyli działów),
- identyfikowanie problemów i zagrożeń,
- sugerowanie alternatyw prowadzących do najlepszego

rozwiązania prawnego.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Głównym zadaniem compliance jest

wprowadzenie ładu w funkcjonowaniu firmy

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Bezpieczeństwo

rynku finansowego

- corporate governance

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Czym jest

corporate governance

• Definicja

governance

, zaproponowana została w

Międzynarodowych Standardach Profesjonalnej Praktyki Audytu
Wewnętrznego Instytutu Audytorów Wewnętrznych (IIA).

• Governance

lub

organizational governance

- to "Procesy i

struktury wprowadzone w firmie w celu informowania,
kierowania, zarządzania i monitorowania działań organizacji,
prowadzących do osiągnięcia jej celów".

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Czym jest

corporate governance

Governance

łączy zarówno:

- wewnętrzne procesy, ludzi, systemy i struktury w organizacji
(internal governance)
- jak również odnosi się do relacji zewnetrznych, pomiędzy
właścicielami (udziałowcami), zarządem, kontrahentami (external
governance).
To drugie odniesienie nazywane jest

corporate governance

czyli "ład organizacyjny"



PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

 Ład korporacyjny

składa się z:

- przywództwa,
- struktur organizacyjnych
- oraz procesów zapewniających, że procesy organizacji

wspierają osiąganie jej celów i realizację jej strategii.

Governance jest ściśle związane z procesami i systemami
zarządczymi w organizacji.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Corporate governance

jest definiowane wieloaspektowo.

Najistotniejszym jego elementem jest istnienie
odpowiedzialności (accountability), rozumianej jako
„możliwość rozliczania” za podejmowane działania w
organizacji.

Corporate governance -

to “wewnętrzny system

obejmujący polityki, procesy i ludzi, którzy pełnią
“służbę” na rzecz właścicieli i udziałowców, poprzez
podejmowanie czynności kontrolno-zarządczych,
zgodnie z najlepszymi praktykami biznesowymi oraz
celami organizacji.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ład organizacyjny

(korporacyjny) jest jednoczesnym

wymogiem i wyrazem odpowiedzialności prawnej
przed:
- właścicielem,
- rynkiem,
- społeczeństwem
- i państwem.
Stosując jego zasady, organizacja zabezpiecza interesy
podmiotów będących z organizacją w wielu
skomplikowanych interakcjach.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ład organizacyjny

(korporacyjny)

- nie udaje się go zabezpieczyć wyłącznie regulacjami

prawnymi.

Skomplikowany system zależności wewnątrzorganizacyjnych
(instytucjonalnych, psychospołecznych) podlega regulacjom
prawa w sposób ograniczony.

Ład organizacyjny (governance),
informatyczny (IT governance)
i korporacyjny (corporate governance)

sam w sobie pełni funkcje: regulacyjną, ochronną,
proetyczną i doradczą.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Każdą organizację charakteryzuje zespół następujących cech:

• Pełna zdolność dostępu do sądownictwa, jako instrumentu

orzekania i realizowania prawa

• Zdolność do utrzymywania odrębności majątku własnego

właściciela i majątku organizacji (prawo wspólnego posiadania)

• Możliwość swobodnego nawiązywania i rozwiązywania stosunku

pracy z osobami fizycznymi posiadającymi zdolność do czynności
prawnych

• Możliwość swobodnego zawierania umów z osobami fizycznymi

i prawnymi

cd. 

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

cd. 

Każdą organizację charakteryzuje zespół następujących cech:

• Zdolność do niezależnego zarządzania wewnętrznymi procesami

organizacji (tworzenie regulacji wewnętrznych)

• Zdolność do podziału profitów (współdzielenie zysku) i transferu

udziałów do właściciela bez niebezpieczeństwa szkody dla
istnienia korporacji

• Zdolność do utrzymania sukcesji władzy wykonawczej niezależnie

od wycofania się lub usunięcia kogokolwiek z członków Zarządu.

Możliwość ograniczenia odpowiedzialności właścicieli .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

W współczesnym rozumieniu

corporate governance

posiada trzy wymiary:

(ekonomiczny, księgowy [rachunkowy] oraz społeczno-
kulturowy)

1/ Wymiar ekonomiczny nakazuje podejmowanie działań,

które mają zmierzać do osiągania celów (wykorzystania
szans) przy minimalnym nakładzie kosztów.
Oprócz czynnika efektowności wymiar ekonomiczny polega
również na oddzieleniu funkcji kontrolnych i operacyjnych.

cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W współczesnym rozumieniu

corporate governance

posiada trzy wymiary:

(ekonomiczny, księgowy [rachunkowy] oraz społeczno-
kulturowy)

2/ Wymiar księgowy polega na rzetelnym i wiarygodnym

rejestrowaniu zdarzeń gospodarczych, oddającym sens
ekonomiczny prowadzonych operacji.
Organizacja identyfikuje, mierzy oraz komunikuje
wewnętrznie i zewnętrznie dane na temat swoich działań w
postaci sprawozdania finansowego .

cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W współczesnym rozumieniu

corporate governance

posiada trzy

wymiary:

(

ekonom., księgowy oraz społeczno-kulturowy)

3/ Wymiar społeczno-kulturowy polega na formułowaniu

kultury i filozofii zarządzania organizacją w oparciu o etyczne
i prospołeczne postawy i motywację wszystkich pracujących
ludzi.
W wymiarze społeczno-kulturowym mieści się również
budowanie marki, etyki, kultury korporacyjnej, środowiska
synergicznych zachowań ludzkich, które są zorientowane na
osiąganie celów biznesowych organizacji.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Corporate governance

koncentruje się szczególnie na

następujących wymaganiach w organizacji:

• Traktowanie udziałowców sprawiedliwie i z

poszanowaniem prawa

• Formalne określenie ról i odpowiedzialność członków

zarządu (dyrektorów wykonawczych)

• Zachowanie etyczne i profesjonalne
• Kontrola wewnętrzna i zarządzania ryzykiem

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

•Kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem

Z uwagi na różne cele i priorytety
- wyróżnia się trzy modele

corporate governance

/ model anglo-amerykański,

2/ model skoordynowany,
3/ model familijny.



PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08



ad 1/ Model anglo-amerykański:
koncentracja funkcjonowania wszelkich aspektów działania
organizacji w celu:
- maksymalizacji zysku
- i optymalnego zabezpieczenia interesów udziałowców;

mniejszy nacisk na interesy wyższej lub średniej kadry zarządczej
lub interesariuszy czy środowiska jako takiego;
amerykańscy udziałowcy odpierając zarzuty n.t. egoizmu lub
ekskuzywizum - za punkt honoru stawiają sobie wspieranie
donacjami akcji lub dzieł charytatywnych. Cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO



ad 2/ Model skoordynowany:

szeroko rozpowszechniony w Europie i Japonii;
(jest niejako odwróceniem modelu anglo-amerykańskiego)
priorytetem jest reprezentacja interesów i bezpieczeństwa
- kadry zarządzającej,
- interesariuszy
- i środowiska zewnętrznego.

Niektórzy dopatrują się uzasadnienia funkcjonowania tego modelu w
niezbyt rozproszonej strukturze akcjonariatu.

Cd.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO


ad 3/ Model familijny:
ściśle związany z relacjami rodzinnymi;
właściwy dla krajów Azji i Ameryki Łacińskiej a także dla
krajów takich jak Hiszpania i Włochy.
Dominują tam firmy rodzinne, w których kapitał jest
własnością rodzin wielopokoleniowych.
- Transparentność jest honorową zasadą pokoleniową,
- podobnie jak honor,
- przestrzeganie prawa, rodzinnych norm i zwyczajów.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ład korporacyjny na GPW

Dobre praktyki spółek notowanych na GPW

Ład korporacyjny (corporate governance) to zbiór zasad
postępowania, skierowanych zarówno do organów spółek oraz
członków tych organów, jak i do większościowych i
mniejszościowych akcjonariuszy. Zasady ładu korporacyjnego
odnoszą się do szeroko rozumianego zarządzania spółką.

Pierwsze polskie zasady ładu korporacyjnego opracowane
zostały przez Komitet Dobrych Praktyk, składający się z
reprezentantów różnych środowisk związanych z rynkiem
Kapitałowym i zapisane zostały w dokumencie :
"Dobre praktyki w spółkach publicznych 2002".

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Nowe zasady

dobrych praktyk

rozpoczynają się od

Preambuły, w której znajduje się informacja o znaczeniu ładu
korporacyjnego dla rozwoju rynku giełdowego oraz zasadach
tworzenia i stosowania Dobrych Praktyk.

Dokument dzieli się na cztery części:
I. Rekomendacje dotyczące dobrych praktyk spółek giełdowych,
II. Dobre praktyki realizowane przez zarządy spółek giełdowych,
III. Dobre praktyki stosowane przez członków rad nadzorczych,
IV. Dobre praktyki stosowane przez akcjonariuszy.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Celem

Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW

jest:

- umacnianie transparentności spółek giełdowych,
- poprawa jakości komunikacji spółek z inwestorami,

- wzmocnienie ochrony praw akcjonariuszy także w materiach

nie regulowanych przez prawo,

- a przy tym nie stwarzanie obciążeń dla spółek giełdowych, nie

równoważonych korzyściami wynikającymi z potrzeb rynku.

Dobre Praktyki

dotyczą wyłącznie dziedzin, w których ich

stosowanie może wpływać dodatnio na rynkową wycenę
przedsiębiorstw, a przez to obniżać koszt pozyskiwania kapitału.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Efektywność dobrych praktyk (?)

Dobre Praktyki

stanowią przejaw „miękkiego prawa” (soft law),
funkcjonują zgodnie z zasadą „comply or explain”,
którą należy tłumaczyć jako „zastosuj albo wyjaśnij dlaczego
nie stosujesz”.

Inicjatywy dobrych praktyk corporate governance są
niezwykle popularne na całym świecie i mają swoich
zwolenników zarówno w grupie inwestorów i spółek, jak
również regulatorów i badaczy.

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Efektywność dobrych praktyk

Badania wykazują stosowanie zasad zapisanych w dobrych
Praktykach corporate governance przez zdecydowaną
większość firm, które je przyjęły.

Polska, w tym szczególnie Giełda Papierów Wartościowych w
Warszawie, wpisuje się w ten proces i także przygotowuje
dokumenty dotyczące standardów praktyki gospodarczej,
których zadaniem jest reagowanie na aktualne problemy i
wyzwania dla spółek oraz rynku kapitałowego.



PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

dziękuję za uwagę

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Bezpieczeństwo

rynku finansowego

- kryzysy finansowe (bankowe)

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Kryzysy finansowe,
które wystąpiły na przestrzeni ostatnich
lat, zarówno w krajach wysoko
rozwiniętych, jak i zaliczanych do tzw.
rynków wschodzących

ujawniły potrzebę
zapewnienia bezpieczeństwa
na rynkach finansowych

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Kryzys

- co to takiego ?

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

/z gr. krisis - odsiew, wybór, rozstrzygnięcie/

Kryzys - moment,
okres przełomu, przesilenie,
decydujący zwrot ;
okres załamania gospodarczego

[Słownik Wyrazów Obcych, Wł.Kopaliński]

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Kryzys

to gwałtowne załamanie

nastrojów, któremu towarzyszą takie
zjawiska na rynku jak :
- gwałtowny wzrost bezrobocia,
- spadek skłonności do inwestowania
- i spadek optymizmu gospodarczego.

[Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny

PricewaterhouseCoopers]

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Umownie przyjmuje się,
że kryzys zaczął się
- 15 września 2008 r.

wraz z upadkiem bankowego giganta Lehman Brothers,

jednego z największych i najstarszych banków USA,
który przetrwał nawet kryzys lat 30.

To po jego upadku zaczęła się panika na całym świecie,

która ograniczyła inwestycje - ludzie odwrócili się od giełd,
załamał

się handel międzynarodowy, spadła produkcja . .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej,

Polska, została najmniej dotknięta przez globalny
kryzys gospodarczy.

Jako jedyny kraj w regionie odnotowała wzrost PKB (1,0% r/r)
w I połowie 2009 r., podczas gdy w pozostałych krajach
odnotowano jego spadek (od 4,1% w Czechach do 18,8% na
Łotwie).
Jedną z przyczyn utrzymującego się w Polsce wzrostu PKB
była mniejsza niż w innych krajach regionu otwartość
gospodarki, jak również mniejszy udział środków transportu,
urządzeń i maszyn w eksporcie niż w przypadku Czech, Słowacji
czy Węgier

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- co z tym

Kryzysem ?

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

- skończył się
- skończył się ale nadchodzi kolejny
- trwa
- "przyczaił się"

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Koniunktura gospodarcza

/ Economic situation /

Definicja :

Całokształt wskaźników życia gospodarczego
charakteryzujących stan gospodarki danego kraju
lub rynku, pozwalających ocenić tendencje rozwojowe;



PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Koniunktura gospodarcza

w potocznym

rozumieniu oznacza stan gospodarki : jest dobra lub zła .

Dobra koniunktura

Zła koniunktura

- wzrost dochodu
narodowego

- stagnacja/spadek dochodu
narodowego

- wysoki poziom zatrudnienia - spadek poziomu

zatrudnienia

- ożywiona wymiana
towarowa

- niedostateczny popyt

- ogólna równowaga

w gospodarce

- spadek opłacalności
działalności gospodarczej

Cykle gospodarcze

Stanem idealnym dla gospodarki jest

zrównoważony wzrost :

- równowaga ekonomiczna i społeczna :

- ogólny popyt w gospodarce = ogólnej podaży dóbr i usług;

- struktura podaży odpowiada strukturze popytu;

- istnieje równowaga na rynku pracy przy wysokim poziomie

zatrudnienia;

- podaż pieniądza = popytowi na pieniądz;

- zachodzi równowaga w bilansach zewnętrznych (handlowym i

płatniczym);

- spełniony jest warunek równowagi społecznej

(panuje poczucie bezpieczeństwa, ład, demokracja,
istnieje pewność dalszego rozwoju, zadowolenie
ludzi z pracy i poziomu życia) . ..

3. Cykle gospodarcze

W praktyce koniunktura podlega wahaniom ;

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

1/ trendy

2/ wahania cykliczne

3/ wahania sezonowe

4/ wahania przypadkowe (nieregularne)

5/ cykle polityczne

6/ cykle konsumpcyjne

7/ cykle specjalne

..

Cykle gospodarcze

W praktyce koniunktura podlega wahaniom;

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

1/ trendy
- zmiany długookresowe,
zwyżkowa lub zniżkowa trwała tendencja rozwojowa w
gospodarce w ciągu stosunkowo długich okresów
(nawet kilkadziesiąt lat) .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

2/ wahania cykliczne - koniunkturalne

- falowe zmiany działalności gospodarczej;
powtarzające się fazy wzrostu i spadku, m.in. :
rozmiarów produkcji, popytu, kredytu, cen, stóp zysku,

i innych wskaźników gospodarczych
w okresach dłuższych niż rok
(najczęściej kilkuletnich) .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

3/ wahania sezonowe

- zmiany nasilenia działalności gospodarczej w okresie
roku kalendarzowego;

powtarzające się np. w określonych

porach roku,
mogą być związane np. ze świętami,
wakacjami czy terminami płatności .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

4/ wahania przypadkowe (nieregularne)

- zmiany w działalności gospodarczej występujące
nieregularnie,

powodowane różnego rodzaju
zjawiskami przypadkowymi np.:
klęski żywiołowe, strajki, wojny,
rewolucje .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

5/ cykle polityczne

- związane z działalnością ekip rządzących

/ "obietnice..."/
(po objęciu władzy wdrażane są programy
oszczędnościowe - niesprzyjające ożywieniu koniunktury;
przed następnymi wyborami rządy doprowadzają
środkami polityki ekonomicznej
do ożywienia gospodarczego
- zapewniając sobie poparcie wyborców )

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

6/ cykle konsumpcyjne

- falowe zmiany poziomu popytu konsumpcyjnego
wywołane następującym co kilka lat zaopatrywaniem się
gospodarstw domowych w dobra trwałego użytku

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

klasyfikacja wahań koniunktury obejmuje :

7/ cykle specjalne

- np. cykle demograficzne

(wyże i niże urodzeń) ;

- np. cykle świńskie 
(m.in. wahania produkcji żywca
wieprzowego związane z nieurodzajem

pasz)

Cykle gospodarcze

- np. cykle świńskie

Rolnicy hodujący trzodę chlewną obserwują sytuację patrząc przede wszystkim
na cenę skupu żywca wieprzowego i porównując potencjalne dochody z
kosztami produkcji.

W miarę jak cena zaczyna rosnąć, coraz więcej rolników decyduje się na

zwiększenie pogłowia trzody chlewnej. Naturalne opóźnienie pomiędzy czasem
podjęcia decyzji o zwiększeniu pogłowia i momentem sprzedaży tuczników
wynosi ok. 9 miesięcy (114 dni ciąża i ok. 6 miesięcy chów).

Po tym okresie następuje oczywiście wzrost podaży żywca wieprzowego na
rynku, co (w przypadku naturalnego, rynkowego kształtowania się cen) przyczynia

się do spadku cen uzyskiwanych przez rolników w skupie.

W miarę jak spadają ceny maleją też zachęty do prowadzenia hodowli i wielu

rolników decyduje się na jej ograniczenie, czego widocznym efektem jest
spadek pogłowia trzody chlewnej i po pewnym czasie spadek podaży
wieprzowiny.

Przy malejącej podaży wieprzowiny jej cena zaczyna rosnąc i cykl się powtarza.

2015-04-08

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

7,00

8,00

czas

wahania
koniunkturalne

długofalowy
trend rozwojowy

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Wahania cykliczne - koniunkturalne
doprowadzają do utworzenia cykli koniunkturalnych i
zależą od wielu przyczyn, w tym od:

- nadmiernej skłonności do oszczędzania i tendencji do

tezauryzacji;

- niedokonsumpcji (zaniżonego poziomu popytu konsumpc.);

- fal wynalazków i ich eksploatacji;

- nadmiernego przyrostu mocy wytwórczych w okresie

ożywienia (przeinwestowania);

- czynników psychologicznych, a zwłaszcza od oczekiwań

przedsiębiorców i konsumentów .

Cykle gospodarcze

Cykl koniunkturalny

to okresowe wahanie poziomu produkcji

i stanu zatrudnienia występujące w stosunkowo

równych odstępach czasu

z powtarzającą się regularnością (nie zawsze).

Trend stanowi przejaw długookresowej zmiany w

górę i w dół zmiennej ekonomicznej np.

produktu narodowego brutto .

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Badania nad cyklicznością rozwoju gospodarki
zapoczątkowane zostały na początku XIX wieku :

- cykle Juglara -wg "ojca teorii wahań
koniunkturalnych" :
przyczyną falowania gospodarki było ograniczenie
ekspansji kredytowej banków w okresie rozkwitu - co
miało negatywny wpływ na utrzymanie tendencji
wzrostu popytu ;
Juglar zaobserwował, że cykle trwają od 7 do 11 lat,
najczęściej ok. 8 lat ; ..

100

Cykle gospodarcze

Badania nad cyklicznością rozwoju gospodarki
zapoczątkowane zostały na początku XIX wieku, cd.

- cykle Kitchina - na podstawie badań wahań
aktywności gospodarczej w USA i Wielkiej Brytanii
z przełomu XIX i XX wieku - określony został
średni czas trwania cyklu na ok. 40 m-cy;
wykazano także, że powodem kryzysu - są obok
czynników realnych - również czynniki psychologiczne :
panika przedsiębiorców i inwestorów .

101

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Badania nad cyklicznością rozwoju gospodarki
zapoczątkowane zostały na początku XIX wieku, cd. :

- cykle Kondratiewa - na podstawie badań
wyodrębniono cykle długie - mające nawet kilkadziesiąt
lat - uwzględniające m.in. długofalowe wdrażanie

znaczących wynalazków - jak
budowa kolei w USA

w latach 1842-1897 .

102

2015-04-08

Cykle gospodarcze

Cykl opisany przez Juglara ( trwający 7-11 lat)
nazwano później :

klasycznym

cyklem koniunkturalnym

103

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

W badaniu koniunktury podstawową rolę odgrywa
identyfikacja faz i periodyzacja cyklu;
oznaczone zostają punkty zwrotne danego wskaźnika
aktywności gospodarczej (co pozwala na pomiar
długości całego cyklu lub jego faz)

104

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Fazy cyklu koniunkturalnego :

1/ kryzys
2/ depresja
3/ ożywienie
4/ rozkwit (boom)



105

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

106

Fazy cyklu koniunkturalnego :
1/ kryzys

– załamanie gospodarcze,
względna nadprodukcją tzn. nadmiar towarów
w stosunku do efektywnego popytu.
Spadają ceny, a w ślad za nimi stopa zysku - ograniczona zostaje
produkcja a spadek jej trwa dopóty, dopóki nie zostaną sprzedane
lub zlikwidowane nadmierne zapasy towarowe a poziom produkcji nie
dostosuje się do aktualnego poziomu popytu.
Zmniejszająca się rentowność doprowadza do bankructwa
słabszych przedsiębiorstw, ich majątek ulega likwidacji bądź
wykupywany jest przez firmy silniejsze. Kryzys stwarza więc
warunki sprzyjające centralizacji kapitału.

Tempo załamania gospodarczego może być przyspieszone

przez politykę kredytową banków

oraz panikę giełdową.

107

Cykle gospodarcze

Fazy cyklu koniunkturalnego :
2/ depresja

– zahamowanie spadku produkcji, a także najczęściej

stabilizacja zatrudnienia, płac, cen i stóp zysku na niskim
poziomie.
W tej fazie rentowne są przedsiębiorstwa o najniższych kosztach
produkcji.

Stwarza to sprzyjające warunki dla postępu technicznego,
inwestycji w nowe maszyny, urządzenia i technologie
(wymieniany jest zużyty i przestarzały sprzęt ).

Nadwyżka kapitału płynnego sprzyja pojawieniu się na rynku
taniego kredytu.

108

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

3. Cykle gospodarcze

Fazy cyklu koniunkturalnego :
3/ ożywienie

- wyjście z depresji;

wzrasta produkcja osiągającej po pewnym czasie poziom sprzed
kryzysu.
Zwiększa się popyt na dobra inwestycyjne co prowadzi do
koniunkturalnego wzrostu cen towarów, poprawy rentowności
produkcji, zwiększenia zatrudnienia.
Rośnie popyt na środki i usługi konsumpcyjne.
Część producentów , zachęcona popytem, przeinwestowuje
niektóre branże (powstają zalążki przyszłego kryzysu, pojawiają
się dysproporcje wzrostu gospodarczego) .

109

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze

Fazy cyklu koniunkturalnego :
4/ rozkwit (boom)

wszystkie istotne wielkości gospodarcze tzn. produkcja,

zatrudnienie, płace, ceny inwestycji i stopa zysku osiągają poziom
wyższy od poziomu sprzed kryzysu.
Najszybciej rosną ceny dóbr inwestycyjnych niezbędnych do
połączenia i odnowienia kapitału trwałego.
Słabszą dynamikę wykazują ceny dóbr konsumpcyjnych oraz płac
- nierównomierność rozwoju narusza warunki niezbędne do
utrzymania równowagi i gospodarka wchodzi powoli w fazę
następnego kryzysu nadprodukcji.

110

Cykle gospodarcze

Deformacja cyklu koniunkturalnego po II
wojnie światowej spowodowała, że
współcześnie wyróżnia się

dwie fazy cyklu

– wzrostową / ekspansji

– wzrost produkcji w

gospodarce, trwający 6 miesięcy lub dłużej;

– spadkową / recesji

– spadek produkcji w gospodarce,

trwający 6 miesięcy lub dłużej.
/ recesja - ogólne osłabienie działalności gospodarczej przez
dwa kolejne kwartały / .

111

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

112

czas

kryzys

depresja

ożywienie rozkwit

8-12 lat

Cykle gospodarcze

Podstawą powojennego rozwoju

różnych teorii cyklu koniunkturalnego
jak i wzrostu gospodarczego stała się teoria

Johna Maynarda Keynes'a ,
twórcy

teorii interwencjonizmu państwowego

( - ur. 5.06.1883 r. w Cambridge, zm. 21.04.1946 r. ),
uważanego za jednego z najbardziej wybitnych
ekonomistów XX wieku

113

Założenia teorii cyklu

koniunkturalnego Keynesa:

- niedoskonałości rynku : zakłócenia mechanizmu

samoregulacji ( nie zawsze osiągana jest równowaga

długookresowa);

- zakłócenia popytowe i podażowe - główną rolę

odgrywają popytowe;

- przyczyną są zakłócenia nominalne: względna

„sztywność” płac i cen;

- wielość przyczyn: kontrakty płacowe; płaca

„efektywnościowa”, kontrakty cenowe,
koszty zmian cen, rynek monopolistyczny i inne

2015-04-08

Interwencjonizm państwowy a liberalizm

gospodarczy

- to interwencja państwa w gospodarkę,
polityka czynnego oddziaływania władzy w państwie
kapitalistycznym na funkcjonowanie ekonomiki kraju

(np. przymus pracy, protekcjonizm celny, wywłaszczenia )

w opozycji

do założeń liberalizmu gospodarczego, czyli mocno
ograniczonej roli państwa

(ochrona własności prywatnej,

porządku publicznego, ochrona granic) .

115

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- Keynes odchodzi od liberalizmu państwowego i postuluje
aktywną gospodarczo politykę państwa;

- Zalecane środki interwencjonizmu dzieli na:

bezpośrednie i pośrednie,

w zależności od stopnia zaangażowania się państwa w działalność

gospodarczą;

- Państwo stosując te środki stara się wpłynąć na przebieg
koniunktury gospodarczej.

116

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa

1/ Bezpośrednie finansowanie niektórych inwestycji

gospodarczych z kasy państwowej,
np. budowy autostrad,
linii kolejowych;

117

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa

2/ Bezpośrednie dotacje do nierentownej produkcji lub

usług ;

118

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa

3/ "Pompowanie" pieniędzy na rynek poprzez pomoc

socjalną (np. zasiłki dla bezrobotnych),

119

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa

4/ skupowanie przez państwo nadmiaru niektórych towarów

i ich późniejsze sprzedawanie w celu utrzymania stałego
poziomu cen,

120

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa

5/ wprowadzanie monopolu państwowego w niektórych
sektorach gospodarki, np. produkcji mocnych alkoholi,

121

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

bezpośrednie środki interwencji państwa, np.:

6/ uczestniczenie przez państwo w grze na rynkach

finansowych , poprzez posiadanie pakietów akcji

wybranych przedsiębiorstw oraz emisję własnych papierów

wartościowych (np. obligacji),

122

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

Manipulowanie stopą procentową

– działanie w kierunku jej obniżenia, aby relatywnie

wzrosła krańcowa rentowność kapitału i przez to został

pobudzony kapitał inwestycyjny.

Obniżenie stopy procentowej może odbywać się drogą

obniżenia stopy dyskontowej lub zwiększenia ilości

pieniądza w obiegu

123

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

Przeprowadzanie zmian w podziale

dochodu narodowego

– zakłada wprowadzenie progresywnego opodatkowania

wysokich dochodów i przerzucenia uzyskanych tą drogą

środków na świadczenia socjalne, głównie zasiłków dla
bezrobotnych

Keynes podkreśla, że w okresie kryzysów środki te mogą być
niewystarczające, dla wyprowadzenia gospodarki z kryzysu.



....

124

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

 Państwo powinno wystąpić w roli

przedsiębiorcy, prowadząc roboty
publiczne
o charakterze inwestycji społecznie

użytecznych, np.: budowa dróg,

mostów, kolei

...

Inwestycje publiczne

powinny być finansowane

z długu publicznego

– państwo emituje obligacje i sprzedaje je obywatelom,

w ten sposób gromadzi ich oszczędności.

125

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

3/ Keynes odrzuca pogląd, że wzrost ilości pieniądza
w obiegu prowadzi zawsze do zjawisk inflacyjnych

Wskazuje, ze wzrostowi emisji pieniądza i wzrostowi popytu,

który jest finansowany tą drogą odpowiada wzrost podaży towarów,

które dotychczas leżały w magazynach.
Kolejnej emisji pieniądza i kolejnemu wzrostowi popytu odpowiadać

będzie pełniejsze wykorzystanie mocy wytwórczych, a więc wzrostowi

popytu będzie odpowiadał wzrost podaży.
Zjawiska inflacyjne wystąpią dopiero wówczas, gdy wzrost popytu

natrafi na bariery pełnego wykorzystania mocy wytwórczych i

wówczas na skutek niemożliwości szybkiego dopasowania podaży do

popytu wystąpi inflacja.

126

2015-04-08

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

4/ Kuracja gospodarcza polega na wprowadzeniu

celowych wydatków państwa, mających w perspektywie
pobudzenie gospodarki.

W USA (w czasie wielkiego kryzysu) wprowadzono
prace interwencyjne: sprzątanie, budownictwo dróg,

mostów, domów, portów, lotnisk, itp.

Podtrzymano siłę nabywczą ludności, pobudzono
konsumpcję, stworzono warunki do rozwoju przedsiębiorstw.
Zanotowano wzrost dochodu i spożycia o 50%

/ należy jednak brać pod uwagę skalę - liczbę zaangażowanych w
roboty publ. osób w USA i lata kiedy miało to miejsce , obecnie
większa mechanizacja prac nie przyniosłaby podobnego efektu/

127

Interwencjonizm państwowy wg Keynes'a

a koniunktura gospodarcza

- pośrednie środki interwencji państwa

Podsumowanie:

Teoria Keynes'a pokazuje szereg realnych
prawidłowości gospodarki kapitalistycznej,
m. in. rozwija tezę, że głównym czynnikiem
kształtującym koniunkturę jest popyt inwestycyjny.

Jednak nie wszystkie tezy Teorii Keynesa mogą być
stosowane w każdej sytuacji kryzysowej , mimo iż teoria
ta dostarczyła realne środki radzenia sobie państwa
z kryzysem gospodarczym .

128

Interwencjonizm państwowy propagowany przez
Keynes'a znajduje zastosowanie także obecnie:

współczesne państwo wprowadza i narzuca swoim
obywatelom wiele regulacji, w tym:

- ochronę konsumenta /

ustawa o: ochr. danych osob.; kred.konsum/

- jawność spółki publicznej

- ochronę środowiska

- prawo pracy /

ustawa Kodeks pracy

- zwalczanie nieuczciwej konkurencji /

ustawa o

.../

- zwalczanie prania pieniędzy

/ustawa o przeciwdziałaniu praniu

pieniędzy oraz finansow. terroryzmu

/ ..

129

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Interwencjonizm państwowy

...Państwo jest także właścicielem lub współwłaścicielem
środków produkcji (niektórych przedsiębiorstw )
i pracodawcą dla pracowników sfery budżetowej;

państwo rozbudowało aparat administracyjny, sprawujący
m.in. funkcje kontrolne wobec sektora prywatnego
(sektory : bankowy, ubezpieczeń, em

erytalny )



130

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

dziękuję za uwagę

131

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron