Droga Polski do Unii

Europejskiej

Piotr Kopyciński

Pierwsze kroki



1988 r. – nawiązanie stosunków

dyplomatycznych między Polską

Rzeczpospolitą Ludową a Europejską

Wspólnotą Gospodarczą (EWG)



1989 r. – umowa z EWG ws. handlu i

współpracy gospodarczej



1989 r. – utworzenie przedstawicielstwa

Polski przy EWG – ambasador Jan

Kułakowski



1990 r. – złożenie wniosku o rozpoczęcie

negocjacji umowy o stowarzyszeniu z EWG;

negocjator Jacek Saryusz-Wolski

Phare



1989 r. – powstanie Programu Phare (ang.

Poland and Hungary: Action for the

Restructuring of the Economy)



Program pomocy materialnej państw

rozwiniętych dla krajów, w których zachodzą

przemiany ustrojowe



Wsparcie przemian gospodarczych



Koordynacja – Komisja Wspólnot

Europejskich



Pierwotnie adresowany dla Polski i Węgier,

następnie do innych państw w transformacji

Układ Europejski



16 grudnia 1991 r. - podpisanie układu

europejskiego o stowarzyszeniu:

◦

liberalizacja handlu artykułami przemysłowymi aż

do ustanowienia strefy wolnego handlu: radykalne

zwiększenie wymiany handlowej Polski z EWG;

część handlowa weszła w życie w 1992 r.

◦

ograniczona liberalizacja handlu artykułami

rolnymi

◦

współpraca polityczna między Polską i EWG

◦

1 lutego 1994 r. – Polska krajem stowarzyszonym

z UE

Traktat z Maastricht



Oficjalnie: Traktat o Unii Europejskiej



Umowa podpisana w 1992 r.



Obowiązywanie od 1 listopada 1993 r.

◦

Ustanowienie Unii Europejskiej opartej na 3. filarach:

◦

Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla

i Stali oraz Euratom

◦

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

◦

Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych



Każde państwo europejskie, które kieruje się

zasadami wolności, demokracji, poszanowania

praw człowieka i podstawowych wolności oraz

praworządności, może ubiegać się o

członkostwo w Unii Europejskiej

Szczyt Kopenhaski



W grudniu 1993 r. Rada Europejska, określiła tzw.

kryteria kopenhaskie, czyli warunki polityczne i

ekonomiczne, które muszą spełniać państwa

kandydujące do UE:

◦

Kryteria polityczne: stabilne instytucje gwarantujące

demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw

człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości

◦

Kryteria ekonomiczne: sprawnie działająca

gospodarka rynkowa oraz zdolność do stawienia

czoła konkurencji i siłom rynkowym w UE

◦

Ponadto kryterium zdolności: zdolność do przyjęcia

na siebie wymogów członkostwa, a w szczególności

do przestrzegania celów unii politycznej,

gospodarczej i walutowej

Uzupełnienie kryteriów
kopenhaskich

W 1995 r. na posiedzeniu Rady Europejskiej

w Madrycie ustalono, że kraje
kandydujące muszą:



Wprowadzić w życie unijne zasady i
procedury



Dostosować struktury administracyjne i
sądownicze do skuteczniejszego
wprowadzania i egzekwowania przepisów
unijnych

Dokumenty związane z procesem
integracyjnym Polski z UE



Agenda 2000



Narodowa Strategia Integracji



Narodowy Program Przygotowania do
Członkowstwa w Unii Europejskiej



Europejska Strategia Rządu RP

Agenda 2000



Agenda 2000 na rzecz silniejszej i rozszerzonej Unii



Szczegółowa strategia wzmacniania i rozszerzania UE



Przygotowana przez Komisję Europejskąˆ

w 1997 r. z inspiracji

ówczesnego Przewodniczącego Komisji Europejskiej Jacquesa

Santera („Pakiet Santera”)



Przyjęta na szczycie Rady Europejskiej w Berlinie w marcu 1998 r.



Określa strategię rozszerzenia UE, wzrostu konkurencyjności,

zmodernizowania kluczowych polityk, reform instytucjonalnych UE,

reformy Wspólnej Polityki Rolnej, wzrostu zatrudnienia i poziomu

życia oraz perspektywy finansowej 2000-2006



Omówienie stanu przygotowań do członkostwa 11. państw

kandydujących



Rekomendacja przystąpienia do negocjacji z Polską, Cyprem,

Czechami, Estonią, Słowenią i Węgrami

Narodowa Strategia Integracji



Przyjęta w styczniu 1997 r. przez Radę Ministrów



Systematyzacja przedsięwzięć integracyjnych



Precyzowanie zadań z zakresu integracji z UE dla

podmiotów administracji publicznej



Określenie zadań dostosowawczych w okresie

bezpośrednio poprzedzającym członkostwo w UE



Harmonogram wdrażania prawa wspólnotowego



Cele i zadania NSI realizowane następnie w

ramach Narodowego Programu Przygotowania

do Członkostwa w UE

Narodowy Program Przygotowania
do Członkostwa w UE



Odpowiedź na Partnerstwo dla Członkowstwa (lista krótko-

i średniookresowych priorytetów dot. przygotowania państw

kandydujących do członkostwa przyjęty przez Radę UE 16

marca 1998 r. )



Dokument rządowy



Dwie części:

◦

Ogólna: cele programu, lista i syntetyczny opis priorytetów

dostosowawczych, charakterystyka działań dostosowawczych,

określenie jednolitych ram wsparcia finansowego (w

szczególności budowa instytucji, procedura modyfikacji

Programu oraz sposób monitorowania jego realizacji)

◦

Szczegółowa: zakres prac i zadania konieczne dla zrealizowania

ustalonych priorytetów, terminarz realizacji zadań, instytucje

odpowiedzialne za programowanie i realizację zadań, procedury

decyzyjne oraz ˆ

źródła finansowania



Dokument był corocznie aktualizowany

Europejska Strategia Rządu RP



Przyjęta przez Radę Ministrów 15 listopada 2001 r.



Cele Strategii, które ma zapewnić Rząd RP:

◦

Dążenie do dobrego przygotowana Polski do członkostwa

w UE

◦

Zakończenie negocjacji do końca 2002 r.

◦

Przystąpienie Polski do UE w 2004 r.

◦

Zapewnienie szerokiego udział społeczeństwa w procesie

przystępowania Polski do UE

◦

Przygotowanie stanowiska Polski wobec wszystkich

zagadnień dotyczących przyszłości Unii Europejskiej i

wspólnych polityk

◦

Dążenie do zapewnienia Polsce w UE roli adekwatnej do

jej położenia i znaczenia w Europy Środkowej

Traktat nicejski



Traktat z Nicei Zmieniający Traktat o Unii

Europejskiej; Traktat ustanawiający

Wspólnotę Europejską oraz niektóre

związane z nimi akty prawne



Uzgodniony na szczycie Rady Europejskiej w

Nicei 11 grudnia 2000 r., podpisany 26 lutego

2001 r., w Nicei, wszedł w życie 1 lutego

2003 r., (odrzucony w referendum w Irlandii)



Przygotowanie UE do zbliżającego się

rozszerzenia poprzez zreformowanie

podstawowych instytucji

Traktat nicejski a Polska



Liczba komisarzy w Komisji Europejskiej – 27 (w tym 1 dla

Polski)



Głosowania w Radzie Europejskiej - zwiększenie łącznej

liczby głosów do 345 i wyznaczenie progu kwalifikowanej

większości na 258 głosach; ponadto każde państwo może

zażądać weryfikacji, że kwalifikowana większość stanowi co

najmniej 62% populacji UE (w praktyce Niemcy i

którekolwiek 2 z 3 pozostałych najludniejszych państw UE

zawsze mogą zablokować decyzję Rady)



Deklaracja 27 głosów w Radzie Europejskiej dla Polski –

potwierdzona w traktacie akcesyjnym; Hiszpania 27; Niemcy,

Francja, Wielka Brytania i Włochy – po 29



Nowy podział miejsc w Parlamencie Europejskim: stała liczba

785 posłów, w tym dla Polski 50 miejsc (54 do momentu

przyjęcia Bułgarii i Rumunii)

Negocjacje akcesyjne



Grudzień 1997 r. - zaproszenie do
negocjacji członkowskich: Polska, Cypr,
Czechy, Estonia, Słowenia oraz Węgry
(tzw. grupa luksemburska)



31 marca 1998 r. – rozpoczęcie negocjacji
członkowskich

Etapy negocjacji



V etapów negocjacji:

◦

I - kwiecień 1998 r. – październik 1999 r. - analiza porównawcza

prawa polskiego z unijnym (ang. screening) 29 z 31 obszarów;

akty które zostaną wdrożone i te wymagające negocjacji

◦

II – opracowanie polskich warunków negocjacyjnych,

zatwierdzonych przez Radę Ministrów; konfrontacja polskiego

stanowiska z ustaleniami negocjacyjnymi wypracowanymi przez

Radę Unii Europejskiej i państwa członkowskie podczas spotkań

Międzyrządowej Konferencji Akcesyjnej w Brukseli/Luksemburgu

◦

III – właściwe negocjacje

◦

IV – prace nad szkicem Traktatu Akcesyjnego; rozmowy głównie

członków Rady UE i Rady Ministrów, grupy robocze

◦

V – zakończenia negocjacji akcesyjnych: szczyt w

Kopenhadze12-13 grudnia 2002 roku: Polska przystąpi do Unii

Europejskiej 1 maja 2004 roku

Obszary negocjacyjne



31 obszarów negocjacyjnych:

◦

„Nauka i badania”, „Telekomunikacja i technologie

informacyjne”, Edukacja, kształcenie i młodzież”, „Kultura i

polityka audiowizualna”, „Polityka przemysłowa”, „Małe i

średnie przedsiębiorstwa”, „Wspólna Polityka Zagraniczna

i Bezpieczeństwa”, „Ochrona konsumentów i zdrowia”,

„Statystyka”, „Stosunki zewnętrzne”, „Unia celna”, „Unia

Gospodarcza i Walutowa”, „Energia”, „Polityka społeczna i

zatrudnienie”, „Swoboda Świadczenia usług”, „Kontrola

finansowa”, „Swobodny przepływ towarów”, „środowisko”,

„Prawo spółek”, „Swobodny przepływ osób”, „Swobodny

przepływ kapitału”, Podatki”, „Instytucje”, „Rybołówstwo”

„Polityka transportowa”, „Wymiar sprawiedliwości i

sprawy wewnętrzne”, „Polityka regionalna i koordynacja

instrumentów strukturalnych”. „Polityka konkurencji”,

„Rolnictwo”, „Finanse i budżet” oraz „Inne”

Zespoły negocjacyjne



Ze strony państw UE: Komisarz Unii

Europejskiej do Spraw Rozszerzenia -

Günter Verheugen



Ze strony Polski: Pełnomocnik Rządu do

Spraw Negocjacji o Członkostwo

Rzeczypospolitej Polskiej w Unii

Europejskiej: Przewodniczący Zespołu

Negocjacyjnego (tzw. Główny Negocjator:

Jan Kułakowski, następnie Jan

Truszczyński)

Komitet Integracji Europejskiej



Funkcjonował w latach 1996-2010



Utworzony mocą ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej (KIE) z dnia 8 sierpnia
1996 r.



Zadania:

◦

Podejmowanie decyzji w sprawach o strategicznym znaczeniu dla procesu integracji Polski z
Unią Europejską

◦

Naczelny organ administracji rządowej do spraw programowania i koordynowania polityki w
sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską

◦

Programowanie i koordynowanie działań dostosowawczych Polski do standardów
europejskich

◦

Koordynowanie działań administracji państwowej w zakresie otrzymywanej pomocy
zagranicznej



Prace KIE obsługiwał Urząd Komitetu Integracji Europejskiej (UKIE)



Przewodniczący KIE – zazwyczaj Prezes Rady Ministrów



W skład KIE wchodzili ministrowie ds. : finansów publicznych, gospodarki, pracy,
rolnictwa, Skarbu Państwa, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, środowiska,
transportu, zdrowia, Minister Sprawiedliwości



W posiedzeniach mogli uczestniczyć inni ministrowie



UKIE od 1 stycznia 2010 r. został włączony w struktury Ministerstwa Spraw
Zagranicznych

Przebieg negocjacji na przykładzie
obszaru „Rolnictwo”



Screening obszaru



W wyniku screeningu – wyodrębnienie problemów negocjacyjnych,

będących przedmiotem stanowiska negocjacyjnego



Przedstawienie stanowiska Unii Europejskiej



Negocjacje:

◦

Wprowadzenie acquis communautaire UE (fr. „dorobek wspólnotowy”)

Ustalenia związane z objęciem Polski zasadami Wspólnej Polityki Rolnej:

kwoty produkcyjne i wskaźniki umożliwiające ustalenie wysokości

dopłat bezpośrednich, powierzchnie upraw

◦

Okresy przejściowe



Przesunięcie części środków finansowych przeznaczonych na

rozwój wsi i obszarów wiejskich na zwiększenie dopłat

bezpośrednich



Tymczasowe zamknięcie negocjacji w obszarze



Ostateczne zamknięcie wszystkich obszarów nastąpiło na szczycie

w Kopenhadze 12-13 grudnia 2002 r.

Traktat akcesyjny



16 kwietnia 2003 r., Ateny - podpisanie Traktatu Akcesyjnego (ze

strony polskiej: Premier Leszek Miller, Minister Spraw Zagranicznych

Włodzimierz Cimoszewicz oraz Sekretarz Stanu do Spraw Europejskich

Danuta Hübner)



17 kwietnia 2003 r. – uchwała Sejmu ws. trybu wyrażenia zgody na

ratyfikację Traktatu – zarządzenie ogólnokrajowego referendum



Ratyfikacja przez państwa członkowskie, Parlament Europejski i państwa

kandydujące



W Polsce referendum 7-8 czerwca 2003 r.:

◦

frekwencja - 55,8%,

◦

za przystąpieniem Polski do UE - 77,5% głosujących,

◦

przeciw - 22,5%



Od 1 maja 2004 r. Polska jednym z 25 członków UE (Traktat Akcesyjny

wszedł w życie)



Od 1 stycznia 2007 r. – 27 krajów UE (dołączyły Bułgaria i Rumunia)



Od 1 lipca 2013 r. – 28 krajów UE (dołączyła Chorwacja)

Dziękuję za uwagę