C
C
Z
Z
Ł
Ł
O
O
W
W
I
I
E
E
K
K
–
–
N
N
A
A
J
J
L
L
E
E
P
P
S
S
Z
Z
A
A
I
I
N
N
W
W
E
E
S
S
T
T
Y
Y
C
C
J
J
A
A
Projekt „Podniesienie umiejętności osób pracujących – likwidacja luki kompetencyjnej w obszarze informatyki”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Arkusz kalkulacyjny w pracy wychowawcy
i nauczyciela
Łukasz Bogaczyk, Łukasz Gomółka / EIEI
Zawartość
C
C
Z
Z
Ł
Ł
O
O
W
W
I
I
E
E
K
K
–
–
N
N
A
A
J
J
L
L
E
E
P
P
S
S
Z
Z
A
A
I
I
N
N
W
W
E
E
S
S
T
T
Y
Y
C
C
J
J
A
A
Projekt „Podniesienie umiejętności osób pracujących – likwidacja luki kompetencyjnej w obszarze informatyki”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Automatyczne powtarzanie nagłówków kolumn i wierszy ......................................... 58
Ro
zd
ział:
In
fo
rm
acje
w
stę
p
n
e
3
A. Informacje wstępne
1.
Cel zajęć
Celem zajęć jest przedstawienie podstawowych informacji na temat arkuszy kalkulacyjnych
i przedstawienie funkcji i możliwości, które mogą ułatwić i usprawnić pracę nauczyciela lub
wychowawcy.
2.
Przed rozpoczęciem zajęć powinieneś wiedzieć
Przed rozpoczęciem zajęć kursant powinien zaznajomić się z podstawami obsługi komputera.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
B. Excel w pracy nauczyciela
1.
Podstawy pracy z arkuszami
1.1.
Filozofia MS Excel 2007
W stosunku do poprzednich wersji MS Excel 2007 charakteryzuje się zupełnie innym widokiem
interfejsu. Menu i paski narzędzi zastąpiła Wstążka.
Została ona zaprojektowana w taki sposób, aby ułatwić używanie programu oraz szybkie odnajdywanie
poleceń potrzebnych do wykonania zadania. Polecenia są ułożone w grupy logiczne i zgromadzone
razem na kartach poleceń. Każda karta jest związana z danym typem działania, a po rozwinięciu
umożliwia wybór narzędzi, jakie zawiera. Niektóre z kart pojawiają się tylko wtedy, gdy działanie
uzasadnia potrzebę ich użycia. Przykładowo zakładka Narzędzia do rysowania wraz z kartą
Formatowanie widoczna jest tylko wtedy, gdy zaznaczono element arkusza będący obiektem
graficznym. Tego typu karty poleceń noszą nazwę kart kontekstowych zawartych na zakładkach
kontekstowych.
1.2.
Rozpoczynanie pracy
Nowy skoroszyt można utworzyć na dwa sposoby:
I sposób
Kliknąć menu Start / Programy / Microsoft Office Excel 2007.
W tym przypadku zostanie otwarty nowy skoroszyt o domyślnej nazwie Zeszyt 1, w którym będą się
znajdowały trzy arkusze o nazwach odpowiednio: Arkusz1, Arkusz2, Arkusz3.
II sposób
Kliknąć w wybranej lokalizacji docelowej prawym przyciskiem myszy.
Wybrać Nowy / Arkusz Programu Microsoft Office Excel.
W tym przypadku zostanie w wybranej lokalizacji zostanie utworzony nowy plik Excela o nazwie
Nowy arkusz Programu Microsoft Office Excel, w którym będą się znajdowały trzy arkusze
o nazwach odpowiednio: Arkusz1, Arkusz2, Arkusz3.
1.3.
Okno skoroszytu programu MS Excel 2007
Okno programu składa się z następujących części:
Przycisk Pakietu Office
Pasek narzędzi Szybki dostęp
Pasek Tytułowy
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
Wstążka programu MS Excel 2007
Pasek Adresu
Pasek Formuły
Obszar roboczy - arkusz
1.4.
Wstążka
Wstążka zastąpiła znane z wcześniejszych wersji paski narzędzi oraz menu. Składa się ona z kart
poleceń oraz grup narzędzi tworzących uporządkowaną logiczną całość. Narzędzia nie mogą być ani
dodawane, ani usuwane ze wstążki. Nie można jej usunąć, lecz tylko zminimalizować.
1.4.1. Pozostawienie Wstążki w postaci zminimalizowanej przez cały czas
Wstążkę można zminimalizować na dwa sposoby:
I sposób
W celu zminimalizowania wstążki, należy:
Kliknąć szybko, dwukrotnie aktywną kartę poleceń.
II sposób
W celu zminimalizowania wstążki, należy:
Kliknąć prawym przyciskiem myszy dowolną kartę poleceń, co spowoduje pojawienie się menu
kontekstowego.
Wybrać polecenie Minimalizuj wstążkę.
1.5.
Przycisk Pakietu Office
W lewym, górnym rogu okna programu Microsoft Office Excel 2007 znajduje się Przycisk pakietu
Office, który służy do uaktywniania wielu niezbędnych poleceń i opcji.
1.5.1. Tworzenie nowego pustego skoroszytu
W celu utworzenia nowego pustego skoroszytu, należy:
Kliknąć Przycisk pakietu Office.
Wybrać polecenie Nowy, co spowoduje otwarcie okna dialogowego Nowy skoroszyt z aktywną opcją
Puste i niedawno używane.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
6
W środkowej części okna wybrać opcję Pusty skoroszyt i kliknąć przycisk Utwórz.
1.5.2. Otwieranie zapisanego wcześniej dokumentu
W celu otworzenia zapisanego wcześniej dokumentu, należy:
Kliknąć Przycisk pakietu Office.
Wybrać polecenie Nowy, co spowoduje otwarcie okna dialogowego Otwieranie.
Przy pomocy okna dialogowego wyszukać plik i kliknąć przycisk Otwórz, co spowoduje otwarcie
pliku.
1.5.3. Zapisywanie zmian w pliku
W celu zapisania zmian dokonanych w pliku, należy:
Kliknąć Przycisk pakietu Office.
Wybrać polecenie Zapisz.
1.5.4. Zapisywanie nowoutworzonego pliku i pliku pod inną nazwą
W celu zapisania zmian dokonanych w pliku, należy:
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciel
a
7
Kliknąć Przycisk pakietu Office.
Wybrać polecenie Zapisz jako, spowoduje to otwarcie okna dialogowego Zapisywanie jako, gdzie,
należy wskazać lokalizację pliku (pole lokalizacji), nazwę (pole Nazwa pliku) oraz jego typ (pole listy
rozwijanej Zapisz jako typ).
Po ustaleniu parametrów zapisu, kliknąć przycisk Zapisz.
Opcja Zapisz jako typ pozwala nam na zapis skoroszytu z wybranym przez użytkownika
rozszerzeniem, co może okazać się bardzo istotnym elementem. Domyślnie program wybiera
standardowy format pliku arkusza kalkulacyjnego Microsoft Office 2007, czyli Skoroszyt programu
Excel (rozszerzenie .xlsx). Inne wybrane typy pliku:
Skoroszyt programu Excel 97-2003. Opcja ta pozwala na późniejsze otwarcie pliku w starszych
wersjach oprogramowania Microsoft Office Excel(rozszerzenie .xls).
Szablon Programu Excel. Opcja ta zapisze skoroszyt jako szablon, czyli wzorzec, z którego będzie
można korzystać w przyszłości. Możliwość otwarcia szablonu przy użyciu starszej wersji Excela da
opcja Szablon programu Excel 97-2003.
1.6.
Pasek narzędzi Szybki dostęp
Nad Wstążką, obok Przycisku Pakietu Office znajduje się pasek narzędzi Szybki dostęp.
Standardowo pasek narzędzi Szybki dostęp składa się z trzech opcji: Zapisz, Cofnij oraz
Wykonaj ponownie. Można do niego dodać często używane polecenia. Dzięki czemu będą one
widoczne i łatwo dostępne.
Polecenia mogą być dodawane do paska narzędzi szybki dostęp na dwa sposoby
Sposób I
W celu dodania narzędzia do paska narzędzi Szybki dostęp, należy:
Kliknąć przycisk
znajdujący się tuż obok paska narzędzi Szybki dostęp, co spowoduje wyświetlenie
listy najczęściej dodawanych narzędzi.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
8
Kliknąć narzędzie, które ma zostać dodane lub wybrać opcję Więcej poleceń i wyszukać pożądane
polecenie.
Sposób II
W celu dodania narzędzia do paska narzędzi Szybki dostęp, należy:
Na wstążce najechać na narzędzie, które ma zostać dodane do paska narzędzi Szybki dostęp.
Kliknąć wybrane narzędzie prawym przyciskiem myszy, co spowoduje wyświetlenie menu
kontekstowego.
Wybrać polecenie Dodaj do paska narzędzi Szybki dostęp.
W celu usunięcia narzędzia z paska narzędzi Szybki dostęp, należy:
Najechać na narzędzie, które ma zostać usunięte z paska narzędzi Szybki dostęp.
Kliknąć je prawym przyciskiem myszy, co spowoduje otwarcie menu kontekstowego.
Z menu kontekstowego wybrać polecenie Usuń z paska narzędzi Szybki dostęp.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
9
1.7.
Obszar Roboczy
Jest to miejsce, gdzie wprowadzamy dane, jaki i widzimy wyniki obliczeń, zestawień, analiz i działań,
które wykonujemy przy pomocy arkusza kalkulacyjnego. Każdy arkusz to właściwie niezależny obszar
roboczy, który w razie potrzeby może współgrać z innymi arkuszami, niezależnie od tego, czy znajdują
się one w tym samym, czy też innym skoroszycie. Obszar roboczy danego arkuszu to 1 048 576 wierszy
oraz 16 384 kolumny przeznaczone do działania. Etykiety wierszy to kolejne liczby, z kolei litery
alfabetu od A, aż do XFD identyfikują kolejne kolumny.
1.8.
Pasek Adresu
Na pasku adresu widzimy, która komórka w obszarze roboczym arkusza jest zaznaczona. Zatem
w poniżej zobrazowanym pierwszym przypadku widzimy adres A1, ponieważ zaznaczono komórkę na
przecięciu kolumny a oraz wiersza 1. Drugi wariant to adres B3, bo zaznaczona komórka znajduje się na
przecięciu kolumny B i wiersza 3.
1.9.
Test samooceny
1) Jak nazywa się przedstawiony poniżej element okna programu?
a) Wstążka
b) Pasek formuły
c) Linia Siatki
d) Pasek komunikatu
2) Czy można dodawad i usuwad polecenia do Wstążki?
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale tylko dwa
d) Tak, ale tylko 3
3) Czy polecenie Zapisz daje możliwośd zmiany nazwy nowo utworzonego skoroszytu?
a) Tak, pod warunkiem, że nazwa składa się z mniej niż siedmiu znaków
b) Tak
c) Nie
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
0
d) Tak, gdy nowa nazwa będzie się składad wyłącznie z cyfr
2.
Wprowadzanie danych
W celu wprowadzenia danych do komórki, należy:
Kliknąć komórkę, w której mają zostać umieszczone dane.
Wprowadzić wartość.
Wcisnąć klawisz Enter, który zakończy edycję danej komórki i przejdzie do komórki znajdującej się
poniżej.
Excel standardowo wyrównuje dane tekstowe standardowo do lewej krawędzi, a dane liczbowe do
prawej. Przy
2.1.1. Usuwanie danych
Dane z komórek można usunąć na kilka sposobów:
I sposób
Zaznaczyć komórkę, z której mają zostać usunięte dane i wcisnąć klawisz Delete.
II sposób
Zaznaczyć komórkę, z której mają zostać usunięte dane i wcisnąć klawisz Backspace.
III sposób
Kliknąć prawym przyciskiem myszy komórkę, z której mają zostać usunięte dane, co spowoduje
otwarcie menu kontekstowego.
Wybrać polecenie Wyczyść zawartość.
IV sposób
Kliknąć prawym przyciskiem myszy komórkę, z której mają zostać usunięte dane, co spowoduje
otwarcie menu kontekstowego.
Wybrać polecenie Usuń…
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
1
Wtedy pojawi się okno dialogowe Usuwanie z dostępnymi czterema wariantami usuwania:
Przesuń komórki w lewo
Przesuń komórki do góry
Cały wiersz
Cała kolumna
Poniższy przykład ilustruje jak działa każda z możliwości.
W pierwszym wariancie komórka zostanie usunięta, a kolejne komórki znajdujące się na prawo zostaną
przesunięte o jedną w lewo.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
n
au
czyciela
1
2
W przypadku drugim komórka zostanie usunięta, a komórki znajdujące się pod spodem zostaną
przesunięte o jedną w górę.
W trzecim wariancie usunięty zostanie cały wiersz.
W czwartym przypadku usunięty zostanie cała kolumna.
2.1.2. Zaznaczanie danych
2.1.2.1. Zaznaczanie pojedynczych Komorek
W celu zaznaczenia pojedynczej komórki, należy ją kliknąć
2.1.2.2. Zaznaczanie zakresu:
Problem pojawia się w momencie zaznaczenia obszaru składającego się z kilku komórek jednocześnie.
Można to wykonać na jeden z poniżej przedstawionych sposobów:
I sposób
Najeżdża się kursorem nad komórkę, którą zaznaczono jako pierwszą, aż pojawi się kursor w kształcie
białego w środku, obramowanego na czarno krzyżyka (obrazek poniżej). Dalej trzymając wciśnięty
lewy przycisk myszy przesuwa się po arkuszu aż do otrzymania pożądanego zaznaczenia. Wtedy należy
puścić myszkę.
II sposób
Klika się na pierwszą z komórek, które wchodzić będą w skład zaznaczenia, a następnie trzymając
wciśnięty przycisk Shift należy kliknąć na komórkę końcową. W tym przypadku program oblicza ile
komórek poziomo, a ile pionowo należy przejść, aby uzyskać połączenie pomiędzy pierwszą, a ostatnią
komórką i zaznacza je, tworząc swoisty prostokąt.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
3
III sposób
Klika się na jedną z komórek, które wchodzą w skład zaznaczenia, a następnie trzymając wciśnięty
przycisk Ctrl zaznacza się kolejne komórki.
2.1.3. Powielanie danych
Jest to dosyć złożony aspekt, który postaramy się teraz opisać.
W celu skopiowania danych wartości należy zaznaczyć obszar, który należy powielić i wykonać jedną
z następujących operacji:
I sposób
Kliknąć prawym przyciskiem myszy na zaznaczonym obszarze i wybrać pozycję Kopiuj.
II sposób
Wybrać skrót klawiaturowy Ctrl+C.
III sposób
Wybrać sekwencję Narzędzia główne / Schowek / Kopiuj.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
4
Końcowym etapem opisywanego postępowania jest wklejenie skopiowanych danych na wybrany
obszar, co można wykonać na jeden z poniżej opisanych sposobów:
I sposób
Kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać pozycję Wklej.
II sposób
Wybrać skrót klawiaturowy Ctrl+V.
III sposób
Wykonać sekwencję: Narzędzia główne / Schowek / Wklej.
Arkusz kalkulacyjny oferuje także funkcję, którą można nazwać „Inteligentnym powielaniem”. W celu
użycia tej własności należy najechać na prawy, dolny róg komórki lub zaznaczonego obszaru i po
pojawieniu się kursora w kształcie czarnego krzyżyka (rysunek poniżej) trzeba wcisnąć lewy przycisk
myszki i przesunąć nad obszar, który ma być danymi zapełniony.
Poniżej kilka ciekawych własności, które przy pomocy tej opcji można uzyskać.
I własność
Jeżeli stosujemy ten sposób do jednej komórki, to w każdej kolejnej zaznaczonej, wartość będzie
identyczna z komórką źródłową (wyjątki opisane zostaną poniżej).
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
5
II własność
Jeżeli w komórce źródłowej będzie tekst określający jeden z dni tygodnia lub dany miesiąc, to następne
komórki zostaną wypełnione kolejnymi (zgodnie z chronologią) wartościami odpowiadającymi tymże
danym. W poniżej zobrazowanym przypadku wpisane zostały wartości wtorek oraz kwiecień (pierwszy
wiersz), a następne dane uzyskano na zasadzie inteligentnego powielania.
III własność
Jeżeli zaznaczono kilka komórek, to wartości będą się powielać w sposób chronologiczny. W poniżej
zobrazowanym przykładzie wypełniono cztery komórki w kolumnie wyrazami (jedna komórka = jeden
wyraz) Łukasz; jest; autorem; podręcznika, zaznaczono je i użyto inteligentnego powielania
przesuwając wartości w dół. Podobnie działa ta funkcja, gdy przesuwamy wartości w bok.
IV własność
Zaznaczając komórkę, w której znajduje się liczba, wciskając (i trzymając) klawisz Ctrl i używając
inteligentnego powielania Excel dodaje w kolejnych komórkach wartość 1 do wyjściowej danej.
V własność
Zaznaczając kilka komórek z danymi liczbowymi i używając inteligentnego powielania Excel dopasuje
się do konwencji i będzie stosował wartości zgodne z wyjściowym założeniem. Przykładowo w poniżej
zobrazowanym przypadku zaznaczono pierwsze 3 komórki, a resztę dopasował sam program na
zasadzie inteligentnego powielania.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
6
2.1.4. Przenoszenie danych
Pojęcie przenoszenia powinno być znane czytelnikowi. Chodzi o to, że trzeba pewne dane przemieścić
z miejsca źródłowego na inne, zwane docelowym. W celu dokonania tego można po zaznaczeniu
obszaru przeznaczonego do przeniesienia postępować na jeden z poniżej opisanych sposobów:
I sposób
Użyć skrótu klawiaturowego Ctrl+X.
II sposób
Kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać pozycję Wytnij.
III sposób
Wybrać sekwencję Narzędzia główne / Schowek / Wytnij.
IV sposób
Najechać na krawędź komórki (obszaru), aż pojawi się charakterystyczny kursor w kształcie krzyżyka
zakończonego czterema grotami (obraz poniżej) i trzymając wciśnięty lewy przycisk myszy przesunąć
na inne, docelowe miejsce.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
7
Ostatni sposób (w przeciwieństwie do pierwszych trzech) nie wymaga dodatkowo wklejenia wyciętej
zawartości na docelowe miejsce.
2.1.5. Edycja danych
Edytować dane można na różne sposoby. Poniżej wskażemy kilka z nich:
I sposób
Edycja przez zamianę. Zaznaczając dowolną komórkę i wpisując wybrane wartości zastąpią ona
poprzednie dane.
II sposób
Klikając dwukrotnie na danej komórce wejdzie się w jej tryb edycji i będzie można zmieniać wartości
w niej umieszczone zwykłymi sposobami, jak podczas używania klawiatury.
III sposób
Zaznaczając wybraną komórkę i wciskając klawisz funkcyjny F2 przejdziemy do jej trybu edycji.
2.1.6. Pasek formuły
Pasek formuły w arkuszu kalkulacyjnym odgrywa niezwykle istotną rolę. Jest on bardzo pomocny,
szczególnie podczas tworzenia formuł, ale po kolei…
Jeżeli w komórce wprowadzimy dowolne wartości, to pasek formuły wyświetla jej pełną zawartość. Jest
to szczególnie istotne w momencie, kiedy komórka nie jest w stanie pomieścić zawartości pod
względem wizualnym.
Żeby lepiej zobrazować problem odwołamy się do poniżej ukazanego przykładu. Otóż na pierwszy rzut
oka widzimy, że w komórce A2 oraz A3 znajduje się wartość Łukasz Gomółka, w komórce B2 i B3
widnieje napis Paweł lubi, a w komórkach C2 i C3 piłkę nożną. Jak się zaraz okaże pierwsza sugestia
nie do końca zgadza się ze stanem faktycznym.
Gdy klikniemy na komórkę A2, to widzimy, że w pasku formuły pojawia się napis Łukasz Gomółka
i Łukasz Bogaczyk są autorami podręcznika, co oznacza, że w tej komórce właśnie ten cały ciąg
wyrazów jest wprowadzony.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
8
Z kolei w komórce A3 znajduje się tylko napis Łukasz Gomółka.
Dalej okazuje się, że w komórce B2 mamy napis Paweł lubi piłkę nożną, a C2 jest pusta.
Z drugiej strony B3 zawiera wartość Paweł lubi, a C3 piłkę nożną.
Wprowadzanie formuł i rola paska formuły w tym aspekcie zostanie poruszona w dalszej części
podręcznika.
2.1.7. Polecenie Cofnij
Jeżeli wykonano pewne działanie i stwierdzono, że należy wrócić do stanu z przed ostatniej operacji, to
można użyć polecenia Cofnij z paska narzędzi Szybki dostęp.
Alternatywą jest użycie skrótu klawiaturowego Ctrl+Z.
2.1.8. Polecenie Wykonaj ponownie
Jeżeli użyto polecenia Cofnij, to wybierając ikonę Wykonaj ponownie powrócimy, do stanu z przed
operacji anulowania ostatniego działania.
Alternatywą jest użycie skrótu klawiaturowego Ctrl+Y.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
1
9
2.2.
Formatowanie komórek
2.2.1. Format czcionki, obramowania i wypełnienia
Przez format danych w wybranej komórce, czy też komórkach rozumie się dostosowanie wyglądu
wartości tam się znajdujących do pewnej założonej konwencji. Najpopularniejsze zmiany to korekta
koloru, rozmiaru, stylu i rodzaju czcionki lub dodanie wybranej ramki do komórki, czy też ustawienie
kolorystyki jej tła. Wszystkie te detale są dostępne na karcie poleceń Narzędzia główne / Czcionka.
Pole Czcionka
W tym polu listy rozwijanej ustalamy rodzaj czcionki, który stosowany jest w danej komórce
(komórkach).
Pole Rozmiar czcionki
Wartość pola listy rozwijanej Rozmiar czcionki określa jej wielkość. Jeżeli na liście nie ma pozycji,
którą chcemy zastosować, to wprowadzamy ją z klawiatury i zatwierdzamy klawiszem Enter.
Pole Kolor czcionki
Rozwijając to pole listy rozwijanej możemy wybrać z palety barw odpowiadający nam odcień czcionki.
Pola Styli czcionki
Kliknięcie tych pól jest jednoznaczne z pogrubieniem (B), zastosowaniem kursywy (I) lub
podkreśleniem czcionki (U).
Wszystkie te efekty można uzyskać także otwierając okno dialogowe Formatowanie komórek, a tam
zakładkę Czcionka. W tym celu:
I sposób
Klikamy prawym przyciskiem myszki na danej komórce i wybieramy pozycję Formatuj komórki…
II sposób
Używamy skrótu klawiaturowego Ctrl+1, po uprzednim zaznaczeniu obszaru, który chcemy
sformatować.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
0
Pole Kolor Wypełnienia
W tym polu ustalamy kolor wypełnienia tła komórki z dostępnej palety barw. Klikając bezpośrednio
w ikonę narzędzia zastosujemy kolor taki, jaki został jej domyślnie przypisany (kolor paska). W poniżej
zobrazowanym przykładzie byłby to kolor zielony.
W momencie, kiedy zależy użytkownikowi na swobodnym wyborze pomiędzy dostępnymi barwami
należy kliknąć małą strzałkę skierowaną w dół obok przycisku i wtedy wybrać dowolny kolor.
Podobne możliwości dostaniemy wybierając zakładkę Wypełnienie w oknie dialogowym
Formatowanie komórek. Dodatkowo klikając na pole Efekty wypełnienia… będzie możliwe ustalenie
gradientu dla tła komórki.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
1
Pole Obramowanie
To pole listy rozwijanej umożliwia ustalenie wyglądu obramowania komórki. Najwięcej możliwości
wyboru uzyskuje się klikając pozycję Więcej obramowań…
Oczom użytkownika ukaże się wtedy okno dialogowe Formatowanie komórek z otwartą zakładką
Obramowanie. Tam można ustalić styl i kolor linii obramowującej oraz zdecydować dokładnie
o wyglądzie obramowania.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
2
2.2.2. Format danych
Dane można przedstawiać, jako wartości różnego typu.
Wybierając sekwencję Narzędzia główne / Liczba / Format liczb otrzymuje się na liście rozwijanej
możliwe typy formatu do wyboru. Najwięcej opcji daje pozycja więcej formatów, która przenosi
użytkownika do okna dialogowego Formatowanie komórek i zakładki Liczby.
Najpopularniejsze pozycje z nich to:
Tekstowe
Liczbowe
Walutowe
Data
Procentowe
Komórki o formacie tekstowym są traktowane jako tekst, nawet wtedy, gdy zawierają liczby.
Zawartość jest wyświetlana dokładnie tak, jak została wpisana.
Format liczbowy jest używany do wyświetlania liczb. Można tam ustawić wyświetlanie liczby miejsc
po przecinku w polu Miejsca dziesiętne oraz zaznaczyć pozycję Użyj separatora 1000 (), aby
wprowadzić spację oddzielającą wartości setek od tysięcy, tysięcy od milionów itd.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
3
Format walutowy pozwala ustalić liczbę miejsc dziesiętnych oraz wybrać symbol, jaki będzie
zastosowany na końcu każdej wartości (pole Symbol).
Format Data powoduje, że liczby, kolejne daty i godziny są wyświetlane jako wartości daty. w polu
Typ można wybrać odpowiadający nam format i zatwierdzić wybór przyciskiem OK. Należy pamiętać,
ze daty w Excelu są przechowywane jako kolejne liczby. Liczba 1 jest odpowiednikiem 1900–01–01,
liczba 2 odpowiada 1900–01–02 itd… Zatem wpisując do komórki przykładowo wartość 34521
i formatując ją jako data otrzymamy wyświetloną datę 1994–07-06.
Format Procentowe mnoży liczbę przez 100 i dodaje znak %. Można ustalić tutaj liczbę miejsc
dziesiętnych.
2.3.
Test samooceny
1) Wartośd 4,5zł po zastosowaniu formatowania procentowego ma postad:
a) 45 %
b) 4,50 %
c) 0,45 %
d) 450 %
2) Błąd ####### oznacza, że:
a) W komórce jest za dużo zer
b) W komórce jest teks i liczy, a tak nie może byd
c) Liczba znajdująca się w komórce jest zbyt długa i program nie może jej wyświetlid
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
4
d) Żadna z podanych odpowiedzi nie jest prawidłowa
3) Jedna komórka może mied...
a) Więcej niż jeden rodzaj obramowania
b) Tylko jeden rodzaj obramowania
c) Tylko dwa rodzaje obramowao
d) Tylko trzy rodzaje styli obramowania
3.
Typy adresowania - podstawy
3.1.1. Odwołania względne
Załóżmy, że w komórce C1 znajduje się formuła = A1+B1, jest ona adresowaniem względnym.
Program interpretuje ten zapis jako komendę nakazującą do wartości z komórki odległej o 2 pozycje
w lewo od komórki bieżącej dodać zawartość znajdującą się tuż po jej lewej stronie.
Przeciągając formułę Excel nadal pamięta schemat działania przy użytej formule i przykładowo
w komórce C5 zgodnie z zasadą nakazuje do wartości z komórki odległej o 2 pozycje w lewo (A5)
dodać zawartość komórki znajdującej się tuż po lewej stronie (B5) względem komórki C5 (komórka
bieżąca).
Podobnie się dzieje przy jakiejkolwiek formule, w której użyjemy adresowania takiego, jak wcześniej
opisane.
3.1.2. Odwołania bezwzględne
Czasami zachodzi jednak potrzeba zablokowania odwołania do pewnej komórki, tak, by przy
przeciąganiu formuły nie zmieniały się zmienne. Do tego służy tzw. adresowanie bezwzględne. Żeby
je zastosować trzeba zablokować odwołanie w formule do danej komórki, do czego służą znaki $.
Zasada działania jest następująca:
$ Kolumna $ Wiersz – znak $ przed literą (literami) blokuje bieżącą kolumnę, z kolei przed cyfrą
(liczbą) blokuje dany wiersz. Zatem $A$1 blokuje wiersz 1 oraz kolumną a i tym samym zablokowana
jest komórka A1 w formule. Dla lepszego zrozumienia sytuacji posłużymy się przykładem
zobrazowanym poniżej. Dla komórek od C3 do C7 należy wyliczyć przy użyciu formuł iloczyn
komórki A3 przez komórki odpowiednio od B3 do B7. Zatem wpisuje się formułę A3*B3 do komórki
C3 i blokuje komórkę A3, tak, by przy przeciąganiu nie zmieniała ona swojego adresu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
5
Teraz Excel rozumie polecenie jako pomnożenie wartości z komórki A3 przez komórkę o jedną na lewo
względem komórki bieżącej. Zatem przeciągając formułę do komórek C4 : C7 otrzymamy pomnożone
wartości z kolumny B przez wartość 10 znajdującą się w komórce A3.
3.2.
Test samooceny
1) W adresowaniu bezwzględnym w adresach komórek:
a) Nic nie występuje
b) Występuje symbol $
c) Występuje symbol #
d) Liczba jest podświetlana na czerwono
2) W adresowaniu względnym w adresach komórek:
a) Nic nie występuje
b) Występuje symbol $
c) Występuje symbol #
d) Liczba jest podświetlana na czerwono
3) Który z poniższych adresów jest adresem względnym?
a) A1
b) A$1
c) $A1
d) $A$1
4.
Typy adresowania - zaawansowane
4.1.1. Odwołania mieszane
Jak już wcześniej zaznaczono znak $ przed oznaczeniem kolumny blokuje ją, a $ przed liczbą
oznaczająca wiersz, blokuje rekord. Zatem można manipulować odwołaniami względnymi
i bezwzględnymi, tworząc ich kombinacje, co nazywa się adresowaniem mieszanym. Wytłumaczony
zostanie ten przypadek na podstawie tworzenia standardowej tabliczki mnożenia. Mając ułożone
w kolumnie oraz w wierszu liczby od 1 do 10 należy obliczyć wartości na przecięciu danych.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
6
Sposób konstrukcji formuły przebiegał w sposób następujący:
I etap
W komórce B2 należy wpisać formułę =A2*B1, tak by uzyskać w niej odpowiedni wynik.
II etap
Przeciągając formułę w dół należy zablokować odwołanie do wiersza 1 w kolumnie B, a adresy
w kolumnie a powinny się zmieniać, co doprowadziło do powstania formuły =A2*B$1.
III etap
Przeciągając formułę w bok należy zablokować odwołanie do kolumny A, a adresy w wierszu 1
powinny się zmieniać, co doprowadziło do ostatecznej wersji formuły =$A2*B$1. Ten krok nie koliduje
z poprzednimi etapami działań.
Przeciągając powstałą formułę uzyskamy satysfakcjonujące wyniki.
4.1.2. Zmiana rodzaju adresu komórki
Oprócz ręcznej korekty opisanymi wcześniej metodami formuły można zmieniać adresowanie używając
klawisza funkcyjnego F4. w tym celu po wpisaniu dowolnego adresu komórki, przykładowo =B2 klika
się wspomniany klawisz i pojawia się =$B$2. Ponowne wciśnięcie F4 daje rezultat =B$2, jeszcze jedno
wciśnięcie generuje adres =$B2. Czwarte wciśnięcie klawisza powróci do stanu początkowego.
4.2.
Test samooceny
1) W adresowaniu mieszanym w adresach komórek:
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
7
a) Nic nie występuje
b) Występuje symbol $
c) Występuje symbol #
d) Liczba jest podświetlana na czerwono
2) W celu dokonania zmiany typu odwołania, należy:
a) Wcisnąd klawisz Enter
b) Wcisnąd klawisz F2
c) Wcisnąd klawisz F4
d) Żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
3) Który z poniższych adresów jest adresem względnym?
a) A1
b) A$1
c) $A$1
d) Żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
5.
Standardowe funkcje arkusza - podstawy
Funkcje w Excelu dzielimy według ich przynależności i funkcjonalności na następujące podgrupy
tworzące logiczną całość:
Finansowe
Logiczne
Tekstowe
Daty i godziny
Wyszukiwania i odwołao
Matematyczne i trygonometryczne
Mamy także funkcje branżowe, które są używane do potrzeb specjalistów i tylko okazyjnie bywają
wykorzystywane są przez zwykłego użytkownika (statystyczne, inżynierskie, modułowe, informacyjne)
5.1.
Wstążka Formuły
Wstążka formuły pozwala w łatwy sposób wyselekcjonować te funkcje, które akurat są nam potrzebne.
Na szczególną uwagę zasługuje grupa logiczna Biblioteka funkcji, która pozwala skorzystać
z udogodnień podczas wstawiania funkcji oraz ustawiania jej parametrów.
W niniejszym opracowaniu skupiona uwaga zostanie tylko na znikomym procencie najbardziej znanych
funkcji.
5.2.
Pojęcie funkcji
Funkcja jest to zaprogramowana komenda, która w momencie jej wywołania i podania parametrów
powoduje działanie jej przypisane. Funkcje dzielimy na potrzebujące argumentów oraz na takie, które
ich nie używają.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
8
5.3.
Autosumowanie
Jest to grupa podstawowych funkcji Excela, które stanowią z reguły trzon wiedzy, jaką użytkownicy
dostają poznając Excela. Zgromadzone są one pod narzędziem Autosumowanie. Kiedy wybieramy
jedną z tych pozycji od razu pojawia się propozycja zakresu, którą program sam przypisuje,
a użytkownik może skorygować.
W przypadku wybrania opcji Więcej funkcji… program zachowa się identycznie jak podczas kliknięcia
narzędzia Wstaw funkcję.
5.4.
Wstaw funkcję
W grupie Biblioteka funkcji znajduje się bardzo przydatne narzędzie, które optymalizuje pracę ze
wstawianiem funkcji. Mowa o pozycji Wstaw funkcję.
W wyniku kliknięcia na wspomnianą ikonę wyświetlone zostanie okno dialogowe Wstawianie funkcji.
Tam w polu Wyszukaj funkcję: można wpisywać i szukać danej komendy lub przeszukiwać
tematycznie listy funkcji dostępnych w Excelu, które dodatkowo są poukładane w grupy zawarte w polu
Lub wybierz kategorię:. Kiedy zaznaczona zostanie odpowiednia pozycja, to kliknięcie przycisku OK
uruchomi procedurę wstawiania funkcji do arkusza.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
2
9
Autorzy posłużą się poniższą tabelką w celu zilustrowania podstawowych funkcji Excela.
W komórce B13 zsumowane zostaną wartości z zakresu B2:B11. Zatem jeżeli użytkownik wybrał
funkcję suma przez narzędzie wstaw funkcję, to otworzy się okno dialogowe Argumenty funkcji, gdzie
należy w polu Liczba1 ustalić odpowiedni zakres wchodzący w skład działania. W razie konieczności
skorzystania z kolejnych zakresów wykorzystuje się pole Liczba2, Liczba3, itd… Pola te będą się
pokazywać w razie korzystania z pola poprzedzającego, tzn. wprowadzają wartości w polu Liczba2,
pojawia się następne itd.
W sposób analogiczny wstawia się funkcje potrzebne do obliczenia wszystkich danych w tabelce.
Ostatecznie wartości tabeli wyglądają następująco:
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
0
Użyto następujących funkcji (poniżej omówienie składni):
Suma(B2:B11
) – funkcja sumująca wartości z przedziału komórek od B2 do B11.
Ogólnie składnia tej funkcji przedstawia się następująco:
Suma(Liczba1; Liczba2,…)
Liczba1; Liczba2;... to możliwe argumenty, ich liczba wynosi od 1 (wymaganego) do możliwych 255,
dla których należy obliczyć ich sumę.
Średnia(C2:C11) - funkcja obliczająca średnią arytmetyczną z przedziału komórek od C2 do
C11.
Ogólnie składnia tej funkcji przedstawia się następująco:
Średnia(Liczba1; Liczba2,…)
Liczba1; Liczba2;... to możliwe argumenty, ich liczba wynosi od 1 (wymaganego) do możliwych 255,
dla których należy obliczyć ich średnią arytmetyczną.
Ile.liczb(D2:D11) -
funkcja obliczająca liczbę komórek z wartościami liczbowymi
w przedziale od D2 do D11.
Ogólnie składnia tej funkcji przedstawia się następująco:
Ile.liczb(Liczba1; Liczba2,…)
Liczba1; Liczba2;... to możliwe argumenty, ich liczba wynosi od 1 (wymaganego) do możliwych 255,
dla których należy obliczyć ilość liczb w komórkach.
Max(E2:E11) -
funkcja obliczająca maksymalną wartość liczbową w przedziale od E2 do E11.
Ogólnie składnia tej funkcji przedstawia się następująco:
Max(Liczba1; Liczba2,…)
Liczba1; Liczba2;... to możliwe argumenty, ich liczba wynosi od 1 (wymaganego) do możliwych 255,
dla których należy obliczyć maksymalną wartość.
Min(F2:F11) -
funkcja obliczająca minimalną wartości liczbową w przedziale od F2 do F11.
Ogólnie składnia tej funkcji przedstawia się następująco:
Min(Liczba1; Liczba2,…)
Liczba1; Liczba2;... to możliwe argumenty, ich liczba wynosi od 1 (wymaganego) do możliwych 255,
dla których należy obliczyć minimalną wartość.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
n
au
czyciela
3
1
5.5.
Test samooceny
1) W arkuszu formuła rozpoczyna się:
a) Znakiem =
b) Nazwą formuły
c) Liczbą
d) Nawiasem
2) Określ wynik działania formuły 21+40-31:
a) 12
b) 10
c) 21+40-31
d) 30
3) Operator w formule to:
a) Znak lub symbol np. + lub -
b) To znak =
c) Symbol mówiący o rodzaju adresowania
d) Znak wskazujący położenie kursora myszki
6.
Standardowe funkcje arkusza
6.1.
Funkcje logiczne
6.1.1. Jeżeli
Jej schemat przedstawia się następująco:
Jeżeli (Warunek; Wartość, jeżeli prawda; Wartość, jeżeli fałsz)
Warunek
Często nazywany Testem logicznym – jest to dowolna wartość lub wyrażenie, które można oszacować
jako wartości PRAWDA albo FAŁSZ.
Wartość, jeżeli prawda
Zwracana wartość, gdy test logiczny ma wartość PRAWDA (jest spełniony).
Wartość, jeżeli fałsz
Zwracana wartość, gdy test logiczny ma wartość FAŁSZ (nie jest spełniony).
6.2.
Funkcje tekstowe
6.2.1. ZŁĄCZ.TEKST
Łączy kilka ciągów tekstowych w jeden ciąg tekstowy.
Składnia
ZŁĄCZ.TEKSTY (tekst1;tekst2;...)
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
2
Tekst1; tekst2;... to 2 do 255 elementów tekstowych do połączenia
w pojedynczy element tekstowy. Elementami tekstowymi mogą być ciągi
tekstowe, liczby lub odwołania do pojedynczych komórek.
Elementy tekstowe można także łączyć za pomocą operatora obliczeń w postaci
handlowego „i” (&) zamiast funkcji ZŁĄCZ.TEKSTY. Na przykład funkcja =A1&B1
zwraca taką samą wartość jak =ZŁĄCZ.TEKSTY(A1,B1).
6.3.
Funkcje daty i czasu
6.3.1. DZIŚ
Zwraca liczbę kolejną bieżącej daty.
Składnia
DZIŚ()
6.3.2. DZIEŃ
Zwraca dzień daty reprezentowanej przez argument liczba_kolejna. Dzień jest
wyświetlany jako liczba całkowita z zakresu od 1 do 31.
Składnia
DZIEŃ(liczba_kolejna)
Liczba_kolejna to data poszukiwanego dnia.
6.3.3. MIESIĄC
Zwraca miesiąc daty reprezentowanej przez kolejną liczbę. Miesiąc jest podawany
w postaci liczby całkowitej z zakresu od 1 (styczeń) to 12 (grudzień).
Składnia
MIESIĄC(kolejna_liczba)
6.3.4. ROK
Zwraca rok odpowiadający dacie. Rok ten jest zwracany jako liczba całkowita
z przedziału od 1900 do 9999.
Składnia
ROK(liczba_kolejna)
Kolejna_liczba to data zawierająca miesiąc, który należy znaleźć.
6.3.5. DATA
Funkcja DATA zwraca uporządkowaną liczbę kolejną reprezentującą konkretną
datę.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
3
Składnia
DATA(rok; miesiąc; dzień)
6.3.6. Statystyczne
6.3.7. LICZ.JEŻELI
Funkcja LICZ.JEŻELI zlicza komórki w zakresie, które spełniają określone
pojedyncze kryterium.
Składnia
LICZ.JEŻELI(zakres; kryteria)
Zakres. Argument wymagany. Określa jedną lub więcej komórek, które mają
zostać zliczone, w tym liczby lub nazwy, tablice lub odwołania zawierające liczby.
Puste wartości i wartości tekstowe są ignorowane.
Kryteria. Argument wymagany. Liczba, wyrażenie, odwołanie do komórki lub ciąg
tekstowego określający, które komórki będą zliczane. Na przykład argument
kryteria można wyrazić jako 32, ">32", B4, "jabłka" lub "32".
6.4.
Test samooceny
1) Funkcja TERAZ
a) Zwraca kolejną liczbę reprezentującą bieżącą datę
b) Zwraca kolejną liczbę reprezentującą bieżącą godzinę
c) Zwraca kolejną liczbę reprezentującą bieżącą datę wraz z godziną
d) Pokazuje gdzie aktualnie znajduje się aktywna komórka
2) Funkcja LICZ.JEŻELI:
a) Zlicza liczbę niepustych komórek w zakresie spełniających podane kryterium
b) Liczy sumę niepustych komórek w zakresie spełniających podane kryterium
c) Liczy zakres komórek
d) Liczy tekst zawarty w komórkach spełniających podane kryterium
3) Funkcja =DZIŚ() jest funkcja bezargumentową, ponieważ:
a) Wymaga podania ograniczonej liczby argumentów
b) Nie wymaga podania żadnych argumentów
c) Bo argumenty są tekstem
d) Bo argumentami są adresy komórek
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
4
7.
Graficzna prezentacja danych
7.1.
Podstawowe operacje na wykresach
7.1.1. Zaznaczenie danych do wykresu
Zaznaczając dane do wykresu, należy pamiętać, aby zaznaczyć etykiety i nagłówki serii, czyli nagłówki
wierszy i kolumn.
7.1.2. Tworzenie wykresu
W celu utworzenia wykresu, należy:
Zaznaczyć zakres danych, na podstawie, których ma zostać utworzony wykres.
Przejść do karty Wstawianie i w grupie Wykresy wybrać jeden z przycisków oznaczający typ wykresu,
co spowoduje wyświetleni menu, z którego można wybrać odpowiedni podtyp.
Z menu, które się pojawi wybrać podtyp wykresu.
7.1.3. Typy wykresów
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
5
Wykres jest zazwyczaj tworzony, aby przekazać jakąś konkretną treść lub w celu poparcia pewnego
twierdzenia. Wybór odpowiedniego typu pozwala na lepsze ukazanie, niektórych szczegółów.
Poniżej opisano podstawowe typy wykresów:
Kolumnowy
Jest to jeden z najprostszych i najbardziej czytelnych wykresów. Dane przedstawione są w postaci
kolumn. Świetnie nadaje się do przedstawienia danych zmieniających się w dość dużych odstępach
czasowych np. miesiącach.
Słupkowy
Ten typ wykresu jest podobny do wykresu kolumnowego, z tym, że osie zostały zamienione.
Liniowy
Ten typ wykresu sugeruje ciągłość danych np. przedstawienie danych zmieniających się dzień po dniu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
6
Podtyp wykresu decyduje o dodatkowych właściwościach wykresu takich jak np. efekt 3d.
7.1.4. Zaznaczenie wykresu
Niekiedy zachodzi potrzeba zaznaczenia wykresu w tym celu, należy:
Wcisnąć klawisz CTRL.
Kliknąć w obszarze wykresu.
7.1.5. Zmiana typu wykresu
Niekiedy po utworzeniu wykresu stwierdzamy, że typ wykresu nie pasuje o prezentowanych danych.
W celu zmienienia typu wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres do modyfikacji.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Projektowanie / Typ / Zmień typ wykresu. Spowoduje to
otwarcie okna dialogowego Zmienianie typu wykresu.
Wybrać typ i podtyp wykresu.
Kliknąć OK.
7.1.6. Przemieszczanie wykresów
Niekiedy zachodzi potrzeba przesunięcia wykresu, ponieważ zasłania dane lub chcemy, aby tworzył
z danymi pewną kompozycję.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
7
Aby przesunąć wykres, należy:
Zaznaczyć wykres.
Kliknąć wykres lewym przyciskiem myszy na i nie zwalniając przycisku przesunąć wykres w pożądane
miejsce. Wykres zostanie zastąpiony podczas przesuwania przez kontur pozwalający zobaczyć, gdzie
będzie się znajdował.
Gdy zostanie ustalone docelowe położenie wykresu zwolnić lewy przycisk myszy.
Poniższy sposób działa w przypadku przenoszenia wykresu do innego arkusza, jak i w przypadku
przenoszenia wykresu w inne miejsce w tym samym arkuszu.
W celu przeniesienia wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który ma zostać przeniesiony.
Wybrać polecenie Narzędzia główne / Schowek / Kopiuj.
Kliknąć komórkę (może się znajdować w innym arkuszu), której lewy górny róg będzie się pokrywał
z lewym górnym rogiem wykresu.
Wybrać polecenie Narzędzia główne / Schowek / Wklej.
7.1.7. Usuwanie wykresów
W celu usunięcia wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który ma zostać usunięty.
Wcisnąć klawisz Delete.
7.2.
Formatowanie elementów wykresu
7.2.1. Zaznaczanie elementów wykresu
Zdarza się, ze zachodzi potrzeba modyfikacji jednego elementu wykresu jak np. jego tło. Aby je
zaznaczyć możemy oczywiście używać myszki lub klawiatury. Ale możemy również ułatwić sobie
zaznaczanie poszczególnych obiektów i robić to za pomocą polecenia Elementy wykresu.
W celu zaznaczenia konkretnego elementu wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, którego element będzie modyfikowany.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
8
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu, co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej jak poniżej
Z wyświetlonej listy wybrać obiekt, który ma zostać zaznaczony.
7.2.2. Tytuł wykresu
Na wykresie może znajdować się wiele tytułów np. Tytuł osi pomocniczej, Tytuł osi wartości. Jednak
jednym z najważniejszy jest Tytuł wykresu. Ponieważ, za pomocą tego tytułu krótko informujemy, co
będzie przedstawiał wykres.
Aby wstawić tytuł do wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, do którego ma zostać dodany tytuł.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Etykiety / Tytuł wykresu. Spowoduje to otwarcie
listy rozwijanej.
Wybrać jedną z opcji:
Wyśrodkowany tytuł nakładany.
Wybranie tej opcji spowoduje wstawienie wyśrodkowanego wykresu nakładającego się na wykres.
W tej sytuacji tytuł może przysłaniać niektóre szczegóły wykresu.
Nad wykresem.
Wybranie tej opcji spowoduje zmniejszenie wykresu i wstawienie nad nim tytułu.
Wybranie jednej z opcji spowoduje wstawienie pola tekstowego z domyślnym tekstem Tytuł wykresu.
Należy kliknąć we wstawionym polu tekstowym i zastąpić domyślny tekst własnym tytułem wykresu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
3
9
W celu zmodyfikowania tytułu wykresu, należy:
Zaznaczyć tytuł wykresu
Kliknąć go lewym przyciskiem myszy
Zmienić tytuł wprowadzając lub usuwając tekst.
Jeżeli chcemy całkowicie usunąć tytuł wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, z którego ma zostać usunięty tytuł.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Etykiety / tytuł wykresu / Brak.
7.2.3. Etykiety danych
Etykiety danych umożliwiają pokazania na wykresie dodatkowych informacji takich jak np. wartość
sprzedaży w danym miesiącu.
W celu dodania etykiet danych do wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który ma zostać zmodyfikowany.
Wybrać plecenie Narzędzia wykresów | Układ / Etykiety / Etykiety danych. Spowoduje to
pojawienie się listy rozwijanej, z której wybieramy, w jakim miejscu mają się pojawić etykiety danych.
Wybrać jedną z opcji położenia etykiety.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
0
Jak przedstawiono powyżej opcję położenia mogą się różnić w zależności od typu wykresu. Typy
użytych wykresów to Kołowy i Kolumnowy.
Gdy używamy wykresu kołowego możemy ustawić, aby na wykresie pojawiły się wartości
procentowego udziału danej wartości w sumie wszystkich wartości prezentowanych na wykresie.
Jeżeli chcemy wstawić etykiety wskazujące procentowe wartości, należy:
Zaznaczyć wykres, który ma zostać zmodyfikowany.
Wybrać plecenie Narzędzia wykresów | Układ / Etykiety / Etykiety danych / Więcej opcji etykiet
danych. Co spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie etykiet danych.
W grupie Opcje etykiety w sekcji Etykieta zawiera wybrać pozycję Wartość procentowa.
W sekcji Położenie etykiety wybrać jedną z opcji położenia.
Kliknąć przycisk Zamknij, aby zatwierdzić zmiany.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
1
W celu usunięcia etykiet danych, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Etykiety / Etykiety danych / Brak.
7.2.4. Tło
W celu zmodyfikowania tła wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu. Co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej.
Wybrać opcję Obszar wykresu.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Formatuj zaznaczenie. Co
spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie obszaru wykresu.
W grupie Wypełnienie wybrać opcję Wypełnienie pełne. Spowoduje to zmianę okna na takie jak
poniżej.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
2
Kliknąć przycisk Kolor. Spowoduje to otwarcie palety kolorów.
Wybrać kolor z palety kolorów.
Jeżeli zachodzi taka potrzeba a pomocą suwaka Przeźroczystość zmodyfikować ustawienie tła.
Kliknąć Zamknij, w celu zatwierdzenia wprowadzonych zmian.
Jeżeli chcemy ustawić obraz lub teksturę, jako tło wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu. Co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej.
Wybrać opcję Obszar wykresu.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Formatuj zaznaczenie. Co
spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie obszaru wykresu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
3
W grupie Wypełnienie wybrać opcję Wypełnienie obrazem lub teksturą. Spowoduje to zmianę okna
na takie jak poniżej.
Jeżeli tło ma być teksturą to, należy kliknąć przycisk Tekstura i z listy wybrać jedną z tekstur.
Jeżeli tło ma być obrazem to, należy kliknąć przycisk.Plik. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie okna
dialogowego Wstawianie obrazu, za pomocą, którego wyszukujemy na dysku obraz, który zostanie
użyty, jako tło.Schowek. Wybranie tej opcji spowoduje wstawienie, jako tło obrazu znajdującego się
w schowku.
Obiekt Clipart. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie okna dialogowego Wybieranie obrazu, dzięki
któremu będziemy mogli wybrać obraz z galerii klipów.
Kliknąć Zamknij, w celu zatwierdzenia wprowadzonych zmian.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
4
Opcja schowek nie działa, gdy obraz ze schowka jest większy niż obszar, który ma wypełniać.
Jeżeli chcemy ustawić gradient, jako tło wykresu, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu. Co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej.
Wybrać opcję Obszar wykresu.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Formatuj zaznaczenie. Co
spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie obszaru wykresu.
W grupie Wypełnienie wybrać opcję Wypełnienie gradientowe. Spowoduje to zmianę okna na takie
jak poniżej.
Kliknąć przycisk Wstępnie ustawione kolory. Spowoduje to otwarcie palety dostępnych ustawień
wstępnych.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
5
Możemy dopasować wygląd tła przy użyciu następujących opcji:
Typ. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie listy rozwijanej, z której można wybrać typu gradientu np.
promienisty, jest to gradient, w którym granica przejścia pomiędzy poszczególnymi kolorami jest
częścią okręgu, czyli przejście odbywa się na promieniu.
Kierunek. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie listy rozwijanej, z której można wybrać, jaki będzie
kierunek zmieniania się barw.
Kąt. Ta opcja pozwala na manipulowanie położeniem granicy pomiędzy barwami.
Stopnie gradientu. Narzędzia zawarte w tej sekcji pozwalają nam na manipulację poszczególnymi
kolorami gradientu oraz na ich dodawanie i usuwanie.
Wybrać wstępne ustawienie z palety.
Kliknąć Zamknij, w celu zatwierdzenia wprowadzonych zmian.
Oprócz zmiany tła wykresu możemy zmienić np. tło legendy. Aby zmienić tło legendy, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu. Co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej.
Wybrać opcję Legenda.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Formatuj zaznaczenie. Co
spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie legendy.
W przejść do grupy Wypełnienie i w zależności od założeń postępować jak w przypadku zmiany tła
wykresu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
6
7.2.5. Szczegółowe formatowanie wykresu – serie danych
Podczas pracy z wykresami warto zauważyć, że mamy bardzo dużo opcji modyfikowania ich wyglądu.
Jeżeli chodzi o serie danych to możemy modyfikować ich wygląd na wykresie na bardzo wiele
sposobów.
Serie danych to:
W przypadku wykresu liniowego jedna z krzywych.
W przypadku wykresu kolumnowego jedna z grup kolumn.
Natomiast w przypadku wykresu kolumnowego wszystkie wycinki koła.
W celu zaznaczenia serii danych, należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Układ / Bieżące zaznaczenie / Elementy wykresu. Co
spowoduje wyświetlenie listy rozwijanej.
Wybrać opcję Seria. Jeżeli wykres ma więcej serii to wybrać odpowiednia z nich.
Możemy również edytować punkty danych.
Punkty danych to:
W przypadku wykresu liniowego jeden z odcinków krzywej.
W przypadku wykresu kolumnowego jedna kolumna.
W przypadku wykresu kolumnowego jeden wycinek koła.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
7
Aby zaznaczyć punkt danych należy:
Zaznaczyć wykres, który będzie modyfikowany.
Kliknąć dwukrotnie na wybrany obiekt, tak, aby tylko on był zaznaczony.
Poniżej zostanie opisane kilka opcji związanych ze zmianą wyglądu elementów wykresu.
W celu zastosowania wbudowanego stylu do elementu wykresu, należy:
Zaznaczyć element wykresu, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Szybkie style kształtu, co
spowoduje otwarcie galerii szybkich stylów.
Kliknąć wybrany styl.
W celu zdefiniowania wypełnienia elementu wykresu jednolitym kolorem, należy:
Zaznaczyć element wykresu, którego wypełnienie będzie modyfikowane.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Wypełnienie kształtu, co
spowoduje otwarcie listy rozwianej z próbnikiem kolorów.
Wybrać kolor.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
8
W celu zdefiniowania wypełnienia elementu wykresu gradientem, należy:
Zaznaczyć element wykresu, którego wypełnienie będzie modyfikowane.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Wypełnienie kształtu, co
spowoduje otwarcie listy rozwianej z próbnikiem kolorów.
Wybrać polecenie Gradient, co spowoduje wyświetlenie listy gradientów powstałych z aktualnie
wyświetlanego koloru, należy wybrać jeden z nich
Ewentualnie wybrać polecenie Więcej gradientów, co spowoduje otwarcie okna dialogowego
Formatowanie kształtu z aktywną opcją Wypełnienie.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
4
9
Wybrać opcję Wypełnienie gradientowe.
Domyślnie zastosowany zostanie gradient o dwóch stopniach, czyli dwóch kolorach. Do manipulacji
gradientem służą następujące opcje
:
Wstępnie ustawione kolory. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie listy rozwijanej, z której można
wybrać jedno z predefiniowanych ustawień gradientu.
Typ. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie listy rozwijanej, z której można wybrać typu gradientu np.
promienisty, jest to gradient, w którym granica przejścia pomiędzy poszczególnymi kolorami jest
częścią okręgu, czyli przejście odbywa się na promieniu.
Kierunek. Wybranie tej opcji spowoduje otwarcie listy rozwijanej, z której można wybrać, jaki będzie
kierunek zmieniania się barw.Kąt. Ta opcja pozwala na manipulowanie położeniem granicy pomiędzy
barwami.
Stopnie gradientu. Narzędzia zawarte w tej sekcji pozwalają nam na manipulację poszczególnymi
kolorami gradientu oraz na ich dodawanie i usuwanie.
Po ustawieniu gradientu kliknąć Zamknij, aby modyfikacja była widoczna.
W celu zastosowania elementu wykresu wypełnienia teksturą, należy:
Zaznaczyć element wykresu, którego wypełnienie będzie modyfikowane.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Wypełnienie kształtu, co
spowoduje otwarcie listy rozwianej.
Wybrać polecenie Tekstura, co spowoduje otwarcie listy dostępnych tekstur.
Wybrać teksturę.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pra
cy
nau
czyciela
5
0
W celu zdefiniowanie wypełnienia tła grafiką z pliku, należy:
Zaznaczyć element wykresu, którego wypełnienie będzie modyfikowane.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Wypełnienie kształtu, co
spowoduje otwarcie listy rozwianej.
Wybrać polecenie Obraz, co spowoduje otwarcie okna dialogowego Wstawianie obrazu, za pomocą,
którego należy wyszukać na dysku plik obrazu, który zostanie wykorzystany wypełnienie kształtu.
Po ustawieniu wypełnienia kliknąć Zamknij.
W celu usunięcia wypełnienia kształtu lub kształtów, należy:
Zaznaczyć kształt lub kształty, których wypełnienie będzie modyfikowane.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Wypełnienie kształtu, co
spowoduje otwarcie listy rozwianej.
Wybrać polecenie Brak wypełnienia.
Opcja Kontur kształtu odnosi się do konturu kształtów takich jak kwadrat czy koło, ale również linia
jest traktowana, jako kontur, więc jeżeli chcemy zmienić wygląd pojedynczej linii używamy tej opcji.
W celu zmienienia koloru konturu kształtu bądź pojedynczej linii, należy:
Zaznaczyć obiekt, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Kontur kształtu, co
spowoduje otwarcie menu próbnikiem koloru.
Wybrać odpowiednią barwę.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
1
W celu zmienienia grubości konturu kształtu bądź pojedynczej linii, należy:
Zaznaczyć obiekt, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Kontur kształtu / Grubość.
Wybrać jedno z predefiniowanych ustawień grubości.
Jeżeli żądna z proponowanych grubości nie jest odpowiednia, należy:
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Kontur kształtu / Grubość /
Więcej linii, co spowoduje otwarcie okna dialogowego Formatowanie kształtu.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
2
W pozycji Szerokość należy wprowadzić żądaną wartość.
Kliknąć OK. w celu zatwierdzenia zmian.
W celu zmienienia stylu konturu kształtu bądź stylu pojedynczej linii, należy:
Zaznaczyć obiekt, który będzie modyfikowany.
Wybrać polecenie Narzędzia wykresów | Formatowanie / Style kształtów / Kontur kształtu / Kreski.
Wybrać jedno z ustawień.
Jeżeli modyfikujemy serię danych to legenda zostaje automatycznie zaktualizowana.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
3
7.2.6. Szczegółowe formatowanie – osie
Podczas pracy z wykresami możemy również chcieć zmodyfikować elementy tekstowe wykresu takie
jak Tytuł wykresu, opis legendy opis osi. Żeby to zrobić należy zaznaczyć odpowiedni obiekt na
wykresie i użyć opcji formatowania z karty Narzędzia główne, do przeformatowania tekstu.
7.3.
Test samooceny
1) Czy możliwe jest usunięcie legendy z wykresu?
a) Nie
b) Tak
c) Tak, ale tylko wtedy,gdy wykres ma powyżej pięciu serii danych
d) Tak, ale tylko wtedy, gdy ma jedną serię danych
2) Czy możliwe jest przesunięcie wykresu umieszczonego w arkuszu?
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale tylko wtedy, gdy zasłania dane, z których powstał
d) Tak, ale tylko kolumnowego
3) Czy dla wstawionego już wykresu możemy zmienid jego typ na dowolny proponowany przez arkusz
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale tylko wtedy,gdy ma jedną serię danych
d) Tak, ale tylko wykresów samodzielnych
8.
Przykłady operacji bazodanowych w arkuszu kalkulacyjnym
8.1.
Szybkie sortowanie
W celu szybkiego posortowania danych, które nie są sformatowane, jako, tabela należy:
Kliknąć w zakresie w dowolnym wierszu kolumny, według której mają zostać posortowane dane.
Wybrać polecenie Narzędzia główne / Edycja / Sortuj i filtruj. Spowoduje to wyświetlenie listy
rozwijanej
Wybrać sposób sortowania
Rosnąco - Od a do z dla kolumny tekstowej lub Sortuj od najmniejszych do największych dla kolumny
z danymi liczbowymi
Malejąco - Od z do a dla kolumny tekstowej lub Sortuj od największych do najmniejszych dla kolumny
z danymi liczbowymi
Jeżeli zakres został sformatowany, jako tabela i chcemy go posortować, należy:
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
4
Kliknąć strzałkę w nagłówku kolumny, według której będą sortowane dane.
Z menu, które się pojawi wybrać odpowiednią opcję sortowania.
8.2.
Konspekty
Konspekty służą do tworzenia raportów zbiorczych, w których mają być widoczne wszystkie szczegóły.
8.2.1. Przygotowanie danych
W celu wykorzystania danych w konspekcie powinno się je ułożyć, tak, aby miały strukturę
hierarchiczną.
Firma
Dział
Departament
Kategoria budżetu
Pozycja w budżecie
8.2.2. Tworzenie konspektu
W celu utworzenia konspektu, należy:
Kliknąć w obszar danych i wybrać polecenie Dane\Konspekt\Suma częściowa, co spowoduje otwarcie
okna dialogowego Sumy częściowe, w opcji Dla każdej zmiany w, należy wybrać opcję kolumnę,
według której zostaną pogrupowane dane (poniżej wybrano Miasto)
W opcji Użyj funkcji, wybrać Suma, w opcji Dodaj sumę częściową do, wybrać kolumnę, z której
będą pobierane i sumowane wartości liczbowe(poniżej wybrano Wartość umów)
Kliknąć
OK
.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
5
Opcja użyj funkcji pozwala na użycie innych funkcji niż Suma.
8.3.
Tabele przestawne
Tabela przestawna to dynamiczne zestawienie danych, które jest oparte na danych znajdujących się
w arkuszu w postaci tabeli lub w pliku zewnętrznym.
8.3.1. Tworzenie tabeli przestawnej
W celu utworzenia tabeli przestawnej, należy:
Kliknąć dowolną komórkę zakresu, na podstawie, którego ma zostać utworzona tabela przestawna
i wybrać polecenie Wstawianie \ Tabele \ Tabela przestawna. Spowoduje to otwarcie okna
dialogowego Tworzenie tabeli przestawnej.
W powyższym przypadku Excel wybierze zakres na podstawie aktywnej komórki. Jeżeli tabela ma
powstać na podstawie danych zewnętrznych należy wybrać polecenie Wybierz połączenie.
Sekcja Wybierz, gdzie chcesz umieścić raport tabeli przestawnej pozwala na zdefiniowanie, gdzie
będzie się znajdował się raport. Domyślnie każdy raport jest wstawiany do nowego arkusza.
Po ustaleniu powyższych parametrów należy kliknąć OK.
8.3.2. Określanie układu tabeli przestawnej
Po wstawieniu tabeli będzie ona wyglądać tak jak przedstawiono poniżej.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
6
W dalszej kolejności, należy określić rzeczywisty układ tabeli przestawnej. Można to zrobić na jeden
z 2 sposobów:
I sposób
Przeciągnąć nazwy pól do jednego z czterech paneli okienka zadań Lista pól tabeli przestawnej.
II sposób
Kliknąć nazwę pola prawym przyciskiem myszy i z menu podręcznego wybrać polecenie lokalizację
pola.
8.4.
Test samooceny
1) Aby sortowad dane w całej tabeli przed uruchomieniem sortowania można:
a) Zaznaczyd jedną komórkę tabeli
b) Umieścid aktywną komórkę pod tabelą, którą będziemy sortowad
c) Zaznaczyd cały arkusz, w którym jest tabela
d) Umieścid aktywną komórkę nad tabelą, którą będziemy sortowad
2) Czy można sortowad dane według wierszy?
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale tylko jednego
d) Tak, ale tylko wg. Pierwszego
3) Czy można utworzyd tabelę przestawną w arkuszu, w którym znajdują się dane, na podstawie,
których jest tworzona tabela?
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale tylko wtedy, gdy tabela ma jedną kolumnę
d) Tak, ale tylko wtedy, gdy tabela ma jeden wiersz
9.
Przygotowanie Arkusza do druku
9.1.
Sprawdzanie poprawności arkusza
9.1.1. Sprawdzanie poprawności językowej
W celu sprawdzenia i poprawienia arkusza pod względem językowym, należy:
Przejść do arkusza, w którym Ama zostać sprawdzona pisownia.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
7
Wybrać polecenie Recenzja / Sprawdzanie / Pisownia lub wcisnąć klawisz F7. Spowoduje to otwarcie
okna dialogowego Pisownia: Polski.
W tym oknie program będzie pokazywał poszczególne błędy, i dla każdego z nich możemy wybrać
jedną z opcji:
Ignoruj raz. Wybranie tej opcji spowoduje zignorowanie słowa i przejście do dalszego sprawdzania.
Zignoruj wszystkie. Wybranie tej opcji spowoduje zignorowanie słowa i wszystkich jego wystąpień
w arkuszu.
Dodaj do słownika. Wybranie tej opcji dodaje słowo do słownika.
Zmień. Wybranie tej opcji zmienia słowo na jedno ze słów wybranych z listy Sugestie.
Zmień wszystkie. Wybranie tej opcji zmienia słowo na wybrane z listy Sugestie i automatycznie
zmienia wszystkie wystąpienia tego słowa.
Autokoretka. Wybranie tej opcji dodaje słowo zawierające błąd i jego poprawną wersję do listy
autokorekty.
9.2.
Dodawanie i usuwanie elementów do wydruku
Jeżeli chcemy, aby na wydruku arkusza były widoczne linie siatki, należy:
Wybrać polecenie Układ strony / Opcje arkusza i w sekcji Linie siatki zaznaczyć opcję Drukuj.
Jeżeli chcemy, aby podczas pracy były widoczne linie siatki, należy:
Wybrać polecenie Układ strony / Opcje arkusza i w sekcji Linie siatki zaznaczyć opcję Widok.
W celu wyłączenia widoku lub drukowania linii siatki wystarczy po prostu odznaczyć odpowiednią
opcję.
Jeżeli chcemy, aby na wydruku arkusza były widoczne nagłówki wierszy i kolumn, należy:
Wybrać polecenie Układ strony / Opcje arkusza i w sekcji Nagłówki zaznaczyć opcję Drukuj.
Jeżeli chcemy, aby podczas pracy były widoczne nagłówki wierszy i kolumn, należy:
Wybrać polecenie Układ strony / Opcje arkusza i w sekcji Nagłówki zaznaczyć opcję Widok.
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
8
W celu wyłączenia widoku lub drukowania nagłówków wierszy i kolumn wystarczy po prostu
odznaczyć odpowiednią opcję.
9.3.
Automatyczne powtarzanie nagłówków kolumn i wierszy
Bardzo często w pierwszej kolumnie i pierwszym wierszu znajdują się informację opisujące zawartość
arkusza. W przypadku, gdy wydruk arkusza będzie obejmował kilka stron przy czytaniu dalszych stron
można mieć problem ze zrozumieniem, tego, co przedstawiają dane. Można wyznaczyć wiersze, które
mają znajdować się w górnej części każdej strony, jak i kolumny, które będą drukowane zawsze z lewej
strony.
W celu stawienia kolumn lub wierszy, które będą automatycznie powtarzane na każdej stronie, należy:
Wybrać polecenie Układ strony / Ustawienia strony / Tytuły wydruku. Spowoduje to otwarcie okna
dialogowego Ustawienia strony z aktywną kartą Arkusz.
Jeżeli chcemy wybrać wiersze, które zawsze będą drukowane w górnej części, to należy uaktywnić pole
u góry powtarzaj wiersze.
Wybrać wiersz, który będzie powtarzany.
Kliknąć OK., aby zatwierdzić wprowadzone zmiany.
Jeżeli chcemy ustawić powtarzaną kolumnę postępujemy podobnie, przy czym używamy pola z lewej
powtarzaj kolumny.
9.4.
Podgląd wydruku
Podgląd wydruku jest to opcja, która pozwala zobaczyć jak będzie wyglądał raport po wydrukowaniu,
czyli będą widoczne ustawienia marginesów, nagłówki, stopki, linie siatki (jeżeli zostały włączone), itp.
W celu włączenia podglądu wydruku, należy:
Wybrać polecenie Przycisk pakietu Office / Drukuj / Podgląd wydruku.
9.5.
Drukowanie
9.5.1. Szybkie drukowanie
Ro
zd
ział:
Exc
el w
pracy
nau
czyciela
5
9
Opcja szybkie drukowanie powoduje wydrukowanie arkusza bez używania żadnych dodatkowych
ustawień.
W celu skorzystania z opcji szybkiego drukowania, należy:
Wybrać polecenie Przycisk pakietu Office / Drukuj / Szybkie drukowanie. Spowoduje to
wydrukowanie bieżącego skoroszytu z użyciem domyślnych ustawień drukowania.
9.5.2. Modyfikowanie ustawień drukowania
Jeżeli chcemy mieć dostęp do bardziej zaawansowanych opcji ustawienia drukarki takich, jak np.
określenie obszaru drukowanie lub określenie ilości kopi należy przejść do okna dialogowego
Drukowanie.
W celu otwarcia okna dialogowego drukowanie, należy:
Wybrać polecenie Przycisk pakietu Office / Drukuj lub użyć skrótu klawiaturowego CTRL+P.
Spowoduje to otwarcie okna takiego jak przedstawiono poniżej.
W celu wydrukowania określonego obszaru, należy:
Otworzyć okno dialogowe Drukowanie.
W grupie Drukuj wybrać jedną z opcji:
Zaznaczenie. Wybranie tej opcji sprawi, że zostanie wydrukowany wyłącznie obszar zaznaczony przed
otwarciem okna dialogowego Drukowanie.
Aktywne arkusze. Wybranie tej opcji sprawi, że zostanie wydrukowany aktywny arkusz lub wszystkie
zaznaczone arkusze.
Cały skoroszyt. Wybranie tej opcji sprawi, że zostaną wydrukowane wszystkie arkusze danego
skoroszytu.
Tabela. Ta opcja jest aktywna, gdy wskaźnik komórki znajdzie się w obrębie tabeli, przed otwarciem
okna dialogowego Drukowanie. Wybranie tej opcji sprawi, że zostanie wydrukowana wyłącznie tabela,
w której znajduje się wskaźnik.
Zaznaczony wykres. Ta opcja jest aktywna, gdy przed otwarciem okna dialogowego Drukowanie
zostanie zaznaczony wykres. Wybranie tej opcji sprawi, że zostanie wydrukowany wyłącznie
zaznaczony wykres.
Kliknięcie OK. sprawi, że zostanie uruchomione drukowanie. Można również przejść do innych
modyfikacji ustawień drukowania.
Ro
zd
ział:
Zad
an
ia i pr
zy
kład
y do
sa
m
o
d
zieln
eg
o
o
p
rac
o
wani
a
6
0
Domyślnie drukowana jest jedna kopia zaznaczenia, tabeli, lub arkusza. W celu wydrukowania od razu
większej ilości kopii, należy:
Otworzyć okno dialogowe Drukowanie.
W grupie Liczba kopii ustawić liczbę kopii.
W celu wydrukowania kliknąć OK.
9.6.
Test samooceny
1) Czy podczas włączonego podglądu wydruku, można nanosid poprawki w arkuszu?
a) Nie
b) Tak
c) Tak, ale tylko w formułach
d) Tak, ale tylko w danych tekstowych
2) Podczas wydruku zmiana orientacji strony z pionowej na poziomą spowoduje, że:
a) Drukowana będzie większa ilośd kolumn a mniejsza ilośd wierszy
b) Drukowana będzie większa ilośd wierszy a mniejsza ilośd kolumn
c) Nic nie zmieni
d) Nie będą drukowane wiersze, które nie zawierają danych
3) Polecenie Wstaw podział strony umożliwia podział strony:
a) Zarówno w pionie i w poziomie
b) Tylko w pionie
c) Tylko w poziomie
d) Nie ma takiego polecenia
C. Zadania i przykłady do samodzielnego opracowania
Do wykonania poniższych zadań niezbędny jest plik Szkoła.xlsx, który powinien zostać dołączony do
materiału.
1 Otwórz plik Szkoła.xlsx zapisz go pod nazwą Uczniowie.
2 W arkuszu Stypendium ustaw powiększenie na 100%.
3 Dla komórek z obszaru A5:D40 ustaw wszystkie krawędzie obramowania.
4 Dla komórek z zakresu A5:D5 ustaw biały kolor czcionki i granatowe wypełnienie komórek.
5 W komórce D6 zdefiniuj formułę, która przyzna stypendium. Wzór na stypendium to
Średnia x 10.
6 Skopiuj formułę do komórek z zakresu D7:D40.
7 Dla komórek z zakresu D6:D40 ustaw format walutowy z dwoma miejscami po przecinku.
8 W komórce C41 wprowadź tekst Wysokość stypendium dla całej klasy.
9 W komórce D41 zdefiniuj formułę, która zsumuje wartości z komórek D6:D40.
10 Zmieo kolor karty Stypendium na zielony.
11 Dopasuj szerokości kolumn A, B, C i D tak, aby wszystkie dane w nich zawarte widoczne.
12 Wyrównaj dane z kolumn Imię oraz Nazwisko do środka.
13 Posortuj rosnąco dane z zakresu A5:D40 według kolumny nazwisko.
Ro
zd
ział:
P
rz
ykł
ad
o
we
zad
an
ia i o
d
p
o
wiedz
i d
o
w
yb
ran
ych z
ad
ao
6
1
14 W arkuszu Świadectwo z paskiem w komórceC3 wprowadź formułę, która sprawi, że w tej
komórce będzie wyświetlane imię i nazwisko oddzielone spacją. W kolumnach A i B
znajdują się niezbędne dane. Przekopiuj formułę do komórek z zakresu C4:C37.
15 W komórce E3 zdefiniuj formułę, która wyświetli słowo TAK, jeżeli średnia danego ucznia
jest wyższa niż 4,75, a w przeciwnym wypadku słowo NIE. Następnie przekopiuj formułę do
zakresu komórek E4:E37. Średnia znajduje się w kolumnie D.
16 Przesuo arkusz Świadectwo z paskiem tak, aby był ostatnim arkuszem w skoroszycie.
17 Ustaw właściwości arkusza Świadectwo z paskiem tak, aby linie siatki i nagłówki kolumn i
wierszy nie były widoczne na wydruku.
18 W arkuszu Świadectwo z paskiem zastosuj opcję automatycznego sprawdzania pisowni, w
celu uniknięcia błędów ortograficznych.
19 Dla tekstu z komórki A1 zmieo rozmiar czcionki na 20 i zastosuj efekt pogrubienia.
20 W arkuszu Oceny, scal komórki A1:S1.
21 W komórce S3 wprowadź formułę, która wyliczy średnia ocen znajdujących się w
komórkach C3:R3, a następnie przekopiuj do zakresu komórek S4:S37.
22 W komórce C38 zdefiniuj formułę, która wyliczy średnia ocen znajdujących się w
komórkach C3:C37, a następnie przekopiuj do zakresu komórek D38:S38.
23 W komórce C39 zdefiniuj formułę, która zliczy ilośd ocen celujących z danego przedmiotu,
czyli ilośd ocen 6w zakresie komórek C3:C37. A następnie przekopiuj formułę, do komórek
z zakresu D39:R39.
24 Dla komórek z zakresu C40:C44 w podobny sposób jak powyżej zdefiniuj formuły, które
wyliczą ilości odpowiednich ocen z danego przedmiotu.
25 W komórce S39 zdefiniuj formułę, która wyliczy ilośd odpowiednich ocen w całej klasie,
dane znajdują się w komórkach C39:R39. Przekopiuj formułę, do komórek z zakresu
S40:S44.
26 Ustaw właściwości arkusza Oceny tak, aby dwa wiersze 1 i 2 były drukowane na każdej
stronie wydruku.
27 Na podstawie danych z komórek B39:C44 utwórz wykres kołowy, który będzie
przedstawiał dane dotyczące ilości poszczególnych ocen z przedmiotu Religia.
28 Dodaj do wykresu etykiety danych.
29 Dodaj do wykresu tytuł Rozkład ocen.
30 Usuo z wykresu legendę i ustaw go tak, aby jego lewy górny narożnik znajdował się w
komórce B46.
D. Przykładowe zadania i odpowiedzi do wybranych zadań
1) Czy polecenie Zapisz jako daje możliwośd zmiany nazwy skoroszytu?
a) Tak, ale tylko wtedy gdy zostały wprowadzone zmiany w skoroszycie
b) Nie
c) Tak, ale tylko gdy zapisujemy skoroszyt pierwszy raz
d) Tak
Prawidłowa odpowiedź to D, ponieważ wybranie opcji Zapisz jako powoduje otwarcie okna
dialogowego Zapisywanie jako i w pozycji Nazwa pliku możemy wprowadzić nową nazwę pliku.
Ro
zd
ział:
P
rz
ykł
ad
o
we
zad
an
ia i o
d
p
o
wiedz
i d
o
w
yb
ran
ych z
ad
ao
6
2
2) Nowy arkusz w skoroszycie można dodad w:
a) Dowolnym miejscu
b) Tylko po arkuszu ostatnim
c) Tylko przed pierwszym arkuszem
d) Tylko między arkuszami pierwszym i drugim
Prawidłowa odpowiedź to A, ponieważ przycisk Wstaw arkusz i skrót klawiaturowy SHIFT+F11
wstawiają arkusz bezpośrednio po ostatnim, ale jeżeli klikniemy kartę dowolnego arkusza prawym
przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierzemy opcję Wstaw…
Spowoduje to otwarcie okna dialogowego Wstawianie, gdzie należy wybrać opcję Arkusz
Spowoduje to wstawienie arkusza przed klikniętym arkuszem.
Ro
zd
ział:
P
rz
ykł
ad
o
we
zad
an
ia i o
d
p
o
wiedz
i d
o
w
yb
ran
ych z
ad
ao
6
3
W tym sposobem możemy wstawić arkusz w dowolnym miejscu.
3) Standardowo program nadaje arkuszom nazwy:
a) Ark1, Ark2, Ark3
b) Arkusz1, Arkusz2, Arkusz3
c) Arku1, Arku2, Arku3
d) Arkus1, Arkus2, Arkus3
Poprawna odpowiedź to D. Jeżeli uruchomimy program domyślnie otworzy się nowy skoroszyt
o nazwie Zeszyt 1 i będzie on zawierał 3 arkusze, o nazwach Arkusz1,…
4) Kliknięcie szarego pola znajdującego się w górnym rogu arkusza – nad etykietami wierszy i z lewej
strony etykiet kolumn spowoduje:
a) Zamknięcie arkusza
b) Zaznaczenie wszystkich komórek arkusza
c) Szybkie zapisanie arkusza
d) Ukrycie arkusza
Prawidłowa odpowiedź to A.
5) Jaki będzie wynik działania formuły =Suma(A1:A4)?
a) Zostaną dodane liczby z komórek A1 i A4
b) Zostaną dodane liczby z komórek A1,A2, A3, A4
c) Wyświetli liczbę z komórki A1
d) Pojawi się błąd
Prawidłowa odpowiedź to B. Funkcja Suma wylicza sumę podanych argumentów, które są oddzielone
„;”. Argumentami mogą być adresy, nazwy komórek oraz zakresów. w powyższym przypadku
argumentem funkcji jest zakres A1:A4, poznajemy to ponieważ komórki są od siebie oddzielone
„:”,więc zostaną dodane do siebie wartości wszystkich komórek z zakresu.
Ro
zd
ział:
P
rz
ykł
ad
o
we
zad
an
ia i o
d
p
o
wiedz
i d
o
w
yb
ran
ych z
ad
ao
6
4
6) Wskaż błędne wyrażenie w arkuszu:
a) =A1/A5
b) =SUMA(A1:A10)^2
c) =A1+B4+JA+J9
d) =(D5/D8)+A1))^(1/2)
Prawidłowa odpowiedź to C. w przypadku a mamy do czynienia z dzieleniem wartości z komórki A1
przez wartość z komórki A5. w przypadku B suma komórek z zakresu A1:A10 została podniesiona do
kwadratu. w przypadku D do ilorazu wartości z komórek D5 i D8 dodano wartość z A1 i wszystko
podniesiono do potęgi ½. Natomiast w przypadku C do wartości z komórki A1 dodano wartość z B4
i następnie dodano wartość z JA, a to nie jest adres komórki.
7) W celu zaznaczenia całej kolumny B, należy:
a) Kliknąd etykietę kolumny B
b) Uruchomid polecenie Zaznacz kolumnę i wybrad opcję B
c) Uruchomid polecenie Cała kolumna B
d) Kliknąd w pierwszą komórkę kolumny B
Prawidłowa odpowiedź to A. w celu zaznaczenia całej kolumny B, należy kliknąć etykietę kolumny B
8) W celu usunięcia z arkusza całej kolumny, należy:
a) Zaznaczyd dowolną komórkę znajdującą się w kolumnie, która ma zostad usunięta, następnie
wybrad polecenie Wytnij
b) Zaznaczyd kolumnę, która ma zostad usunięta, następnie wybrad polecenie Usuo
c) Zaznaczyd kolumn, która ma zostad usunięta, następnie wybrad polecenie Wyczyść
d) Zaznaczyd dowolną komórkę znajdującą się w kolumnie, która ma zostad usunięta, następnie
wybrad polecenie Kasuj kolumnę
Prawidłowa odpowiedź to B. w celu usunięcia całej kolumny z arkusza należy zaznaczyć kolumnę,
która ma zostać usunięta, następnie wybrać polecenie Usuń.
9) Znak „^”, jest operatorem:
a) Mnożenia
Ro
zd
ział:
Te
sty
lub
zad
an
ia
spr
awdz
ające
wiedz
ę
6
5
b) Dzielenia
c) Potęgowania
d) Żadna odpowiedź nie jest poprawna
Prawidłowa odpowiedź to C. Znak „^” jest operatorem odpowiedzialnym za potęgowanie, niestety nie
ma operatora odpowiedzialnego za pierwiastkowanie, ale w tym celu można zastosować potęgowanie
z wykładnikiem 1/n gdzie n jest stopniem pierwiastka.
10) Jeżeli w poniższej sytuacji skorzystamy z Autowypełnienia w kolumnach lub wierszach to:
a) Komórki zostaną wypełnione kolejnymi dniami tygodnia
b) Komórki zastaną wypełnione słowem „Poniedziałek”
c) Nie stanie się nic
d) Wszystkie odpowiedzi są błędna
Prawidłowa odpowiedź to A. w przypadku dni tygodnia domyślne ustawienia EXCELA sprawią, że
w tym przypadku zastosowanie autowy pełnienia spowoduje wypełnienie wierszy lub kolumn nazwami
kolejnych dni tygodnia.
E. Testy lub zadania sprawdzające wiedzę
1) Czy można otworzyd dwa skoroszyty o tej samej nazwie?
a) Tak
b) Tak, ale gdy ich zwartośd jest różna
c) Nie
d) Tak, ale tylko, gdy są w innych folderach
2) Podczas wydruku zmiana orientacji strony z pionowej na poziomą spowoduje, że:
a) Drukowana będzie większa ilośd kolumn a mniejsza ilośd wierszy
b) Drukowana będzie większa ilośd wierszy a mniejsza ilośd kolumn
c) Nic nie zmieni
d) Nie będą drukowane wiersze, które nie zawierają danych
3) W celu wstawienia formuły do aktywnej komórki należy:
a) Kliknąd ikonę
b) Kliknąd ikonę
c) Kliknąd ikonę
d) Kliknąd ikonę
Ro
zd
ział:
Te
sty
lub
zad
an
ia
spr
awdz
ające
wiedz
ę
6
6
4) W celu zminimalizowania wstążki, należy:
a) Nie da się zminimalizowad wstążki
b) Kliknąd dwukrotnie nazwę aktywnej karty
c) Kliknąd polecenie minimalizuj wstążkę na karcie Narzędzia główne
d) Wszystkie odpowiedzi są poprawne
5) Wpisanie danych do komórki i wciśnięcie klawisza Esc spowoduje:
a) Usunięcie znaku po prawej stronie kursora
b) Wycofanie wprowadzonych zmian i wyjście z trybu edycji.
c) Usunięcie znaku po lewej stronie kursora
d) Wybranie polecenia Recenzja\Sprawdzanie\Pisownia
6) W celu zaznaczenia całej kolumny B, należy:
a) Kliknąd etykietę kolumny B
b) Uruchomid polecenie Zaznacz kolumnę i wybrad opcję B
c) Uruchomid polecenie Cała kolumna B
d) Kliknąd w pierwszą komórkę kolumny B
7) Która ikona służy do zamknięcia skoroszytu:
a) a
b) a
c) c
d) d
8) Jak nazywa się przedstawiony poniżej element okna programu
a) Nagłówek wierszy
b) Pasek formuły
c) Nagłówek kolumn
d) Pasek komunikatu
9) Obszar ciągły w arkuszu to:
a) Blok komórek sąsiadujących ze sobą
b) Komórki w jednym wierszu a różnych kolumnach
c) Komórki w jednej kolumnie i różnych wierszach
d) Ciąg jednolitych danych
10) Czy możliwe jest usunięcie legendy z wykresu?
a) Nie
b) Tak
c) Tak, ale tylko wtedy,gdy wykres ma powyżej pięciu serii danych
d) Tak, ale tylko wtedy,gdy ma jedną serię danych
Ro
zd
ział:
Te
sty
lub
zad
an
ia
spr
awdz
ające
wiedz
ę
6
7
1.
Projekt arkusza wykorzystywanego w pracy nauczyciela
Wykorzystamy arkusz Lista.xlsx.
Mamy listę osób i ich oceny z różnych przedmiotów, a naszym zadaniem będzie wyłuskać z tego jak
najwięcej informacji potrzebnych przy wszelkiego rodzaju statystykach i zestawieniach.
Pierwsza rzecz, to obliczenie średniej ocen dla każdej z osób. Składnia funkcji będzie wyglądać
następująco:
=ZAOKR(ŚREDNIA(C2:H2);1) – funkcja liczy średnią z zakresu komórek C2:H2 oraz zaokrągla do 1
miejsca po przecinku wynik. Przeciągamy funkcję do pozostałych komórek.
Następnie liczymy ogólną średnią, najlepszy i najgorszy wynik odpowiedni w komórkach: J37, J38,
J39 używając funkcji:
=ŚREDNIA(I2:I36)
=MAX(I2:I36)
=MIN(I2:I36)
Dalej postaramy się wśród wszelkich ocen w arkuszu wskazać te, które są piątkami i szóstkami. Zatem
klikamy Narzędzia główne / Formatowanie warunkowe / Reguły wyróżniania komórek / Większe
niż…
Następnie wpisujemy w polu okienka dialogowego przykładowo wartość 4 i ustalamy odpowiedni
format, który ma wyróżniać takie komórki.
W naszym przykładzie ustaliliśmy tło koloru zielonego.
Ro
zd
ział:
M
at
eriał
y do
d
atk
o
w
e
6
8
Następnie stworzymy wykres obrazujący wartości średniej przypisane do poszczególnych osób. W tym
celu zaznaczam kolumnę Nazwisko oraz Średnia i wybieram Wstawianie / Wykresy / Kolumnowy
(o ile chcemy taki typ wykresu). Na poniższym obrazku dodatkowo ustawione jest tło obszaru wykresu
na kolor pomarańczowy.
Jeżeli chcemy Imię i nazwisko mieć razem i te dane przypisać do wykresu, to możemy przykładowo
przed operacja tworzenia wykresu połączyć dane z kolumn Imię i Nazwisko. Poniżej przykładowa
formuła realizująca to założenie.
Powiedzmy, ze chcemy także określić liczbę wszystkich 5 w całej tabeli z ocenami. W tym celu mogę
posłużyć się poniższą funkcją:
=LICZ.JEŻELI(C2:H36;5)
F. Materiały dodatkowe
Strony internetowe:
Strona internetowa programu Excel firmy Microsoft
http://www.microsoft.com/office/excel
Strona internetowa Mr.Excel
Ro
zd
ział:
M
at
eriał
y do
d
atk
o
w
e
6
9
Strona internetowa The Spreadtsheet Page
Grupy dyskusyjne:
Ogólne zagadnienia związane z Excelem
microsoft.public.excel
Dla początkujących
microsoft.public.excel.newusers