www.lek2002.prv.pl
delivered by M.W.
TERAPIA
1. LEKI NEUROLEPTYCZNE I ICH PODZIAŁ
Neuroleptyki – leki p/psychotyczne – są to leki psychotropowe działające na objawy
psychotyczne (zaburzenia spostrzegania, zab. myślenia)
A) NEUROLEPTYKI I GENERACJI – blokują receptory D
a/ pochodne fenotiazyny
- alifatyczne
- chloropromazyna (1 lek psychotropowy – 1952)
- lewomepromazyna
- piperazynowe
- tiorydazyna
- piperydynowe
- fluflenazyna
- perazyna
- perfenazyna
- triflufenazyna
b/ pochodne butyrofenonu – haloperidol
c/ pochodne tioksantenu - chloroprotyksen
- zuklopentyksol
- flupentyksol
B) NEUROLEPTYKI II GENERACJI – neuroleptyki atypowe
Mają działanie wieloreceptorowe – blokują głównie rec. D2 (*) i 5 - HT2 (**) i stabilizują
układ dopaminergiczny (***).
a/ pochodne benzamidu - sulpiryd ***
-
amisulpiryd
***
-
klozapina
**
-
danzapina
**
b/ pochodne benzoizoksazdu – risperidon **
2. WSKAZANIA DO STOSOWANIA NEUROLEPTYKÓW
A) SCHIZOFRENIA
a/ leczenie objawów
- wytwórczych
- deficytowych – dotyczy to neuroleptyków atypowych, które mają działanie stabilizujące
układ dopaminergiczny (tzn. w niektórych strukturach pobudzają przekaźnictwo
dopaminergiczne, a w innych je hamują)
b/ leczenia pobudzenia psychoruchowego – działanie sedatywne neuroleptyków
c/ profilaktyka nawrotów i zaostrzeń
www.lek2002.prv.pl
www.lek2002.prv.pl
Kryteria leków p-schizofrenicznych (spełnia je między innymi klozapina)
- działanie lecznicze na objawy wytwórcze i ubytkowe
- korzystny wpływ na funkcje afektywne (brak działanie depresjogennego) oraz na
funkcje poznawcze (brak działania prodeficytowego)
- brak istotnych objawów ubocznych (pozapiramidowych, hormonalnych,
wegetatywnych, hematologicznych)
B) OBJAWY PSYCHOTYCZNE występujące w przebiegu zaburzeń
a/ mania
b/ depresja
c/ psychozy urojeniowe (zespół paranoiczny, parafreniczny)
d) psychozy na podłożu somatycznym i organicznym
C) POBUDZENIE PSYCHORUCHOWE występujące w
a/ mania
b/ psychozy na podłożu somatycznym i organicznym
3. OBJAWY UBOCZNE I POWIKŁANIA PO NEUROLEPTYKACH
A) Objawy ze strony układu pozapiramidowego – wywołane blokada rec. D w istocie
czarnej
a/ parkinsonizm
- szybkie drżenie spoczynkowe i zamiarowe
- sztywność mięśni, aż do całkowitej akinezy
Występować może w okresie 3 miesięcy od rozpoczęcia leczenia
b/ dystonie - nienormalne układanie/skurcze mm. głowy, kończyn tułowia
Występować mogą w kilku pierwszych dniach terapii
c/ dyskinezy – mimowolne ruchy pląsawicze lub atetotyczne dotyczące języka, żuchwy,
szczęki i kończyn
Występować mogą po kilkunastu miesiącach leczenia
d/ akatyzja
- poczucie niepokoju, nie pozwalające siedzieć spokojnie
- przestępowanie z nogi na nogę, kiwanie się
Występować mogą w ciągu kilku pierwszych miesięcy terapii
Leczenie objawowe - leki Ach-lityczne
- leki GABA-ergiczne
B) Objawy ze strony AUN – wywołane blokadą rec. dla Ach
a/ ze strony układu krążenia – tachykardia
b/ ze strony p.pokarmowego – zaparcia
c/ inne – suchość błon śluzowych, poty, dreszcze
C) Objawy ze strony układu krwiotwórczego
a/ dotyczą neuroleptyków atypowych, które działają głównie przez blokadę
rec. 5-HT2 i nie dają objawów pozapiramidowych
www.lek2002.prv.pl
2
www.lek2002.prv.pl
b/ niektóre z nich (np. klozapina) mogą stosunkowo rzadko dawać leukopenię a nawet
agranulocytozę
D) Złośliwy zespół poneuroleptyczny
a/ przyczyna – ośrodkowa blokada dopaminergiczna, którą spowodować może każdy
neuroleptyk (wzrost ryzyka – neuroleptyki + karbamazepina/sole Li)
b/ objawy - hipertermia
- sztywność mięsni, drżenie mięśni, ruchy mimowolne
-
zaburzenia
przytomności (stupor)
- objawy wegetatywne – np. wzrost RR
- we krwi – leukocytoza, wzrost kreatyniny (uszkodzenia nerek)
c/ postępowanie
- odstawienie neuroleptyku
-
zastosowanie
środków dopaminergicznych (bromokryptyna)
-
leczenie
objawowe
-
środki miorelaksacyjne
- przeciwgorączkowe
- uzupełnienie płynów i elektr.
4. ZŁOŚLIWY ZESPÓŁ PONEUROLEPTYCZNY – patrz pytanie 3
5. NEUROPRZEKAŹNIKOWY MECHANIZM DZIAŁANIA NEUROLEPTYKÓW
A) Blokada ośrodkowych rec. D2 – dotyczy to głównie neuroleptyków I generacji
a/ w obrębie układu limbicznego – działanie przeciwpsychotyczne. Blokada rec. D2
prowadzi do zmniejszenia transmisji poprzez drogę mezolimbiczną, co powoduje
złagodzenie objawów psychotycznych (omamy, urojenia).
b/ w obrębie jąder podstawy – objawy uboczne pozapiramidowe (podobne do choroby
Parkinsona). Blokada rec. D2 prowadzi do zmniejszenia transmisji poprzez drogę
nigrostriatalną, co daje objawy podobne do występujących w pierwotnej, zwyrodnieniowej
chorobie Parkinsona.
c/ w obrębie podwzgórza – objawy uboczne hormonalne. Blokada rec. D2 prowadzi do
zmniejszenia transmisji poprzez drogę guzkowo – lejkową a ponieważ DA hamuje sekrecję
PRL – dochodzi do nadmiernej sekrecji PRL i mlekotoku.
d/ w obrębie kory czołowej – objawy uboczne deficytowe
B) Blokada ośrodkowych rec. 5-HT2 – dotyczy to neuroleptyków atypowych (klozapina,
olanzepina, risperidon)
a/ w obrębie układu limbicznego – działanie p-psychotyczne
b/ w obrębie kory czołowej – działanie p-deficytowe, p-depresjogenne, prokognitywne
c/ w obrębie jąder podstawy – zmniejszenie objawów pozapiramidowych
www.lek2002.prv.pl
3
www.lek2002.prv.pl
C) Stabilizacja układu DA-ergicznego
Dotyczy to neuroleptyków atypowych (sulpiryd, amisulpiryd), które pobudzają
przekaźnictwo DA-erg. w niektórych strukturach OUN, a w innych strukturach je hamują.
6. LEKI P-DEPRESYJNE I ICH PODZIAŁ
Tymoleptyki – leki p-depresyjne – są to leki psychotropowe działające w szeroko
pojętych stanach depresji
W depresji dochodzi do deficytu przekaźnictwa NA i 5-HT-erg. Wszystkie leki PD działają
przez wzmożenie przekaźnictwa w tych układach.
A) TRÓJPIERŚCIENIOWE LEKI P-DEPRESYJNE (TLPD) – leki starej, I generacji
a/ hamowanie wychwytu zwrotnego NA i 5-HT; nie są selektywne – działają także
antycholinergicznie
b/ leki – aminotryptylina, impramina, klomipramina, doksepina
B) CZTEROPIERŚCIENIOWE LEKI P-DEPRESYJNE – leki grupy przejściowej
a/ hamowanie wychwytu zwrotnego NA – maproptylina
b/ hamowanie presynaptycznych rec. alfa2 i 5-HT2 – wzrost wydzielania NA i serotoniny
C) SELEKTYWNE INHIBITORY WYCHWYTU SEROTONINY (SSRI) – leki II generacji
a/ selektywne hamowanie wychwytu zwrotnego 5-HT
b/ leki – fluoksetyna, paroksetyna, sertralina, citalopram (najbardziej selektywny)
D) SELEKTYWNE INHIBITORY WYCHWYTU SEROTONINY I NA (SNRI) – leki III gen.
a/ selektywne hamowanie wychwytu zwrotnego NA i 5-HT
b/ leki – wenlafaksyna
E) ODWRACALNE INHIBITORY MAO A
a/ hamują rozkład NA przez MAO A (MAO B rozkłada DA)
b/ leki – moklobemid
F) LEKI O SPECYFICZNYM DZIAŁANIU NA UKŁAD NA-erg i 5-HT-erg (NaSSA) –
mitrazepina
7. WSKAZANIA DO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWDEPRESYJNYCH
A) Leczenie depresji w:
a/ chorobie afektywnej jednobiegunowej (także w profilaktyce choroby) – depresja
okresowa nawracająca, dystymia
b/ chorobie afektywnej dwubiegunowej
c/ schizofrenii
d/ chorobach somatycznych i organicznych
www.lek2002.prv.pl
4
www.lek2002.prv.pl
B) Leczenie zaburzeń lękowych
a/ zespół lęku napadowego
b/ zespół lęku uogólnionego
c/ fobia społeczna (SSRI, moklobemid)
d/ zespół obsesyjno – kompulsywny (TLPD – klomipramina, SSRI)
C) Leczenie zaburzeń odżywiania
a/ jadłowstręt
b/ bulimia
8. OBJAWY UBOCZNE I POWIKŁANIA PO LEKACH P-DEPRESYJNYCH
A) TLPD – I generacji
a/ działanie cholinolityczne
- wysychanie błon śluzowych
- zaparcia
-
zaburzenia
akomodacji
- przyspieszenie czynności serca
b/ działanie kardiotoksyczne
c/ inne
- zawroty głowy
- zmiany alergiczne skóry
-
hipotonia
ortostatyczna
prowadząca do niedokrwienia OUN i omdleń,
niedokrwienia
mięśnia serca ze zmianami w EKG
B) Czteropierścieniowe leki PD – grupa przejściowa – nie działają cholinolitycznie
C) SSRI – II gen.
a/ nie działają cholinolitycznie i kardiotoksycznie (najbardziej selektywny – Citalopram)
b/ objawy uboczne – nudności, niepokój, bezsenność
D) SNRI – III gen. – nie działają cholinolitycznie i kardiotoksycznie
E) Odwracalne inhibitory MAO A – należy stosować restrykcje dietetyczne – nie wolno
spożywać pokarmów bogatych w tyraminę, która rozkłada MAO A
F) NaSSA – lepiej tolerowane somatycznie niż TLPD
9. NEUROPRZEKAŹNIKOWY MECHANIZM DZIAŁANIE LEKÓW PD – patrz
pytanie 6.
10. LEKI ANKSJOLITYCZNE – PROFIL DZIAŁANIA, OBJAWY UBOCZNE
Anksjolityki – leki p/lękowe – są to leki psychotropowe, które hamują reakcje
psychosomatyczne, emocjonalne, wegetatywne – występujące w stanie lęku.
A) BENZODIAZEPINY
a/działanie - anksjolityczne (p/lękowe)
-
sedatywne
(uspokajające)
- amnestyczne
www.lek2002.prv.pl
5
www.lek2002.prv.pl
- ułatwiające zasypianie
- miorelaksujące
-
p/drgawkowe
b/ mechanizm działanie – pobudzanie struktur GABA-erg. przez rec. benzodiazepinowy
c/ zastosowanie
- zaburzenia lękowe (zwłaszcza zespół lęku uogólnionego)
-
reakcje
stresowe
-
zaburzenia
psychosomatyczne
d/ preparaty - chlorodiazepoksyd – silne działanie p/drgawkowe (delirium tremens)
- diazepam – silne działanie miorelaksujące
- oksazepam – silne działanie anksjolityczne
- klonazepam – silne działanie p/drgawkowe
- lorazepam – silne działanie anksjolityczne i nasenne
- estazolam – silne działanie nasenne
-
triazolam
–
silne
działanie nasenne
- alprazolam – silne działanie anksjolityczne i nasenne
e/ działania niepożądane
- objawy uboczne - senność, zaburzenia pamięci, koordynacji
- paradoksalne objawy uboczne - zach. agresywne, impulsywne
- możliwość uzależnienia – głównie dotyczy osób po 40 rż, częściej kobiety
• u osób uzależnionych występuje niezborność ruchów, oczopląs, zaburzenia
koncentracji i pamięci, zmienność nastroju, drażliwość, hipotonia
ortostatyczna
• łagodny zespół abstynencyjny – nudności, potliwość, drżenie mm,
tachykardia, lęk, poczucie osłabienia; powikłania – napady padaczkowe,
zespół majaczeniowy
B) INNE LEKI ANKSJOLITYCZNE
a/ Buspiron – działa przez pobudzenie rec. 5-HT1A, efekt p/lękowy po dłuższym
stosowaniu
b/ działanie p/lękowe wykazują również B-blokery - propranolol
11. NEUROPRZEKAŹNIKOWY MECHANIZM DZIAŁANIA ANKSJOLITYKÓW
A) BDZ działają przez układ GABA-ergiczny
- układ GABA-erg nie występuje w postaci oddzielnych dróg w OUN, ale tworzy sieć
regulującą przekaźnictwo w drogach NA-erg, DA-erg, 5-HT-erg i innych
- kwas gamma-amino-masłowy jest głównym przekaźnikiem hamującym w obrębie
OUN
B) BDZ łączą się z receptorem BDZ, który stanowi element rec. GABA
- połączenie się (równoczesne) GABA i BDZ z rec. ułatwia i nasila otwarcie kanałów
chlorkowych
- napływ jonów chloru do wnętrza neuronu powoduje hiperpolaryzację
- aby pobudzić neuron w stanie hiperpolaryzacji niezbędny jest silniejszy bodziec
www.lek2002.prv.pl
6
www.lek2002.prv.pl
- dochodzi do hamowania przekaźnictwa w danym szlaku OUN
12. LEKI NORMOTYMICZNE I ICH DZIAŁANIE
Normotymiki- leki psychotropowe, które stabilizują nastrój, stosowane są w chorobie
afektywnej dwubiegunowej
- mają dziełanie lecznicze i zapobiegające w obu biegunach choroby afektywnej, lub
- mają działanie na minimalnie 1 aspekt choroby afektywnej (mania, depresja,
długość fazy, częstość faz) i nie powodują pogorszenia w pozostałych
A) WĘGLAN LITU
a/ działanie
- p/maniakalne, p/depresyjne
- potencjalizacja działania neuroleptyków (w manii) i leków p/depresyjnych w depresji
- zapobieganie nawrotom faz (maniakalnych i depresyjnych) w chorobie dwubiegunowej
b/ mechanizm działania
- hamuje kaskady wtórnych przekaźników w neuronach OUN (hamowanie cyklazy
adenylowej)
- działanie neuroprotekcyjne, neurotrofowe, wzmaganie neurogenezy (zakręt zębaty
hipokampa)
c/ zastosowanie
- profilaktyka choroby dwubiegunowej
- stany manii (z neuroleptykami) i depresji (z lekami p/ depresyjnymi)
d/ objawy uboczne
- poliuria, polidypsja (należy zmniejszyć dawkę leku)
- drobnofaliste drżenie rąk (należy zastosować B-blokery)
- osłabienie czynności tarczycy, mogące prowadzić do niedoczynności i wola (stosowanie
TSH)
e/ dawkowanie
- około 1000mg/doba
- stężenie terapeutyczne w surowicy 0,5 – 0,8 mmol/l
B) KARBAMAZEPINA (zaliczana do leków p/drgawkowych)
a/ działanie - p/drgawkowe
-
p/neuralgiczne
- normotymiczne
-
przeciw
objawom
zespołu abstynencyjnego
b/ mechanizm działania – hamuje zjawisko kindlingu (rozniecania w układzie limbicznym)
c/ zastosowanie
- choroba afektywna dwubiegunowa (zwłaszcza przy atypowym przebiegu lub zmianach w
EEG)
- słabe działanie lub nietolerancja soli Li
d/ działanie uboczne
- neurotoksyczne – senność i zawroty głowy
- reakcje alergiczne – skórne wysypki, leukopenia
e/ dawkowanie
- stężenie terapeutyczne 4 – 8 umol/l
www.lek2002.prv.pl
7
www.lek2002.prv.pl
C) INNE LEKI NORMOTYMICZNE
a/ przedstawiciele
- inne leki p/padaczkowe – kwas walproinowy, amid kwasu walproinowego, sól sodowa i
magnezowa kwasu walproinowego
- neuroleptyki atypowe - klozapina, olanzepina
- risperidon
b/ zastosowanie normotymików
- leczenie epizodów manii, depresji i stanów mieszanych
- profilaktyka nawrotów
- potencjalizacja działania lekó p/depresyjnych
- leczenie specyficznych postaci choroby afektywnej
• z objawami psychotycznymi
• z szybką zmianą faz
• choroba schizoafektywna (objawy schizofrenii i choroby afektywnej)
13. LECZENIE WSTRZĄSAMI ELEKTRYCZNYMI
A) WSKAZANIA
a/ zespoły depresyjne – oporne na farmakoterapię, jeżeli konieczna jest szybka poprawa,
ze względy na ryzyko samobójstwa
b/ zespoły katatoniczne
c/ złośliwy zespół poneuroleptyczny
B) MECHANIZM DZIAŁANIA
a/ stymulacja uwalniania neuromediatorów
b/ wzmożenie transportu przez barierę krew – mózg
c/ regulacja funkcjonowania osi stresowej
C) METODA
a/ premedykacja
b/ znieczulenie ogólne
c/ środki zwiotczające
d/ przeprowadzenie zabiegu – wyładowanie szpilkowe przez t = 0,1-1,5 s
Zabieg powtarza się przez 6-12x (3xtydz)
14. DEFINICJA, RODZAJE I METODY PSYCHOTERAPII
Psychoterapia – celowe i planowe działanie (werbalne i pozawerbalne) mające na celu
zmianę lub znaczącą modyfikację zachowań i procesów psychicznych, które powodują
trudności w funkcjonowaniu chorego.
A) RODZAJE PSYCHOTERAPII
a/ forma indywidualna
- cechy
• lepszy kontakt intelektualny między pacjentem a terapeutą
www.lek2002.prv.pl
8
www.lek2002.prv.pl
• łatwiej rozpocząć terapię – gdy pacjent ma problemy z otworzeniem się
• często jest zbyt przeintelektualizowana (tzn pacjent ma wiedzę teoretyczną,
ale nie umie poradzić sobie w konkretnej sytuacji)
- metoda przeprowadzania
• kilka – kilkadziesiąt sesji, po 60 min. Każda
• sesje nie rzadziej niż 1xtydzień
• każda sesja udokumentowana wpisem do historii choroby
b/ forma grupowa
- cechy
• duży udział elementów emocjonalnych
• pozwala na przećwiczenie w warunkach grupowych kontrolowania emocji i
radzenia sobie
• pozwala na zwiększenie dystansu do własnych problemów
- metoda przeprowadzania
• optimum 8-12 osób
• sesje nie rzadziej niż 2xmiesiąc
• każda sesja udokumentowana
B) METODY PSYCHOTERAPII
a/ metody podtrzymujące – rozwiązywanie aktualnych, doraźnych problemów pacjenta –
nauka asertywności, higiena psychiczna, sport
b/ metody odreagowujące – odreagowanie konfliktów, stresowych sytuacji
- hipnoza – odreagowanie ukrytych konfliktów
- odreagowanie sytuacyjne – wielokrotne omawianie sytuacji urazującej
- muzykoterapia odreagowująca
c/ metody treningowe - uczenie się nowych reakcji i działania
- metody awersyjne – skojarzenie nieprzyjemnych bodźców z przyjmowaniem alkoholu
(środki wymiotne, środki reagujące z alkoholem)
- ćwiczenia pozytywne – prosty trening relaksacyjny, stosowany w celu zniesienia napięcia
w zaburzeniach lękowych (np. zespół lęku uogólnionego)
- desensytyzacja – wywołanie znieczulenia na bodźce, które u pacjenta wywołują lęk (np.
w fobiach)
d/ metody interpersonalno – korektywne – rozwiązywanie problemów leżących u podstaw
zaburzenia
- gestalt terapia Perlsa – wyzwolenie ukrytych i tłumionych tendencji i zaburzeń
- analiza transakcyjna – obserwacja i analiza stosunków międzyludzkich na zasadzie
poziomów osobowości wg Freuda
15. SPOŁECZNOŚĆ TERAPEUTYCZNA
Socjoterapia – polega na stworzeniu wśród pacjentów grupy, która współpracuje ze
sobą; układ pomiędzy chorymi, lekarzami, psychologami, pielęgniarkami itd.
A) CEL – aktywizacja pacjentów (możliwość nawiązania kontaktów, działania; zmniejszenie
granic normalny – chory)
B) ZSADY SPOŁECZNOŚCI
a/ zasada demokratyczności – większość ma rację w rozstrzyganiu problemów i
podejmowaniu decyzji
www.lek2002.prv.pl
9
www.lek2002.prv.pl
b/ zasada konsensusu – przegłosowana mniejszość powinna być przekonana o słuszności
decyzji
c/ zasada realizmu – podjęte założenia muszą być realne
d/ zasada permisywności (tolerancji) – zachowania wynikające z choroby nie mogą być
traktowane jako zachowania świadomie negatywne lub agresywne
e/ zasada komunalności – wszyscy pacjenci i pracownicy powinni uczestniczyć w dyskusji,
podejmowaniu decyzji i wprowadzaniu ich w życie
16. CELE PSYCHOTERAPII W RÓŻNYCH ZABURZENIACH PSYCHICZNYCH
Cel psychoterapii to
- usunięcie/zmniejszenie objawów
- reorganizacja i restrukturyzacja podłoża osobowościowego
A) ZABURZENIE PSYCHICZNE
a/ zaburzenia osobowości
- pobudzenie do pełnienia odpowiednich ról społecznych
- kształtowanie norm i wartości
b/ zaburzenia lękowe
- uspokojenie
- wyjaśnienie objawów
- wzmocnienie i wsparcie w miarę pokonywania objawów
- nauka radzenia sobie w sytuacjach wywołujących lęk
c/ zaburzenia obsesyjno – kompulsywne – głównie psychoterapia behawioralna (ze
względu na utrudniony kontakt emocjonalny i sztywność emocjonalną), oduczanie
objawów, desensytyzacja, kształtowanie nowych wzorców zachowań
d/ zaburzenia dysocjacyjne i somatopodobne – szybkie usunięcie objawów histerycznych
e/ zaburzenia psychosomatyczne
- oddziaływanie na fizjologiczne funkcje organów
- kształtowanie odmiennych reakcji i zachowań
f/ zaburzenia seksualne
- udzielanie szczegółowych informacji
- zmiana stosunku pacjenta do seksu
B) PSYCHOZY
a/ choroby afektywne
- informowanie i edukacja chorego
- poprawa radzenia sobie w okresie nawrotów
b/ schizofrenia
- edukacja pacjenta i rodziny
- poprawa radzenia sobie w sytuacjach stresowych
17. USTAWA O WYCHOWANIU W TRZEŹWOŚCI I PRZECIWDZIAŁANIU
ALKOHOLIZMOWI
A) Ustawa ta zobowiązuje organy administracji rządowej i gminy do podejmowania działań
zmierzających do ograniczenia spożycia napojów alkoholowych.
www.lek2002.prv.pl
10
www.lek2002.prv.pl
Napój alkoholowy – produkt przeznaczony do spożycia zawierający etanol w stężeniu
przekraczającym 1,5%
Stan po użyciu alkoholu – stężenie alkoholu we krwi 0,2 - 0,5 promila, obecność w
wydychanym powietrzu 0,1 - 0,25 mg alkoholu/1 dm3
Stan nietrzeźwości – stężenie alkoholu we krwi ponad 0,5 promila, obecność w
wydychanym powietrzu ponad 0,25 mg alkoholu/dm3
B) Sposoby kształtowania polityki społecznej
a/ ograniczenie dostępności do alkoholu
- zakaz sprzedawania, podawania i spożywania napojów alkoholowych na terenie szkół,
zakładów i placówek wychowawczych opiekuńczych i studenckich, na terenie zakładów
pracy, osobom do lat 18, osobom, których zachowanie wskazuje, że są w stanie
nietrzeźwości
- wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, co leży w kompetencji gminy
b/ leczenie i rehabilitacja osób uzależnionych
c/ postępowanie w stosunku do osób nadużywających alkoholu
Za złamanie przepisów ustawy przewidziano sankcje karne – areszt, ograniczenie wolności,
karę grzywny
18. PODSTAWY PRAWNE PRZYJĘCIA DO SZPITALA PSYCHIATRYCZNEGO
(USTAWA)
Problemy związane z przyjmowaniem chorych do szpitala psychiatrycznego reguluje
ustawa z 19 sierpnia 1994, która dotyczy
- praw pacjenta
- zachowania tajemnicy
- regulaminu postępowania przy przyjęciu do szpitala
- zastosowania środków przymusu
A) PRZYJĘCIE ZA ZGODA PACJENTA
a/ przyjęcie następuje
- za pisemną zgodą pacjenta
- po zbadaniu przez lekarza i stwierdzeniu wskazań do hospitalizacji
b/ w przypadku
- osoby małoletniej/ubezwłasnowolnionej konieczna jest pisemna zgoda jej przedstawiciela
ustawowego
- osoby niezdolnej do wyrażenia zgody – konieczne jest zawiadomienie sądu opiekuńczego
i pisemna zgoda jej ustawowego przedstawiciela
B) PRZYJĘCIE BEZ ZGODY PACJENTA
a/ w trybie zwykłym
- dotyczy pacjentów z rozpoznaną chorobą psychiatryczną; którzy stanowią zagrożenie
zdrowia/życia własnego/innych osób
- postępowanie
www.lek2002.prv.pl
11
www.lek2002.prv.pl
• decyzję podejmuje lekarz po zbadaniu pacjenta i zasięgnięciu opinii innego
lekarza/psychologa
• lekarz ma obowiązek wyjaśnić choremu przyczynę przyjęcia do szpitala i
poinformować pacjenta o jego prawach
• przyjęcie musi być zatwierdzone przez ordynatora oddziału ciągu 48h od przyjęcia
• kierownik szpitala musi w ciągu 72h od przyjęcia powiadomić sąd opiekuńczy
Jeżeli brak jest wcześniejszego rozpoznania choroby psychicznej – można pacjenta
przyjąć na 10 dni celem ustalenia rozpoznania. Dopóki nie ma rozpoznania nie należy
wdrażać leczenia farmakologicznego.
b/ w trybie wnioskowym
- dotyczy pacjentów, których
• zachowanie wskazuje, że jeśli nie podejmie leczenia, to może występować
bezpośrednie zagrożenie zdrowia/życia własnego/innych osób
• pacjent nie jest zdolny do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych w sposób
samodzielny, a uzasadnione jest przypuszczenie, że leczenie przyniesie poprawę
zdrowia
- postępowanie
• złożenie wniosku do sądu przez małżonka, rodzeństwo, krewnych w linii prostej,
przedstawiciela ustawowego, lekarza
• wniosek musi być poparty aktualnym badaniem psychiatrycznym; opienię tę wydaje
lekarz z publicznej poradni rejonowej do Sądu Rodzinnego Opiekuńczego
• Sąd rozpatruje wniosek
• umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym (do egzekwowania decyzji sądu
przewidziane są służby – policja, straż pożarna)
• decyzja sądu ważna jest 30 dni
• po 30 dniach pacjent może żądać wypisu
19. FORMY LECZNICTWA PSYCHIATRYCZNEGO
A) OPIEKA STACJONARNA – oddziały w szpitalach psychiatrycznych. Na całym świecie
odchodzi się od długotrwałego przebywania pacjenta na oddziale psychiatrycznym.
Obecnie średni czas pobytu to około 3 miesiące. Oddziały są mniejsze (max 60 łóżek),
często przy szpitalach ogólnych.
B) OPIEKA AMBULATORYJNA – poradnie zdrowia psychicznego
a/ poradnie zdrowia psychicznego dla dorosłych
b/ poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży
c/ poradnie odwykowe
d/ poradnie geriatryczne
C) FORMY POŚREDNIE
a/ psychiatryczne oddziały dzienne
- pacjenci, u których nie jest wymagana całodobowa opieka fachowa
- zalety – można stosować metody lecznicze trudne do przeprowadzenia w domu; pacjent
wraca do domu na noc, nie zrywa kontaktu ze środowiskiem
b/ ośrodki opieki dziennej
www.lek2002.prv.pl
12
www.lek2002.prv.pl
- pacjent wykonuje różnego rodzaju prace i inne zajęcia
c/ oddziały hospitalizacji domowej
- pełna opieka zdrowotna nad pacjentem pozostającym w środowisku domowym
- często są to pacjenci geriatryczni
d/ turnusy rehabilitacyjne
- dla rodziców z dziećmi wymagającymi specyficznych metod wychowania i nauki
e/ systemy wsparcia
- dla pacjentów przewlekle chorych (alkoholizm, anoreksja)
20. LECZENIE OSTRYCH POSTACI SCHIZOFRENII
A) FARMAKOTERAPIA
a/ podstawa – silne neuroleptyki
- haloperidol – 15 – 20 mg/doba
- flufenazyna - 10 – 20 mg/ doba
b/ inne
- postać paranoidalne (z pobudzeniem i lękiem) – neuroleptyk o silnym działaniu
uspokajającym – lewomepromazyna, chloroprotyksen
- postać hebefreniczna - jw
- postać katatoniczna
• nie stosuje się neuroleptyków uspokajających
• przy dużym pobudzeniu BDZ
- schizofrenia prosta
• neuroleptyk atypowy (sulpiryd)
• ew. TLPD
B) PSYCHOTERAPIA
- nawiązanie/podtrzymanie kontaktu z pacjentem
- pozyskanie pacjenta do współpracy w leczeniu
C) SOCJOTERAPIA
- minimalizacja skutków zerwania kontaktów ze środowiskiem zawodowym, rodzinnym itd.
- przeciwdziałanie stygmatyzacji
21. LECZENIE PODTRZYMUJĄCE I REHABILITACJA CHORYCH NA
SCHIZOFRENIĘ
A) FARMAKOTERAPIA
- leczenie podtrzymujące trwa kilka miesięcy od zakończenia ostrego rzutu
- leczenie zapobiegawcze – min 1 rok (niekiedy do końca życia)
a/ wskazania
- ostry rzut choroby
- profilaktyka choroby (cel – zapobiec zaostrzeniu)
b/ stosowane leki – neuroleptyki
- mechanizm działania
• blokada receptorów D2 w szlaku mezolimbicznym – spadek objawów wytwórczych
• blokada rec. 5-HT – spadek objawów ubytkowych
• działanie stymulujące na niektóre szlaki dopaminergiczne – jw.
www.lek2002.prv.pl
13
www.lek2002.prv.pl
- postać leku
• p.o.
• depot ( wstrzyknięcia i.m. o długom czasie wchłaniania
- korekcja objawów towarzyszących
• objawy pozapiramidowe – leki antycholinergiczne lub GABA-ergiczne
• depresja – leki p/depresyjne
c/ czas profilaktyki
- po pierwszym rzucie 1-2 lata
- po kolejnym rzucie – ponad 5 lat (w niektórych przypadkach do końca życia – np. przy
zachowaniach agresywnych
d/ zasady profilaktyki
- odstawienie neuroleptyków w chorobie ustabilizowanej niesie wysokie ryzyko
pogorszenia przebiegu (ryzyko nawrotu niezależnie od uprzedniej długości leczenia)
podawanie leków w sposób przerywany jest mniej skuteczne niż podawanie ciągłe
- wczesne włączenie leczenia w 1 rzucie i odpowiednio długa kontynuacja leczenia
zwiększa prawdopodobieństwo pomyślnego przebiegu
B) PSYCHOTERAPIA
a/ edukacyjne – informacja o konieczności leczenia, nauka rozpoznawania zaostrzeń,
pozyskanie pacjenta i rodziny celem współpracy w terapii
b/ nastawiona na poprawę radzenie sobie w sytuacjach stresowych (trening umiejętności
społecznych)
c/ rodzinna – korekcja negatywnego okazywania emocji wobec pacjenta
22. LECZENIE DEPRESJI
A) FARMAKOTERAPIA
a/ leki
- podstawowe leki - TLPD
• depresja bez lęku i urojeń – imipramina
• depresja z dużym lękiem i niepokojem – amitryptylina
- przy nieskuteczności i nietolerancji TLPD stosuje się
• czteropierścieniowe LPD – maprotylina, mianseryna
• SSRI
• Odwracalne inhibitory MAO A
b/ stosowane dawki
- początkowo mniejsze dawki (TLPD 50 – 75 mg)
- następnie zwiększa się dawkę aż do dawki optymalnej
- dawkę optymalną stosuje się przez 2 – 4 tygodnie
- po ustąpieniu objawów osiowych i uzyskaniu utrwalonej poprawy dawkę redukuje się o
50%
- obniżoną dawkę stosuje się w leczeniu utrwalającym
B) METODY NIEFARMAKOLOGICZNE
a/ elektrosejsmoterapia – zabieg powtarza się 6 – 12x (około 3xtydz)
b/ fototerapia – stosuje się światło > 200 luxów; sesja trwa 1 h przez kolejne 7 dni (raczej
rano)
www.lek2002.prv.pl
14
www.lek2002.prv.pl
C) PSYCHOTERAPIA
- podtrzymująca – rozwiązywanie bieżących problemów chorego
- poznawcza – poznanie i psychoanaliza stanu psychicznego pacjenta
23. LECZENIE ZESPOŁU MANIAKALNEGO
A) FARMAKOTERAPIA
a/ neuroleptyki o działaniu sedatywnym – haloperidol (10 – 40 mg/doba),
chloropromazyna, klozapina
b/ normotymiki – głównie przy ostrym epizodzie manii – Li, karbamazepina
c/ po ustąpieniu ostrego epizodu manii – kontynuuje się leczenie normotymikami, w celu
profilaktyki następnych epizodów
B) PSYCHOTERAPIA
a/ podtrzymująca
b/ poznawcza
24. PROFILAKTYKA CHORÓB AFEKTYWNYCH
A) FARMAKOTERAPIA
Leczenie podtrzymujące twa kilka miesięcy od zakończenia ostrego rzutu a leczenie
zapobiegawcze min 1 rok
a/ wskazania, cel – zapobieganie nawrotom
- w chorobie jednobiegunowej – min 3 fazy chorobowe
- w chorobie dwubiegunowej – min 2 fazy chorobowe
b/ stosowane leki
- leki p/depresyjne (głównie w chorobie jednobiegunowej)
• w każdym przypadku depresji endogennej leczenie podtrzymujące winno trwać kilka
miesięcy od ustąpienia objawów depresji
• w celu profilaktyki stosuje się lek, który działał korzystnie w fazie depresyjnej
- normotymiki (głownie w chorobie dwubiegunowej) – sole Li, karbamazepina,
walproiniany
B) PSYCHOTERAPIA
a/ informacyjno – edukacyjna – informacje o celowości leczenia, nauka rozpoznawania
nawrotów, pozyskanie pacjenta i rodziny celem współpracy w terapii
b/ mająca na celu
- poprawę radzenia sobie w sytuacjach stresowych
- poprawę relacji międzyludzkich
- poprawę depresyjnego obrazu świata
25. LECZENIE UZALEŻNIENIA ALKOHOLOWEGO
A) PSYCHOTERAPIA
www.lek2002.prv.pl
15
www.lek2002.prv.pl
a/ psychoterapia indywidualna i grupowa
b/ metody
- psychoterapia poznawcza – wgląd w mechanizm uzależnienia
- psychoterapia oparta na uczeniu się – wyuczenie się technik unikania alkoholu
c/ etapy
- ETAP 1
• nawiązanie kontaktu
• uświadomienie faktu uzależnienia
• motywacja do leczenia
- ETAP 2
• analiza problemów osobowościowych, zaburzeń emocjonalnych związanych z piciem
• nauka rozwiązywania problemów w sytuacjach ryzyka
- ETAP 3
• faza ustawianego trzeźwienia
B) SOCJOTERAPIA – oddziaływanie na rodzinę i otoczenie pacjenta
C) FARMAKOTERAPIA
a/ disulfiram
- podawany p.o. lub wszywany (przez około 6 miesięcy 250 mg/doba)
- hamuje dehydrogenazę alkoholową, co powoduje, że po spożyciu alkoholu dochodzi do
zatrucia aldehydem octowym (nudności i wymioty)
- jest to terapia uczulająca
b) naltrekson
- antagonista receptorów opioidowych
- zmniejsza głód alkoholu, hamuje działanie euforyzujące alkoholu
c) leczenie późnych powikłań – zespoły depresyjne, dysforia, zaburzenia snu
- leki p/depresyjne – doksepina
- anksjolityki – BZD, buspiron
26. LECZENIE OPIATOWEGO ZESPOŁU ABSTYNENCYJNEGO
A) FARMAKOTERAPIA
a/ klonidyna (0,1 – 0,3 mg; 3xdziennie, przez 2 tyg.)
- podaje się w celu złagodzenia objawów wegetatywnych
- wegetatywnych późniejszej fazie podaje się ja łącznie z naltreksonem
- odstawiać należy stopniowo zmniejszając dawkę
b/ w przypadku niepokoju i bezsenności można stosować leki o działaniu uspokajająco –
nasennym
- neuroleptyki- chloroprotyksen
- tPD – doksepina
c/ w późniejszym etapie metadon
- podaje się w celu złagodzenia objawów zespołu odstawienia
- jest to agonista receptorów opioidowych
- początkowa dawka max 20 – 50 mg/doba
www.lek2002.prv.pl
16
www.lek2002.prv.pl
- następnie obniżamy dawki o 10 – 20% dziennie
B) INNE
- podawanie i.v. płynów i elektrolitów przy zagrożeniu odwodnieniem
27. LECZENIE ALKOHOLOWEGO MAJACZENIA DRŻENNEGO
Jest to ostra psychoza alkoholowa, z przewaga jakościowych zaburzeń świadomości
(objawy zespołu majaczeniowego) + objawy zespołu odstawienia
A) chory winien znajdować się
a/ w jasnym pomieszczeniu
b/ ograniczenie dopływu bodźców słuchowych i wzrokowych
c/ przy znacznym pobudzeniu – unieruchomienie
B) FARMAKOTERAPIA
a/ objawy pobudzenia i niepokoju – anksjolityki
BZD – diazepam (i.v. 10 mg, p.o. 10 mg co 4-6h)
b/ silne zaburzenia świadomości – neuroleptyki
haloperidol 9i.m. 10 mg co 4-6h)
Nie należy stosować pochodnych fenotiazyny ze względu na ich działanie uboczne,
hipotensję, spadek progu drgawkowego
C) INNE
a/ nawodnienie – 3 l płynu 3-4h
b/ uzupełnienie elektrolitów – zwłaszcza K
c/ podanie witaminy grupy B, zwłaszcza B1 (200 – 4—mg/doba, przez 3-4 dni,
parenteralnie)
28. KOMPLEKSOWE LECZENIE I REHABILITACJA UZALEŻNIONYCH OD
ŚRODKÓW NARKOTYCZNYCH
A) Leczenie ostrego zatrucia
a/ nalokson
- antagonista receptorów opioidowych
- podawany parenteralnie 0,3mg co 15 min
- w warunkach intensywnej terapii
b/ leczenie objawowe – nawadnianie, wspomaganie oddechu
B) Leczenie zespołu abstynencyjnego (pyt.26)
Klonidyna
→ klonidyna + naltrekson → metadon
C) Długoterminowe leczenie
www.lek2002.prv.pl
17
www.lek2002.prv.pl
a/ metadon – agonista receptorów opioidowych podawany p.o.; łagodzi objawy
odstawienia
b/ psychoterapia – terapia grupowa; terapia wspierająca i konfrontująca
c/ socjoterapia – ponowne wytworzenie więzi z rodziną i szerszym środowiskiem
społecznym
29. LEKI POPRAWIAJĄCE CZYNNOŚĆ OUN
Leki nootropowe – leki prokognitywne – zaliczane do leków psychotropowych,
poprawiają funkcje poznawcze
A) Leki poprawiające metabolizm neuronów
a/ przedstawiciele
- piracetam
- pirytynol
- meklofenoksat
b/ zastosowanie
- zaburzenia świadomości o różnej etiologii (pourazowe, po znieczuleniu ogólnym)
- zaburzenia intelektualne – niedorozwój umysłowy, zespoły otępienne
B) Leki poprawiające przekaźnictwo cholinergiczne
a/ przedstawiciele
- prekursory Ach - fosfatydyloseryna
- inhibitory Ach-esterazy – donepezil, riwastygmina
b/ zespoły otępienne pierwotne (np. choroba Alzheimera)
C) Leki poprawiające krążenie mózgowe
a/ przedstawiciele – nicergolina, nimodypina
b/ zastosowanie – zespoły otępienne pochodzenia naczyniowego
D) Leki psychostymulujące – wpływają na przekaźnictwo DA i NA-erg
a/ pemolina i pochodne, amfetamina i pochodne, metylofenidat
b/ zespoły ADHD u dzieci
30. MOŻLIWOŚCI LECZNICZE U PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI
PSYCHOORGANICZNYMI
A) Możliwe kierunki
a/ likwidacja czynnika przyczynowego
b/ leczenie objawowe – psychotropy
c/ poprawa warunków pracy OUN – leki prokognitywne
d/ długoterminowa rehabilitacja – pozwala przywrócić pewne funkcje, dzięki dużej
plastyczności OUN
B) Leczenie
www.lek2002.prv.pl
18
www.lek2002.prv.pl
a/ zaburzeń świadomości
- przymglenie świadomości – leki nootropowe
• poprawiające metabolizm neuronów
• poprawiające krążenie mózgowe
- półśpiączka i śpiączka
• leczenie przyczynowe
• leki nootropowe
- zespół majaczeniowy
• leczenie przyczynowe (detoksykacja, antybiotyk)
• leczenie objawowe
• anksjolityki – BDZ (diazepam)
- zespół zamroczeniowy
• anksjolityki BDZ
• neuroleptyki
- zespół splątaniowy
• leczenie przyczynowe
• nawadnianie i odżywianie
• anksjolityki BDZ
• neuroleptyki
b/ zaburzeń osobowości – leczenie objawowe (lęku, dysforii, niepokoju, bezsenności)
c/ zespołów otępiennych
- w ch. Alzheimera
• leki nootropowe poprawiające przekaźnictwo cholinergiczne
• leczenie objawów zesp. psychopatolog.
• należy unikać leków o działaniu cholinolitycznym i BDZ
- w otępieniu wielozawałowym
• leki nootropowe – poprawiające krążenie mózgowe
• leki obniżające stężenie lipidów krwi
• leki obniżające krzepliwość
• leczenie objawowe zesp. psychopatolog.
31. KIERUNKI PSYCHOTERAPII
Psychoterapia – celowe i planowe działanie (werbalne i pozawerbalne) mające na celu
zmianę lub znaczącą modyfikację zachowań i procesów psychicznych, które powodują
trudności w funkcjonowaniu pacjenta
A) KIERUNEK PSYCHODYNAMICZNY
a/ założenia
- istnienie struktury osobowości: id – ego - superego
- udział konfliktów wczesnodziecięcych w powstawaniu zaburzeń psychicznych
- kierowanie działaniem człowieka – 2 popędy
• Eros – popęd seksualny, popęd do tworzenia
• Thanatos – popęd do śmierci niszczenia
- istnienie specyficznych mechanizmów obronnych osobowości
- wypieranie do nieświadomości niekorzystnych doświadczeń
b/ techniki
- wolne skojarzenia
www.lek2002.prv.pl
19
www.lek2002.prv.pl
- tłumaczenie czynności omyłkowych
- tłumaczenie marzeń sennych
c/ stosowany przy zaburzeniach lękowych (np. fobia społeczna)
B) KIERUNEK BEHAWIORALNY
a/ założenia – objawy wyuczone powstają, gdy motyw (np. lęk), powodując reakcję (np.
omdlenie), otrzymuje wzmocnienie (np. uniknięcie stresowej sytuacji)
b/ techniki
- łączenie przykrej sytuacji z pozytywnym bodźcem lub vice versa (metody awersyjne)
- desensytyzacja – stopniowe dawkowanie sytuacji lękowych w celu odczulenia pacjenta
- metoda zanurzenia (katharsis) – powrót i omawianie najbardziej przykrych/ stresujących
dla pacjenta wydarzeń
c/ zastosowanie
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia obsesyjno - kompulsywne
- uzależnienia (trening awersyjny)
C) KIERUNEK POZNAWCZY
a/ założenia
- cel terapii to ułatwienie pacjentowi racjonalnego spojrzenia na swoją sytuację
(przewartościowanie pewnych poglądów, likwidacja uogólnień)
- jest to terapia krótkotrwała, zorientowana na konkretną sytuację
b/ techniki
- psychodrama – pacjent może z dystansu ocenić odgrywane sytuacje
c/ zastosowanie
- początkowa faza wielu chorób i zaburzeń (choroby somatyczne, depresja)
- interwencje kryzysowe
D) KIERUNEK SYSTEMOWY
a/ założenia
- sytuacje występujące w rzeczywistości są skutkiem wzajemnych oddziaływań między
mikro- i makroukładami
- choroba dotyczy wszystkich elementów systemu
- do uzyskania poprawy konieczna jest zmiana całego systemu
b/ techniki
- terapia strukturalna – doraźna interwencja w system rodzinny, konkretne zalecenia
dotyczące pewnych zachowań
- terapia strategiczna – określenie podstawowego celu systemu, próba urealnienia lub
zmiany celu
- specyficzne odmiany – terapia rodzinna, terapia małżeńska
c/ zastosowanie
- zaburzenia u dzieci
- uzależnienia
www.lek2002.prv.pl
20
www.lek2002.prv.pl
32. TRYB KIEROWANIA NA PRZYMUSOWE LECZENIE ODWYKOWE
Ustawa „O wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi” mówi o
dobrowolności i bezpłatności leczenia odwykowego. Możliwe jest jednak przymusowe
skierowanie na leczenie odwykowe.
A)
WNIOSKODAWCA – Komisja Przeciwdziałania Alkoholizmowi lub prokurator
POZWANY – osoba, która w związku z nadużywaniem alkoholu powoduje rozkład życia
rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchyla się od pracy, systematycznie zakłóca
porządek publiczny
B) Sad rejonowy właściwy wg miejsca zamieszkania/ pobytu uzależnionej osoby może
zobowiązać ją do poddania się leczeniu
a/ rozpoznanie winno odbyć się w terminie 1 miesiąca od dnia wpłynięcia wniosku
b/ do wydania postanowienia potrzebna jest opinia biegłego psychiatry; jeżeli przed
rozpoczęciem postępowania nie wydano takiej opinii, to Sąd zarządza badanie lub
obserwację w zakładzie leczniczym (nie dłużej niż 2 tygodnie, w wyjątkowych sytuacjach
do 6 tygodni)
c/ po wydaniu orzeczenia Sąd wzywa osobę uzależnioną do stawienia się dobrowolnie w
oznaczonym terminie; jeżeli osoba uchyla się od stawiennictwa, Sąd może zarządzić
przymusowe doprowadzenie
C) Leczenie prowadzi się tak długo, aby osiągnąć wymagany cel (nie dłużej niż 2 lata od
uprawomocnienia się postanowienia)
D) W przypadku osób małoletnich lub przebywających w zakładach poprawczych istnieje
obowiązek poddania się leczeniu za zgodą przedstawiciela ustawowego
33. PRZYJĘCIE WBREW WOLI NA ODDZIAŁ PSYCHIATRYCZNY – pyt 18
34. ZASTOSOWANIE PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO
A) Przymus bezpośredni polega na
a/ unieruchomienie (pasy, kaftan bezpieczeństwa)
b/ izolowanie w izolatce
c/ przymusowe podanie leków
B) Kryteria zastosowania
a/ zagrożenie życia/zdrowia pacjenta/innej osoby
b/ zagrożenie bezpieczeństwa powszechnego
c/ gwałtowne niszczenie i uszkadzanie przedmiotów z otoczenia pacjenta
C) Postępowanie
a/ kto decyduje – lekarz lub pielęgniarka (musi ona niezwłocznie powiadomić lekarza)
b/ kto przeprowadza – personel medyczny, przy ewentualnej pomocy innych służb (policja,
straż pożarna)
www.lek2002.prv.pl
21
www.lek2002.prv.pl
c/ kto kontroluje zasadność – kierownik zakładu lub wyznaczony przez Wojewodę lekarz
psychiatra, w ciągu 3 dni
d/ dokumentacja powinna zawierać
- czas zastosowania przymusu
- przyczyny zastosowania przymusu
- opis stanu pacjenta (co 15 minut)
35. PRAWA PSYCHICZNIE CHORYCH W MYŚL USTAWY
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego zapewnia kompleksową ochronę praw pacjenta
A)
prawo do informacji i chorobie i leczeniu
prawo do wglądu do informacji
B)
prawo do kontaktu z rodziną i innymi bliskimi osobami (korespondencyjnie i
osobiście)
C) wprowadzenie
zasady
a/ świadomej zgody na przyjęcie i leczenie
b/ zezwolenia na okresowe przebywanie pacjenta poza szpitalem bez wypisywania
c/ najmniejszej uciążliwości dla pacjenta
d/ niepodporządkowania zajęć rehabilitacyjnych celom gospodarczym
D)
prawo do zachowania tajemnicy – udostępnianie danych
a/ sprawy karne – na żądanie sądu lub prokuratury
b/ sprawy cywilne – tylko na wniosek biegłego
c/ policja – tylko informacja o hospitalizacji i udzielonej pomocy
d/ firmy ubezpieczeniowe – tylko przy pisemnej zgodzie pacjenta
e/ ZUS – tylko w okresie niezbędnym do przyznania świadczeń
36. ROLA RODZINY I PODSTAWA TERAPII RODZIN
A) Terapia rodziny oparta jest na technikach psychoterapii systemowej a także
psychodynamicznej i behawioralnej
B) Stosowana głównie w psychiatrii dziecięcej i uzależnieniach
C) Na terapię składają się
a/ kilka sesji diagnostycznych – rozpoznanie problemów występujących w rodzinie
b/ sesje terapeutyczne – w czasie których wykonywane są różnorodne zadania (np.
psychodrama)
c/ sesje końcowe – w czasie których dokonuje się weryfikacja umiejętności nabytych w
czasie terapii
D) W terapii uczestniczy rodzina i dwóch terapeutów
- pierwszy uczestniczy w rozmowie z rodziną
- drugi obserwuje sytuację, niewidziany i niesłyszany przez innych; ma prawo włączyć się
do terapii, jego obecność wynika z konieczności właściwej rejestracji problemów rodziny,
które są trudne do uchwycenia przez pierwszego terapeutę ze względu na duże napięcie
emocjonalne towarzyszące terapii
Sesje odbywają się 1xtydz lub 2 tyg.
www.lek2002.prv.pl
22
www.lek2002.prv.pl
37. ARTYKUŁ 31 KODEKSU KARNEGO
A) PARAGRAF 1
Nie popełnia przestępstwa ten, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia
umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu
rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem
a/ dotyczy pacjentów z jakościowymi zaburzeniami świadomości (schizofrenia, zespół
maniakalny, zespół zamroczeniowy)
b/ sytuacja ta jest okolicznością wyłączającą winę
B) PARAGRAF 2
Jeśli w czasie przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania własnym
postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować
nadzwyczajne złagodzenie kary
a/ dotyczy pacjentów z bardzo różnorodnymi zaburzeniami (zab. świadomości, procesów
emocjonalnych)
b/ sytuacja ta jest okolicznością zmniejszenia wymiaru kary (ograniczona poczytalność)
C) PARAGRAF 3
Przepisów paragrafu 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości
lub odurzenia powodującego wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidział
lub mógł przewidzieć
www.lek2002.prv.pl
23