mech_poj_rol_723[03].Z2.08

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przeglądy techniczne oraz obsługa sezonowa i posezonowa pojazdów

rolniczych. Zasady konserwacji

5.1.1.

Ćwiczenia

5.2. Wykonywanie przeglądów technicznych pojazdów rolniczych

5.2.1.

Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik – operator pojazdów
i maszyn rolniczych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania oraz środkami
dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[03].Z2

Eksploatacja pojazdów

rolniczych

723[03].Z2.01

Stosowanie przepisów ruchu

drogowego

723[03].Z2.02

Stosowanie technik

kierowania pojazdem

i wykonywanie czynności

kontrolno-obsługowych

723[03].Z2.03

Diagnozowanie

i naprawa układów

silnika

723[03].Z2.04

Diagnozowanie i

naprawa układów

napędowych

pojazdów

723[03].Z2.05

Diagnozowanie i

naprawa układów

kierowniczych,

jezdnych,

zawieszenia

i hamulcowych

723[03].Z2.06

Diagnozowanie i

naprawa układów

hydraulicznych,

pneumatycznych

i urządzeń

zaczepowych

723[03].Z2.07

Diagnozowanie

i naprawa układów

elektrycznych

pojazdach

i maszynach

723[03].Z2.08

Wykonywanie

przeglądów

technicznych

i obsługi sezonowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżniać budowę zespołów i układów pojazdów rolniczych,

−

organizować stanowisko naprawcze,

−

posługiwać się narzędziami pomiarowymi,

−

posługiwać się katalogami części i zespołów pojazdów,

−

dobierać przyrządy pomiarowe do oceny zużycia części,

−

demontować i wykonać mycie podzespołów i części,

−

dokonywać weryfikacji podzespołów i części,

−

podejmować decyzje dotyczącą wyboru technologii naprawy,

−

czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji rysunków,
szkiców wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej,

−

posługiwać się instrukcjami obsługi,

−

podejmować decyzje zawodowe zgodne z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej,

−

rozpoznawać zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego oraz środowiska przyrodniczego,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

uzasadnić konieczność wykonywania przeglądów technicznych pojazdów,

−

określić zakres czynności obsługi technicznej pojazdów z uwzględnieniem
nowoczesnych metod komputerowych,

−

określić terminy wykonywania przeglądów technicznych pojazdów rolniczych,

−

wyjaśnić zasady obsługi sezonowej, konserwacji i przechowywania pojazdów,

−

wykonać czynności obsługowe przeglądów technicznych kołowych ciągników
rolniczych,

−

wykonać obsługę sezonową pojazdów rolniczych,

−

zabezpieczyć silnik maszyny rolniczej po zakończonym sezonie agrotechnicznym na
okres długiego postoju,

−

zastosować przepisy bhp podczas wykonywania przeglądów technicznych i obsługi
sezonowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

………………………………..

Modułowy program nauczania:

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych

723[03]

Moduł:

Eksploatacja pojazdów rolniczych 723[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

przeglądów

technicznych

i obsługi

sezonowej 723[03].Z2.08

Temat: Zakres i wykonanie przeglądu technicznego P1 ciągnika rolniczego.

Cel ogólny: opanowanie umiejętności wykonywania przeglądów technicznych ciągników

rolniczych.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać zespoły ciągnika rolniczego,

−

sprawdzać stan techniczny podstawowych zespołów,

−

wykonywać obsługę zespołów ciągnika,

−

sprawdzać stan paliwa i cieczy chłodzącej,

−

sprawdzać poziom oleju w silniku,

−

sprawdzać słuchowo pracę silnika,

−

sprawdzać działanie odbiorników prądu,

−

wykonywać smarowanie zespołów ciągnika wg tabeli smarowania.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

instrukcje obsługi ciągnika rolniczego,

−

ciągnik rolniczy,

−

podstawowe narzędzia monterskie,

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie kolejno, samodzielnie wykonują ćwiczenie.

Czas trwania zajęć: 180 minut.

Zadanie dla ucznia:

Określ zakres i wykonaj czynności przeglądu technicznego P1 ciągnika rolniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4.  Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.  Jaki jest zalecany termin wykonania przeglądu P1?
2.  Jakie zespoły (układy) ciągnika rolniczego podlegają przeglądowi P1?
3.  Jaka jest pierwsza czynność przeglądu P1?
4.  Jakie są podstawowe czynności przeglądu P1?

Faza II. Planowanie
1.   Jakie  jest  niezbędne  wyposażenie  stanowiska  obsługowego  do  wykonywania  przeglądu

P1?

2. Jakie warunki musza być stworzone, aby przegląd był wykonany zgodnie z zasadami

bhp?

3. Jakie materiały i narzędzia warsztatowe mogą być potrzebne do wykonania przeglądu

P1?

Faza III. Ustalenie
1.  Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2.  Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.
3.  Jeżeli  przegląd  jest  wykonywany  w  miejscu  garażowania  należy  dostarczyć  niezbędne

wyposażenie do wykonania przeglądu.

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie czytają ten fragment instrukcji obsługi, który dotyczy ćwiczenia.
2.  Uczniowie dokonują zewnętrznego mycia ciągnika rolniczego.
3.  Uczniowie przemieszczają ciągnik na stanowisko obsługowe.
4.  Uczniowie sprawdzają ilość paliwa i cieczy chłodzącej.
5.  Uczniowie sprawdzają poziom oleju w silniku.
6.  Uczniowie sprawdzają zanieczyszczenia i poziom oleju w misce filtra powietrza.
7.  Uczniowie sprawdzają szklany osadnik filtra paliwa.
8.  Uczniowie sprawdzają i ewentualnie uzupełniają ciśnienie powietrza w kołach.
9.  Uczniowie  słuchowo  oceniają  pracę  silnika  oraz  wskazania  przyrządów  na  tablicy

rozdzielczej.

10.  Uczniowie sprawdzają czy nie ma przecieków płynów.
11.  Uczniowie sprawdzają działanie odbiorników prądu.
12.  Uczniowie sprawdzają działanie układu kierowniczego i hamulcowego.
13.  Uczniowie wykonują smarowanie wg tabeli smarowania.

Faza V. Sprawdzanie
1.  Uczniowie sprawdzają ostatecznie stan techniczny ciągnika rolniczego.
2.  Uczniowie przekazują ciągnik po przeglądzie obsłudze lub nauczycielowi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

………………………………..

Modułowy program nauczania:

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych

723[03]

Moduł:

Eksploatacja pojazdów rolniczych 723[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie przeglądów technicznych

i obsługi

sezonowej 723[03].Z2.08

Temat: Wykonanie konserwacji przyczepy rolniczej.

Cel ogólny: Nabycie umiejętności wykonywania przeglądu technicznego przyczepy rolniczej.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać typowe zabiegi konserwacyjne przyczep rolniczych,

−

wymienić grupy środków konserwacyjnych,

−

podać charakterystykę akcji konserwacyjnych,

−

określić na czym polega konserwacja smarowania,

−

wykonać czynności konserwacji przyczepy rolniczej.

Metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

instrukcje obsługi przyczepy rolniczej,

−

przyczepa rolnicza,

−

podstawowe narzędzia monterskie,

−

materiały technologiczne,

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie w grupach 2 –3 osobowych wykonują ćwiczenie.

Czas trwania zajęć: 180 minut.

Zadanie dla ucznia:

Przygotuj przyczepę rolniczą do wykonania konserwacji posezonowej i wykonaj

czynności konserwacyjne. Przeprowadź niezbędne naprawy.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4.  Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.  Jakie są podstawowe zabiegi przeprowadzania konserwacji przyczepy rolniczej?
2.  Jakie są zasady przeprowadzania konserwacji pojazdów?
3.  Jaka jest kolejność wykonywania czynności konserwacyjnych?
4.  Jakie znasz środki do konserwacji czasowej?

Faza II. Planowanie
1.  Jakie jest niezbędne wyposażenie stanowiska do konserwacji przyczep rolniczych?
2.  Jakie  warunki  muszą  być  stworzone,  aby  przegląd  był  wykonany  zgodnie  z  zasadami

bhp?

3. Jakie materiały lub części zamienne mogą być potrzebne do konserwacji przyczep

rolniczych?

Faza III. Ustalenie
1.  Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2.  Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.
3.  Uczniowie zapoznają się z technologią wykonania konserwacji.

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie czytają ten fragment instrukcji, który dotyczy ćwiczenia.
2.  Uczniowie dokonują mycia zewnętrznego przyczepy.
3.  Uczniowie po wysuszeniu uzupełniają powłokę lakierniczą.
4.  Uczniowie zabezpieczają środkami konserwacji czasowej niemalowane powierzchnie.
5.  Uczniowie  dokonują  wymiany  oleju  hydraulicznego,  a  części  robocze  konserwują

smarem stałym lub środkiem konserwacji czasowej.

6. Uczniowie demontują koła jezdne, myją, suszą, zabezpieczają talkiem i następnie

montują, odciążają a ciśnienie obniżają o 50 %.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają ostatecznie jakość wykonanej konserwacji.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przeglądy techniczne oraz obsługa sezonowa i posezonowa

pojazdów rolniczych. Zasady konserwacji

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pierwszy przegląd techniczny ciągnika rolniczego Ursus 3512.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  poprawność  wykonania  poszczególnych
czynności i bezpieczeństwo pracy. Na zakończenie zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  ustalić zakres czynności przeglądu technicznego,
2)  przygotować ciągnik do przeglądu technicznego,
3)  dobrać narzędzia i wyposażenie,
4)  przeprowadzić przegląd techniczny ciągnika wg ustalonego zakresu,
5)  ocenić swoją pracę,
6)  określić zasady bezpiecznej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja obsługi ciągnika rolniczego,

−

ciągnik rolniczy Ursus 3512,

−

myjka ciśnieniowa, sprężarka,

−

zestaw kluczy monterskich.

Ćwiczenie 2

Wykonaj smarowanie ciągnika rolniczego Ursus 2812, zgodne z tabelą smarowania.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować tabelę smarowania,
2)  przygotować ciągnik  do przeprowadzenie smarowania,
3)  dobrać narzędzia i wyposażenie stanowiska,
4)  przeprowadzić smarowanie ciągnika rolniczego,
5)  ocenić swoją pracę,
6)  określić zasady bezpiecznej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja obsługi ciągnika rolniczego,

−

smarownica nożna,

−

smarownica ręczna,

−

materiały pomocnicze wg potrzeb,

−

ciągnik rolniczy Ursus 2812.

Ćwiczenie 3

W ramach przeglądu Nr 4 (P4) wykonaj regulacje luzów zaworowych ciągnika rolniczego

Ursus 3512.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia,
4)  dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe,
5)  przygotować ciągnik (silnik) do ćwiczenia,
6)  przeprowadzić regulację zaworów w silniku,
7)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja obsługi ciągnika rolniczego,

−

ciągnik rolniczy Ursus 3512,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

narzędzia pomiarowe,

−

narzędzia monterskie i ślusarskie.

Ćwiczenie 4

Wykonaj obsługę posezonową przyczepy rolniczej.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  przeczytać instrukcję obsługi przyczepy w zakresie obsługi posezonowej,
4)  dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
5)  przygotować przyczepę do obsługi posezonowej,
6)  przeprowadzić obsługę posezonową przyczepy rolniczej,
7)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

przyczepa rolnicza,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

myjka ciśnieniowa,

−

środki konserwujące,

−

instrukcja obsługi przyczepy rolniczej.

Ćwiczenie 5

Ciągnik rolniczy dowolnego typu wyłączony będzie z eksploatacji przez okres 60 dni.

Przeprowadź konserwację ciągnika rolniczego.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  zorganizować stanowisko pracy do konserwacji ciągnika,
3)  przeczytać instrukcję obsługi ciągnika rolniczego w zakresie konserwacji,
4)  dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
5)  przygotować ciągnik do konserwacji,
6)  przeprowadzić konserwację ciągnika,
7)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

myjka ciśnieniowa,

−

środki konserwujące,

−

instrukcja obsługi ciągnika.

Ćwiczenie 6

Przed okresem zimowym wykonaj konserwację przyczepy asenizacyjnej dowolnego typu.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy do konserwacji przyczepy asenizacyjnej,
3)  przeczytać instrukcję obsługi przyczepy w zakresie konserwacji,
4)  dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
5)  przygotować przyczepę do konserwacji,
6)  przeprowadzić konserwację przyczepy asenizacyjnej,
7)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

przyczepa asenizacyjna,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

myjka ciśnieniowa i środki konserwujące,

−

instrukcja obsługi przyczepy asenizacyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wykonywanie przeglądów technicznych

pojazdów rolniczych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiar ciśnienia sprężania w silniku ciągnika rolniczego Ursus 3512 i określ

stan techniczny silnika.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia,
4)  przygotować silnik do pomiaru ciśnienia,
5)  przeprowadzić pomiar ciśnienia,
6)  dokonać analizy wyników,
7)  określić stan techniczny zespołów silnika,
8)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy Ursus 3512/ silnik spalinowy,

−

narzędzia monterskie,

−

próbnik ciśnienia sprężenia,

−

instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia,

−

arkusz papieru do wykonania notatek.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny stanu technicznego układu kierowniczego dowolnego typu ciągnika

rolniczego, dokonaj pomiaru luzu łącznego.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  dobrać narzędzia i przyrządy pomiarowe,
4)  przygotować ciągnik do wykonania ćwiczenia,
5)  przeprowadzić pomiar luzu na drążkach kierowniczych,
6)  przeprowadzić pomiar luzu przekładni kierowniczych,
7)  określić luz łączny,
8)  dokonać porównania z instrukcją fabryczną,
9)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

instrukcja obsługi ciągnika rolniczego,

−

przyrządy do pomiaru luzu kierowniczego,

−

narzędzia monterskie i ślusarskie,

−

instrukcja obsługi przyrządów pomiarowych,

−

poradnik ucznia,

−

arkusz papieru.

Ćwiczenie 3

W ramach przeglądu P2 dokonaj sprawdzenia i obsługi akumulatora w ciągniku

rolniczym dowolnego typu.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być przeprowadzone na stanowisku obsługi i przeglądów

technicznych.  Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić
jego  zakres  i  sposób  wykonania.  Podczas  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien
udzielać  bieżącego  instruktażu  i  zwracać  uwagę  na  bezpieczeństwo  pracy.  Na  zakończenie
zajęć podsumować ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bezpiecznej pracy,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  zapoznać się z instrukcją obsługi ciągnika,
4)  ustalić czynności obsługowe akumulatora,
5)  dokonać sprawdzenia parametrów akumulatora (gęstość elektrolitu, stan naładowania),
6)  dokonać obsługi akumulatora,
7)  ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonanie przeglądów
technicznych i obsługi sezonowej”

Test składa się z 20 zadań jednokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 11, 12, 14, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 6, 7, 10, 13, 15, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. b, 6. a 7. c, 8. b, 9. c, 10. b, 11. d,
12. a, 13. b, 14. d, 15. d, 16. c, 17. a, 18. c, 19. d, 20. c

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić jednostkę pracy silnika

Określić zadania przeglądu technicznego

Zdefiniować przegląd P1

Określić

zasady

wykonania

przeglądów

gwarancyjnych

Rozpoznać fazy przeglądu technicznego

Scharakteryzować stan techniczny silnika po jego
osłuchaniu

Scharakteryzować

warunki

przeprowadzenia

regulacji pompy wtryskowej

Określić zasadę wymiany oleju i filtrów

Określić czas sprawdzenia i regulacji układu
kierowniczego

Scharakteryzować czynności obsługi sezonowej

Określić zasadę przeprowadzania konserwacji
pojazdów rolniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać

etapy

ochrony

czasowej

przy

konserwacji pojazdów

Przeanalizować

wyniki

pomiarów

ciśnienia

sprężenia w silniku

Wyjaśnić zasadę pracy termostatu

Przeanalizować pracę skrzyni przekładniowej przy
niskim stanie oleju

Określić skuteczność hamowania ciągnika

Zmierzyć łączny luz w układzie kierowniczym
pojazdu

Wyjaśnić

zasadę

przeprowadzania

pomiaru

ustawienia kół przednich ciągnika

Określić zakres kontroli osprzętu elektrycznego
w ciągniku rolniczym

Określić

prawidłową

gęstość

elektrolitu

w akumulatorze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednostką czasu pracy ciągnika rolniczego jest

a)  godzina pracy.
b)  motogodzina pracy.
c)  dni robocze.
d)  godziny pracy agregatu.

2. Podstawowe zadanie przeglądu technicznego ciągnika rolniczego to

a)  wykonanie naprawy awaryjnej.
b)  dokonanie regulacji silnika.
c)  kontrola stanu technicznego zespołów.
d)  kontrola, obsługa i regulacja zespołów ciągnika.

3. Przegląd techniczny ciągnika P1 określamy jako

a)  obsługę codzienną.
b)  obsługę regulacyjną.
c)  naprawę drobną.
d)  obsługę diagnostyczną.

4. W okresie gwarancji fabrycznej przeglądy techniczne

a)  wykonuje się według potrzeb.
b)  wykonuje się na odrębnych zasadach.
c)  wykonuje się według obowiązującego cyklu przeglądów.
d)  nie wykonuje się.

5. Po przyjęciu pojazdu na przegląd techniczny w pierwszej kolejności należy

a)  sprawdzenie układu ładowania.
b)  mycie zewnętrzne pojazdu.
c)  smarowanie wg tabeli smarowania.
d)  wymiana oleju.

6. Osłuchanie pracy silnika umożliwia określenie stanu technicznego

a)  mechanizmu korbowo-tłokowego.
b)  układu smarowania.
c)  układu zasilania.
d)  układu wydechowego.

7. Dokładną regulację pompy wtryskowej ciągnika rolniczego przeprowadza się

a)  w czasie pracy silnika.
b)  bezpośrednio na ciągniku.
c)  na stole probierczym do badania pomp wtryskowych.
d)  przy niepracującym silniku ciągnika.

8. W ciągniku rolniczym olej wraz z filtrami w silniku wymienia się w ramach przeglądu

a)  P2.
b)  P3.
c)  P4.
d)  P5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Pomiary układu kierowniczego w ciągniku rolniczym przeprowadza się po

a)  100÷125 mtg.
b)  200÷250 mtg.
c)  400÷500 mtg.
d)  800÷1000 mtg.

10. Obsługę sezonową pojazdów rolniczych wykonuje się gdy

a)  stan techniczny pojazdów rolniczych jest niewłaściwy.
b)  następuje zmiana warunków klimatycznych.
c)  ilość godzin pracy pojazdów rolniczych przekracza normę.
d)  następuje zakończenie okresu gwarancyjnego.

11. Do zabiegów konserwacji pojazdów rolniczych nie należy

a)  czyszczenie i mycie.
b)  wymiana olejów.
c)  nakładanie środków ochrony czasowej.
d)  diagnostyka silnika.

12. Ochronę czasową możemy przeprowadzić za pomocą

a)  konserwacji smarowej.
b)  metod galwanotechnicznych.
c)  metod galwanicznych.
d)  metod diagnostycznych.

13. Dopuszczalna różnica ciśnienia sprężenia w poszczególnych cylindrach silnika wynosi

a)  5%.
b)  10%.
c)  15%.
d)  20%.

14. Termostat w układzie chłodzenia ciągnika otwiera się w temperaturze

a)  50÷60ºC.
b)  60÷70ºC.
c)  70÷80ºC.
d)  80÷90ºC.

15. W przypadku zbyt niskiego poziomu oleju w skrzyni przekładniowej

a)  może wystąpić tylko hałaśliwa praca.
b)  może wystąpić tylko nagrzewanie się kół zębatych.
c)  nic się nie dzieje.
d)  może wystąpić hałaśliwa praca i nagrzewanie kół zębatych.

16. Badanie skuteczności hamowania ciągnika określa się poprzez

a)  hamowanie jednego koła.
b)  użycie hamulca pomocniczego.
c)  jednoczesne hamowanie obu kół.
d)  częściowe hamowanie drugiego koła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko: ...............................................................................

Wykonywanie przeglądów technicznych i obsługi sezonowej

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn
rolniczych.

W tym celu zadanie praktyczne powinno być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie
spotkają  się  na  egzaminie.  Oznacza  to  konieczność  opracowania  zadania  w  sposób
umożliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech
obszarach:  planowania,  organizowania,  wykonywania  i  prezentowania.  Próbę  pracy
przeprowadza  wybrany  uczeń.  Pozostali  wspólnie  z  nauczycielem  obserwują  jego  pracę.  Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:
niedostateczny

do 13 pkt.

dopuszczający

13-15 pkt.

dostateczny

16-17 pkt.

dobry

18-19 pkt.

bardzo dobry

od 20 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Ciągnik rolniczy Ursus 3512

1 szt.

Komplet narzędzi niezbędny do wykonania próby pracy (komplet kluczy,
komplet wkrętaków)

1 kpl.

Instrukcja obsługi ciągnika

1 szt.

Przyrządy do utrzymania w czystości na stanowisku obsługowym (pojemnik

na paliwo, szczotka)

1 szt.

Instrukcja przeprowadzenia ćwiczenia

1 szt.

Wkład filtra paliwa

1 szt.

Informacja dla ucznia

1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia

i numer stanowiska.

3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu ( czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pamiętaj,  że  podczas  wykonywania  zadania  jesteś  oceniany  przez  nauczyciela,  który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel  interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Zadanie
W ramach przeglądu technicznego Nr 4 (P4) dokonaj wymiany wkładu filtra paliwa ciągnika
Ursus  3512.  Po  wykonaniu  zadania  należy  dokonać  uruchomienia  silnika.  Na  wykonanie
zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1.  Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2.  Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)  czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,
b)  wykaz niezbędnych narzędzi,
c)  wykaz instrukcji niezbędnych do wykonania zadania,

3. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:

a) zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy sprzęt i instrukcje niezbędne do wykonania

zadania,

b) sprawdź stan techniczny narzędzi, którymi będziesz się posługiwał w czasie

wykonywania zadania,

c) dobierz środki ochrony osobistej aby bezpiecznie wykonać zadanie,

4. Przygotuj silnik do wymiany filtra paliwa,

a) oczyść osadnik filtra paliwa z wody i innych zanieczyszczeń,
b) oczyść filtr z zewnętrznych zanieczyszczeń,

5.  Dokonaj demontażu filtra paliwa i spuść paliwo do przygotowanego pojemnika.
6.  Oczyść dokładnie osadnik filtra paliwa.
7.  Dokonaj wymiany wkładu filtra paliwa i uszczelki puszki filtra.
8.  Dokonaj montażu filtra.
9.  Wykonaj odpowietrzanie układu zasilania paliwem.
10. Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bhp.
11. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy.
12. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentacji.
13. Podczas prezentacji:

a) omów sposób wykonania zadania, celowość wymiany filtra,
b) oceń jakość wykonanych przez siebie prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych
Symbol cyfrowy zawodu 723[03]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z wymianą wkładu filtra paliwa, uwzględniając kolejność ich
wykonania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz narzędzi niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu i instrukcji niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kryteria oceny
Arkusz obserwacji dla nauczyciela

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

Obszar Lp.

Opis czynności - kryteria

Punktacja

Liczba

punktów

Sporządzenie wykazu czynności
Wykaz powinien zawierać przynajmniej 4 z niżej
wymienionych pozycji
1. Mycie zewnętrzne (silnika) ciągnika
2. Oczyszczanie zewnętrzne filtra paliwa
3. Demontaż filtra paliwa
4. Oczyszczanie osadnika filtra paliwa
5. Sprawdzenie uszczelnienia puszki filtra
6. Montaż filtra

7. Odpowietrzenie układu zasilania
Sporządzenie wykazu narzędzi, sprzętu i materiałów.

Wykaz powinien zawierać przynajmniej 5 pozycji
1. Komplet kluczy monterskich
2. Komplet wkrętaków
3. Pojemnik (wanna) – 2 szt.
4. Pędzel do mycia
5. Czyściło
6. Wkład filtra
7. Szczotka do zamiatania
8. Olej napędowy
9. Nafta

RAZEM

Suma punktów w obszarze PLANOWANIE

1. Zgromadzenie niezbędnego wyposażenia w narzędzia,

sprzęt i materiały wg kryterium zawartego w pkt 2
obszaru Planowanie

Wyposażenie w odzież roboczą

Uczeń powinien posiadać:
1. Ubranie ochronne jedno lub dwuczęściowe
2. Czapkę lub beret

RAZEM

Suma punktów w obszarze ORGANIZOWANIE

1. Jeżeli zostanie oczyszczony silnik ciągnika

2. Jeżeli uczeń oczyści filtra paliwa z zewnątrz

3. Jeżeli uczeń odkręci kurek filtra i spuści paliwo

4. Jeżeli uczeń odkręci śrubkę centralną filtra paliwa

5. Jeżeli uczeń odłączy wkład filtra i osadnik od głowicy

6. Jeżeli uczeń sprawdzi uszczelnienie puszki filtra

NAN

7. Jeżeli uczeń dokładnie oczyści osadnik

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Jeżeli uczeń zamontuje do głowicy nowy wkład filtra i

osadnik

9. Jeżeli uczeń wkręci śrubkę centralną filtra paliwa

10. Jeżeli uczeń odpowietrzy układ zasilania paliwa

11. Jeżeli uczeń uruchomi silnik ciągnika

12. Jeżeli uczeń sprawdzi szczelność połączeń

13. Jeżeli uczeń sprawdzi jakość wykonanej pracy

14. Jeżeli uczeń oczyści narzędzia i wyposażenie

stanowiska pracy

15. Jeżeli uczeń uporządkuje stanowisko pracy

16. Jeżeli uczeń odda pobrane wyposażenie stanowiska

RAZEM

Suma punktów w obszarze WYKONANIE

1. Jeżeli uczeń uzasadni wykonanie czynności podczas

wymiany filtra

2. Jeżeli uczeń oceni jakości wykonanej przez siebie pracy

RAZEM

EZE

Suma punktów w obszarze PREZENTOWANIE

RAZEM

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1.  Bocheński C.: Naprawa maszyn i urządzeń rolniczych. Podstawy. WSiP, Warszawa 1997
2.  Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996
3.  Bryś J: Mechanizacja rolnictwa. Ćwiczenia. Format AB, Warszawa 1998
4.  Ćwiczenia praktyczne z mechanizacji rolnictwa. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2006
5.  Gródecki  A.,  Lorenc  W.:  Naprawa  maszyn  i  urządzeń  rolniczych.  T  2.  PWRiL,

Warszawa 1988

6. Dąbrowski S. i Kozłowska D.: Maszyny i ciągniki rolnicze. PWRiL, Warszawa 1981
7. Hołubowicz Z., Lorenc W., Żak S.: Naprawa maszyn rolniczych. PWRiL, Warszawa

1984

8.  Kozłowska D.: Podstawy techniki. Hortpress sp. z o.o., Warszawa 2001
9.  Kozłowska D.: Mechanizacja rolnictwa cz I. Hortpress sp. z o.o., Warszawa 1996
10.  Kuczewski J., MajewskiZ.: Eksploatacja maszyn rolniczych. WSiP, Warszawa 1999
11.  Kuczewski  J.  Majewski  Z.:  Podstawy  eksploatacji  maszyn  rolniczych.  WSiP,

Warszawa 1998

12.  Lorenc W.: Naprawa maszyn i urządzeń rolniczych. T 1. PWRiL, Warszawa 1985
13.  Mechanizacja rolnictwa. TI. PWRiL, Warszawa 1986
14.  Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1999
15.  Rychter T.: Mechanik pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 2006
16.  Skrobacki A: Pojazdy rolnicze. WSiP S.A Warszawa 1999
17.  Uzdowski  M.,  Bramek  K.,  Garczyński  K.:  Eksploatacja  techniczna  i  naprawa,  WKiŁ,

Warszawa 2003

18. Waszkiewicz Cz.: Maszyny i urządzenia rolnicze. WSiP, Warszawa 1998

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000