1
Sprawozdanie z ćwiczenia nr II
Temat:
Ocena
antygrawitacyjnych
mechanizmów
kompensacyjnych.
Próba ortostatyczna wg Cramptona i modyfikacja wg Malareckiego
.
Cel ćwiczenia:
Miarą tolerancji ortostatycznej jest czas zachowania świadomości w
warunkach biernego zawieszenia ciała na stole pionizacyjnym, w
położeniu głową do góry. Za ogólne wykładniki sprawności funkcji
układu krążenia w tych warunkach przyjmuje się zmiany częstości
skurczów serca i ciśnienia tętniczego oraz czas upływający od początku
testu do chwili omdlenia.
Niestabilność reakcji ortostatycznych i zwiększenie tendencji do
omdlenia jest dobrze znaną reakcją, na długotrwałe unieruchomienie w
łóżku i wiadomo, że stopień nietolerancji ortostatycznej zwiększa się z
przedłużaniem okresu bezczynności ruchowej. Pogłębienie więc
znajomości mechanizmów współdziałających w rozwoju hipotonii
ortostatycznej może ułatwić zrozumienie podstawowych mechanizmów
samego procesu utraty wydolności organizmu.
Celem ćwiczenia jest określenie szybkości działania wyrzej
wymienionych mechanizmów za pomocą próby Cramptona i
modyfikacji wg Malareckiego
Materiał i metody:
Materiał badawczy :
2
Metody:
Próba Cramptona
Badana osoba przyjmuje pozycję leżącą na 10 minut. W 10-tej minucie
odpoczynku mierzy się częstość tętna i ciśnienie. Następnie mając
przygotowany mankiet sfigmomanometru do następnego pomiaru, badany
wstaje i należy dokonać pomiaru tych samych parametrów natychmiast po
wstaniu. Badana osoba stoi przez dwie minuty i następnego pomiaru dokonuje
się po upływie tego czasu. Wszystkie dane należy zebrać w tabeli i na podstawie
otrzymanych wartości różnicy tętna i ciśnienia skurcczowego krwi oblicza się
wartość wskaźnika Cramptona. Następnie obliczony wskaźnik porównuje się z
tabelą i ocenia się zdolności kompensacyjne organizmu.
Modyfikacja wg Malareckiego
Badany robi przysiad i pozostaje w tej pozycji przez 3 minuty. Pod koniec 3
minuty należy zmierzyć tętno i ciśnienie. Po 2 minutach stania należy powtórzyć
pomiar tętna i ciśnienia tętniczego. Następnie otrzymane wyniki zbiera się w
tabeli i analizuje za pomocą wykresów.
Wyniki:
Próba Cramptona:
Imię i
nazwisko
Wiek
Masa
ciała
[kg]
Wzrost
[cm]
Wr. K.
21
76
191
W. K.
22
91
190
Z. R.
22
68
178
S.J.
21
64
179
P.J.
21
85
182
3
Na podstawie zebranych danych obliczyliśmy wskaźnik Cramptona
podstawiając do wzoru:
,
20
15
,
3
25
⋅
+
=
DPA
DTS
IC
zmiany ciśnienia skurczowego i tętna przedstawiliśmy na wykresach.
Obliczone wskaźniki porównujemy z tabelą:
reakcja
Punkty
b. dobra
dobra
dostateczna
zła
95 i więcej
80-94
65-79
poniżej 65
Wskaźnik Cramptona oblicza się wg wzoru:
Badany
Moment badania
W.K.
Mierzone parametry
10 min. Po wstaniu 2 min.
Ciśnienie skurczowe
120
125
130
Ciśnienie rozkurczowe
70
70
90
Tętno
70
95
90
Z.R.
Ciśnienie skurczowe
115
125
115
Ciśnienie rozkurczowe
85
80
75
Tętno
56
99
107
S.J.
Ciśnienie skurczowe
120
130
115
Ciśnienie rozkurczowe
75
80
70
Tętno
54
70
80
Wr.K.
Ciśnienie skurczowe
110
130
120
Ciśnienie rozkurczowe
80
100
90
Tętno
72
100
92
P.J.
Ciśnienie skurczowe
110
120
115
Ciśnienie rozkurczowe
60
75
65
Tętno
74
109
94
4
,
20
15
,
3
25
⋅
+
=
DPA
DTS
IC
gdzie:
IC – Index Cramptona,
DTS – różnica ciśnienia skurczowego krwi (w cm),
DPA – różnica częstości tętna.
0
20
40
60
80
100
120
le
ż
enie
stanie
zmiany t
ę
tna
WK
ZR
SJ
PJ
WrK
INICJAŁY
W.K.
Z.R.
S.J.
P.J.
Wr.K.
IC
103,75
78,75
95
81,25
128,75
OCENA
B.DOBRA DOSTATECZNA B.DOBRA DOBRA B.DOBRA
5
100
105
110
115
120
125
130
le
ż
enie
stanie
zmiany ci
ś
nienia skurczowego
WK
ZR
SJ
PJ
Wrk
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
le
ż
enie
stanie
WK
ZR
SJ
PJ
WrK
6
modyfikacja wg Malareckiego:
Badany
Moment badania
W.K.
Mierzone parametry
3 min.
Po wstaniu
2 min.
Ciśnienie skurczowe
125
145
130
Ciśnienie rozkurczowe
85
75
85
Tętno
75
92
98
Z.R.
Ciśnienie skurczowe
120
120
115
Ciśnienie rozkurczowe
75
70
70
Tętno
66
106
100
S.J.
Ciśnienie skurczowe
120
115
125
Ciśnienie rozkurczowe
95
90
75
Tętno
52
108
60
Wr.K.
Ciśnienie skurczowe
120
110
110
Ciśnienie rozkurczowe
80
75
60
Tętno
92
112
94
P.J.
Ciśnienie skurczowe
140
120
110
Ciśnienie rozkurczowe
70
60
75
Tętno
91
124
100
7
Wnioski:
Otrzymane wyniki ukazują różne stopnie reakcji kompensacyjne
organizmów badanych osób na zmianę pozycji ciała. Jednak u każdego z nich
można zauważyć, że spadkowi ciśnienia po zmianie pozycji ciała towarzyszy
równoczesny wzrost tętna. Jest to pierwsza metoda kompensacji spadku
ciśnienia, jaką uruchamia układ współczulny.
Obliczone wskaźniki Cramptona pokazują b.dobrą, dobrą i dostateczną)
reakcję układu krążenia.
1.
Spadek ciśnienia w obu przeprowadzonych próbach spowodowany jest
odpłynięciem krwi do kończyn dolnych.
2.
Po 2 min. ciśnienie wraca do normy, ponieważ istnieją mechanizmy
kompensacyjne np. pompa mięśniowa, przyspieszenie skurczów serca
(wzrost tętna) zachowujące w miarę stałą objętość wyrzutową serca.
3.
Spadek ciśnienia skurczowego zależy od siły bodźca powodującego
spadek. Jest to powód modyfikacji wg Malareckiego
4.
W tych próbach nie ocenia się wydolności tylko sprawność układu
krążenia na zmiany położenia ciała. Szczególnie przydatne podczas badań
pilotów, kosmonautów, nurków itp.
5.
Stopień nietolerancji ortostatycznej zwiększa się ze zwiększeniem siły
bodźca. Badania te mogą być pomocne przy badaniach podstawowych
mechanizmów utraty wydolności organizmu.
Bibliografia:
1.
H.D. Halicka – Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla
studentów wychowania fizycznego”, Warszawa 1996 r.
2.
S. Kozłowski, K. Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej”,
Warszawa 1995 r