KORELACJA RANG w badaniach nad uwagą
(wielki wpływ na Sterna)
○
praca b. ważna dla kształtowania się metodologii badań psych.
Korrelationen zwischen verschiedennen geistigen Lesitungfahigkeiten
opracowany sposób obliczania korelacji dla danych wyrażonych w skali porządkowej
□
współczynnik korelacji rang Spearmana
wyniki empirycznych badań psychologicznych wyrażane są w rozmaitych skalach pomiarowych
podstawa testów na inteligencję
wyzwanie dla powstania analizy czynnikowej
po raz pierwszy wyartykułowała idea jego istnienia!
□
determinuje poziom osiągnięć we wszystkich pozostałych próbach
różnice między korelacją, a rzeczywistą determinacją!
□
odwraca uwagę od obserwowalnych faktów
prowokuje skłonność do spekulacji
ryzykowne jest poszukiwanie go za pomocą rachunku korelacyjnego
□
narzędzie pomocne w procesie poszukiwania i opisywania związków przyczynowo-skutkowych
pomiędzy niektórymi cechami (Merkmale)
□
wyniki dostarczone przez analizę czynnikową to często sztuczne konstrukty
analiza cz. przypomina niekiedy próby zastosowania matmy w psych. (Herbart i Drobisch)
obawy Sterna potwierdzone!
□
Stern: czynnik ogólny to artefakt zastosowanych technik obliczeniowych
czynnik ogólny (G)
1907 - PRACA KRUEGERA I SPEARMANA
•
nie myślano nad związkiem matematyka <--> statystyka
□
uchylano myśl Kanta: psych. nie będzie nauką, bo nie da się zastosować matematyki
□
rezultaty bardzo dalekie od oczekiwań
tymczasem matematyka jako narzędzie była bardzo zwodnicza (Herbart i Drobisch)
□
procedury stat. w analizie cz. = dowód na możliwość zastosowania matematyki w psych.
znaczący wpływ na kształtowanie się i rozwój metodologii badań psych.
○
klasyfikacja, porządkowanie, segregacja danych
stosunkowo bezpieczne obszary zastosowania
○
kontynuacja idei Kruegera & Spearmana
analiza czynnikowa jako taka
struktura podstawowych zdolności umysłowych
L.L. Thurstone
○
co mierzą dwa różne testy? od czego zależą ich wyniki? czy wyniki każdego testu mają inną,
konkretną przyczynę?
□
kłopotliwe pytania
współwystępowanie = współprzyczynowość
[BŁĘDNE rozumowanie!]
rzeczywiste wyniki łączone z hipotetyczną przyczyną
zamiast niej: współczynnik korelacji
□
brak teorii, które jednoznacznie wskazywałyby przyczynę wyników badań za pomocą testów
coraz to nowe testy
○
Floyd Allport: behawioryzm -> psychologia społeczna oparta na beh.
◊
Gordon W. Allport: psychologia postaci -> psychologia humanistyczna
◊
pierwsza próba zastosowania rozdzielenie zainteresowań naukowych braci ---> zapomnienie
pracy
Rysy osobowości: ich klasyfikacja i pomiar
□
!
pionierska praca braci Allportów
nie poddaje analizie cz. wyników całych skal
◊
grupowane w skale dopiero w oparciu o wyniki badań empirycznych & rezultaty
►
bada współczynniki korelacji poszczególnych pytań
◊
nowość:
◊
zmienna teoretyczna, której zbiorem wskaźników są wyróżnione przez G. skale
zachowanie
►
budowa fizyczna
►
cechy temperamentu
dowolna zmienna, pod względem której jednostka różni się od innych ludzi
◊
rys osobowości (personal trait)
J.P. Guilford - skromniejsze, bj konkretne próby (od 1936 r.)
□
kolejne próby: Guilford & Cattell
ANALIZA CZYNNIKOWA A BADANIA NAD OSOBOWOŚCIĄ
○
ANALIZA CZYNNIKOWA
•
Felix Krueger
następca Wundta na stanowisku
Dyrektora Instytutu Psychologii
w Lipsku
MAR
Analiza czynnikowa w psychologii – pożytki i nieporozumienia
Metodologia
cechy temperamentu
►
uzdolnienia
►
nie dotyczy zmiennych ukrytych
►
nie ma związków przyczynowo-skutkowych między rysami
►
nie ma hierarchii
►
cel koncepcji: usunięcie różnorodności i wieloznaczności wcześniejszych określeń
◊
odnosi się do organizacji zachowania; nie wyjaśnia, tylko stwierdza
◊
pojęcie ilościowe (dawniejsze: jakościowe)
◊
podstawa teoretyczna & metodologiczna dla wyróżniania rysów - wyniki analizy cz.
◊
R - powściągliwość vs. rhatymia (beztroska)
S - towarzyskość vs. samowystarczalność
T - refleksyjność vs. nastawienie na działanie
Introwersja - ekstrawersja to czynnik wyższego rzędu
►
stosunkowo dobre walory psychometryczne
interesujące zasady interpretacji
uwzględnianie interakcji jednostka - otoczenie!
wady:
►
niejasności merytoryczne
zalety:
►
Szesnastoczynnikowy Kwestionariusz Osobowości [R.B. Cattell]
–
w oparciu o wyniki analizy czynnikowej
od 1985: tradycyjny psychometryczny model
nowsze: model Rasha (istnienie struktur latentnych)
Kwestionariusz NEOFI [P.T. Costa Jr., R.R. McCrae]
–
(neurotyzm, ekstrawersja, otwartość, ugodowość, sumienność)
Model Wielkiej Piątki jako teoretyczna podstawa
–
nowe teorie
nowsze kwestionariusze osobowości
►
Guilford & Zimmerman
◊
kwestionariusz do badania temperamentu
nie generuje teorii
założenie pewnej hipoezy nt. struktury osobowości
1.
wyprowadzenie empirycznie weryfikowalne konsekwencje (por. operacjonalizacja
zmiennych)
2.
empiryczna weryfikacja
3.
obróbka statystyczna (analiza czynnikowa) otrzymanych zmiennych
4.
tzn:
◊
stosował znaną procedurę statystyczną
►
w zakresie zupełnie innej procedury badań
►
zatem:
◊
sprawdza poprawność przyjętych hipotez
szerokie zastosowanie analizy czynnikowej
□
doświadczenie pokoleń psychiatrów
◊
osadzone w realiach kliniki psychiatrycznej
psychotyzm
◊
neurotyzm
◊
dwie grupy zaburzeń psychicznych
intrawersja
◊
ekstrawersja
◊
dwa rodzaje ustosunkowania do otoczenia (C.G. Jung)
hipotezy
□
istotne! konsekwentne posługiwanie się pojęciem wymiar (ilościowy charakter danych)
□
organizacja osobowości oraz zachowania
ich geneza
osobliwość koncepcji
□
kwestionariusz z trzech skal: ekstrawersja, neurotyzm, psychotyzm
dwie równoległe wersje: EY/K dla kobiet & EY/M dla mężczyzn
Eyseck Personality Inventory
□
H.J. Eysenck
analiza czynnikowa pozwoli ujawnić strukturę osobowości przypominającą układ pierwiastkowy
□
niespełnione argumenty i oczekiwania R.B. Cattella
nieprzekonujące argumenty twórców Wielkiej Piątki (że 5 to już wszystkie wymiary osobowości)
komentarz Allporta: zidentyfikowane przy użyciu omawianej procedury czynniki są jak mielonka,
niespełniająca norm żywieniowych ani warunków Inspekcji Sanitarnej --- :DDD
zastrzeżenia do analizy czynnikowej
○
Metodologia
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron