Nikt na
ś
wiecie nie pragnie ani strachu, ani cierpienia i ubóstwa, ale wszystkie te
problemy wci
ąż
istniej
ą
niezale
ż
nie od tego, jak silne s
ą
ludzkie starania aby je
przezwyci
ęż
y
ć
. Wydaje si
ę
,
ż
e problemy jakie mamy w dzisiejszym
ś
wiecie s
ą
nawet
wi
ę
ksze ni
ż
te z jakimi borykali si
ę
ludzie dawniej. Teraz istnieje o wiele wi
ę
ksza presja,
wi
ę
ksze jest prawdopodobie
ń
stwo zaistnienia ró
ż
nych psychicznych uzale
ż
nie
ń
i tak
dalej. Ludzie maj
ą
wi
ę
cej problemów w umysłach. Na przykład zbyt wielka ilo
ść
reklam
tworzy warunki, które pomagaj
ą
powstawa
ć
przywi
ą
zaniom kiedy tylko pojawiaj
ą
si
ę
jakie
ś
nowe rzeczy, pragniemy je posiada
ć
.
Ka
ż
dy pragnie komfortu i wolno
ś
ci od cierpienia, jest jednak inaczej. Powodem, dla
którego wci
ąż
cierpimy i nie potrafimy rozwi
ą
za
ć
swych kłopotów jest to,
ż
e przyczyny
cierpienia nie s
ą
zawarte w rzeczach zewn
ę
trznych istniej
ą
w naszym umy
ś
le.
Prawdziwe cierpienie spowodowane ubóstwem nie ma nic wspólnego z rzeczami
materialnymi takimi jak pieni
ą
dze. Cierpienie jest w twoim umy
ś
le. Na przykład, niektórzy
posiadaj
ą
du
ż
o pieni
ę
dzy, lecz wci
ąż
s
ą
nieszcz
ęś
liwi i niezaspokojeni, my
ś
l
ą
tylko o
tym,
ż
e wci
ąż
potrzebuj
ą
wi
ę
cej i wi
ę
cej. Bogata osoba mo
ż
e nie odczuwa
ć
cierpienia
zwi
ą
zanego z ubóstwem, jednak wci
ąż
mo
ż
e cierpie
ć
wewn
ę
trznie.
Ć
WICZENIE UMYSŁU I TRZY TRUCIZNY
U
ś
wiadomienie sobie,
ż
e ubóstwo pojawia si
ę
wewn
ą
trz, daje nam mo
ż
liwo
ść
posługiwania si
ę
wieloma metodami pracy z umysłem. Dzi
ę
ki nim mo
ż
na uwolni
ć
si
ę
od
problemów i
ż
y
ć
lepiej zarówno na płaszczy
ź
nie zawodowej jak i prywatnej.
ś
eby to
osi
ą
gn
ąć
musisz pracowa
ć
z umysłem. Aby zrozumie
ć
czym jest prawdziwy problem i
nauczy
ć
si
ę
sposobu wyzwolenia si
ę
od niego, nale
ż
y po pierwsze zna
ć
tło tego
problemu i jego rzeczy- wist
ą
przyczyn
ę
. Kiedy ju
ż
znana jest przyczyna, wówczas
mo
ż
na pozna
ć
lekarstwo na dany problem, tak jak lekarz, który musi najpierw rozpozna
ć
na jak
ą
chorob
ę
cierpi pacjent, zanim zdecyduje si
ę
jakiego lekarstwa u
ż
y
ć
.
W dzisiejszym
ś
wiecie istnieje wiele problemów, które s
ą
wynikiem "trzech trucizn".
Trucizny niewiedzy i niezrozumienia, gniewu oraz po
żą
dania. Nazywa si
ę
je "truciznami",
poniewa
ż
wszystkie problemy bior
ą
z nich swój pocz
ą
tek. Gniew jest przyczyn
ą
wielu
problemów w codziennym
ż
yciu stwarza on poczucie dyskomfortu, sprawia,
ż
e stajemy
si
ę
mało wydajni w pracy i jest przyczyn
ą
braku wytrwało
ś
ci w praktykowaniu Dharmy.
Trening umysłu mo
ż
e pomóc w radzeniu sobie z gniewem i uwolni
ć
od problemów,
których przyczyn
ą
jest gniew. Gniew powstaje ze zbytniego d
ąż
enia do własnych
korzy
ś
ci i przywi
ą
zania do siebie. Kiedy jeste
ś
zbyt mocno przywi
ą
zany do siebie
samego, wówczas ignorujesz i nie szanujesz uczu
ć
innych. Gdy zbyt usilnie d
ąż
ysz do
osi
ą
gni
ę
cia korzy
ś
ci dla siebie, inne osoby cz
ę
sto reaguj
ą
negatywnie, co powoduje
cierpienie, dyskomfort i gniew. Zbyt du
ż
o przywi
ą
zania do samego siebie i braku
szacunku wzgl
ę
dem uczu
ć
innych ludzi jest przyczyn
ą
niazadowolenia, a kiedy kto
ś
jest
niezadowolony z tego co ma, wówczas staje si
ę
nieszcz
ęś
liwy. Z powodu zbyt silnego
przywi
ą
zania i samozadowolenia, kiedy pragniesz czego
ś
, w nieunikniony sposób ranisz
innych ludzi
ż
eby osi
ą
gn
ąć
cel. Zwłaszcza je
ś
li pragniesz tego tak mocno,
ż
e nie
przejmujesz si
ę
, gdy inni cierpi
ą
z twojego powodu. Tak
ż
e wtedy, gdy jeste
ś
niecierpliwy,
kiedy czego
ś
pragniesz i próbuj
ą
c to osi
ą
gn
ąć
, stwarzasz cierpienie i frustracj
ę
. W wielu
wypadkach, osi
ą
gni
ę
cie rezultatów wymaga pewnego czasu. Je
ż
eli jeste
ś
niecierpliwy i
nie potrafisz czeka
ć
, wówczas nie osi
ą
gasz tego do czego d
ąż
ysz i to tak
ż
e jest
przyczyn
ą
cierpienia i frustracji. S
ą
to przykłady na to, jak rozwija si
ę
gniew.
OPANOWYWANIE PRZYCZYN GNIEWU
Mo
ż
emy wyró
ż
ni
ć
dwie główne przyczyny cierpienia przywi
ą
zanie do samego siebie i
Strona 1 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12
frustracje pochodz
ą
ce z po
żą
dania. Tak
ż
e gniew ma dwie podstawowe przyczyny.
Pierwsz
ą
przyczyn
ą
gniewu jest ego, czyli silne przywi
ą
zanie do siebie. Tam gdzie jest
"ja", jest tak
ż
e "moje", "moje rzeczy", "moja rodzina", cały
ś
wiat jest ze mn
ą
zwi
ą
zany.
Nawet wróg jest "moim" wrogiem. Za spraw
ą
takiego my
ś
lenia cały
ś
wiat zaczyna si
ę
ode "mnie", od "ja". Gdy nie odczuwasz silnego przywi
ą
zania do siebie jako "ja", wtedy
nie masz zbyt wielu problemów z innymi lud
ź
mi. Je
ż
eli nie posiadasz tej silnej tendencji,
wówczas wszystkie twoje problemy i całe cierpienie staje si
ę
podobne do iluzji, a
wiedz
ą
c,
ż
e własne problemy i cierpienie s
ą
po prostu iluzj
ą
, nie cierpisz tak bardzo.
Drug
ą
przyczyn
ą
gniewu jest frustracja, wszelkiego rodzaju frustracje wynikaj
ą
ce z
po
żą
dania. Kiedy jeste
ś
zniesławiany, czujesz,
ż
e jest ci przykro, odczuwasz frustracj
ę
.
Kiedy twoja praca jest mało efektywna, tak
ż
e wtedy stajesz si
ę
sfrustrowany. S
ą
to
wczesne stadia gniewu i jest to najlepszy czas aby pracowa
ć
nad własnym umysłem.
Je
ś
li gniew ju
ż
si
ę
zamanifestował, wówczas zastosowanie
ć
wicze
ń
z umysłem staje si
ę
trudne. Głównym problemem jest to,
ż
e nie potrafisz opanowa
ć
gniewu, a wówczas nie
masz ch
ę
ci na trening umysłu, lecz tylko na pokazywanie zło
ś
ci. Gdyby
ś
wtedy zechciał
posłu
ż
y
ć
si
ę
treningiem umysłu, z pewno
ś
ci
ą
byłby
ś
w stanie ujarzmi
ć
gniew, poniewa
ż
tak naprawd
ę
gniew nie istnieje. Problem le
ż
y w tym,
ż
e chcesz pozwoli
ć
by gniew si
ę
przejawił. Dlatego najlepszym czasem na prac
ę
z umysłem jest chwila, kiedy frustracja
dopiero si
ę
zacz
ę
ła, a gniew nie pojawił si
ę
jeszcze na zewn
ą
trz. Je
ś
li pierwsze
przyczyny s
ą
unieszkodliwione, b
ą
d
ź
je
ś
li zniszczyłe
ś
pierwsz
ą
przyczyn
ę
ð
ego, wtedy
nie rozwin
ą
si
ę
ż
adne inne problemy.
Taki rezultat osi
ą
ga si
ę
pracuj
ą
c przez długi czas, jednak od zaraz mo
ż
esz zacz
ąć
uczy
ć
si
ę
, jak pracowa
ć
z drug
ą
przyczyn
ą
gniewu frustracjami. Jak opanowa
ć
pierwsz
ą
przyczyn
ę
gniewu, któr
ą
jest nadmierne przywi
ą
zanie do siebie, oraz drug
ą
przyczyn
ę
tego rodzaju cierpienia, bycie sfrustrowanym? Po pierwsze, wa
ż
ne i skuteczne jest
my
ś
lenie o tym, co gniew ze sob
ą
przynosi. Gniew powoduje dwa ró
ż
ne rodzaje
rezultatów widoczne i niewidoczne. Widoczne rezultaty to te, które mo
ż
emy zobaczy
ć
, w
naszym obecnym
ż
yciu, podczas gdy niewidocznych nie mo
ż
emy w nim dostrzec.
NIEWIDOCZNE REZULTATY GNIEWU
W praktyce bodhisattwy mówi si
ę
,
ż
e je
ś
li pokazujesz bardzo wyra
ź
nie swój gniew,
wówczas cała naOdpowied
ź
omadzona przez ciebie zasługa ulega zniszczeniu, zasługa
Odpowied
ź
omadzona przez tysi
ą
ce eonów wi
ę
c jest to bardzo niebezpieczne. Mo
ż
na
bardzo ci
ęż
ko pracowa
ć
, naOdpowied
ź
omadzi
ć
du
ż
o zasługi i unicestwi
ć
j
ą
poprzez
gniew w ci
ą
gu paru sekund. Nale
ż
y by
ć
w tej kwestii bardzo ostro
ż
nym. Z drugiej strony
oznacza to,
ż
e je
ś
li praktykuje si
ę
cierpliwo
ść
, to za jednym razem zbiera si
ę
du
ż
o
zasługi. Szantidewa jeden z najsłynniejszych uczonych bodhisatwów i wielki mistrz
medytacji powiedział,
ż
e najlepsz
ą
zasług
ę
Odpowied
ź
omadzi si
ę
poprzez
praktykowanie cierpliwo
ś
ci, poniewa
ż
najgorsz
ą
karm
ę
stwarza si
ę
poprzez gniew.
Cierpliwo
ść
i gniew le
żą
na dwóch przeciwległych biegunach. Je
ś
li okazuje si
ę
gniew
wobec bodhisattwy, mo
ż
na zniszczy
ć
cał
ą
dobr
ą
zasług
ę
Odpowied
ź
omadzon
ą
przez
tysi
ą
ce eonów, ale zasługa ta nie jest niszczona, je
ś
li okazuje si
ę
gniew innym osobom.
Problem polega na tym,
ż
e nie wiesz kto jest bodhisatw
ą
, a kto nie. Mo
ż
liwe,
ż
e kto
ś
kto
jest nauczycielem i dobrym praktykuj
ą
cym nie jest bodhisatw
ą
, a jednocze
ś
nie kto
ś
inny,
kto wydaje si
ę
nam kim
ś
zwykłym, nie maj
ą
cym poj
ę
cia o buddyzmie, jest bodhisatw
ą
.
Trudno powiedzie
ć
kto jest bodhisatw
ą
, a kto nie, tak wi
ę
c najlepiej jest nie gniewa
ć
si
ę
na nikogo i by
ć
zawsze uwa
ż
nym. Je
ś
li szanujesz ka
ż
dego tak jak bodhisatw
ę
, wówczas
mo
ż
esz powstrzyma
ć
zł
ą
karm
ę
. Jest to pierwsza wa
ż
na rzecz do zapami
ę
tania. Drugim
niewidocznym złym skutkiem gniewu jest do
ś
wiadczanie
ś
wiata piekieł. Istniej
ą
trzy
ni
ż
sze
ś
wiaty odpowiadaj
ą
ce trzem truciznom takim jak gniew, przywi
ą
zanie i niewiedza.
Strona 2 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12
Gniew zwi
ą
zany jest ze
ś
wiatem piekieł, przywi
ą
zanie ze
ś
wiatem głodnych duchów,
natomiast niewiedza ze
ś
wiatem zwierz
ą
t. Je
ś
li medytujesz du
ż
o, lecz nie praktykujesz
cierpliwo
ś
ci i jeste
ś
cz
ę
sto zagniewany, osi
ą
gniesz pozytywne rezultaty dopiero po
długim czasie. Gniew przeszkadza w osi
ą
ganiu celów, które przed sob
ą
wytyczamy.
WIDOCZNE REZULTATY GNIEWU
Bior
ą
c pod uwag
ę
widzialne rezultaty gniewu, kiedy oddychasz normalnie, okazujesz
wła
ś
ciwe poczucie braku przywi
ą
zania, lecz je
ś
li gniew jest obecny, czujesz si
ę
niespokojny i odczuwasz niewygod
ę
w ciele. Nie potrafisz siedzie
ć
spokojnie, wyraz
twojej twarzy nadaje ci nieprzyjemny wygl
ą
d, jeste
ś
przykry dla otoczenia. Gniew osłabia
apetyt i jedzenie nie smakuje dobrze. Zaci
ę
ty gniew nie pozwala ci zasn
ąć
, zwłaszcza
je
ś
li odczuwasz nienawi
ść
. Ludzie odczuwaj
ą
cy nienawi
ść
wła
ś
ciwie karz
ą
sami siebie.
Na przykład, je
ś
li dwoje ludzi bije si
ę
i nast
ę
pnie si
ę
rozstaje, szybciej zapomni o zatargu
ta z nich, która nie my
ś
li o tym. Druga osoba cierpi tak długo, jak długo utrzymuje w sobie
ż
ywy obraz sprzeczki. Najgorsz
ą
rzecz
ą
w gniewie jest to,
ż
e zniekształca on umysł.
Decyzje podejmowane w gniewie s
ą
zwykle bł
ę
dne, poniewa
ż
opieraj
ą
si
ę
na uczuciu, a
nie na wiedzy. Takie decyzje maj
ą
za przewodnika nieprzyjemne odczucia, jest wi
ę
c
wa
ż
ne,
ż
eby powstrzymywa
ć
si
ę
przed podejmowaniem ich w tym stanie.
Gniew niszczy równie
ż
przyja
ź
nie. Kiedy jest si
ę
pełnym gniewu, mo
ż
na zrani
ć
i urazi
ć
najbli
ż
szych. Gdy mija, wyrzucamy to sobie, dlatego odczuwaj
ą
c gniew czujemy si
ę
nieszcz
ęś
liwi. Je
ż
eli jeste
ś
gniewny w pracy, nawet je
ś
li starasz si
ę
to ukry
ć
, klient
wyczuje to, a ty stracisz prac
ę
. Nie mo
ż
na ukry
ć
gniewu inni ludzie zawsze go poczuj
ą
i
b
ę
d
ą
ci
ę
unika
ć
. Kiedy utracisz poczucie szcz
ęś
cia, utracisz powodzenie, co z kolei
stanie si
ę
przyczyn
ą
nast
ę
pnych kłopotów i problemów, podsycaj
ą
cych uczucie gniewu
coraz bardziej. Zatrzymanie gniewu oznacza zatrzymanie do
ś
wiadczania
przeszkadzaj
ą
cych emocji przez powiedzenie sobie "przerwij to do
ś
wiadczsnie"
METODY PRACY Z GNIEWEM I FRUSTRACJ
Ą
Jak mo
ż
na rozwi
ą
za
ć
problemy zwi
ą
zane z gniewem? Nie rozwi
ąż
esz ich my
ś
l
ą
c:
"Powinienem po prostu praktykowa
ć
cierpliwo
ść
" ani przez mówienie sobie "gniew jest
czym
ś
złym, wi
ę
c nie powinienem by
ć
gniewny". Takie my
ś
lenie w niczym nie pomaga.
Potrzebne s
ą
wła
ś
ciwe metody,
ś
rodki reagowania w obliczu frustracji. Musisz nauczy
ć
si
ę
, jak w sposób ci
ą
gły pracowa
ć
z umysłem i frustracj
ą
kiedy si
ę
pojawia, i
przekształca
ć
frustracj
ę
w szcz
ęś
cie.
Pytanie: Czy odnosi si
ę
to tak
ż
e do frustracji b
ę
d
ą
cej wynikiem przywi
ą
zania i
po
żą
dania?"
Odpowied
ź
: Frustracja rodzi si
ę
z gniewu, nie po
żą
dania. Frustracja jest gniewem.
Prawdopodobnie jest ona po
żą
daniem we wczesnych stadiach gniewu ten jego etap
mo
ż
e wi
ą
za
ć
si
ę
z po
żą
daniem. Istniej
ą
trzy podstawowe metody pracy z frustracj
ą
,
radzenia sobie z problemami tego typu. Praktyka z analiz
ą
, to znaczy praca z umysłem, z
my
ś
lami; praktyka z umiej
ę
tno
ś
ciami oraz z wła
ś
ciwym postrzeganiem. Na przykład
gniew spowodowany negatywnymi słowami pojawia si
ę
dosy
ć
cz
ę
sto, jest to bardzo
praktyczny przykład. Kiedy kto
ś
wypowiada słowa, które nas rani
ą
niewa
ż
ne czy jest to
członek rodziny, przyjaciel, czy partner nie podoba nam si
ę
to, stajemy si
ę
niezadowoleni
i wówczas odczuwamy gniew. Musimy dokładnie analizowa
ć
to uczucie, poniewa
ż
nawet
je
ś
li mówimy: "Nie powinienem by
ć
gniewny", gniew wci
ąż
pozostaje. Nale
ż
y analizowa
ć
uczucia i próbowa
ć
znale
źć
ich prawdziw
ą
natur
ę
. Pierwsze pytanie, które trzeba sobie
postawi
ć
brzmi: "Dlaczego jestem gniewny, dlaczego takie słowa sprawiaj
ą
,
ż
e staj
ę
si
ę
Strona 3 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12
zagniewany? " Słowo samo w sobie nie jest przyczyn
ą
gniewu, nie rani ciała, ale rani
umysł
ð
taka jest odpowied
ź
.
W rzeczywisto
ś
ci
ż
adne przykre słowa nie rani
ą
naszego umysłu. Wyobra
ź
sobie,
ż
e
nawet nie wiesz, co dane negatywne słowo oznacza. W takim wypadku nie ma powodu
aby wybucha
ć
gniewem. Słowo samo w sobie nie wywołuje w nas gniewu, wywołuje go
to co, my sami przypisujemy temu słowu. Jest to nasze przywi
ą
zanie do negatywnego
słowa, które manifestuje si
ę
i sprawia,
ż
e stajemy si
ę
nieszcz
ęś
liwi. Kiedy kto
ś
u
ż
ywa
słowa "głupek", a ty nigdy przedtem tego nie słyszałe
ś
, nie gniewasz si
ę
. Mo
ż
na tak
ż
e
pokaza
ć
,
ż
e słowa same w sobie nie posiadaj
ą
ż
adnej siły; nabieraj
ą
jej dopiero poprzez,
przypisanie słowom okre
ś
lonego znaczenia. Oznacza to,
ż
e gniew pojawia za spraw
ą
naszych przywi
ą
za
ń
, a nie z powodu tego, co inne osoby mówi
ą
ani jakie d
ź
wi
ę
ki wydaj
ą
.
Jest to pierwsze
ć
wiczenie umysłu, stosowane wobec frustracji lub gniewu,
spowodowanych szorstkimi słowami. Jest ono bardzo u
ż
yteczne i działa nieustannie.
Mo
ż
emy wówczas pomy
ś
le
ć
: "Dobra, mog
ę
stosowa
ć
t
ą
praktyk
ę
wobec niemiłych słów,
ale co si
ę
dzieje je
ż
eli kto
ś
krzywdzi mnie fizycznie? Nie mog
ę
tego zignorowa
ć
, jest to
przyczyna fizycznego bólu. Jakich j
ę
zyków obcych bym nie znał, je
ś
li kto
ś
mnie bije, to to
boli". Musisz wówczas wykona
ć
jeden krok dalej. Najpierw
ć
wicz z negatywnymi
słowami, a potem b
ę
dzie ci łatwiej radzi
ć
sobie z fizycznym bólem. Zadaj sobie pytanie
"Dlaczego nie gniewam si
ę
kiedy mnie boli głowa? Dlaczego nie staj
ę
si
ę
rozgniewany
kiedy mam bóle brzucha? ".
Zamiast gniewa
ć
si
ę
, próbujesz ul
ż
y
ć
swojemu bólowi i sprawi
ć
by znikn
ą
ł. Za
ż
ywasz
lekarstwa, odpoczywasz i troszczysz si
ę
o siebie, wi
ę
c dlaczego masz zło
ś
ci
ć
si
ę
na
osob
ę
, która ci
ę
uderza? Odpowiesz zapewne: "Poniewa
ż
osoba ta robi to celowo. Ból
głowy nie ma własnego umysłu". Teraz zapytaj siebie: "Dlaczego robi
ę
pokłony, czyni
ę
ofiary Buddzie? Dlaczego ludzie czcz
ą
pos
ą
gi b
ą
d
ź
stupy? Symbole te nie maj
ą
przecie
ż
umysłu, nie mog
ą
w niczym pomóc. S
ą
jak stół, nie posiadaj
ą
umysłu, ani
ż
adnych
zamiarów. Ale mimo to otrzymuj
ę
błogosławie
ń
stwa i korzy
ś
ci, daje mi to spokój
wewn
ę
trzny i sprawia,
ż
e dobrze mi idzie w pracy. " Najpierw mówimy "Nie przejmuj
ę
si
ę
rezultatami je
ś
li nie maj
ą
one
ż
adnego celu". Co si
ę
tyczy bólu głowy, nie przejmujemy
si
ę
rezultatami, poniewa
ż
dowiedzieli
ś
my si
ę
,
ż
e ból głowy nie ma na celu ranienia nas.
Kiedy mówimy o oddawaniu czci pos
ą
gom, nasz sposób rozumowania przestaje by
ć
logiczny. Mówimy,
ż
e nie przejmujemy si
ę
tym czy pos
ą
gi maj
ą
jakie
ś
zamiary, interesuj
ą
nas tylko rezultaty błogosławie
ń
stwa i korzy
ś
ci. Aby uwolni
ć
si
ę
od gniewu nie musimy
bra
ć
pod uwag
ę
zamiarów innych. Trzecie
ć
wiczenie umysłu polega na wytworzeniu
dobrych intencji wobec innych. Je
ś
li kto
ś
robi dla nas co
ś
dobrego, powinni
ś
my
zapami
ę
ta
ć
to i znale
źć
sposób w jaki mogliby
ś
my si
ę
takiej osobie odwdzi
ę
czy
ć
.
Pytanie: Nigdy nie mo
ż
na by
ć
pewnym intencji innych osób, które s
ą
w wi
ę
kszo
ś
ci
skierowane na osi
ą
gni
ę
cie własnego szcz
ęś
cia."
Odpowied
ź
: Pomy
ś
l o tym kiedy kto
ś
uderza ci
ę
, jeste
ś
rozgniewany z powodu tej osoby
czy z powodu pałki, któr
ą
zadano ci cios? Oczywi
ś
cie, masz na my
ś
li osob
ę
, prawda?
Nie pałk
ę
. Powiniene
ś
zapami
ę
ta
ć
,
ż
e osoba ta uderza ci
ę
tylko dlatego, poniewa
ż
opanował j
ą
gniew. Gniew jest tym, co sprawia,
ż
e człowiek staje si
ę
bardzo gwałtowny.
W tym wypadku, osoba jest jak pałka, a gniew jest jak osoba, która kontroluje pałk
ę
. Twój
umysł powinien by
ć
tak rozległy, jak szklanka bez dna. Niewa
ż
ne, ile razy oberwiesz twój
umysł pozostaje otwarty.
KIEDY PRAKTYKOWA
Ć
Ć
WICZENIE UMYSŁU
Bardzo wa
ż
ne jest, by praktykowa
ć
w odpowiednim czasie. Trening umysłu jest mało
przydatny, kiedy jeste
ś
my szcz
ęś
liwi i nie mamy problemów lub kiedy jeste
ś
my sami.
Strona 4 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12
Daje on wówczas niewielki post
ę
p, w ka
ż
dym razie bardzo powolny. Wła
ś
ciwym
momentem na
ć
wiczenie jest chwila, w której odczuwa si
ę
gniew wywołany czyim
ś
działaniem. Wtedy powinno si
ę
praktykowa
ć
.
Mo
ż
e wydawa
ć
si
ę
to trudne, a czasami sprawia,
ż
e odczuwamy niezadowolenie z
praktyki, kiedy inni ludzie przyczyniaj
ą
si
ę
do powstawania w nas gniewu, ale sposób ten
działa i jest bardzo efektywny. Metoda ta przemieni ci
ę
całkowicie w osob
ę
podobn
ą
bodhisatwie, osob
ę
, któr
ą
wszyscy lubi
ą
. Podam kilka sugestii pomocnych w praktyce.
ś
eby ten trening przyniósł pozytywne rezultaty nale
ż
y zawsze praktykowa
ć
cierpliwo
ść
.
W naszych praktykach m
ą
dro
ś
ci i dobrych zasług, najwi
ę
ksz
ą
zasług
ę
otrzymuje si
ę
z
praktykowania cierpliwo
ś
ci. Po
ś
ród Sze
ś
ciu Doskonało
ś
ci, to cierpliwo
ść
przynosi
najwi
ę
ksz
ą
zasług
ę
.
Pytanie: Czy
ć
wiczenie cierpliwo
ś
ci polega na pami
ę
taniu o byciu cierpliwym, czy
mówieniu sobie "Musz
ę
by
ć
cierpliwy"?
Odpowied
ź
: Nie, musisz to zrobi
ć
, musisz by
ć
cierpliwym. Im wi
ę
cej praktykujesz
cierpliwo
ś
ci, tym wi
ę
cej praktykujesz współczucia. Je
ś
li
ć
wiczysz si
ę
w cierpliwo
ś
ci,
b
ę
dziesz w stanie dostrzec ból i gniew innych ludzi i reagowa
ć
na to ze współczuciem.
Cierpliwo
ść
i gniew nie istniej
ą
w tym samym czasie. Rozgniewana osoba nie posiada
zbyt wiele cierpliwo
ś
ci czy współczucia. Oczywi
ś
cie wszyscy chcemy by
ć
współczuj
ą
cy,
ale jest to trudne. Aby wzbudzi
ć
współczucie musimy my
ś
le
ć
o cierpieniu innych ludzi
oraz o tym,
ż
e wszyscy oni byli w poprzednich
ż
yciach naszymi rodzicami, byli dla nas
dobrzy.
Takie my
ś
lenie pomaga wzbudzi
ć
współczucie. Jeszcze lepszym sposobem wzbudzenia
współczucia jest próba ogra gniewu. Kiedy redukujesz gniew, współczucie w naturalny
sposób ro
ś
nie, jak temperatura. Inn
ą
drog
ą
doskonalenia pozytywnego postrzegania jest
rozmy
ś
lanie nad własn
ą
wcze
ś
niejsz
ą
karm
ą
i my
ś
lenie, o tym,
ż
e chce si
ę
oczy
ś
ci
ć
j
ą
poprzez do
ś
wiadczanie. My
ś
l o tym,
ż
e pragniesz sko
ń
czy
ć
z tak
ą
karm
ą
i zwi
ą
zkami
karmicznymi z dan
ą
osob
ą
, po prostu do
ś
wiadczaj
ą
c tego, co jest i nie stwarzaj
ą
c sobie
nowej karmy. To jest inny rodzaj wła
ś
ciwego postrzegania. My
ś
l,
ż
e wszystkie osoby i ich
natura s
ą
niewinne.
Pytanie: Trudno jest uwierzy
ć
,
ż
e natura wszystkich ludzi jest niewinna.
Odpowied
ź
(Rinpocze
ś
mieje si
ę
): Je
ś
li jak
ąś
osob
ą
nie kieruje gniew, ten kto
ś
nie
uderzy ci
ę
, ani nie spróbuje zrani
ć
ci
ę
słowami. B
ę
dzie w stanie to zrobi
ć
tylko wówczas,
kiedy uzewn
ę
trzni swój gniew, nie ma wtedy wyboru. Wewn
ę
trzna natura tej osoby jest
niewinno
ś
ci
ą
. Je
ś
li przeanalizujesz to, u
ś
wiadomisz sobie,
ż
e ka
ż
da osoba posiada
natur
ę
Buddy czyst
ą
i niewinn
ą
.
Pytanie: Natura Buddy jest wra
ż
liwa zarówno na rzeczy pozytywne jak i negatywne.
Sprawia to wra
ż
enie,
ż
e mo
ż
e by
ć
równie dobrze czym
ś
złym jak i dobrym. Oznacza to,
ż
e jest ona otwarta na wszelkie mo
ż
liwo
ś
ci. Czy natura Buddy nie jest bardziej neutralna
ni
ż
niewinna?
Odpowied
ź
: Kiedy trzy trucizny nie s
ą
w kim
ś
obecne, wówczas taka osoba jest
o
ś
wiecona. Je
ś
li nie ma w czyim
ś
wn
ę
trzu trzech trucizn, taki kto
ś
nie ma
ż
adnych
problemów. Gdy oOdpowied
ź
aniczysz trzy trucizny i osi
ą
gniesz wyzwolenie, nie b
ę
d
ą
ci
ju
ż
potrzebne metody. Gdy nie ma w tobie niczego negatywnego, wówczas wszelkie
dobre rezultaty s
ą
obecne. Nie potrzebujemy dodawa
ć
niczego pozytywnego do naszej
natury Buddy. Nie znaczy to,
ż
e jest ona zerem, tylko
ż
e jest pozytywna sama w sobie.
Kiedy twój umysł jest w stanie spoczynku, jeste
ś
wyzwolony na tym polega praktyka
Strona 5 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12
wzbudzania wła
ś
ciwego postrzegania. Mo
ż
esz praktykowa
ć
Dharm
ę
w dowolnym czasie
i na tyle ró
ż
nych sposobów, poniewa
ż
gniew mo
ż
e uzewn
ę
trznia
ć
si
ę
tak wiele razy.
Nasieniem o
ś
wiecenia jest praktyka bodhisattwy. Tym co sprawia,
ż
e stajesz si
ę
bodhisatw
ą
jest bodhiczita (pragnienie aby wszystkie istoty były szcz
ęś
liwe), a bodhiczita
jest antidotum na gniew. To bardzo wa
ż
ne w naszej duchowej praktyce i codziennym
ż
yciu. Gniew jest podstawowym problemem, a je
ś
li doł
ą
czy si
ę
do tego zbyt du
ż
o
po
żą
dania mamy do czynienia z dodatkowym problemem. Z po
żą
daniem pracuje si
ę
nieco pro
ś
ciej ni
ż
z gniewem, je
ś
li nie ma go za du
ż
o, ale oba te uczucia szkodz
ą
wyra
ź
nie bodhiczicie.
Pytanie: Sk
ą
d mo
ż
emy wiedzie
ć
, kiedy po
żą
danie bezpo
ś
rednio nam szkodzi?
Odpowied
ź
: Musisz si
ę
zastanowi
ć
, czy to czego po
żą
dasz jest w zasi
ę
gu twoich
mo
ż
liwo
ś
ci.
Pytanie: My
ś
l
ę
raczej w kategoriach naszej kultury, gdzie ka
ż
dy wł
ą
cznie ze mn
ą
ma
jaki
ś
okre
ś
lony cel na dany dzie
ń
, odczuwaj
ą
c tak wiele po
żą
dania i pragn
ą
c tak du
ż
o.
Odpowied
ź
: Tak, oczywi
ś
cie,
ż
e nie jest to zadowalaj
ą
ce. Powinni
ś
my my
ś
le
ć
o
negatywnych skutkach jakie przynosi po
żą
danie. Zwykle
żą
dze s
ą
skupione na innych
ludziach lub rzeczach, których pragnie ego. Pragnienia zwi
ą
zane z ego wi
ążą
si
ę
szczególnie z praktykowaniem m
ą
dro
ś
ci, ale to zupełnie inny temat. Wtedy nale
ż
y
praktykowa
ć
nauki zwi
ą
zane z poj
ę
ciem pustki. Korzeniem
żą
dzy jest przywi
ą
zanie.
Musisz praktykowa
ć
my
ś
l
ą
c i pami
ę
taj
ą
c o naukach o pustce
ð
sprawi to,
ż
e twoje
przywi
ą
zanie stanie si
ę
coraz bardziej puste. Wci
ąż
b
ę
dzie istnie
ć
, ale ty sam nie
b
ę
dziesz ju
ż
tak bardzo cierpie
ć
, poniewa
ż
stanie si
ę
ono puste i mniej trwałe. Co do
kontemplacji naszego przywi
ą
zania do przedmiotów, mo
ż
emy my
ś
le
ć
o niekorzystnych
aspektach ich posiadania. Po pierwsze, ludzie przechodz
ą
przez wiele cierpie
ń
i
trudno
ś
ci,
ż
eby zarobi
ć
pieni
ą
dze, zdoby
ć
te rzeczy, i tak dalej.
Dopóki jeste
ś
my młodzi musimy pracowa
ć
i tak
ż
e cierpimy z powodu du
ż
ej presji na
zarabianie i oszcz
ę
dzanie pieni
ę
dzy. Gdy ju
ż
si
ę
nam udało zaoszcz
ę
dzi
ć
du
żą
kwot
ę
i
jeste
ś
my nieco starsi, pojawiaj
ą
si
ę
kolejne problemy. Zdobywamy nowe przedmioty,
staramy si
ę
je chroni
ć
, a to tworzy coraz wi
ę
cej cierpienia. Wówczas zaczynamy ba
ć
si
ę
ludzi, którzy nam zazdroszcz
ą
, mo
ż
emy na przykład ba
ć
si
ę
,
ż
e kto
ś
mo
ż
e nas zabi
ć
, by
przywłaszczy
ć
sobie nasze mienie. Słynny mistrz medytacji Batu Rinpocze powiedział,
ż
e
je
ś
li masz jednego kozła, twoje cierpienie b
ę
dzie tak du
ż
e jak ten kozioł. Je
ś
li jeste
ś
wła
ś
cicielem jaka, twoje cierpienie b
ę
dzie tak du
ż
e jak ten jak. Je
ś
li masz du
ż
o pieni
ę
dzy
lub lepszy samochód to przejmujesz si
ę
bardziej, poniewa
ż
wyobra
ż
asz sobie jak
bandyci napadaj
ą
na ciebie i odbieraj
ą
ci wszystkie dobra. Je
ś
li nie masz zbyt wielu
rzeczy to nie przejmujesz si
ę
niczym, nikt ci
ę
nie napadnie. Je
ż
eli jeste
ś
zadowolony z
tego, co posiadasz, wtedy nie masz takich problemów. Wcale nie uwa
ż
am,
ż
e nie
powinno si
ę
mie
ć
pieni
ę
dzy, zarabia
ć
ich, oszcz
ę
dza
ć
. Chodzi o to,
ż
e je
ś
li nie jeste
ś
zadowolony z tego, czym dysponujesz, wówczas pojawiaj
ą
si
ę
problemy. Je
ś
li jeste
ś
zadowolony, gdyby
ś
musiał nagle to wszystko porzuci
ć
, mógłby
ś
to zrobi
ć
nie cierpi
ą
c.
Strona 6 z 6
Jak pracować z gniewem
2009-09-12