Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 1

WYKŁAD

ETYKA W ZARZĄDZANIU

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

anna.zgrzywa-ziemak@ pwr.wroc.pl

konsultacje

:

ś

roda:

13.00-15.00

czwartek: 14.45-16.45

bud. B1, pok. 307, tel.: [phone]

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 2

Problematyka wykładu



Wprowadzenie do etyki w zarządzaniu



Miejsce pracy a etyka I – zarządzanie personelem



Miejsce pracy a etyka II – zachowania nieetyczne w
organizacjach



Etyka w marketingu



Etyka a świat finansów. Etyczne otoczenie rynku
kapitałowego



Etyczne aspekty konkurencji



Etyka a relacje z kooperantami



Etyczne aspekty procesów globalizacyjnych



Zarządzanie etyką? Etyczne zarządzanie?

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 3

Literatura



CHRYSSIDES G.D., KALER J.H.: Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN,
Warszawa 1999.



CRANE A., DIRK M.: Business ethics, Oxford University Press, New York
2007.



KLIMCZAK B.: Etyka gospodarcza, Wyd. AE im. Oskara Langego we
Wrocławiu, Wrocław 2006.



STERNBERG E.: Czysty biznes. Etyka biznesu w działaniu, PWN,
Warszawa 1998.



BUDGOL M.: Gry i zachowania nieetyczne w organizacji, Difin,
Warszawa 2007.

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 4

Czemu zajmować się etyką biznesu?
- Exxon Corporation -

„Winę za katastrofalne skażenie ropą całego regionu
ponosi wyłącznie działalność wielkich międzynarodowych

koncernów naftowych, kierujących się wyłącznie względami zysku.
Naftowi magnaci zignorowali bowiem wszelkie wcześniejsze katastrofy,
ostrzeżenia ekologów i uczonych przed beztroskim obchodzeniem się ze
stanowiącą śmiertelne niebezpieczeństwo ropą naftową.”

Jacques-Yves Cousteau

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 5

Czemu zajmować się etyką biznesu?
- Nestle -

Nestle kontroluje około
50% światowego rynku
substytutów mleka
ludzkiego i jest
bojkotowane za
notoryczne łamanie
kodeksu WHO z 1981
roku, który reguluje rynek
tych produktów.

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 6

Czemu zajmować się etyką biznesu?
- Enron Corporation -



Bez pracy zostało ponad
5 tys. pracowników, którzy
stracili większość
oszczędności lokowanych w
firmowym funduszu
emerytalnym.



Prokuratorzy odkryli
trwający kilka lat proceder
manipulowania księgami
firmy, gigantyczne oszustwa
podatkowe.



Straty akcjonariuszy
wyniosły 60 miliardów
dolarów.

Kenneth Lay

Jeffrey Skilling

„Wielki biznes oszukał małych ludzi” (Times, 2002)

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 7

Czemu zajmować się etyką biznesu?

Etyka codziennie!



Etyka biznesu nie sprowadza się jednak tylko do tak
spektakularnych przypadków…



problemy etyczne powstają w odniesieniu do wszelkich działań
gospodarczych – codziennie!



„Zatrudnianie i zwalnianie z pracy, wybór dostawców,
ustalanie cen, wyznaczanie celów, rozporządzenie zasobami,
określanie wysokości dywidendy, dyscyplinowanie robotników,
układanie planów pracy, wybieranie kontrahentów... wszystko
to wiąże się z wyborami etycznymi” (E. Sternberg, 1998).

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 8

Rozwój etyki biznesu

Okres

pionierski

Okres protestów

społecznych

Etyka biznesu -

dziedzina badawcza

Instytucjonalizacja

etyki biznesu

Etyka biznesu –

integracja

i systematyzacja

1870-1960

lata 60-te

lata 70-te

lata 80-te

Enron!

…

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 9

Moralność (łac. mos)



„Moralność sama jest życiem i dziedziną życia, wiąże się z działaniem
człowieka. Twórcą moralności jest więc człowiek przez swoje działanie.
Tworzy ją on i współtworzy między innymi przez to, że wpływa na czyny
innych ludzi” (K. Wojtyła, 1991).



Zespół ocen, norm, wzorców postępowania i ideałów osobowych,
mających regulować postępowanie jednostek oraz stosunki między
jednostkami i grupami społecznymi.



Składniki zachowania moralnego:



ocena moralna,



wartość moralna,



norma moralna,



sumienie.



Czy każde zachowanie człowieka jest zjawiskiem moralnym?

obyczaj, zwyczaj,

przyzwyczajenie, wola,

prawo, sposób, natura, moda

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 10

Etyka (grec. ethos)

•

ETYKA TO NAUKA O MORALNOŚCI.

•

Etyka zajmuje się opisem, analizą i wyjaśnianiem rzeczywiście
istniejącej moralności oraz ustalaniem dyrektyw moralnego
postępowania.

•

Etyka interesuje się zjawiskiem moralnym jako nauka, więc używa
słowa moralność w znaczeniu neutralnym. Moralnością jest zarówno
zespół nakazów i zakazów, do którego dowoływał się hitleryzm, jak
i zespół postulatów Gandhiego.

•

Etyka to nie jest prawo, religia, rozsądek, poświęcenie, cierpienie
czy altruizm!

zachowanie, sposób

bycia, obyczaj

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 11

Etyka … biznesu?

•

Etyka biznesu zajmuje się formułowaniem i analizą reguł etycznych w świecie
gospodarczym (P. Włodarczyk, 1999).



„W [...] [wolnej] gospodarce istnieje jeden i tylko jeden obowiązek wobec społeczeństwa
związany z działaniami gospodarczymi — wykorzystywać zasoby i angażować się w działania
mające na celu zwiększanie zysków, jeżeli pozostaje to w granicach reguł gry, co znaczy: o
ile polega na otwartej i wolnej konkurencji, bez naciągania i oszustw”. „Społecznym
obowiązkiem przedsiębiorstwa jest zwiększanie swego zysku”. Milton Friedman



Czy należy utożsamiać działania gospodarcze z maksymalizowaniem zysku?



Nadrzędnym celem każdej organizacji jest…

…przetrwanie i rozwój!



A więc długookresowa wartość przedsiębiorstwa powinna być tu kluczem!



Odpowiedzialny biznes to taki, który:



realizuje cel firmy (powiększanie wartości firmy),



czyniąc to w długim horyzoncie czasowym (harmonijna trwałość),



co jest zapewniane przez należyte kształtowanie relacji z głównymi interesariuszami
(akcjonariusze, pracownicy, menedżerowie, klienci, konsumenci, dostawcy, społeczność
lokalna, środowisko naturalne itd.),



w toku postępowania zgodnego z prawem i społecznie przyjętymi normami etycznymi.



Koszty nieetyczności?

Czy biznes

obowiązują odmienne

zasady etyczne?!

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 12

Fundamentalne zasady etyki biznesu
wg E. Sternberg, (1998)



Odrzucenie relatywizmu…



Biznes… maksymalizowanie

długookresowej

wartości dla właściciela.



Etyczne warunki działań gospodarczych:

1)

zwyczajna przyzwoitość

: bezstronność, uczciwość,

powstrzymywanie się od używania przymusu i przemocy
fizycznej, poszanowanie prawa,

2)

sprawiedliwość dystrybutywna

: w organizacji

gratyfikacje powinny być proporcjonalne do wkładu
wniesionego w osiąganie długookresowej wartości dla
właściciela.

Ale!!

!

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 13

Zainteresowanie etyką biznesu rośnie



Etyka biznesu stała się modna



Pojawiają się nowe oczekiwania względem biznesu, związane z

wycofywaniem się rządów z sektorów dotychczas przez nie

zdominowanych



Uaktywniają się interesariusze (pracownicy, akcjonariusze, klienci…)



Umiędzynarodawiają się działania gospodarcze



Przedsiębiorstwa dokonują drastycznych zmian w strategiach i strukturach

– w wyniku następuje upoważnienie szerszych grup pracowniczych



W obliczu kryzysu – w szczególności jego przyczyn, dyskusja nad rolą

etyki w działalności gospodarczej jest szczególnie aktualna i istotna

Etyka w zarządzaniu – wykład 1/ slajd nr 14

Wykład przygotowano w oparciu o:



Chryssides G.D., Kaler J.H.: Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN,

Warszawa 1999.



Jarco J., Kalita Z., Semp M.: Etyka. Podręcznik do szkół średnich, PWN,

Warszawa 1994.



Pratley P.: Etyka w biznesie, Gebethner i Ska, Warszawa 1998.



Sternberg E.: Czysty biznes. Etyka biznesu w działaniu, PWN, Warszawa

1998.



Sójka J. [red.]: Etyka biznesu „po Enronie”, Wyd. Fundacji Humaniora,

Poznań 2005.



Zarębska R.: Etyka biznesu według społecznej nauki kościoła katolickiego,

praca mgr pod kier. prof. dr hab. inż. M. Hopeja, PWr, Wrocław 2000.