msg ce wyklad 13 14

Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

CE UW

Wykład 13/14

System stałego kursu walutowego

Unia walutowa

dr Leszek Wincenciak

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

2/37

Plan wykładu:

Wprowadzenie

Integracja walutowa w Europie

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty
Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU
Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji
Europejski Bank Centralny

Teoria optymalnych obszarów walutowych

Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Wprowadzenie

3/37

Wprowadzenie

◮

Całkowicie swobodne kształtowanie się kursów walutowych
rzadko kiedy występuje w praktyce

◮

Częściej mamy do czynienia z systemami kontroli kursu
walutowego (managed float, dirty float, fixed exchange rate,
pegged exchange rate

)

◮

Polityka pieniężna i polityka kursowa są ze sobą ściśle
powiązane

◮

Wiele krajów stosuje stałe kursy walutowe, powstają
regionalne ugrupowania integracyjne o usztywnionych kursach
lub wspólnej walucie (EMU)

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Wprowadzenie

4/37

Równowaga na rynku walutowym przy stałym kursie walutowym

Aby utrzymać kurs walutowy na stałym poziomie BC musi być
zawsze gotowy do wymieniania walut po stałym kursie
z prywatnymi podmiotami na rynku walutowym. Na przykład, by
usztywnić kurs walutowy pomiędzy jenem a dolarem na poziomie
120 jenów za dolara, Bank Japonii musiałby kupować jena za swoje
rezerwy dolarowe w dowolnej ilości pożądanej na rynku w cenie 120
jenów za dolara. Bank musiałby także kupić dowolną ilość aktywów
dolarowych jaką chciano by sprzedać za jeny po tym kursie
wymiany. Gdyby Bank Japonii nie eliminowałby nadwyżek popytu
lub podaży jena poprzez interwencję na rynku, kurs walutowy
musiałby się zmienić w celu przywrócenia równowagi.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Wprowadzenie

5/37

Polityka ﬁskalna

◮

Ekspansja ﬁskalna wskutek wzrostu dochodu pogarsza saldo
CA

, zaś wskutek wzrostu stóp procentowych poprawia saldo

◮

Przy wysokiej mobilności saldo KA poprawia się bardziej niż
jest to konieczne do zrównoważenia powstałego deﬁcytu CA.
W tej sytuacji dochodzi do nadwyżki bilansu płatniczego
(nadwyżkowa podaż walut obcych). Interwencja banku
centralnego w celu utrzymania stałego kursu wymaga skupu
aktywów zagranicznych, co powoduje wzrost podaży
pieniądza, który wzmacnia wpływ ekspansji ﬁskalnej na
dochód.

◮

W przypadku doskonałej mobilności kapitału wpływ na
dochód jest największy, zatem im większa mobilność kapitału,
tym silniejszy wzrost dochodu

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Wprowadzenie

6/37

Polityka monetarna

◮

Ekspansja monetarna powoduje spadek krajowych stóp
procentowych oraz wzrost dochodu. Prowadzi to do deﬁcytu
bilansu płatniczego

◮

W sytuacji deﬁcytu bilansu płatniczego podaż walut obcych
jest mniejsza od popytu na nie i występuje presja na
deprecjację waluty krajowej

◮

W celu utrzymania kursu walutowego na stałym poziomie
bank centralny zmuszony jest do interwencji polegającej na
sprzedaży aktywów zagranicznych. Powoduje to jednocześnie
spadek podaży pieniądza krajowego, który niweluje całkowicie
skutki pierwotnej ekspansji monetarnej

◮

Polityka monetarna w systemie stałego kursu walutowego jest
zatem zupełnie nieskuteczna i nie wpływa na poziom dochodu

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

7/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Wprowadzenie

◮

Powstanie w Europie współpracy walutowej w ramach tzw.
mechanizmu kursowego, ERM

◮

Stopniowe zacieśnianie integracji skutkujące przyjęciem
wspólnej waluty

◮

Strefa euro a teoria optymalnych obszarów walutowych

◮

Koszty i korzyści funkcjonowania obszaru wspólnej waluty

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

8/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie

◮

Pierwsze plany integracji walutowej – przedstawienie Raportu
Barre’a w 1969, w którym zwrócono uwagę na konieczność
stworzenia procedury koordynacji krótkookresowej polityki
gospodarczej i potrzebę konsultacji w przypadku dokonywania
poważniejszych zmian. Raport ten był pierwszą próbą
sformułowania systematycznego podejścia do integracji
walutowej w EWG, przy czym położono w nim nacisk na
wzmocnienie współpracy walutowej w celu zachowania
najważniejszych osiągnięć pierwszej dekady istnienia EWG, tj.
unii celnej i wspólnej polityki rolnej.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

9/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie

◮

Kształt unii został określony w tzw. Raporcie Wernera,
którego ostateczna wersja została przedstawiona Radzie
i Komisji 8.10.1970 r.

◮

Autorzy Raportu uznali, że unia gospodarcza i walutowa
mogłaby powstać do końca 1980 r., o ile kraje EWG wykażą
niezbędną do tego celu wolę polityczną. W swej ﬁnalnej formie
unia miała charakteryzować się pełną wzajemną
wymienialnością walut krajów członkowskich po
nieodwracalnie usztywnionych kursach, przy istnieniu pełnej
swobody przepływu towarów i usług, kapitału oraz siły
roboczej między tymi krajami. Waluty narodowe mogą być
zachowane, ale ze względów natury psychologicznej
i politycznej za pożądane uznano zastąpienie ich jedną
wspólną walutą, co miałoby potwierdzić nieodwracalność
całego przedsięwzięcia.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

10/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie

◮

Załamanie systemu z Bretton Woods oraz pierwszy kryzys
naftowy (1971-1973) osłabiły tempo integracji walutowej
w Europie

◮

7 lipca 1978 r. w Bremie Rada Europejska postanowiła
stworzyć Europejski System Walutowy – ESW, który zaczął
funkcjonować 13 marca 1979 r. Zastąpił on uprzednio
istniejący system węża walutowego, przejmując pewne jego
elementy, a jednocześnie wprowadzając nowe

◮

ESW stworzyło osiem krajów: Francja, Niemcy, Włochy,
Belgia, Dania, Irlandia, Luksemburg i Holandia

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

11/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie

Elementy Europejskiego Systemu Walutowego:

◮

Mechanizm kursowy – ERM

◮

Europejska Jednostka Pieniężna – ECU

◮

Mechanizm interwencyjno-kredytowy

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

12/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie – ESW

Mechanizm kursowy (Exchange Rate Mechanism – ERM), który
był stosowany w ramach ESW, opierał się na dwóch kategoriach
kursów:

◮

kursach centralnych poszczególnych walut narodowych wobec
ECU,

◮

dwustronnych (bilateralnych) kursach pomiędzy
poszczególnymi walutami narodowymi. Każda waluta
wchodząca w skład ESW miała określony kurs centralny
wobec ECU, jak też kurs wobec każdej z walut wchodzącej w
skład systemu. Te ostatnie ustalane były w wyniku
skrzyżowania kursów centralnych poszczególnych walut wobec
ECU, w wyniku czego tworzyła się sieć dwustronnych kursów
centralnych (parity grid). Kursy walutowe, na których opierał
się mechanizm kursowy w ramach ESW były stałe, ale
dostosowywalne.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

13/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie – ESW

◮

Kursy walutowe początkowo mogły odchylać się od ustalonych
parytetów centralnych o nie więcej niż ±2

% (±6%

w przypadku kilku krajów)

◮

Wąskie pasmo wahań i odmienna sytuacja gospodarcza krajów
członkowskich (ryzyko szoków asymetrycznych) były powodem
spekulacji na parytety centralne

◮

Kryzysy walutowe z lat 1992-1993 spowodowały, że
obowiązujące pasmo wahań poszerzono do ±15% – ERM2

◮

W systemie wiodącą rolę odgrywały Niemcy (niska inﬂacja
wymuszająca restrykcyjną politykę pieniężną, co oznaczało
relatywnie wysoką stopę procentową)

◮

Ograniczenia w swobodzie przepływu kapitału

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

14/37

Od mechanizmu kursowego do wspólnej waluty

Integracja walutowa w Europie

◮

Wczesny Europejski System Walutowy, charakteryzujący się
częstymi dostosowaniami kursowymi oraz szeroką kontrolą
rządu nad swobodą przepływów kapitałowych, pozostawiał
sporą swobodę w zakresie polityki monetarnej. W 1989 roku
komitet pod przywództwem Jacquesa Delorsa –
przewodniczącego Komisji Europejskiej – zarekomendował
trzy etapy osiągnięcia celu w postaci Unii Gospodarczej
i Walutowej (EMU), czyli Unii Europejskiej, w której
wszystkie waluty narodowe zastąpione byłyby jedną walutą
zarządzaną przez jedyny bank centralny w imieniu wszystkich
krajów członkowskich.

◮

Traktat z Maastricht (1991) – określenie warunków
przystąpienia do EMU w postaci kryteriów konwergencji oraz
ustalenie daty integracji najpóźniej na 1 stycznia 1999 r.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

15/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Etapy tworzenia EMU

Etap pierwszy – 1990-1993

◮

zniesienie restrykcji w przepływach kapitału

◮

wdrożenie programu konwergencji, zwłaszcza w zakresie
stabilności cen i ﬁnansów publicznych

◮

ograniczenie wahań kursów walutowych, zakaz zmian
kompozycji koszyka walut wchodzących w skład ECU oraz
ograniczenie możliwości częstych zmian kursów parytetowych

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

16/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Etapy tworzenia EMU

Etap drugi – 1994-1998

◮

zakaz ﬁnansowania deﬁcytu budżetowego przez bank centralny

◮

zapewnienie bezpiecznej ścieżki konwergencji gospodarek
EWG

◮

redukcja deﬁcytu budżetowego do 3% PKB oraz długu
publicznego do 60% PKB

◮

powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego, jako instytucji
poprzedzającej powstanie ESBC, koordynującej polityki
monetarne

◮

prawne zapewnienie niezależności krajowym bankom
centralnym

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

17/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Etapy tworzenia EMU

Etap trzeci – 1 stycznia 1999

◮

powstanie ESBC, z centralną pozycją EBC

◮

bilateralne stałe kursy zostały nieodwołalnie usztywnione
względem ECU

◮

jedna wspólna waluta w miejsce dotychczasowych walut
narodowych – powstanie euro (oﬁcjalnie od 1 stycznia 2002)

◮

Obecnie 16 członków EMU spośród państw UE:

Austria

Belgia

, Cypr,

Finlandia

Francja

, Grecja,

Hiszpania

Holandia

Irlandia

Luksemburg

, Malta,

Niemcy

Portugalia

, Słowacja,

Słowenia,

Włochy

◮

Inne kraje używające euro: Monako, San Marino, Watykan
(nie posiadające banków centralnych) oraz Andora,
Czarnogóra i Kosowo (jednostronna euroizacja)

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

18/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

W traktacie z Maastricht określono kryteria, które muszą zostać
spełnione, aby kraj członkowski UE mógł stać się członkiem EMU
i przyjąć wspólną walutę.
Główną ideą tych uregulowań było doprowadzenie do swobodnego,
czyli bez napięć, funkcjonowania gospodarek krajów członkowskich
w ramach jednego organizmu unii gospodarczo-walutowej. Wśród
zapisów traktatowych znalazły się te o charakterze jakościowym,
ale także ilościowe wskaźniki procesu zbieżności. Zapisy jakościowe
mówią o koordynacji polityki gospodarczej oraz przede wszystkim
o niezależności banków centralnych krajów członkowskich. Zapisy
ilościowe miały gwarantować tzw. wysoki poziom trwałej zbieżności
i dotyczyły polityki ﬁskalnej (deﬁcytu budżetowego i długu
publicznego), monetarnej (stóp procentowych i inﬂacji) oraz
stabilności nominalnego kursu walutowego.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

19/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Kryteria konwergencji

Przez pojęcie trwałej zbieżności rozumiano:

◮

w odniesieniu do deﬁcytu budżetowego: wielkość deﬁcytu
budżetowego nie przekraczającą 3% PKB;

◮

w odniesieniu do długu publicznego: wielkość długu
publicznego nie przekraczającą 60% PKB;

◮

w odniesieniu do inﬂacji: wysoki poziom stabilności cen,
wyrażający się w inﬂacji nie przekraczającej o więcej niż 1,5
pkt. proc. średniej inﬂacji występującej w trzech najlepiej
funkcjonujących pod względem stabilności cen państwach
członkowskich;

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

20/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Kryteria konwergencji

◮

w odniesieniu do kursu walutowego: przestrzeganie
„normalnych granic” wahań kursów walutowych zgodnie
z warunkami przewidzianymi w Europejskim Systemie
Walutowym przez co najmniej dwa lata, bez przeprowadzania
dewaluacji względem waluty żadnego z państw członkowskich
Unii oraz bez występowania w tym okresie napięć na rynku
walutowym;

◮

w odniesieniu do stóp procentowych: poziom
długoterminowych stóp procentowych nie przekraczający
o więcej niż 2 pkt. proc. średniej z poziomów
długoterminowych stóp procentowych w trzech najlepiej
funkcjonujących pod względem stabilności cen państwach
członkowskich.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

21/37

Kryteria konwergencji i etapy tworzenia EMU

Kryteria konwergencji i Pakt Stabilności i Wzrostu

Dodatkowy element – Pakt Stabilności i Wzrostu (SGP, 1997):

◮

nakłada jeszcze dalej idące ograniczenia na politykę ﬁskalną.
Pakt ustala „średniookresowy cel budżetowy na poziomie
zrównoważenia lub nadwyżki”

◮

wyznacza również warunki i terminy nakładania kar
ﬁnansowych na kraje, którym nie uda się wystarczająco
obniżyć „nadmiernego” deﬁcytu budżetowego i długu
publicznego

◮

rząd Niemiec domagał się SGP by przekonać swoich
obywateli, że nowy system zachowa niską stopę inﬂacji

◮

ironią losu jest niewątpliwie to, że właśnie Niemcy (i Francja)
nie były w stanie dotrzymać limitów ﬁskalnych wynikających
z Traktatu z Maastricht

◮

w wyniku nacisków Francji i Niemiec Komisja Europejska
zrezygnowała z egzekwowania SGP w marcu 2005 r.

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

22/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Kryterium inﬂacyjne:

◮

Przy sztywnych kursach walutowych zbieżność stóp inﬂacji
zapewnia wiarygodne utrzymanie stałych kursów i nie
powoduje powstawania presji spekulacyjnej

◮

Zbieżność stóp inﬂacji jest warunkiem koniecznym
prowadzenia wspólnej polityki pieniężnej (wspólna nominalna
stopa procentowa)

◮

Zapewnia utrzymanie niskiej inﬂacji

◮

Zbieżność stóp inﬂacji pozwala utrzymać niezmienny poziom
konkurencyjności towarów (ceteris paribus)

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

23/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Kryterium stóp procentowych:

◮

Przy sztywnych kursach walutowych zbieżność stóp
procentowych zapewnia wiarygodne utrzymanie stałych
kursów i nie powoduje powstawania presji spekulacyjnej (stopy
zwrotu z aktywów różnią się co najwyżej o wielkość premii za
ryzyko)

◮

Zbieżność stóp procentowych zapewnia łagodne przejście do
wspólnej polityki pieniężnej (wspólna nominalna stopa
procentowa)

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

24/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Kryteria ﬁskalne:

◮

Brak koordynacji polityki ﬁskalnej stwarza ryzyko powstania
swoistego negatywnego efektu zewnętrznego – kraj mający
nadmierny deﬁcyt budżetowy z rosnącym długiem publicznym
powoduje zawyżenie stóp procentowych dla całej unii, co
powoduje wzrost kosztów obsługi długu również dla
pozostałych członków, stąd konieczne było ograniczenie
deﬁcytów budżetowych i długu publicznego

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

25/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Stopień spełniania kryteriów konwergencji

◮

Wysoka zbieżność stóp inﬂacji (wartość bazowa 2,7%), tylko
Grecja nie spełniła kryterium inﬂacyjnego (5,2%)

◮

Wysoka zbieżność długoterminowych stóp procentowych
(wartość bazowa 7,8%), Grecja nie spełniła tego kryterium
(9,9%)

◮

Jedynie funt brytyjski i korona szwedzka nie uczestniczyły
w ERM2

◮

Wszystkie kraje z wyjątkiem Grecji osiągnęły poziom
deﬁcytów budżetowych nie przekraczający 3% PKB

◮

Najgorsze wyniki osiągnięto w zakresie poziomu długu
publicznego. To kryterium formalnie spełniły tylko cztery
państwa (Luksemburg, Finlandia, Wielka Brytania i Francja).
Belgia 123%, Włochy 119,8% PKB

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

26/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Konwergencja stóp inﬂacji

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008

aut

bel

den

fin

fra

ger

gre

ire

ita

ned

por

spa

swe

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

27/37

Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów konwergencji

Konwergencja stóp procentowych

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008

aut

bel

den

fin

fra

ger

gre

ire

ita

ned

por

spa

swe

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

28/37

Europejski Bank Centralny

◮

Europejski System Banków Centralnych (ESBC) prowadzi
politykę monetarną w streﬁe euro

◮

składa się z Europejskiego Banku Centralnego (EBC)
z siedzibą we Frankfurcie oraz krajowych banków centralnych,
które obecnie pełnią rolę analogiczną do banków Rezerwy
Federalnej w USA

◮

decyzje ESBC podejmowane są na drodze głosowania rady
zarządzającej EBC, w skład której wchodzi sześciu członków
zarządu EBC (włączając w to prezesa EBC) oraz prezesi
krajowych banków centralnych

◮

nadrzędny cel EBC zapisany w traktacie to utrzymywanie
stabilności cen

◮

regulacje traktatowe zapewniają EBC wysoki stopień
niezależności

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Integracja walutowa w Europie

29/37

Europejski Bank Centralny

Teoria optymalnych obszarów walutowych

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

30/37

Teoria optymalnych obszarów walutowych

Podstawowe stwierdzenie Teorii Optymalnych Obszarów
Walutowych (Optimum Currency Areas) postuluje, że kraje bądź
regiony mogą uznać za korzystne wprowadzenie do obiegu wspólnej
waluty, jeśli:

◮

charakteryzują się wysokim stopniem integracji gospodarczej
i narażenia na symetryczne szoki gospodarcze

◮

ich cykle gospodarcze są wysoce zsynchronizowane

◮

dysponują środkami (narzędziami polityki lub rozwiązaniami
instytucjonalnymi), które umożliwiają sprawną i szybką
absorpcję skutków szoków asymetrycznych

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

31/37

Teoria optymalnych obszarów walutowych

◮

Twórcą teorii OCA jest Robert Mundell (1961)

◮

optymalnym obszarem dla wprowadzenia systemu
nieodwołalnie stałych kursów lub wspólnej waluty są kraje
o wysokim stopniu wzajemnej integracji gospodarczej

◮

integracja gospodarcza oznacza swobodę przepływów dóbr,
usług, kapitału ﬁnansowego i rzeczowego oraz siły roboczej

◮

ustanowienie nieodwołalnie stałych kursów walutowych lub
wspólnej waluty (unii walutowej) pociąga za sobą koszty ale
także przynosi potencjalne korzyści

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

32/37

Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty

◮

Korzyści z nieodwołalnego przyjęcia stałych kursów
walutowych lub wprowadzenia wspólnej waluty wynikają
z wyeliminowania niepewności oraz kosztów transakcyjnych
związanych z koniecznością posługiwania się różnymi
walutami oraz zmiennością kursów walutowych

◮

Większa przejrzystość cen

◮

Zwiększenie wymiany handlowej (Rose, 2000; Rose, van
Wincoop, 2001)

◮

Korzyści te zależą od zakresu integracji gospodarczej – im
większy stopień integracji, tym większe korzyści z przyjęcia
wspólnej waluty i eliminacji kosztów transakcyjnych i poprawy
efektywności pieniężnej

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

33/37

Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty

◮

Koszty wejścia do obszaru unii walutowej wynikają z utraty
możliwości stosowania polityki pieniężnej dla stabilizowania
produkcji i cen oraz utraty możliwości wykorzystywania zmian
kursów walutowych dla utrzymania wewnętrznej stabilności
gospodarczej w przypadku negatywnych szoków zewnętrznych
np. spadku zagregowanego popytu

◮

Brak niezależności polityki monetarnej oznacza również
konieczność przyjęcia wspólnego dla unii poziomu stopy
procentowej, niekoniecznie będącego poziomem równowagi dla
danego kraju

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

34/37

Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty

◮

Jeśli w jednym kraju należącym do unii walutowej wystąpi
pozytywny szok popytowy, będzie odczuwał on narastającą
presję inﬂacyjną – właściwe byłoby np. zwiększenie stóp
procentowych w celu stabilizacji inﬂacji

◮

Jeśli jednocześnie w innym kraju unii wystąpi negatywny szok
popytowy, to właściwe z punktu widzenia tego kraju byłoby
obniżenie stopy procentowej i ekspansywna polityka monetarna

◮

W ramach unii tych dwóch sprzecznych celów nie da się
pogodzić

◮

Inne mechanizmy przywracania równowagi: elastyczność płac,
mobilność czynników produkcji, dostosowania kursu
walutowego (to ostatnie nie jest możliwe w unii walutowej)

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

35/37

Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty

◮

Koszty funkcjonowania w obszarze unii walutowej silnie zależą
od stopnia narażenia krajów członkowskich na ryzyko
występowania tzw. szoków asymetrycznych, np. specyﬁcznych
dla danego sektora gospodarki przy dużym zróżnicowaniu
struktur gospodarek

◮

Czy większa integracja redukuje ryzyko wystąpienia szoków
asymetrycznych?

◮

Tak – integracja zwiększa mobilność czynników produkcji
powodując szybsze dostosowanie do szoków; większa
integracja powoduje, że przy usztywnieniu kursu w warunkach
recesji nie dochodzi do deprecjacji, która powoduje wzrost cen
towarów importowanych i spadek realnych dochodów

◮

Nie – większa integracja powoduje większą dywergencję
struktur gospodarek – większa specjalizacja, a to zwiększa
ryzyko szoków asymetrycznych

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

36/37

Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?

◮

W 15 „starych” krajach UE eksport do innych krajów UE
stanowi ok. 10 − 20% PKB; w krajach UGW ok. 26%

◮

W dalszym ciągu istnieją duże różnice cen między krajami UE
– dywergencje inﬂacyjne – różnice w stopach inﬂacji powodują
różnice w konkurencyjności, bez możliwości skompensowania
ich przez zmiany kursów walutowych

◮

Mobilność ludności i siły roboczej wewnątrz UE jest dość
ograniczona; duże różnice w stopach bezrobocia i poziomie
wynagrodzeń

◮

Zróżnicowanie gospodarcze i rozbieżność cykli gospodarczych

◮

W sumie: brak dowodów, że UE jest optymalnym obszarem
walutowym

Wykład 13/14 – System stałego kursu walutowego i unia walutowa

Teoria optymalnych obszarów walutowych

37/37

Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?

Dywergencja stóp inﬂacji w EMU

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

aut_inf

bel_inf

den_inf

fin_inf

fra_inf

ger_inf

gre_inf

ire_inf

ita_inf

ned_inf

por_inf

spa_inf

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron