Jak przeliczyć skalę mapy?

Każda kompletna mapa musi posiadać legendę, w której zostaną
wyjaśnione wszystkie znaki znajdujące się na niej. Poszczególne znaki
mogą się różnić na różnych mapach, gdyż zależy to od osób
zajmujących się ich tworzeniem. Jednak na każdym obrazie terenu
musi się znaleźć skala mapy. Skala może być zapisana na kilka
sposobów:

- Skala liczbowa – np. 1:50 000
- Skala mianowana – np. 1cm – 2km
- Skala liniowa – np. .0 .100 .200 .300m

Są to trzy najczęściej stosowane skale. Niezależnie od zapisu skala na
mapie jest odwzorowaniem rzeczywistej odległości.

Skala liczbowa

Wyjaśnienie na podstawie przykładu 1:50 000
Na pierwszy rzut oka, możemy ustalić, że jeden centymetr na mapie
jest równy 50 000 centymetrów w terenie, ale kto by się bawił w
liczenie odległości za pomocą centymetrów… Lepiej przeliczyć podane
wartości na metry lub kilometry.

Wiadomo, że 1m = 100cm. Czyli do drugiej liczby podanej w skali
wstawiamy przecinek na drugie miejsce od końca: 1:50 0,00. W
przykładzie dwie ostatnie cyfry to „0”, jako, że zer po przecinku się
nie zapisuje, więc upraszczamy nasz zapis z 1cm = 500,00m do
1cm = 500m. 1cm na mapie to 500m w terenie.

1:400 000 = 1cm – 4 000m
1:600 = 1cm – 6m

1km = 10 000cm lub 100m. Zamieniając centymetry na kilometry
musimy przesunąć przecinek o pięć miejsc do przodu. 1cm = ,50
000 zera po przecinku odcinamy, a że podstawy matematyki mówią
nam, że przed przecinkiem musi stać jakaś liczba to dopisujemy tam
zero. 1cm na mapie to 0,5km w terenie.

1:400 000 = 1cm – 4km

1

1:600 = 1cm – 0,006km

Skala mianowana

Jest to niemal taka sama podziałka jak na skali

liczbowej. Różnica polega na tym, że ta skala może być podana w
różnych wartościach np.

a) 1cm – 3 mile morskie, czyli jeden centymetr na mapie to 3 mile
morskie w terenie.
b) 1mm – 0,2m, czyli 1 milimetr na mapie to 0,2 metry w terenie.

Przeliczenie takiej skali zależy od zastosowanych wartości. Zazwyczaj
stosuje się proste wartości typu centymetr na kilometr, chyba że pani
od geografii nie ma dobrego humoru….

Skala liniowa

Jest inna od pozostałych, ponieważ graficznie pokazuje nam
odległości. Na podstawie przykładu:
.0 .100 .200 .300m
Mierzymy linijką odległość od „0” do „100” i wtedy będziemy
wiedzieć, że np.. 2cm na mapie – 100m w terenie. Sprawdzamy
linijką na mapie odległość dzielącą interesujące nas obiekty. Załóżmy,
że jest to 8cm. Korzystając ze skali obliczamy: 2cm to 100m, a więc
8cm to 400m.

W ten sposób wyznaczymy prostą drogę, aby obliczyć bardziej
dokładną drogę posługujemy się cyrklem. Przykładając cyrkiel do
linijki ustanawiamy rozstęp jego ramion na jeden centymetr. Potem
ruchami półkolistymi „maszerujemy” cyrklem po mapie licząc ilość
zrobionych półkoli. 1cm to jedno półkole, a więc np. 20 półkoli
zrobionych cyrklem to 20cm. 2cm to 100m, więc 20cm to 1 000m.

2