Ćwiczenie 10
BADANIE WŁASNOŚCI STRUMIENIC CIECZOWYCH STOSOWANYCH W OCHRONIE
PRZECIWPOŻAROWEJ
Wykaz ważniejszych oznaczeń
f
r1
−
przekrój wylotowy z dyszy roboczej strumienicy, m
2
f
r2
−
przekrój wlotowy do cylindrycznej części komory mieszania strumienicy, m
2
f
r3
−
przekrój wylotowy z cylindrycznej części komory mieszania strumienicy, m
2
f
r4
−
przekrój wylotowy z dyfuzora strumienicy, m
2
f
z2
−
przekrój wylotowy z komory ssawnej połączony z częścią cylindryczną komory mieszania
strumienicy; stanowi różnicę pomiędzy przekrojem komory mieszania f
r3
a przekrojem dyszy f
r1
, m
2
p
r
−
ciśnienie czynnika roboczego na wlocie do zasysacza, MPa
p
z
−
ciśnienie czynnika zasysanego, MPa
p
t
−
ciśnienie czynnika roboczego na wylocie z zasysacza, MPa
Q
r
−
wydatek cieczy roboczej, dm
3
/s
Q
z
−
wydatek cieczy zasysanej, dm
3
/s
1. Cel i zakres ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z doświadczalnym badaniem charakterystyk
strumienicy cieczowej na przykładzie zasysacza liniowego z zablokowanym układem bocznikowym.
Badanie jest przeprowadzane przy różnych ciśnieniach zasilania strumienicy. Istotnym zagadnieniem
jest porównanie otrzymanych charakterystyk z charakterystykami teoretycznymi wyznaczonymi na
podstawie odpowiedniej zależności matematycznej.
2. Wprowadzenie teoretyczne
2.1. Wiadomości ogólne
Strumienica stanowi urządzenie przeznaczone do zasysania i podnoszenia płynów albo do
mieszania płynów z ciałami stałymi. W strumienicach wykorzystuje się zjawisko Venturiego,
występujące w zwężce zasilanej dowolnym płynem roboczym. Ogólnie strumienice można podzielić
na ejektory przeznaczone do zasysania danego medium oraz na iniektory przeznaczone do wtłaczania
medium do określonego obszaru. Z reguły ejektory zasysają medium i wtłaczają go do obszaru , w
którym panuje ciśnienie atmosferyczne lub niewiele od niego wyższe, natomiast iniektory wtłaczają
medium do obszaru o ciśnieniu wyższym od atmosferycznego. Przyczyną stosowania strumienic w
różnych układach jest prostota ich konstrukcji.
Ze względu na rodzaje płynów wypełniających układ zasilania i zasysania strumienice można
podzielić na:
a) cieczowe (w ochronie przeciwpożarowej wysysacze, zasysacze środka pianotwórczego,
dozowniki środka pianotwórczego),
b) cieczowo –gazowe (w pożarnictwie - prądownice pianowe i wytwornice piany średniej),
c) gazowo - cieczowe,
d) gazowe ( w pożarnictwie niektóre urządzenia zasysające np. pompy próżniowe).
Strumienice posiadają następujące zalety:
a) brak elementów ruchomych,
b) prostota budowy,
c) mała wrażliwość na zanieczyszczenia,
d) duża rozpiętość natężeń przepływu.
84
Wadą wszystkich strumienic jest:
a) niska sprawność - maksymalnie 40% ( przeważnie ok. 25-30%),
b) wrażliwość na zmiany ciśnienia za strumienicą, co w przypadku urządzeń dozujących może
mieć poważne konsekwencje w procesie podawania pian gaśniczych.
W szczególności nieodpowiednio eksploatowana strumienica może nie zasysać środka
pianotwórczego. Wyznaczenie podstawowych charakterystyk strumienic cieczowych umożliwi pełne
poznanie ich możliwości i określenie właściwych warunków pracy.
2.2. Budowa strumienicy cieczowej
W każdej strumienicy cieczowej możemy wyróżnić następujące elementy:
a) dysza robocza, w której następuje przyspieszenie i tym samym rozprężenie strumienia roboczego.
Dysza jest zasilana strumieniem o określonych parametrach. W strumienicach cieczowych ma ona
kształt przekroju poprzecznego prawie identyczny z kształtem pyszczka prądownicy na prąd
zwarty. Strumień roboczy z dyszy roboczej wpływa do komory ssawnej,
b) komora ssawna stanowi obszar wypełniony czynnikiem zasysanym. Wypełnienie czynnikiem
zasysanym następuje samoistnie po zanurzeniu strumienicy w cieczy (wysysacze) lub po wyssaniu
wypełniającego komorę ssawną powietrza (zasysacze liniowe),
c) komora mieszania – obszar, który można umownie podzielić na dwie części: wlot o kształcie
konfuzora oraz część cylindryczną. W komorze mieszania następuje wymiana energii między
strumieniem roboczym i cieczą zasysaną ,
d) dyfuzor, w którym następuje zamiana części energii kinetycznej mieszaniny na energię
potencjalną ciśnienia.
Schemat typowej strumienicy cieczowej przedstawiono na rys. 10.1.
Dla celów rozważań teoretycznych w każdej strumienicy wyróżnia się następujące przekroje:
a) przekrój wylotowy z dyszy roboczej f
r1
(przekrój 1-1 na rys. 10.1),
b) przekrój wylotowy komory ssawnej stanowiący jej połączenie z cylindryczną częścią komory
mieszania f
z2
,
c) przekrój wylotowy z cylindrycznej części komory mieszania f
r3
(przekrój 3-3 na rys. 10.1) równy
przekrojowi f
r2
(przekrój 2-2 na rys. 10.1).
Dodatkowym parametrem charakteryzującym każdą strumienicę jest tzw. wyróżnik konstrukcyjny
r1
3
r
f
f
m
=
. Wyróżnik ten stanowi stosunek pola przekroju cylindrycznej części komory mieszania do
pola przekroju wylotowego dyszy roboczej.
1
1
2
2
3
3
4
4
Q
Q
r
z
Q
r
Q
z
+
p
r
f
f
f
r1
r2
r3
r4
p
z
f
p
t
Rys. 10.1. Schemat strumienicy (A – dysza robocza, B – komora zasysania, C- komora mieszania,
D – dyfuzor).
85
2.3. Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych strumienic cieczowych stosowanych w ochronie
przeciwpożarowej
Podstawowymi rodzajami strumienic cieczowych stosowanych w ochronie przeciwpożarowej są
wysysacze i zasysacze liniowe. Poniżej podano ogólna charakterystykę ww. typów strumienic
1. Wysysacze
Wysysacze przeznaczone są do poboru wody z miejsc, z których nie można jej pobrać
bezpośrednio za pomocą pomp pożarniczych. Ma to miejsce wtedy, kiedy lustro cieczy znajduje się na
głębokości większej niż wysokość aktualnego ciśnienia barometrycznego lub gdy występują inne
ograniczenia, takie jak: brak możliwości dojazdu, zbyt mała ilość węży ssawnych itp. Wysysacze
charakteryzują się wyjątkowo prostą konstrukcją. Na rys. 10.2 przedstawiono wysysacz z obrotową
komorą. Jest on zanurzony w wodzie w taki sposób, aby przez wlot do komory ssawnej nie mogły
przedostawać się pęcherzyki powietrza. Strumień roboczy przepływając przez dyszę roboczą,
powoduje zassanie cieczy z komory ssawnej, przekazując tej cieczy część posiadanej energii.
Mieszanie strumieni i wyrównywanie ich energii zachodzi w komorze mieszania. W dyfuzorze
następuje zamiana energii kinetycznej na energię potencjalną ciśnienia. Mieszanina strumieni
roboczego i zasysanego jest odprowadzana przez nasadę wylotową, która w stosowanych w
pożarnictwie wysysaczach posiada średnicę większą od średnicy nasady, którą dopływa czynnik
roboczy. Obrotowa komora umożliwia użycie wysysacza w każdych warunkach, bez konieczności
załamywania węży. Schemat współpracy wysysacza z hydrantem i pompą pożarniczą pokazano na
rys. 10.3.
Q
r
Q
z
Q
r
Q
z
+
Rys. 10.2. Budowa wysysacza z obrotową komorą mieszania (1 - korpus, 2 - dysza robocza, 3 -
dyfuzor, 4 - nasada na wlocie o średnicy 52 mm, 5 - nasada na wylocie o średnicy 75 mm)
Q
Q
z
r
Q + Q
z
r
Q
Q
z
r
Q + Q
z
r
a)
b)
Rys. 10.3. Współpraca wysysacza z a) hydrantem, b) pompą pożarniczą
86
2. Zasysacze liniowe
Zasysacz liniowy, którego schemat pokazano na rys. 10.4, jest przeznaczony do zassania
środka pianotwórczego oraz do wytworzenia jego wodnego roztworu o zadanym stężeniu.
Zasadniczym elementem zasysacza liniowego jest typowa strumienica cieczowa. Strumień roboczy
(woda) podawany do króćca wlotowego 7 przepływa przez dysze roboczą 2, rozpręża się i powoduje
zassanie przez otwór 1 środka pianotwórczego. Mieszanie strumieni: roboczego i zasysanego
następuje w komorze mieszania 3. Część wody przepływa obok strumienicy dzięki zaworowi
grzybkowemu 6, stanowiącego element układu automatycznej regulacji. Mieszanie strumienia
opływającego strumienicę w obszarze 5 z roztworem środka pianotwórczego wytworzonym w
strumienicy następuje za dyfuzorem 4. W celu dalszego obniżenia stężenia środka pianotwórczego
przewidziano zawór iglicowy 8. Otwarcie tego zaworu przy pomocy pokrętła 9 powoduje napływ
cieczy roboczej do obszaru ssawnego, co powoduje wstępne rozcieńczenie środka pianotwórczego.
Zamiast czystego środka strumienica zasysa jego wodny roztwór. Stężenie wyjściowe środka
pianotwórczego zależy od stopnia otwarcia zaworu 8 (skala na pokrętle 9). Najwyższe stężenie
uzyskuje się przy całkowitym zamknięciu tego zaworu. Schemat przykładowego układu z zasysaczem
liniowym pokazano na rys. 10.5.
A - A
A
A
Rys. 10.4. Schemat zasysacza liniowego
pompa
linia główna
rozdzielacz
linia gaśnicza
zasysacz
liniowy
zbiornik środka
pianotwórczego
prądownica pianowa
zbiornik wody
manometr
manometr
Rys. 10.5. Schemat przykładowego układu, w którym zastosowano zasysacz liniowy
2.4. Charakterystyki strumienic cieczowych
Równanie charakterystyki strumienicy cieczowej po uwzględnieniu własności fizycznych cieczy
roboczej i zasysanej, strat energetycznych oraz powierzchni przekrojów dyszy i komory mieszania
przyjmuje postać [21]:
87
(
)
⋅
+
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
+
=
r
t
2
3
r1
1
3
2
r
z
z2
r1
1
3
2
1
3
r1
3
1
v
v
u
1
f
f
2
1
-
1
-
u
v
v
f
f
2
1
-
K
K
f
f
2
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
ϕ
β
(10.1)
gdzie:
z
r
z
t
p
p
p
-
p
−
=
β
−
współczynnik ciśnień
(10.2)
r
z
Q
Q
u
=
−
współczynnik wydatków
(10.3)
f
z2
= f
r3
– f
r1
v
r
– objętość właściwa czynnika roboczego m
3
/kg ,
v
z
– objętość właściwa czynnika zasysanego m
3
/kg,
v
t
– objętość właściwa mieszaniny cieczy za strumienicą m
3
/kg,
ϕ
1
– współczynnik prędkości uwzględniający straty hydrauliczne podczas rozprężania
strumienia roboczego,
ϕ
2
– współczynnik prędkości uwzględniający straty hydrauliczne w komorze mieszania,
ϕ
3
– współczynnik prędkości uwzględniający straty hydrauliczne w dyfuzorze,
ϕ
4
– współczynnik prędkości uwzględniający straty hydrauliczne podczas rozprężania
strumienia zasysanego,
K
1
=
ϕ
1
·
ϕ
2
·
ϕ
3
,
K
2
=
ϕ
2
·
ϕ
3
·
ϕ
4
.
Równanie charakterystyki strumienicy cieczowej określa zależność między współczynnikami ciśnień i
wydatków. Zależność ta ma postać bezwymiarową. W przypadku strumienicy idealnej współczynniki
prędkości są równe jedności, czyli
ϕ
1
=
ϕ
2
=
ϕ
3
=
ϕ
4
=1 oraz K1 = K
2
= 1. Jeżeli przyjmiemy, że cieczą
roboczą i cieczą zasysaną jest ta sama ciecz, wówczas V
r
= V
z
=V
t
. Przy powyższych założeniach
równanie strumienicy (10.1) można zapisać w następującej postaci:
(
)
+
⋅
⋅
⋅
⋅
+
⋅
=
2
3
r
r1
2
z2
r1
3
r
r1
t
u
1
f
f
2
1
-
u
f
f
2
1
1
f
f
2
β
(10.4)
Z równania (10.4) wynika, że bezwymiarowa teoretyczna charakterystyka strumienicy cieczowej jest
parabolą. Jej przebieg jest zależny od wyróżnika konstrukcyjnego m.
W rzeczywistości, dla strumienicy często nie są znane współczynniki prędkości
ϕ
1
,
ϕ
2
,
ϕ
3
i
ϕ
4
. Dla
strumienic cieczowych można w literaturze znaleźć zalecane wartości współczynników prędkości:
ϕ
1
= 0,95,
ϕ
2
= 0,975 ,
ϕ
3
= 0,90 i
ϕ
4
= 0,925 [21], lecz mogą one być stosowane jedynie w przybliżonych
obliczeniach.
Współczynnik ciśnień β, przy którym strumienica zaczyna zasysać np. środek pianotwórczy, można
określić podstawiając w zależności (10.4) u = 0. Otrzymamy wówczas:
⋅
⋅
=
3
r
r1
3
r
r1
f
f
2
1
-
1
f
f
2
β
(10.5)
Z wyrażenia (10.5) wynika, że β, przy której strumienica zaczyna zasysać środek pianotwórczy zależy
jedynie od wyróżnika konstrukcyjnego strumienicy m. Jeżeli podstawimy wartość wyróżnika
konstrukcyjnego równą jedności (m=1), otrzymamy
β
= 1. Zatem przy wartościach wyróżnika
konstrukcyjnego mniejszych od jedności wartość stosunku ciśnień, przy którym strumienica zaczyna
pracować będzie również mniejsza od jedności. Wartość ta będzie maleć wraz ze spadkiem wartości
wyróżnika konstrukcyjnego strumienicy. Zbiór parametrów charakteryzujących początkowy moment
osiągnięcia przez ciecz zasysaną komory mieszania nazwiemy umownie pierwszym stanem
granicznym, a odpowiadającą mu wartość współczynnika ciśnień wartością graniczną. Dalsze zmiany
stosunku ciśnień realizowane zwykle poprzez zmianę ciśnienia za strumienicą przy stałym ciśnieniu
88
zasilania będą powodowały zmiany współczynnika wydatków. Z analizy wyrażenia funkcyjnego
(10.4) wynika, że:
a) obniżanie współczynnika ciśnień będzie powodowało wzrost współczynnika wydatków,
b) strumienica zasysa najwięcej cieczy w przypadku, kiedy stosunek ciśnień jest równy zeru.
W rzeczywistości charakterystyka strumienicy w pewnej swej części dobrze opisywana przez
równanie (10.1) nagle załamuje się i przebiega prawie pionowo w układzie (u,
β
) – zob. rys. 10.6.
Wartość współczynnika wydatków odpowiadająca punktowi załamania może być w przybliżeniu
określona z następującej zależności:
z
r
k
z
k
r
z
r
r1
3
r
k
p
-
p
p
-
p
p
-
p
p
-
p
-
f
f
u
⋅
=
(10.6)
gdzie: p
k
– ciśnienie wrzenia cieczy zasysanej w danej temperaturze.
Obliczona na podstawie wzoru (10.6) wartość u
k
jest wartością graniczną oddzielającą obszar
normalnej pracy strumienicy od obszaru, w którym występuje zjawisko kawitacji. Polega ono na
tworzeniu wewnątrz poruszającej się cieczy przestrzeni wypełnionych parą cieczy i wydzielającymi
się z niej gazami. Kawitacja została bardziej szczegółowo omówiona w rozdziale 3. Zjawisku
kawitacji w strumienicach sprzyjają następujące okoliczności:
a) zbyt niskie ciśnienie na wlocie do komory mieszania w stosunku do ciśnienia parowania cieczy w
danej temperaturze,
b) nadmierny wzrost prędkości przepływu cieczy roboczej i związany z tym spadek ciśnienia,
c) gwałtowne zmiany kierunku i wartości prędkości przepływu cieczy zasysanej.
Rzeczywiste charakterystyki strumienicy cieczowej dla różnych współczynników konstrukcyjnych
pokazano na rys. 10.6.
β
[ − ]
u [ - ]
2
1
Rys. 10.6. Charakterystyki rzeczywiste strumienicy cieczowej dla różnych współczynników
konstrukcyjnych m
1
, m
2
i m
3
, przy czym m
1
> m
2
> m
3
89
p
MPa
-0,05
0
-0,025
0,025
0,05
0,075
M
∆
h
s
6,5 d
d
m
m
Rys. 10.7. Przebieg zmienności ciśnienia w komorze mieszania i dyfuzorze strumienicy cieczowej
Na rys. 10.7. przedstawiono typowy rozkład ciśnienia statycznego wzdłuż cylindrycznej komory
mieszania i stożkowego dyfuzora strumienicy. Ciśnienie początkowo wzrasta, osiągając w komorze
mieszania maksimum w punkcie M, w którym następuje zakończenie procesu mieszania. Następnie
krzywa ciśnienia opada na skutek strat spowodowanych tarciem. Optymalna długość komory
mieszania wynosi l
m
= (5÷8)d
m
gdzie d
m
– średnica komory mieszania. Stosowanie zbyt krótkich
komór powoduje niezupełne wymieszanie się strumieni, a co za tym idzie nierównomierny rozkład
prędkości na wlocie do dyfuzora, co wpływa na obniżenie jego sprawności.
3. Stanowisko pomiarowe
Schemat stanowiska pomiarowego pokazano na rys. 10.8.
00,0
00,0
zbiornik wody
p
t
p
r
p
z
ZR
ZO
pompa
regulator
prędkości
obrotowej
przepływomierz
przepływomierz
zasysacz liniowy
M3
M1
M2
Rys. 10.9. Schemat stanowiska do badania charakterystyk strumienic cieczowych
90
Obiekt badany, którym jest zasysacz liniowy z zablokowanym układem bocznikowym, jest
wbudowany w linię tłoczną. Komora ssawna zasysacza jest połączona z komorą ssawną zbiornika za
pomocą układu przewodów, sztywnego i elastycznego. Dysza zasysacza jest zasilana przez pompę z
wbudowanym układem automatycznej regulacji, umożliwiającym m.in. stabilizację ciśnienia zasilania.
Na przewodzie zasilającym zainstalowano przepływomierz elektromagnetyczny nie powodujący
zakłócenia przepływu, służący do pomiaru wydatku roboczego Q
r
oraz manometr M1 przeznaczony
do pomiaru ciśnienia roboczego p
r
. Za zasysaczem zainstalowano manometr M2 przeznaczony do
pomiaru ciśnienia tłoczenia p
t
oraz zawór ZR do regulacji wydatku. W układzie ssawnym
zainstalowano przepływomierz elektromagnetyczny przeznaczony do pomiaru wydatku cieczy
zasysanej Q
z
oraz manometr M3 do pomiaru ciśnienia zasysania p
z
. W badanym układzie
zastosowano zamknięty obieg wody. Czynniki roboczy, zasysany i mieszanina mają identyczną
gęstość równą gęstości wody.
4. Przebieg ćwiczenia
Podczas badania charakterystyk przepływowych strumienicy cieczowej należy wykonać
następujące czynności:
1. Otworzyć całkowicie zawór regulacyjny umieszczony za zasysaczem.
2. Włączyć pompę.
3. Ustawić zadane ciśnienie zasilania dokonując regulacji poprzez zmianę prędkości obrotowej
pompy.
4. Ustawić zawór regulacyjny ZR w zadanym położeniu powoli go przymykając.
5. Każdorazowo po ustabilizowaniu się wskazań, odczytać i zapisać w tabeli pomiarowej, której
wzór podano w tab. 10.1:
a)
ciśnienie zasilania p
r
w MPa,
b)
ciśnienie tłoczenia za strumienicą p
t
w MPa,
c)
ciśnienie w obszarze ssawnym p
z
w MPa,
d)
wydatek strumienia roboczego Q
r
w dm
3
/s ,
e)
wydatki strumienia zasysanego Q
z
w dm
3
/s .
6.
Powtórzyć czynności opisane w punktach 4 i 5, aż do uzyskania zerowej wartości wydatku
strumienia zasysanego Q
z
.
7.
Powtórzyć czynności opisane w punktach 3÷6 dla kilku różnych ciśnień zasilania p
r
odpowiadających różnych prędkościom obrotowym silnika pompy (czym szybsze obroty, tym
wyższe ciśnienie).
Podczas pomiarów należy zwrócić szczególną uwagę na punkty graniczne (początek ssania
odpowiadający Q
z
= 0 i punkt załamania charakterystyki odpowiadający gwałtownemu spadkowi
ciśnienia p
t
).
Tabela 10.1. Wzór tabeli pomiarowej przeznaczonej do zapisywania wyników podczas badania
strumienicy cieczowej dla jednej prędkości obrotowej silnika pompy
L.p.
p
r
MPa
p
t
MPa
p
z
MPa
Q
r
/s
dm
3
Q
z
/s
dm
3
5. Opracowanie sprawozdania
Podczas opracowywania sprawozdania należy wyznaczyć następujące wielkości:
a)
współczynnik wydatków u obliczony według wzoru (10.2),
b)
współczynnik ciśnień β obliczony według wzoru (10.3),
c)
pole powierzchni przekroju dyszy zasilającej f
r1
obliczonej wg następującej zależności:
91
4
d
f
2
1
r1
⋅
=
π
(10.7)
gdzie: d
1
= 0,009 m – średnica dyszy zasilającej,
d)
pole powierzchni przekroju komory mieszania f
r3
wg następującej zależności:
4
d
f
2
2
3
r
⋅
=
π
(10.8)
gdzie: d
2
= 0,0105 m – średnica komory mieszania,
e)
teoretyczny współczynnik ciśnień β
t
zgodnie ze wzorem (10.4).
Wyniki obliczeń zapisać w tabeli, której wzór podano w tab. 10.2.
Tabela 10.2. Wzór tabeli wynikowej dla jednej prędkości obrotowej silnika pompy
L.p.
u
β
β
t
W sprawozdaniu należy wykreślić na papierze milimetrowym w tym samym układzie współrzędnych
(u,
β
) następujące charakterystyki:
a)
teoretyczną
β
t
= f(u) dla różnych prędkości obrotowych silnika pompy (ciśnienia zasilania)
wykorzystując w tym celu zależność (10.4) i wartości współczynnika ciśnień u uzyskane z
pomiarów,
b)
doświadczalną
β
= f(u).
6. Pytania kontrolne
1. Omówić zakres stosowania strumienic cieczowych stosowanych w ochronie przeciwpożarowej.
2. Omówić zasadę działania strumienicy cieczowej.
3. Omówić budowę wysysacza.
4. Omówić budowę zasysacza liniowego.
5. Omówić zalety i wady strumienic.
6. Narysować i omówić przykładowy układ z zasysaczem liniowym.
7. Narysować i omówić przykładowy układ z wysysaczem.
8. Przedstawić graficznie i omówić charakterystykę bezwymiarową strumienicy cieczowej.
9. Jakie czynniki wpływają na kształt charakterystyki strumienicy cieczowej ?
10. W jaki sposób wyróżnik konstrukcyjny wpływa na kształt charakterystyki bezwymiarowej
strumienicy cieczowej ?
11. Jakie czynniki wpływają na współczynnik ciśnień, przy którym strumienica zaczyna zasysać?
12. Jakie czynniki mają wpływ na kawitacyjne warunki pracy strumienicy cieczowej?
92
Literatura
1. Czetwertynski E., Utrysko B.: Hydraulika i hydromechanika, PWN, Warszawa 1969.
4. Denczew S., Królikowski A.: Podstawy nowoczesnej eksploatacji układów wodociągowych i
kanalizacyjnych, Arkady Sp. z o.o., Warszawa 2002.
5. Gałaj J.: Wyznaczanie parametrów układów linii wężowych przy zastosowaniu współczesnej
techniki komputerowej, Zeszyty Naukowe SGSP Nr 24. Warszawa 2000.
6. Gałaj J.: Wyznaczanie parametrów optymalnych układów linii wężowych przy zastosowaniu
współczesnej techniki komputerowej, Zeszyty Naukowe SGSP Nr 25. Warszawa 2000.
7. Gałaj J.: Wyznaczanie parametrów układu przetłaczania wody na duże odległości przy
zastosowaniu współczesnej techniki komputerowej, Zeszyty Naukowe SGSP Nr 26,
Warszawa 2000.
8. Goliński J.A., Troskolański A.T.: Strumienice, teoria i konstrukcja, WNT, Warszawa 1980.
9. Jędral W.: Pompy wirowe, PWN, Warszawa 2001.
10. Kieliszek S., Suchecki W.: Określanie rzeczywistych współczynników prędkości w strumienicach
cieczowych, BIT Nauka i Technika Pożarnicza Nr 1/1989.
11. Koszmarov A.: Gidrawlika i protivpozarnoje wodosnabzenije, Moskva 1985.
12. Klugiewicz J.: Hydromechanika i hydrologia inżynierska, Oficyna Wydawnicza Projprzem –
EKO, Bydgoszcz 1999.
13. Kuś T.: Koncepcja stanowiska laboratoryjnego do symulacji pracy sieci wodociągowej i
hydrantów przeciwpożarowych, praca dyplomowa inżynierska SGSP, Warszawa 1996.
14.
Malcev E.D.: Gidravlika i pozarnoje wodosnabzenije. Redakcjonno-izdatielskij otdiel, Moskva
1976.
15. Mielcarzewicz E.W.: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę, Arkady, Warszawa 1977.
16. Orzechowski Z., Prywer J., Zarzycki R.: Mechanika płynów w inżynierii środowiska, WNT,
Warszawa 2001.
17. Petrozolin W.: Projektowanie sieci wodociągowych, Arkady, Warszawa 1974.
18. Polska Norma: PN-76/M-34034. Zasady obliczania strat ciśnienia.
17. Polska Norma PN/M-51151. Pożarnicze węże tłoczne.
18. Polska Norma: PN-74/M-51069. Sprzęt pożarniczy. Zasysacze liniowe.
19. Puzyrewski R., Sawicki J.: Podstawy mechaniki płynów i hydrauliki, PWN, Warszawa 2000.
20. Sikorski A.: Określenie charakterystyk rzeczywistych zasysaczy liniowych stosowanych w
ochronie przeciwpożarowej, SGSP, Warszawa 1988.
21. Sokołow J., Zinger N.: Strumienice, WNT ,1965.
22.
Szuster A., Utrysko B.: Hydraulika i hydrologia. Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, 1976.
23. Szuster A., Utrysko B.: Hydraulika i podstawy hydromechaniki. Wydawnictwa Politechniki
Warszawskiej, 1992.
24. Struś W., Lindner J.: Przeciwpożarowe urządzenia i instalacje wodne, Arkady, Warszawa 1967.
25. Ściebura T.: Węże tłoczne w układach pożarniczych, BIT KGSP nr 1/1977.
26. Ściebura T.: Analiza techniczno-użytkowa pożarniczych węży tłocznych, BIT KGSP nr 2/1977.
27. Troskolański A.: Hydromechanika, WNT, 1967.
28. Walden H.: Mechanika płynów, Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, 1988.
29. Wyszkowski K.: Mechanika cieczy i gazów, część I i II, Wydawnictwa Politechniki
Warszawskiej, 1978.
93
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron