O

patrunki nowej generacji zdecydo-
wanie różnią się od tradycyjnych.

Cechy i funkcje odróżniające opatrunki
aktywne to:
– utrzymywanie odpowiedniego środowiska

gojenia, tj. optymalnej wilgotności, stałej
temperatury (właściwości termoregulacyj-
ne), pH (odczyn lekko kwaśny, działanie
bakteriostatyczne, pobudzenie migracji
komórek fazy zapalnej i proliferacyjnej,
optymalna aktywność enzymów proteoli-
tycznych), prawidłowej wymiany gazowej
(optymalne wartości pO

2

i pCO

2

);

– bezpośrednie oddziaływanie na proces

gojenia: absorpcja wysięku intraka-
pilarnego, ułatwianie autolitycznego
oczyszczenia rany z tkanek martwiczych,
pobudzanie angiogenezy, stymulacja
proliferacji fibroblastów, keratynocytów
i komórek ziarniny;

– pełnienie funkcji ochronnych: ochrona

rany przed zabrudzeniem, podrażnie-
niem, uszkodzeniami mechanicznymi
i wtórnym zakażeniem, ochrona nowo
powstającej tkanki w fazie tworzenia
ziarniny i epitelizacji, ochrona skóry
przed maceracją;

– inne korzystne cechy odróżniające opa-

trunki aktywne: tworzenie bariery dla
drobnoustrojów, brak przywierania do
rany (bezbolesna i bezurazowa zmiana
opatrunku), doskonałe utrzymywanie
się w miejscu założenia, zmniejszenie
częstotliwości zmiany opatrunków, brak
efektów toksycznych i reakcji alergicz-
nych.

Opatrunki aktywne dzięki specyficznej
budowie można podzielić na:
– chłonne (absorpcyjne): hydrowłókna,

alginiany, opatrunki piankowe, opatrunki
złożone i mieszane;

– absorpcyjne i zatrzymujące wysięk:

hydrokoloidy w postaci płytki, dekstra-
nomery (granulaty),

– zatrzymujące wysięk: półprzepuszczalne

(błony poliuretanowe),

– dostarczające wodę: hydrożele, hydro-

koloidy w postaci żelu.

Błony poliuretanowe

– pierwszy opatrunek okluzyjny

Stworzona przez G. Wintera koncepcja
leczenia ran w środowisku wilgotnym

opierała się na obserwacjach porównu-
jących wyniki leczenia ran gojących się
w wilgotnym środowisku pod opatrunkiem
okluzyjnym i gojących się na otwartym
powietrzu pod strupem. Wilgotne środo-
wisko zapewniał opatrunek poliuretanowy
w postaci cienkiej i elastycznej błony,
wywołującej częściową okluzję i dzięki
temu zatrzymującej wilgoć na powierzchni
rany. Był to pierwszy opatrunek okluzyjny,
stosowany początkowo w leczeniu ran
niepełnej grubości skóry. Obecnie jest
przeznaczony głównie do opatrywania
ran chirurgicznych, miejsc pobrania
skóry do przeszczepu i innych zmian po-
wierzchniowych oraz jako wtórny materiał
pokrywający, mocujący inne opatrunki.
Błona poliuretanowa charakteryzuje się
wysokim stopniem adhezji i przylegania do
powierzchni rany oraz otaczającej ją skóry.
Zewnętrzna warstwa jest nieprzepusz-
czalna dla drobnoustrojów i wody, choć
umożliwia parowanie z powierzchni rany.
Jest ono mniejsze niż wydzielanie i dzięki
temu w ranie powstaje wilgotne środowi-
sko. Błona jest przezroczysta, co umożliwia
obserwację procesów gojenia. Łatwo ją
usunąć bez naruszenia powierzchni rany
i pozostawienia elementów opatrunku
w jej łożysku.

Produkty handlowe:

– Bioclusive – samoprzylepny, jałowy,

przezroczysty, półprzepuszczalny, wo-
doodporny opatrunek z błony poliure-
tanowej stanowiący barierę ochronną
dla rany;

– 3M Tegaderm – sterylny, półprzepusz-

czalny, wodoodporny opatrunek ze 100%
poliuretanu;

– 3M Tegaderm Roll – sterylny, półprze-

puszczalny, wodoodporny opatrunek ze
100% poliuretanu na rolce;

– 3M Tegaderm + Pad – z centralnie

umieszczoną warstwą absorpcyjną.
Opatrunek zapewnia ochronę przed
wodą oraz bakteriami, natomiast pod-
kładka wchłania niewielkie ilości krwi
lub wysięku. Zaleca się go m.in. do
opatrzenia ran ciętych, ran kłutych (po
usunięciu kaniuli), artroskopii, a także
jako opatrunek ogólnego zastosowania
pooperacyjnego do ran lekko lub umiar-
kowanie sączących.

Opatrunki chłonne

(absorpcyjne)

Do opatrunków chłonnych (absorpcyj-
nych) zalicza się następujące rodzaje
opatrunków:

Opatrunki hydrowłókniste
Są zbudowane z karboksymetylocelulozy
sodowej, głównego składnika opatrunków
hydrokoloidowych. Występują w postaci
hydrofilowych włókien, sprasowanych
w formie płytki, wygodnej zwłaszcza
w przypadku ran głębokich o małej
powierzchni. Hydrowłókna wyglądem
przypominają włókna alginianowe i jak
one w kontakcie z wysiękiem tworzą
żelową powłokę dokładnie pokrywającą
powierzchnię rany i wypełniającą jej
zagłębienia. Siła absorpcji pozwalająca
25-krotnie zwiększyć ciężar opatrunku
wynika z charakterystycznej budowy hy-
drowłókien, które pochłaniają i zamykają
wysięk w strukturze materiału, izolując
tym samym bakterie chorobotwórcze. Jest
to zasadnicza cecha różniąca hydrowłókna
od alginianu, który zatrzymuje płyn wysię-
kowy wokół, a nie wewnątrz włókien.

Budowa i skład opatrunku hydrofibre

znacznie zwiększają możliwość retencji.
Wertykalny mechanizm absorpcji zmniej-
sza ryzyko wypływania nadmiaru wysięku
poza ranę i ogranicza związaną z tym
macerację. Opatrunki są przeznaczone
do wypełniania ran zanieczyszczonych,
skolonizowanych, zaniedbanych i zagro-
żonych rozwojem infekcji. Sekwestrują
bakterie wywołujące zakażenie rany. Jeśli
dodatkowo zawierają jony srebra, to wyka-
zują działanie bakteriobójcze. Wymagają
obecności płynu i dlatego nie powinny być
stosowane w leczeniu ran suchych i słabo
sączących.

Produkty handlowe:

– Aquacel – nietkany opatrunek typu

hydrofibre (hydrowłóknisty) zbudowa-
ny z włókien karboksymetylocelulozy
sodowej;

– Aquacel Ag – nietkany opatrunek zbudowa-

ny z włókien karboksymetylocelulozy sodo-
wej z dodatkiem 1,2% jonów srebra. Uwal-
nia kontrolowaną ilość jonów srebra;

– Versiva – klasyfikowany również jako

opatrunek złożony.

Kontynuacja badań G. Wintera dotyczących wpływu wilgoci na proces gojenia doprowadziła do zdefiniowania cech opa-
trunku przyjaznego ranie – pobudzającego proces gojenia i zapewniającego jednoczesną, efektywną ochronę delikatnych
struktur rany przed uszkodzeniem. Turner w 1979 roku zebrał postulowane cechy i opracował model opatrunku idealnego,
którego zasadniczą funkcją jest zapewnienie odpowiedniej wilgotności stymulującej naturalne procesy gojenia.

Opatrunki nowej generacji

51

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Alginian wapniowy i wapniowo-sodowy
W grupie nietkanych opatrunków chłon-
nych znajdują się alginiany wapniowe lub
wapniowo-sodowe, otrzymywane z soli
wapniowo-sodowych kwasu alginianowego
(kwasu D-mannurowego i L-glukuronowego)
oraz polimeru pochodzącego z brunatnic
morskich. Alginian jest dostępny w postaci
sieci sprasowanych włókien, przypominają-
cych opatrunek płytkowy przeznaczony do
ran płaskich lub przypominających sznur,
i służy do wypełnienia ubytku w ranach
głębokich. Dzięki luźnej i miękkiej struk-
turze włókien alginiany dopasowują się do
różnych typów ran, są również przydatne
do ich tamponowania. Zawartość jonów
wapnia skoncentrowanych na powierzchni
rany i związany z tym wpływ na ciśnienie
osmotyczne w kapilarach daje dodatkowy
efekt hemostatyczny i wspomaga proces
krzepnięcia.

Opatrunek ma dobre właściwości chłon-

ne. Absorbując wysięk w ilości nawet
18-krotnie przekraczającej własną masę,
tworzy on wokół każdego włókna żel, który
wiąże zarówno wysięk, jak i znajdujące
się w nim bakterie. Zjawisko żelowania
i pęcznienia jest wynikiem wymiany jo-
nów wapniowych z powierzchni włókien
opatrunku na jony sodu
znajdujące się w wydzie-
linie. Na powierzchni rany
powstaje hydrofilowa,
wilgotna powłoka utrzy-
mująca ciepłe, sprzyjające
gojeniu środowisko, bez
niekorzystnych efektów
okluzji. Opatrunek alginia-
nowy poddaje się procesowi wiązania, co
zwiększa wytrzymałość płytki/sznura po na-
siąknięciu i zmniejsza ryzyko pozostawienia
włókien w łożysku rany. Proces tworzenia
żelu wymaga wilgoci, dlatego też opatrunki
alginianowe są przeznaczone do leczenia
ran średnio i silnie sączących, w szczegól-
ności do zaopatrywania wszelkich ran,
zwłaszcza ran głębokich, szczelinowych,
ostrych i przewlekłych oraz klinicznie
zakażonych, znajdujących się w fazie
oczyszczania i ziarninowania. Typowe
dziedziny zastosowania to: owrzodzenia
podudzia, odleżyny, zgorzel cukrzycowa,
ropnie, czyraki, karbunkuły, oparzenia oraz
trudne do opatrywania rany w traumatologii
i chirurgii nowotworowej.

Produkty handlowe:

– Kaltostat – opatrunek alginianowy, któ-

ry wymaga pokrycia dodatkowym opa-
trunkiem wtórnym, np. opatrunkiem
Granuflex lub Granuflex Extra Thin;

– Sorbalgon, Sorbalgon T – opatrunek

w formie tamponady o długości 30 cm
do zaopatrywania głębokich ran szcze-
linowych;

– 3M Tegagen – opatrunek w 100% z włó-

kien alginianu wapnia do ran umiarko-
wanie i obficie sączących.

Opatrunki hydropolimerowe (piankowe)
Dzięki strukturze hydrokomórkowej opa-
trunki te mogą w wydajny sposób wchłaniać
nadmiar płynu wysiękowego (wielokrot-
ność swojej własnej masy), zachowując
jednocześnie w dnie rany niezbędną ilość
wilgoci. Zastosowana na zewnętrznej stro-
nie półprzepuszczalna folia poliuretanowa
umożliwia, z jednej strony, wymianę gazową
(w szczególności odparowywanie wody),
z drugiej zaś stanowi szczelną barierę dla
bakterii i ciał obcych z zewnątrz, co przy-
czynia się do szybkiego i bezbolesnego
leczenia rany przy zachowaniu wilgotnego
środowiska. Poliuretanowa warstwa styka-
jąca się z raną w formie pianki zapobiega
przywieraniu okładu do powierzchni rany
i umożliwia szybką i bezbolesną zmianę
opatrunku, jednocześnie pobudza proces
ziarninowania. Miękki materiał poliureta-
nowo-piankowy bardzo dobrze przylega,
dopasowując się do kształtów ciała, i stanowi
wyściółkę zarówno w obrębie dna rany, jak
i jej brzegów.

Wskazaniem do stosowania opatrun-

ków hydropolimerowych są: nieobjęte
zakażeniem rany trudno gojące się (np.
owrzodzenia podudzi, odleżyny, zgorzel
cukrzycowa), z wysiękiem od obfitego do

umiarkowanego, znajdujące się w koń-
cowym etapie fazy oczyszczania oraz na
etapie budowania nowej tkanki, oparzenia
do stopnia II a, przeszczepy skóry, miejsca
pobrania przeszczepu skórnego, obszerne
otarcia naskórka lub zdarcia skóry. Stanowią
one idealne rozwiązanie do opatrywania
owrzodzeń podudzi w połączeniu z terapią
kompresyjną.

Produkty handlowe:

– Allevyn Adhesive – opatrunek samoprzy-

lepny;

– Allevyn Cavity (okrągły, cylindryczny)

– jest przeznaczony do głębokich ran
o różnych wielkościach. Zbudowany
jest z pojedynczych wysokochłonnych
cząstek pianki poliuretanowej, uformo-
wanych na kształt poduszki, które otacza
perforowana, nie przyklejająca się folia.
Trójwymiarowa zewnętrzna struktura,
przypominająca plaster miodu, zapo-
biega przyklejaniu się do powierzchni
rany i zapewnia bezbolesną zmianę
opatrunku. W zależności od rozmiaru
rany można stosować jednocześnie kilka
opatrunków;

– Allevyn Non Adhesive – opatrunek na

rany dla skóry wrażliwej, bez przylepca,
jałowy;

– Allevyn Sacrum – przeznaczony specjal-

nie do okolicy krzyżowej, dopasowany
anatomicznie (samoprzylepny), dostępny
w dwóch rozmiarach. Umożliwia dobre
i pewne przytwierdzenie opatrunku
i odgrywa w tym miejscu rolę „poduszki”,
stwarzając pacjentowi lepszy komfort;

– Allevyn Lite – jest cieńszym wariantem

opatrunków Allevyn bez przylepca, do
ran o mniejszym wysięku;

– Combiderm – opatrunek hydropolimerowy

z hydrokoloidowym obramowaniem;

– Lyofoam – opatrunek z pianki poliure-

tanowej, której strona przylegająca do
rany została poddana obróbce termicznej.
Umożliwia to absorbowanie płynu na
zasadzie naczyń włosowatych. Wysięk
pochłaniany jest poziomo – ok. 1000 g/m

2

przez 24 godz. Opatrunek umożliwia
utrzymanie wilgotnego środowiska
rany, zapewnia warunki do stymulacji
autolizy i angiogenezy, posiada bardzo
dobre działanie termoregulacyjne;

– Mepilex – opatrunek z pianki poliureta-

nowej;

– PermaFoam – hydroaktywny opatrunek

piankowy. W opatrunkach PermaFoam
struktura porów warstwy chłonnej umoż-
liwia szybkie odprowadzenie wydobywa-

jących się z rany wydzielin
i szczątków komórek oraz
ich zablokowanie w gór-
nej warstwie opatrunku,
a dzięki bardzo wysokiemu
potencjałowi retencyjnemu
prawie 90% wchłoniętych
płynów zostaje zatrzymane
w strukturze opatrunku

przy zastosowaniu standardowej terapii
uciskowej, tj. ok. 42 mmHg – jest więc
szczególnie polecany do zastosowania
w połączeniu z terapią uciskową w przy-
padku owrzodzeń podudzia;

PermaFoam to podstawowa forma opa-

trunku bez krawędzi samoprzylepnej.
PermaFoam Comfort – dodatkowo wy-
posażony w samoprzylepną i chroniącą
skórę krawędź mocującą, ułatwiającą
jego zakładanie. PermaFoam Sacral – do
zaopatrywania owrzodzeń odleżynowych
w okolicy krzyżowej. PermaFoam Concave
– do zaopatrywania zaokrąglonych części
ciała, zwłaszcza do ran usytuowanych na
piętach i łokciach. PermaFoam Cavity – do
opatrywania ran głębokich. PermaFoam
Tracheostomy – umożliwia opatrywanie
sztucznych przetok, głównie przetoki
tchawiczej; opatrunek podkłada się pod
rurkę tracheostomijną lub inne założone
kaniule, cewniki, sondy itp.; opatrunek ma
wchłaniać wysięk z tchawicy (przetoki),
zapobiegać wnikaniu bakterii do tcha-
wicy (przetoki), również dzięki nacięciu
w kształcie litery Y, oraz amortyzować
ucisk rurki na szyję (ciało) pacjenta;

– Tielle – hydropolimerowy opatrunek samo-

przylepny (klasyfikowany też jako złożony).

opatrunki hydropolimerowe wchłaniają

nadmiar płynu wysiękowego,

zachowując jednocześnie w dnie

rany niezbędną ilość wilgoci

52

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Centralną część opatrunku tworzy wysoko
absorbcyjna hydropolimerowa warstwa,
która zapewnia kontrolę pochłaniania
wysięku z rany przy jednoczesnym utrzy-
mywaniu stałej wilgotności. Dzięki temu
dokonuje się proces samooczyszczania,
a następnie ziarninowania. Odparowywa-
nie nadmiaru wilgoci nie powoduje macera-
cji rany i jej otoczenia. Materiał absorbujący
jest syntetycznym polimerem, który nie
wykazuje tendencji do uwalniania się
w ranie, nie ma więc konieczności oczysz-
czania i przemywania rany podczas zmiany
opatrunków. Warstwa hydropolimerowa
pokryta jest nietkaną warstwą tamponu-
jącą, warstwą chroniącą przed bakteriami
oraz wodoodpornym poliuretanowym
pokryciem zewnętrznym. Opatrunek jest
stosowany do leczenia ran przewlekłych
(m.in. owrzodzeń żylnych goleni i odleżyn),
jak i w przypadku powierzchownych ran
pourazowych. Stosuje się po oczyszczeniu
rany z komórek martwiczych, pokrywając
całą ranę centralną częścią opatrunku.

Chłonny, sterylny opatrunek włókninowy
pokryty folią perforowaną EMA
(klasyfikowany jako złożony)
Swoista struktura opatrunku umożliwia
absorpcję dużej ilości wydzieliny z rany
do jego środkowej warstwy. Opatrunek nie
przywiera do rany, umożliwia atraumatycz-
ną jego zmianę, nie pozostawia wolnych
włókien w ranie.

Produkt handlowy:

– Release – stosowany w ranach ze śred-

nim i dużym wysiękiem, jako opatrunek
pierwszej warstwy.

Chłonny, przezroczysty opatrunek akrylo-
wy (klasyfikowany też jako złożony)
Składa się z 3 warstw. Perforowana warstwa
zapewnia przepuszczenie wydzieliny do
warstwy chłonnej przy zachowaniu wła-
ściwej przylepności, środkowa warstwa
chłonna zbudowana z polimeru akrylo-
wego, zewnętrzna śliska powierzchnia
opatrunku minimalizuje tarcie.

Produkt handlowy:

– 3M Tegaderm Absorbent.

Kompresy włókninowe
W porównaniu z kompresem gazowym
posiadają one o wiele większe właściwości
chłonne (pochłaniają 45% więcej wydzieli-
ny). Eliminują również problem uwalniania
wolnych włókien do rany. Dostępne w for-
mie sterylnej i niesterylnej.

Produkty handlowe:

– Topper sterylny i Topper niesterylny.

Opatrunki absorpcyjne

i zatrzymujące wysięk

Hydrokoloidowe opatrunki
półprzepuszczalne
Efekt tzw. częściowej okluzji wywołują opa-
trunki hydrokoloidowe produkowane w po-

staci płytek. Zewnętrzna warstwa ochronna
jest półprzepuszczalna, chroni ranę zarówno
przed zabrudzeniem, jak i przed wniknię-
ciem drobnoustrojów chorobotwórczych.
Warstwa wewnętrzna aktywna zawiera
hydrofilowe cząsteczki karboksymetyloce-
lulozy zawieszone w hydrofobowej masie
pektyny i żelatyny. Tworzą one substancję
koloidową, która w kontakcie z wysiękiem
z rany pęcznieje i na skutek zwiększenia
się wzajemnego oddziaływania między
cząsteczkami zmienia się w żel. Pokrywająca
ranę substancja ma strukturę sieci. Tworzy
ją układ lepkich koloidów zastygających
w jednolitą masę, w której wolne przestrzenie
wypełnia zaabsorbowana wydzielina. W dnie
rany powstaje wilgotne środowisko, idealnie
sprzyjające procesom gojenia.

Opatrunek izoluje ranę, zapewnia

utrzymanie w niej wysokiego poziomu
wilgotności, stałej temperatury zbliżonej
do temperatury ciała i lekko kwaśnego pH.
Wymienione warunki wpływają pobudza-
jąco na procesy zachodzące na kolejnych
etapach gojenia: oczyszczania, proliferacji
i naskórkowania. Zmniejszają dolegliwości
bólowe związane z raną nie tylko dzięki
wilgoci ograniczającej stymulację włókien
nerwowych, ale również dzięki kwaśnemu
pH, które obniża produkcję prostaglandyny
PGE

2

uwrażliwiającej zakończenia nerwowe.

Opatrunki hydrokoloidowe są skuteczne
w leczeniu ran słabo i średnio sączących,
w każdej fazie gojenia, znajdujących się
w końcowej fazie oczyszczania oraz na
etapie budowania nowej tkanki.

Produkty handlowe:

– Comfeel – opatrunek zawiera higrosko-

pijne cząsteczki, pochodzące z natural-
nej celulozy, które tworzą elastyczną,
samoprzylepną powierzchnię pokrytą
półprzepuszczalną błoną poliuretanową.
Utrzymuje optymalne, wilgotne środo-
wisko w ranie, sprzyjające naturalnemu
procesowi gojenia. Pochłaniając wysięk
z rany, opatrunek przybiera postać
żółtobrązowego żelu wypełniającego
całą powierzchnię rany, chroniąc w ten
sposób ziarninującą tkankę oraz zakoń-
czenia nerwowe. Zapobiega również
ulatnianiu się nieprzyjemnego zapachu,
charakterystycznego dla zamkniętej
i gojącej się rany. Opatrunki Comfeel
mają wbudowany system sygnalizowania
zmiany opatrunku, tzw. efekt sygnalizacji
świetlnej;

– Granuflex – stosowany jest w leczeniu ran

ostrych i przewlekłych na różnych eta-
pach gojenia, zapewniając wilgotne śro-
dowisko leczenia i pochłanianie wysięku.
Opatrunek w znacznym stopniu przy-
spiesza proces gojenia. Aktywuje jej
autolityczne oczyszczanie i chroni nowo
powstałe komórki przed zanieczysz-
czeniem, a także chroni skórę przed
maceracją. Może być pozostawiony na
ranie od kilku dni do tygodnia;

– Granuflex Bordered – stosuje się w le-

czeniu ran mało i średnio sączących. Jest
opatrunkiem samoprzylepnym, który
nakłada się bezpośrednio na ranę lub
używany jest jako opatrunek wtórny.
Posiada dodatkowy pasek samoprzylepny
wokół opatrunku, zwiększający jego
przyczepność. Nisko profilowane brzegi
zapobiegają jego rolowaniu;

– Granuflex Extra Thin – stosuje się

w leczeniu ran mało sączących. Jest
opatrunkiem samoprzylepnym, który
nakłada się bezpośrednio na ranę lub
używany jest jako opatrunek wtórny do
pokrycia innego opatrunku;

– Granuflex Signal – zbudowany jest ze

struktury 3 hydrokoloidów zawieszonych
w macierzy polimerowej: karboksymety-
loceluloza sodowa wchłania wilgoć, żela-
tyna wspomaga utrzymanie wilgotnego
środowiska, pektyna zapewnia niskie
pH. Posiada sygnalizator, który wskazuje
optymalny moment zmiany opatrunku,
jest dostępny w anatomicznych kształtach
(pięta, kość krzyżowa);

– Hydrocoll – dostępne są cztery wersje

opatrunku: Hydrocoll podstawowa wersja
opatrunku; Hydrocoll Sacral – opatru-
nek o specjalnie wykrojonym kształcie
do opatrywania owrzodzeń w okolicy
krzyżowej (zewnętrzna wodoodporna
warstwa zabezpiecza ranę przed dostę-
pem płynów, moczu i stolca); Hydrocoll
Concave – opatrunek o specjalnie
wykrojonym kształcie do opatrywania
zaokrąglonych części ciała, trudno goją-
cych się ran zlokalizowanych na piętach
i łokcia; Hydrocoll Thin to cieńsza wersja
opatrunku Hydrocoll do zaopatrywania
ran z lekkim wysiękiem;

– 3M Tegasorb – opatrunek do ran umiar-

kowanie i silnie sączących;

– 3M Tegasorb Thin – opatrunek do ran

słabo i umiarkowanie sączących.

Hydrokoloidowe środki wspomagające
Zalecane są w leczeniu głębokich ran
z dużym wysiękiem. Występują w postaci
pasty lub pudru. Stosowane razem z opa-
trunkami przedłużają ich czas pozostawania
na ranie.

Produkty handlowe:

– Comfeel – pasta przeznaczona jest do

wypełniania głębokich ran z obfitym wy-
siękiem, zalecana do stosowania łącznie
z opatrunkami Comfeel i Comfeel Plus.
Przeciwdziała zapadaniu się brzegów
podminowanych ran;

– Comfeel puder rozszerza zastosowanie

opatrunków Comfeel i Comfeel Plus. Za-
pewnia optymalne warunki do leczenia
owrzodzeń kończyn dolnych i odleżyn
z obfitym wysiękiem. Charakteryzuje
się dobrą zdolnością absorpcyjną. Pod
wpływem kontaktu z wydzieliną z rany
puder przekształca się w pochłaniający
żel ochronny. Stosowanie pudru Comfeel

53

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

wydłuża odstępy pomiędzy kolejnymi
zmianami opatrunku. Powstały żel
może być łatwo usunięty przy kolejnym
opatrywania;

– Granuflex pasta powinna być stosowana

razem z opatrunkiem hydrokoloidowym
Granuflex. Stosuje się w celu absorpcji
wysięku z rany, co pozwala na zmniejsze-
nie częstotliwości zmiany opatrunków.

Dekstranomery, tzw. granulaty
Są zbudowane z ziaren polisacharydów
dostępnych w postaci mikrogranulek
(proszku) lub pasty. Stosuje się je do
bezpośredniej aplikacji na powierzchnię
rany i wymagają pokrycia opatrunkiem
osłaniającym (np. hydrokoloidem lub
pianką poliuretanową). Siatka hydrofilo-
wych makrocząsteczek pokrywających
ranę ma znaczne właściwości chłonne
i oczyszczające – absorbuje wysięk wraz
z drobnoustrojami, ropą, obumarłymi
elementami komórkowymi, toksynami
i mediatorami zapalenia. W kontakcie
z wydzieliną formuje wilgotny żel po-
krywający ranę, uwadniający martwicę
i wspomagający aktywność enzymów
autolitycznych.

Oczyszczające działanie dekstranome-

rów może być spotęgowane obecnością
związków wykazujących działanie bak-
teriobójcze, np. dodatkiem kadeksomeru
jodu uwalniającego na powierzchni rany
jodynę. Intensywne zdolności oczyszcza-
jące i chłonne umożliwiają stosowanie
dekstranomerów w leczeniu głębokich,
zanieczyszczonych, a także zainfekowanych
owrzodzeń.

Produkty handlowe:

– Debrisan, Acudex – zbudowane z dekstra-

nomerów o średnicy 0,2 mm, występujące
również w postaci pasty utworzonej na
bazie glikolu propylenowego;

– Jodosorb – zbudowany z ziarenek skrobi

i 0,9% jodopowidonu o działaniu dezyn-
fekującym, dostępny w postaci pudru
i maści.

Opatrunki dostarczające wodę

– hydrokomórkowe opatrunki

żelowe (hydrożele)

Zbudowane są z trójwymiarowej sieci
polimerów polisacharydowych (otrzy-
mywanych z żelatyny) poprzeplatanych
cząsteczkami poliakryloamidu lub poli-
uretanu. Magazynują znaczną ilość wody
(> 90%), a dzięki dobrym właściwościom
hydrofilowym zapewniają intensywne
nawilżenie i nawodnienie suchej rany,
powodując rozpuszczenie strupa/czarnej
martwicy i jednocześnie wspomagając
procesy lityczne zachodzące w ranie.
Struktura poprzecznych wiązań łączących
polimery umożliwia nieznaczną absorpcję
i wiązanie wydzieliny wraz z zanieczysz-
czeniami we wnętrzu makrocząsteczek.
Zdolności chłonne są zbyt słabe, aby opa-

trunki hydrożelowe stosować w leczeniu
ran średnio i silnie sączących. Przeznaczo-
ne są do opatrywania ran trudno gojących
się (jak odleżyny, owrzodzenia podudzia,
zgorzel cukrzycowa), znajdujących się
w fazie ziarninowania i epitelializacji.
Polecane także do oparzeń 2. stopnia, otarć,
ran pooperacyjnych oraz do pokrywania
miejsc pobrania przeszczepów w praktyce
transplantacji skóry.

Produkty handlowe:

– AquaGel – opatrunki tej grupy są wodną

kompozycją naturalnych i syntetycz-
nych polimerów, takich tak: poliwiny-
lopirolidon, glikol polietylenowy i agar,
usieciowioną za pomocą strumienia
elektronów. Formę użytkową stanowi
przezroczysty, elastyczny płat hydro-
żelu o grubości 3-4 mm. Opatrunki te
tworzą efektywną barierę przed zaka-
żeniem zewnętrznym rany, natomiast
są przepuszczalne dla tlenu i leków.
Charakteryzują się dobrą adhezją do
zdrowej skóry i rany, lecz bez tendencji
do przyklejania się. Zmiana opatrunku
jest łagodna i bezbolesna dla pacjenta,
nie uszkadza młodego, narastającego
naskórka. Wraz ze zmienianym opa-
trunkiem z rany usuwane są wydzieliny
oraz martwe tkanki;

– GranuGel – opatrunek hydrożelowy

przeznaczony jest do leczenia ran głę-
bokich z martwicą suchą i rozpływną.
Uwadnia martwe tkanki i pobudza me-
chanizmy autolizy w ranie, co prowadzi
do oczyszczenia z martwicy. GranuGel
wraz z Granuflexem stymuluje aktyw-
ność makrofagów, przez co pobudza
proces ziarninowania;

– Hydrosorb – przezroczysty opatrunek

hydrożelowy. Dzięki możliwości za-
chowania dłuższych okresów między
zmianami opatrunku (do 7 dni) zwięk-
sza się stabilizacja procesu gojenia,
jednocześnie terapia staje się bardziej
opłacalna. Przezroczystość opatrunku
pozwala na kontrolę stanu rany w do-
wolnym momencie, bez konieczności
jego zmiany. Opatrunek jest połączony
ze specjalną folią, na której można
obrysować kształt rany i którą można
dołączyć do dokumentacji. Dostępne
są dwie wersje opatrunku: Hydrosorb
– podstawowa wersja opatr unku
oraz Hydrosorb Comfort – opatrunek
wyposażony dodatkowo w krawędź
samoprzylepną, co znacznie ułatwia
jego mocowanie;

– Hydrosorb Gel – amorficzny, przezro-

czysty hydrożel (15 g) w jałowych do-
zownikach w formie strzykawek, zaraz
po wprowadzeniu do rany tworzy w niej
wilgotne środowisko. Rozmiękcza suchą
tkankę martwiczą i ułatwia jej usunięcie.
Przeznaczony jest do wilgotnej terapii ran
chronicznych, głównie głębokich, lecz
także powierzchniowych, o małym wy-

sięku lub prawie suchych, we wszystkich
fazach gojenia. Polecany do zmiękczania
tkanki martwiczej oraz do uwodnienia
głębokich ran chronicznych w fazie
ziarninowania. Do stosowania również
w przypadkach oparzeń do stopnia II b.
Może być łączony ze wszystkimi rodza-
jami opatrunków;

– Intrasite Gel – dodatkowo zawiera kar-

boksymetylocelulozę, glikol propylenowy
i wodę;

– NuGel – amorficzny, przezroczysty, hy-

droaktywny żel z alginatem. Zawartość
alginianu sodowego podnosi właściwości
adsorpcyjne żelu, dzięki czemu rana jest
stale nawilżona i następuje proces samo-
oczyszczania. Stosowany jest w leczeniu
ran każdego typu, nawilżenia suchych
ran przed oczyszczeniem ich z tkanek
martwiczych, również ziarninujących lub
ze zmianami chorobowymi. Po aplikacji
na powierzchnię rany (także w przy-
padku ran głębszych) 5-milimetrową
warstwę hydrożelu należy zabezpieczyć
opatrunkiem dostosowanym do typu
rany;

– Purilon Gel jest hydrożelem zawie-

rającym hydrokoloid z alginianem.
Polecany jest do usuwania martwicy
oraz niepełnowartościowych tkanek
z ran czarnych i żółtych. Metoda jest
możliwa do stosowania w warunkach
domowych i szpitalnych, bez ryzyka
usunięcia zdrowych tkanek, bezbolesna
dla pacjenta. Purilon Gel może być
stosowany przez cały czas trwania le-
czenia, zapewniając optymalne warunki
gojenia we wszystkich typach trudno
gojących się ran, z wyjątkiem oparzeń
III stopnia;

– Sterigel – dodatkowo zawiera arabinoksy-

lan, kwas heksurynowy i feruligacyd;

– 3M Tegaderm Hydrożel – amorficzny

hydrożel w tubkach 15 g.

Opatrunki złożone i mieszane

Wzrastające zapotrzebowanie na środki
przeznaczone do miejscowego leczenia ran
przewlekłych zaowocowało pojawieniem
się na rynku wielu nowych preparatów
wspomagających proces gojenia. Należą
do nich opatrunki złożone, w postaci
wielowarstwowych płytek, i mieszane,
zawierające mieszaninę składników
aktywnych i pobudzających gojenie.
Ponadto są dostępne preparaty w formie
proszków, pasty i żelu, służące do aplikacji
pod opatrunek plastrowy i wzmacniające
jego działanie.

Opatrunki złożone stanowią zazwyczaj

kombinację kilku ułożonych warstwowo
opatrunków podstawowych, np. połączenie
hydrokoloidu z pianką poliuretanową lub
trzy kolejne warstwy: hydrokoloidowa,
z włókien hydrofibre zwiększających
chłonność płytki i pokrywająca z zewnątrz
warstwa poliuretanowa.

54

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Opatrunki mieszane, poza wymie-

nionymi wyżej składnikami aktywnymi
(hydrokoloidami, hydrożelami, alginia-
nami, dekstranomerami i składnikami
poliuretanowymi), mogą zawierać także
inne substancje i preparaty przeznaczone
do leczenia szczególnych rodzajów ran
(np. zakażonych, opornych na leczenie
miejscowe, wydzielających nieprzyjemny
zapach itd.). Są to m.in.: preparaty enzyma-
tyczne, węgiel aktywowany, jony srebra,
łagodne środki antyseptyczne/antybiotyki,
kolagen, czynniki wzrostu.

Opatrunki złożone

Hydrokoloidowe opatrunki z alginianem
Opatrunek zbudowany jest z higrosko-
pijnych cząsteczek naturalnej celulozy
z dodatkiem alginianu wapniowego,
tworzących syntetyczną, elastyczną masę.
Powierzchnia hydrokoloidu pokryta jest
półprzepuszczalną, „inteligentną” błoną
poliuretanową. Dzięki temu warstwa ze-
wnętrzna ma zdolność regulacji stopnia
parowania w zależności od objętości wy-
sięku. Takie cechy opatrunku pozwalają
na utrzymanie optymalnego, wilgotnego
środowiska gojenia rany, ułatwiającego
usuwanie niepełnowartościowych tkanek
z rany i przyspieszające-
go proces gojenia. Opa-
trunki mają wbudowany
sys tem sygnalizowa-
nia zmiany opatrunku,
tzw. efekt sygnalizacji
świetlnej. Znajdują one
zastosowanie w lecze-
niu owrzodzeń podudzi
i odleżyn. Stosowane są również na
powierzchowne oparzenia oraz otarcia
naskórka.

Produkty handlowe:

– Comfeel Plus Podstawowy; Comfeel

Plus Konturowy – kształt motyla umoż-
liwia jego zastosowanie w miejscach
szczególnie trudnych do opatrzenia,
takich jak: okolica kości krzyżowej
kręgosłupa, łokcie, kolana i pięty.
Przezroczyste, hydrokoloidowe brzegi
opatrunku chronią skórę oraz optyma-
lizują warunki gojenia i dojrzewania
zniszczonej skóry wokół rany. Wpływa
to ochronnie na zakończenia nerwowe
i ziarninującą tkankę. Comfeel Plus
PRD Profilaktyczny łączy w sobie ce-
chy opatrunku zmniejszającego nacisk
miejscowy z efektywnym gojeniem
rany, ponadto kształt opatrunku ułatwia
założenie go w miejscach trudnych do
opatrywania. Zwarta struktura poli-
uretanu z odklejaną częścią centralną
pozwala na rozłożenie nacisku miej-
scowego oraz poprawienie warunków
krążenia w obrębie rany. Trójkątny
kształt opatrunku Comfeel Plus Sacral
zapewnia optymalne przyleganie do
odleżyn w okolicy krzyżowej.

Opatrunek złożony wywołujący samo-
czynny proces płukania rany
Ma formę wielowarstwowej „poduszeczki”,
której wewnętrzną część stanowi super-
absorbent – poliakrylat o dużym stopniu
absorpcji, otoczony zewnętrzną warstwą
materiału chroniącego opatrunek przed
przyklejaniem do powierzchni rany. Przed
zastosowaniem opatrunku superabsorbent
wymaga nasączenia roztworem Ringera,
który następnie jest uwalniany do rany. Wła-
ściwości materiału sprawiają, że wykazuje
on większe podobieństwo do białek osocza
i dzięki temu wymienia płyn wieloelek-
trolitowy na wydzielinę z rany. Zamyka ją
w strukturze poliakrylatu, eliminując jed-
nocześnie bakterie i elementy nekrotycznej
tkanki. Uwolniony do rany płyn uwadnia
martwicę, utrzymuje ciepłe, wilgotne
środowisko. Zawarte w nim elektrolity
pobudzają proces gojenia, wspomagając
miejscową hemostazę, aktywując procesy
enzymatyczne (w tym autolizę) i stymulując
proliferację komórek. Dzięki intensywnym
właściwościom oczyszczającym i nawad-
niającym opatrunek jest przeznaczony do
leczenia ran klinicznie zakażonych, ran
trudno gojących się (odleżyny, owrzodzenia
podudzia, zgorzel cukrzycowa).

Produkty handlowe:

– TenderWet Active Cavity i TenderWet

– opatrunki te zapewniają bezpośredni
kontakt opatrunku z dnem rany dzięki
plastyczności materiału opatrunkowego;
TenderWet 24 Active i TenderWet 24
to opatrunki dodatkowo pokryte wo-
doodporną warstwą, chroniącą przed
przemoczeniem;

– Roztwór TenderWet – służy do akty-

wacji opatrunków TenderWet, Tender-
Wet 24.

Opatrunki kolagenowe
Do czynników opóźniających prawidłowy
proces gojenia się rany i powodujących
powstawanie ran przewlekłych należą
– oprócz schorzeń metabolicznych, takich
jak cukrzyca czy przewlekła niewydolność
żylna – inne czynniki, np. obciążenie mecha-
niczne i zakażenia. Przedłużanie się okresu
zapalnego w tego typu ranach prowadzi do
wysięku o podobnym składzie, i to bez wzglę-
du na etiologię. Wysięk z ran, w porównaniu
z wysiękiem z ran ostrych, charakteryzuje się
znacznie zwiększonym poziomem proteaz,
szczególnie zaś metaloproteaz macierzy
(MMP1 – kolagenaza, MMP2 – żelatynaza
A, MMP9 – żelatynaza B) oraz elastazy.

Opatrunki kolagenowe inaktywują nadmiar
proteaz oraz chronią czynniki wzrostu (np.
płytkowy czynnik wzrostu – PDGF, zasado-
wy czynnik wzrostu fibroblastów – bFGF,
naskórkowy czynnik wzrostu – EGF, czynnik
wzrostu śródbłonka naczyń – VEGF).

Produkty handlowe:

– Fibracol jest opatrunkiem kolagenowo-

-alginianowym. Połączenie to stwarza
bardzo korzystne współdziałanie kola-
genu z jego właściwościami tworzenia
żelu i alginianu, powodując gojenie
wilgotnych ran. Opatrunek dostosowuje
się do kształtu rany, ogranicza wysięk
i ułatwia gojenie. Jest wolny od włókien
i może być nakładany dowolną stroną;

– Promogran – w skład opatrunku wchodzi

kolagen (55%) i utleniona regenerowana
celuloza (45%). Opatrunek umieszcza się
bezpośrednio na ranę tak, aby pokrywał
całe jej dno. Tworzy się pokrywający
ranę żel. Opatrunek ulega wchłonięciu
w ciągu 1-3 dni.

Opatrunki mieszane

Opatrunki absorpcyjne z węglem akty-
wowanym i srebrem
Są to opatrunki pochłaniające zapach
i wydzielinę. Zawierają srebro, które jest

skutecznym czynnikiem
zwalczającym szerokie
spektrum drobnoustrojów
i działa już w niewielkich
stężeniach. Należy pamię-
tać, że wysięk z rany ogra-
nicza efektywne stężenie
wolnych jonów srebra do
wartości około 1 ppm.

Węgiel aktywowany pochłania zapachy
i wiąże bakterie na swojej powierzchni.
W procesie gojenia rany najkorzystniejszy
wpływ mają opatrunki uwalniające jony
srebra i utrzymujące wilgotne środowisko
gojenia. Stosowane są na rany przewlekłe,
zainfekowane, owrzodzenia z martwicą,
wydzieliną ropną i nieprzyjemnym zapa-
chem, owrzodzenia podudzi, odleżyny,
owrzodzenia nowotworowe i przetoki
kałowe.

Produkty handlowe:

– Actisorb Plus jest tkanym opatrunkiem

na bazie czystego węgla aktywowanego
impregnowanego srebrem. Działanie
opatrunku oparte jest na zasadach
fizycznej eliminacji powikłań i efektów
ubocznych, które mogą pojawiać się pod-
czas gojenia ran chronicznych. Absorpcja
zanieczyszczających i zakażających ranę
mikroorganizmów następuje w warstwie
węglowej, następnie srebro likwiduje
bakterie. Rolą srebra jest eliminacja
mikroorganizmów wewnątrz opatrunku,
dzięki czemu jest powstrzymywany roz-
wój zakażenia. Warstwa aktywowanego
węgla pochłania również wydzieliny
i substancje zapachowe, co znacząco
redukuje przykry zapach. Zalecany do

hydrokomórkowe opatrunki żelowe

dzięki dobrym właściwościom

hydrofilowym zapewniają intensywne

nawilżenie i nawodnienie suchej rany

56

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

leczenia wszystkich typów ran przewle-
kłych: owrzodzeń, odleżyn, przy stopie
cukrzycowej, a także w leczeniu ran
grzybiczych po usunięciu rozległych
zmian nowotworowych, zakażonych
ran wrzodziejących, powypadkowych
i pooperacyjnych;

– Actisorb Silver 220 jest opatrunkiem

zawierającym aktywowany węgiel
impregnowany srebrem, zamkniętym
w nylonowej saszetce. Mechanizm
działania opatrunku polega na absorbo-
waniu i niszczeniu mikroorganizmów.
Komponent węglowy wykazuje zdolność
absorpcji cząstek gazów i cieczy, co elimi-
nuje nieprzyjemny zapach. Srebro działa
bakteriobójczo, skutecznie względem
MRSA i VRE. Eliminacja szkodliwych
mikroorganizmów przyspiesza gojenie
rany. Polecany jako opatrunek suchy lub
wilgotny;

– Kaltocarb – kaltostat z węglem akty-

wowanym – posiada duże właściwości
absorpcyjne;

– Lyofoam C;
– Silvercel – opatrunek hydroalginianowy

(alginian wapnia + karboksymetyloce-
luloza CMC) pokryty jonami srebra.
Skład opatrunku umożliwia usunięcie
z ran nadmiaru wysięku z jednoczesną
terapią antybakteryjną. Wzmacnia
swoją elastyczność w kontakcie z wy-
siękiem z rany oraz inaktywuje bakterie,
uwalniając srebro. Opatrunek pobudza
proces gojenia, hamowany przez infek-
cję, poprzez efektywne, nieprzerwane,
wyważone i kontrolowane uwalnianie
jonów srebra w kontakcie z dnem rany,
zapewniając jednocześnie optymalne,
wilgotne środowisko gojenia. Przezna-
czony jest do leczenia ran skolonizo-
wanych, krytycznie skolonizowanych
lub zakażonych, które obejmują część
lub pełną grubość skóry, z umiarko-
wanym lub dużym wysiękiem, takich
jak: odleżyny, owrzodzenia podudzi,
stopa cukrzycowa, rany chirurgiczne.
Opatrunek może być przycinany; po
przemyciu rany roztworem soli fizjo-
logicznej kładzie się go delikatnie na
dnie rany (dowolną stroną), a następnie
zabezpiecza opatrunkiem wtórnym (np.
Tielle);

– Hydrotul – opatrunek łączy korzyści

konwencjonalnych opatrunków im-
pregnowanych maścią z technologią
hydroaktywną. Umieszczone w maści
cząsteczki hydrokoloidowe wchłaniają
i przechowują wilgoć z rany; w ten
sposób pozwalają na uzyskanie wil-
gotnego środowiska wspomagającego
gojenie. Maść pielęgnuje brzegi rany,
zapobiegając ich maceracji. Struktura
siatki nośnej, podobna do plastra miodu
o dużych oczkach, zapewnia prawidło-
wy drenaż wydzieliny do opatrunku
wtórnego. Polecany szczególnie w przy-

padkach powierzchniowych ran ostrych
i chronicznych, o wysięku od lekkiego
do umiarkowanego, znajdujących się
w późnej fazie ziarninowania lub na-
skórkowania, o brzegach wymagających
specjalnej pielęgnacji.

Wchłanialne gąbki żelatynowe

Spongostan jest miejscowym środkiem
hemostatycznym. Opatrunek przywiera
do miejsca krwawienia i wchłania ilość
płynu, która 45 razy przekracza jego
ciężar. Dzięki jednorodnej porowatości
opatrunek wychwytuje płytki krwi, przez
co aktywuje się kaskada krzepnięcia,
zamieniając rozpuszczalny fibrynogen
w siatkę nierozpuszczalnej fibryny i tym
samym zatrzymując krwawienie.

Produkty handlowe:

– Spongostan Specjal i Spogostan Standart

znajdują zastosowanie w zabiegach
chirurgicznych z krwawieniem żylnym
lub sączeniem, kiedy tradycyjne sposoby
hemostazy są utrudnione lub nieprak-
tyczne, a niewchłaniające się materiały
są niewskazane;

– Spongostan Dental jest stosowany we

wszelkiego rodzaju zabiegach chirur-
gicznych, którym towarzyszy krwawienie
z naczyń, tj.: stomatologia, ginekologia,
proktologia. Gąbka jest wchłaniania
przez tkanki i nie trzeba jej usuwać.
Stosowany w chirurgii jamy ustnej suchy
lub nasiąknięty jałowym roztworem
chlorku sodowego i lekko wyciśnięty
zapewnia zatrzymanie krwawienia
w jamach po ekstrakcji zębów. Znajduje
też zastosowanie wszędzie tam, gdzie
wymagany jest mały rozmiar gąbki, np.
przy krwawieniu z nosa.

Opatrunki pierwotne

Opatrunki pierwotne nie należą do grupy
opatrunków aktywnych, jednak w nie-
których przypadkach są korzystne. Do
pewnego stopnia umożliwiają one utrzy-
manie termoregulacji i kontrolę wysięku.
Wyróżnia się opatrunki pierwotne proste
oraz złożone.

Opatrunki pierwotne proste
Produkty handlowe:
– N-A Dressing – opatrunek kontaktowy

z dzianiny wiskozowej do stosowania
bezpośrednio na ranę pod kompresy
z gazy lub inne. Warstwa kontaktowa
dzięki swojej trójwymiarowej strukturze
zmniejsza powierzchnię przylegania
i przywierania do ran, a tym samym
ułatwia usuwanie opatrunku bez powo-
dowania urazu. Zastosowanie ciągłej,
wielowłóknistej przędzy eliminuje
niemal zupełnie problem uwięźnięcia
luźnych włókien w ranie. Stosowany
jest na rany ziarninujące, otarcia, ska-
leczenia, owrzodzenia podudzi oraz
odleżyny;

– N-A Ultra – silikon, który dodatkowo po-

krywa warstwę kontaktową w opatrunku,
eliminuje problem przywierania i ułatwia
usuwanie opatrunku bez powodowania
urazu;

– 3M Tegapore – opatrunek przeznaczony

do bezpośredniego kontaktu z raną,
umożliwia przenikanie wydzieliny
przez swoją strukturę do absorpcyjnego
opatrunku wtórnego. Nie przykleja się
do rany, co umożliwia częstą i bezbo-
lesną zmianę opatrunków wtórnych
(piankowe lub hydrokoloidy), a świeża
tkanka granulacyjna jest chroniona przed
uszkodzeniem. Na ranie może być nawet
przez 7 dni.

Opatrunki pierwotne złożone
Produkty handlowe:
– Adaptic – opatrunek wilgotny nieprzy-

wierający. Stanowi dzianinę z włókien
wiskozowych impregnowanych specjal-
ną emulsją oleisto-wodną, o działaniu
nawilżająco-natłuszczającym; nie
przywiera do pokrywanej powierzchni
(opatrunek kontaktowy). Jest odpowiedni
dla każdej rany wymagającej wilgotnego
środowiska i drenażu wydzieliny do
warstwy absorpcyjnej. Włókna wisko-
zowe w przeciwieństwie do bawełny
charakteryzują się gładkością, mają
jednolitą powierzchnię, co bezpośrednio
zapobiega przywieraniu opatrunku do
rany. Odpowiednia wielkość oczek
w dzianinie 1mm x 1 mm zapobiega
wrastaniu tkanki w opatrunek, a jego
trójwymiarowa struktura ogranicza
kontakt opatrunku z raną do minimum,
umożliwiając odpływ wydzieliny do war-
stwy absorpcyjnej. Specjalna neutralna
emulsja (bez środków aktywnych) nawil-
ża i natłuszcza pokrywane miejsce, przy
czym nie blokuje odpływu wydzieliny
z rany;

– Atrauman, Grassolind Neutral, Paratul-

le – opatrunki gazowe parafinowane,
zbudowane są z siateczki bawełnianej
lub tiulowej nasączonej obojętną ma-
ścią. Nie przywierają do rany, chronią
przed wysychaniem, przepuszczają
gazy i wydzielinę. Atrauman może być
stosowany we wszystkich fazach gojenia
ran, polecany głównie do ran szarpanych,
tłuczonych, otarć, ale także przy owrzo-
dzeniach, odleżynach i oparzeniach oraz
po przeszczepach skóry i w chirurgii pla-
stycznej. Atrauman Ag to antybakteryjny
jałowy opatrunek z maścią, zawierający
srebro metaliczne. Hydrofobowa siatka
poliamidowa, stanowiąca materiał
nośny opatrunku, pokryta jest srebrem
metalicznym i jest impregnowana wodo-
chłonną, nie zawierającą wazeliny maścią
z triglicerydów (tłuszczów obojętnych).
Grassolind Neutral jest zalecany do
bezurazowych zmian opatrunków trudno
gojących się ran.

58

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

– Inadine – opatrunek poliwinylowo-

-jodowy do zainfekowanych ran po-
wierzchniowych, zewnętrzny w formie
nieprzywierającego, antyseptycznego
płatka dzianiny wiskozowej nasyco-
nego maścią z 10% związkiem jodu
(jodyna powidonowa PVP-1). Dodatki
nieaktywnych substancji, tj. glikolu
polietylenowego i wody destylowanej,
zapewniają utrzymanie wilgotnego
środowiska i docieranie jodyny w głąb
rany. Powolne, stałe uwalnianie jodu
niszczy komórki bakteryjne i stwarza
antyseptyczne środowisko, chroniące
przed zakażeniami typu bakteryjnego
i grzybiczego. Opatrunek umieszcza się
bezpośrednio na ranie po przemyciu
powierzchni solą fizjologiczną i osu-
szeniu. Po usunięciu warstw ochron-
nych właściwy opatrunek o tkanej
fakturze z obu stron płatka ma kolor
pomarańczowy. Mniejsza intensywność
zabarwienia wskazuje na zmniejszenie
właściwości antyseptycznych i na
konieczność zmiany opatrunku. Przy
ranach z dużą ilością wydzieliny może
być konieczne uzupełnienie opatrunku
dodatkowymi absorbentami. Przezna-
czony jest do leczenia zakażonych ran
powierzchniowych lub profilaktycznie
przy oparzeniach, ubytkach naskórka
lub ranach pooperacyjnych.

Opatrunki oparte na

inżynierii genetycznej

Jako opatrunki wykorzystujące osiągnięcia
inżynierii genetycznej są zbudowane ze
składników macierzy pozakomórkowej,
czynników wzrostu, cytokin, hodowli
własnych keratynocytów, które poten-
cjalnie mogą przyspieszać proces gojenia.
Poszczególne rodzaje opatrunków różnią
się między sobą składem i są na różnym
etapie badań klinicznych. Mogą być od-
powiednikiem tylko warstwy naskórka lub
także skóry właściwej, imitując całą grubość
skóry. Wśród nich wyróżnia się bezkomór-
kowe substytuty skóry i jednowarstwowe
lub dwuwarstwowe jej substytuty.

Bezkomórkowe substytuty skóry
Produkty handlowe:
– AlloDerm – zbudowany z kolagenowej

substancji pozakomórkowej otrzymanej
ze skóry pobranej ze zwłok;

– Biobrane – zbudowany z nylonowej

siatki pokrytej świńskim kolagenem
typu I, ułożonej warstwowo na siliko-
nowej błonie;

– Integra – warstwa imitująca skórę wła-

ściwą składa się z porowatej macierzy
utworzonej z krzyżujących się włókien
kolagenowych bydlęcego ścięgna, a war-
stwa imitująca naskórek jest utworzona
z silikonu;

– Dermagraft – zbudowany z niezdolnych

do przeżycia ludzkich fibroblastów za-
wieszonych w macierzy kolagenowej.

Jedno- lub dwuwarstwowe substytuty
skóry
Produkty handlowe:
– Apligraf – jest dwuwarstwowym substy-

tutem skóry zawierającym żywe ludzkie
fibroblasty i keratynocyty otrzymane
z napletka noworodków; wskazany do
stosowania w leczeniu niezainfekowanych
owrzodzeń o pełnej lub częściowej grubości
skóry, powstałych w przebiegu PNŻ, trwa-
jących powyżej miesiąca i nie ulegających
poprawie podczas tradycyjnej terapii;

– Epicel – jednowarstwowy naskórkowy

przeszczep autologiczny, wyhodowany
z niewielkiej biopsji skóry pobranej od
pacjenta.

Środki do ochrony skóry

w okolicach ran

Należący do tej grupy 3M Cavilon NSBF
umożliwia bezalkoholową barierę ochronną
zapobiegającą uszkodzeniom skóry, które
są powodowane przez materiały przylepne
oraz płyny drażniące, w tym wydzieliny
z ran. Dodatkowo chroni brzegi rany przed
maceracją.

‰

T

OMASZ

M

ROZOWSKI

59

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA