MIERNIKI STANU ZDROWIA

POPULACJI

Monika Stasik

MIERNIKI STANU ZDROWIA

• Służą do kompleksowej oceny

stanu zdrowia w populacji

• Pozwalają ująć liczbowo ważne

aspekty sytuacji zdrowotnej i ich

determinanty, które wcześniej

zostały ujęte opisowo

MIERNIKI STANU ZDROWIA

POZYTYWNE

NEGATYWNE

Mierniki negatywne dotyczące takich

zjawisk jak:

• częstość występowania chorób (chorobowość,

zachorowalność),

• umieralność ogólna lub proporcjonalna,
• umieralność noworodków i niemowląt,
• średnie trwanie życia w chorobie

MIERNIKI POZYTYWNE DOT.:

• rozwoju,

• sprawności,

• jakości życia,

• satysfakcja z życia,

• oczekiwana długości życia,

• średnia długość życia w dobrym zdrowiu.

Otrzymywane w wyniku aktywnego podejścia epidemiologicznego tj. dokładnie

zaplanowanych i wykonanych badań licznych parametrów

MIERNIKI STANU ZDROWIA

YLL

DALY

HALE

HDI

QUALY

HRQL

MIERNIKI STANU ZDROWIA

YEARS of LIFE LOST

YLL (Years of Life Lost)

UTRATA LAT ŻYCIA

Wyliczana jako iloczyn liczby zgonów i przeciętnego

dalszego trwania życia dla wieku w którym
nastąpił zgon. W przypadku zgonu w dzieciństwie
liczba lat utraconych jest korygowana
(zmniejszana)ze względu na mniejszą wagę
przypisywaną okresowi życia w dzieciństwie.

N- liczba zgonów
L-przeciętne dalsze trwanie życia dla wieku, w

którym nastąpił zgon(w latach)

YLL

• Odsetek utraconych lat życia z całkowitej długości życia

na skutek chorób i niepełnosprawności
dla mężczyzn i kobiet w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2002 r.

M K

Polska                     10,6                        13,0
Węgry                  10,0                      11,2
Czechy                       9,1                         10,6
Francja                       8,8                      10,4
Wlk. Brytania          8,8                      10,3
Niemcy                        7,8                         9,3

YLL

Zastosowanie:
• Ocena wpływu choroby na

– Produktywność
– Rolę społeczną- szczególnie jeśli chodzi o opiekę

nad dziećmi

• Poznanie osobistego, emocjonalnego,

ekonomicznego oddźwięku choroby

DALY=

isability

djusted

ife

ears

Utrata Lat Życia

Skorygowana

Niepełnosprawnością

DALY

Utrata Lat Życia Skorygowana

Niepełnosprawnością

Wskaźnik pomiaru obciążenia chorobami w

populacji

• Łączy: długość życia, obciążenie jakości życia

związane z niepełnosprawnością i inwalidztwem

• Przydatny do identyfikacji głównych przyczyn

obciążenia chorobami i alokacji środków na
zwalczanie tych przyczyn

• 1 DALY= utrata jednego życia w zdrowiu

może być spowodowana umieralnością lub
inwalidztwem

DALY

YLD =

lata przeżyte w

niepełnosprawności

Główne przyczyny utraconych DALY w

1990 i 2020 roku wg WHO:

1990- zakażenia układu oddechowego, choroby

biegunkowe, przyczyny okołoporodowe, depresja
choroba wieńcowa, choroby naczyniowe oun,
gruźlica

2020- choroby cywilizacyjne= choroba

wieńcowa, depresja, choroby naczyniowe oun,
przewlekłe chroby ukl. oddech., infekcje układu
oddechowego, gruźlica, wypadki drogowe

DALY

WADY:
Zmieniąjace się obciążenia chorobami,
Metoda wymaga dobrych jakościowo i

kompletnych danych o sytuacji zdrowotnej
czasami trudnych lub niemożliwych do
uzyskania,

Przypisanie osobom niepełnosprawnym wgi <1

odebrane jest jako akt dyskryminacji.

DALY- ZASTOSOWANIE

• Wskaźniki indywidualne

– Wybór strategii rehabilitacyjnych
– Ocena postępu w realizacji wybranych celów

leczniczych

• Wskaźniki populacyjne

– Cele porównawcze
– Cele badawcze
– Wybór priorytetów dla działań z zakresu zdrowia

publicznego

HALE

• Wskaźnik komplementarny do DALY

– Przedstawia liczbę lat, którą człowiek

przeżywa w zdrowiu

– Odzwierciedla stan zdrowia ludności w

poszczególnych krajach

– Polska   m 63,1   k 68,5
  Szwecja    71,9   74,8
  Sierra Leone  27,2    29,9

HALE

Przeciętna długość trwania życia w zdrowiu w
porównywanych krajach wzrosła na
przestrzeni lat 2000–2002, przy czym:
największy wzrost zanotowały Węgry (o 3,3
lata),
najmniejszy Francja (o 0,9 roku).
Polska ze wzrostem o 1,5 roku należy do
krajów o przeciętnym wzroście wskaźnika
HALE

HDI

Mierzy osiągnięcia poszczególnych krajów w zakresie

rozwoju i dobrobytu ludzkości

• Zbudowany z trzech składników (każdy stanowi 1/3

wskaźnika)

– Długie i zdrowe życie
– Wykształcenie
– Dochód na osobę w rodzinie

• Max=1
• HDI dla Polski= 0,841 (35 miejsce na 175)
najwyższy HDI Norwegia=0,944
najniższy HDI Sierra Leone=0,255

QUALY

Najstarszy ze stosowanych wskaźników łączących
umieralność i jakość życia

1 QUALY= 1 rok życia w pełnym zdrowiu

Wartość 1= pełnia życia

0= zgon

Nie określa się go na podstawie wcześniej
przygotowanych tabel lecz dla każdego badania jakość
życia oceniana jest oddzielnie na podstawie preferencji
badanych grup (pacjentów, lekarzy, populacji ogólnej)

QUALY-

zastosowanie

• Pomiar wyników interwencji zdrowotnej

–Program prewencyjnych szczepień

przeciwko grypie

–Program leczenia choroby wieńcowej

• Ocena tych sposobów leczenia, które nie

wydłużają życia ale poprawiają jego jakość

HRQL

• Umożliwia pomiar subiektywnie odczuwanego

poziomu jakości życia

• Pozwala zrozumieć w jaki sposób choroba i

zastosowana terapia wpływają na szeroko pojęte

funkcjonowanie pacjenta

• Określa

– Skuteczność leczenia
– Stopień przystosowania się do choroby
– Poziom radzenia sobie
– Skuteczność określonych interwencji w różnych

problemach klinicznych

HRQL

• W celu pomiaru wskaźnika stosuje się

specjalny kwestionariusz zaw. pytania dot.

– Subiektywnych odczuć
– Zachowań i przeżyć związanych z chorobą
– Stanu zdrowia
– Stanu psychicznego

• Stan psychiczny oceniany jest przez skalę HAD-

wykrywa lęk i depresję u pacjentów nie
pozostających pod opieką psychiatryczną

I po co to wszystko? 

Nowoczesna wiedza z dziedziny epidemiologii i

statystyki medycznej potrzebna jest każdemu

dobrze wykształconemu lekarzowi! Medycyna

oparta na dowodach umożliwia zapewnienie
najlepszego leczenia indywidualnego pacjenta
– niezbędne do tego jest posiadanie przez
lekarza aktualnej i wiarygodnej wiedzy o
problemach zdrowotnych.

DZIĘKUJĘ

UWAGĘ