MIERNIKI STANU ZDROWIA

POPULACJI

Monika Stasik

1

MIERNIKI STANU ZDROWIA

• Służą do kompleksowej oceny

stanu zdrowia w populacji

• Pozwalają ująć liczbowo ważne

aspekty sytuacji zdrowotnej i ich

determinanty, które wcześniej

zostały ujęte opisowo

2

MIERNIKI STANU ZDROWIA

POZYTYWNE

NEGATYWNE

3

Mierniki negatywne dotyczące takich

zjawisk jak:

• częstość występowania chorób (chorobowość,

zachorowalność),

• umieralność ogólna lub proporcjonalna,
• umieralność noworodków i niemowląt,
• średnie trwanie życia w chorobie

4

MIERNIKI POZYTYWNE DOT.:

• rozwoju,

• sprawności,

• jakości życia,

• satysfakcja z życia,

• oczekiwana długości życia,

• średnia długość życia w dobrym zdrowiu.

Otrzymywane w wyniku aktywnego podejścia epidemiologicznego tj. dokładnie

zaplanowanych i wykonanych badań licznych parametrów

5

MIERNIKI STANU ZDROWIA

YLL

DALY

HALE

HDI

QUALY

HRQL

6

MIERNIKI STANU ZDROWIA

7

YEARS of LIFE LOST

YLL (Years of Life Lost)

UTRATA LAT ŻYCIA

Wyliczana jako iloczyn liczby zgonów i przeciętnego

dalszego trwania życia dla wieku w którym
nastąpił zgon. W przypadku zgonu w dzieciństwie
liczba lat utraconych jest korygowana
(zmniejszana)ze względu na mniejszą wagę
przypisywaną okresowi życia w dzieciństwie.

N- liczba zgonów
L-przeciętne dalsze trwanie życia dla wieku, w

którym nastąpił zgon(w latach)

8

YLL

• Odsetek utraconych lat życia z całkowitej długości życia

na skutek chorób i niepełnosprawności
dla mężczyzn i kobiet w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2002 r.


M K

9

Polska 10,6 13,0
Węgry 10,0 11,2
Czechy 9,1 10,6
Francja 8,8 10,4
Wlk. Brytania 8,8 10,3
Niemcy 7,8 9,3

YLL

10

Zastosowanie:
• Ocena wpływu choroby na

– Produktywność
– Rolę społeczną- szczególnie jeśli chodzi o opiekę

nad dziećmi

• Poznanie osobistego, emocjonalnego,

ekonomicznego oddźwięku choroby

DALY=

D

isability

A

djusted

L

ife

Y

ears

Utrata Lat Życia

Skorygowana

Niepełnosprawnością

11

DALY

Utrata Lat Życia Skorygowana

Niepełnosprawnością

Wskaźnik pomiaru obciążenia chorobami w

populacji

• Łączy: długość życia, obciążenie jakości życia

związane z niepełnosprawnością i inwalidztwem

• Przydatny do identyfikacji głównych przyczyn

obciążenia chorobami i alokacji środków na
zwalczanie tych przyczyn

• 1 DALY= utrata jednego życia w zdrowiu

może być spowodowana umieralnością lub
inwalidztwem

12

DALY

YLD =

lata przeżyte w

niepełnosprawności

13

Główne przyczyny utraconych DALY w

1990 i 2020 roku wg WHO:

1990- zakażenia układu oddechowego, choroby

biegunkowe, przyczyny okołoporodowe, depresja
choroba wieńcowa, choroby naczyniowe oun,
gruźlica

2020- choroby cywilizacyjne= choroba

wieńcowa, depresja, choroby naczyniowe oun,
przewlekłe chroby ukl. oddech., infekcje układu
oddechowego, gruźlica, wypadki drogowe

14

DALY

WADY:
Zmieniąjace się obciążenia chorobami,
Metoda wymaga dobrych jakościowo i

kompletnych danych o sytuacji zdrowotnej
czasami trudnych lub niemożliwych do
uzyskania,

Przypisanie osobom niepełnosprawnym wgi <1

odebrane jest jako akt dyskryminacji.

15

DALY- ZASTOSOWANIE

• Wskaźniki indywidualne

– Wybór strategii rehabilitacyjnych
– Ocena postępu w realizacji wybranych celów

leczniczych

• Wskaźniki populacyjne

– Cele porównawcze
– Cele badawcze
– Wybór priorytetów dla działań z zakresu zdrowia

publicznego

16

Oczekiwana Długość Życia w Zdrowiu

17

HALE

• Wskaźnik komplementarny do DALY

– Przedstawia liczbę lat, którą człowiek

przeżywa w zdrowiu

– Odzwierciedla stan zdrowia ludności w

poszczególnych krajach

– Polska m 63,1 k 68,5
Szwecja 71,9 74,8
Sierra Leone 27,2 29,9

18

HALE

19

Przeciętna długość trwania życia w zdrowiu w
porównywanych krajach wzrosła na
przestrzeni lat 2000–2002, przy czym:
największy wzrost zanotowały Węgry (o 3,3
lata),
najmniejszy Francja (o 0,9 roku).
Polska ze wzrostem o 1,5 roku należy do
krajów o przeciętnym wzroście wskaźnika
HALE

20

HDI

Mierzy osiągnięcia poszczególnych krajów w zakresie

rozwoju i dobrobytu ludzkości

• Zbudowany z trzech składników (każdy stanowi 1/3

wskaźnika)

– Długie i zdrowe życie
– Wykształcenie
– Dochód na osobę w rodzinie

• Max=1
• HDI dla Polski= 0,841 (35 miejsce na 175)
najwyższy HDI Norwegia=0,944
najniższy HDI Sierra Leone=0,255

21

22

QUALY

23

Najstarszy ze stosowanych wskaźników łączących
umieralność i jakość życia

1 QUALY= 1 rok życia w pełnym zdrowiu

Wartość 1= pełnia życia

0= zgon

Nie określa się go na podstawie wcześniej
przygotowanych tabel lecz dla każdego badania jakość
życia oceniana jest oddzielnie na podstawie preferencji
badanych grup (pacjentów, lekarzy, populacji ogólnej)

QUALY-

zastosowanie

• Pomiar wyników interwencji zdrowotnej

–Program prewencyjnych szczepień

przeciwko grypie

–Program leczenia choroby wieńcowej

• Ocena tych sposobów leczenia, które nie

wydłużają życia ale poprawiają jego jakość

24

25

HRQL

• Umożliwia pomiar subiektywnie odczuwanego

poziomu jakości życia

• Pozwala zrozumieć w jaki sposób choroba i

zastosowana terapia wpływają na szeroko pojęte

funkcjonowanie pacjenta

• Określa

– Skuteczność leczenia
– Stopień przystosowania się do choroby
– Poziom radzenia sobie
– Skuteczność określonych interwencji w różnych

problemach klinicznych

26

HRQL

• W celu pomiaru wskaźnika stosuje się

specjalny kwestionariusz zaw. pytania dot.

– Subiektywnych odczuć
– Zachowań i przeżyć związanych z chorobą
– Stanu zdrowia
– Stanu psychicznego

• Stan psychiczny oceniany jest przez skalę HAD-

wykrywa lęk i depresję u pacjentów nie
pozostających pod opieką psychiatryczną

27

I po co to wszystko? 

Nowoczesna wiedza z dziedziny epidemiologii i

statystyki medycznej potrzebna jest każdemu

dobrze wykształconemu lekarzowi! Medycyna

oparta na dowodach umożliwia zapewnienie
najlepszego leczenia indywidualnego pacjenta
– niezbędne do tego jest posiadanie przez
lekarza aktualnej i wiarygodnej wiedzy o
problemach zdrowotnych.

28

DZIĘKUJĘ

ZA

UWAGĘ

29