Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

1

Schorzenia skóry psów na tle
endokrynologicznym cz I

Opracował dr Jarosław Popiel

Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni Psów i Kotów
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

schorzenia gruczołu tarczycowego

a)niedoczynność (hypothyroidism, NT)

b)nadczynność (hyperthyroidism)

nadczynność kory nadnerczy -zespół Cuschinga

(hyperadrenokortykoizm)

Niedoczynność tarczycy
(hypothyroidism, NT)

częściej u psów niż u kotów
jest to brak wydzielania hormonów tarczycowych lub brak ich

oddziaływania w organizmie

hormony biologicznie aktywne:

- L-tyroksyna (L-T4)

- trójjodotyronina (L-T3)

inne nieaktywne np: - RT3
najczęstsza przyczyna schorzeń skóry na tle hormonalnym
90% NT to nabyta pierwotna niedoczynność przyczyny:

- limfocytarne zap. tarczycy (uważane za schorzenie autoagresywne)
- idiopatyczny zanik tarczycy (utrata tkanki gruczołowej bez objawów

zapalenia)

10% przypadków to wtórna niedoczynność tarczycy (spowodowana

niedoborem tyreotropiny, TSH), często związana z karłowatością
przysadkową i nowotworami przysadki

predyspozycje:

bokser, golden retriver, jamnik, owczarek szetlandzki, seter irlandzki,

cocer spaniel, airedale terrier

objawy kliniczne:

- zmniejszona częstotliwość skurczów serca

- niska temperatura ciała
- brak zainteresowania otoczeniem w czasie badania

- podwyższony poziom cholesterolu we krwi
- zmiany na skórze

Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

2

zmiany skórne

-symetryczne wyłysienie boków, rzadko obejmujące głowę i kończyny
- włosy suche łamliwe bez połysku, słabo osadzone
- skóra zgrubiała, chłodna, nalana, miejsca wyłysiałe często są przebarwione

- często utrata włosów na grzbietowej powierzchni ogona
-czasem:wtórne ropne zap. skóry lub rogowacenie, utrudnine gojenie ran

diagnostyka

jako badanie “pierwszego rzutu” oznaczyć:

FT4, T4, cholesterol (tzw :”mały profil tarczycowy”)

lub:T4, FT4, cTSH, cholesterol, TgAA („duży profil tarczycowy”)

oznaczanie przeciwciał

• Miano TgAA najbardziej wiarygodne (istnieją anty T4, anty T3 i inne)
• Można rozpoznać u młodych kiedy jeszcze nie ma żadnych objawów

chorobowych

•

Oznaczanie TSH

• Małe znaczenie – bardzo duża specyfika
• Musi być cTSH (psi)
• Nigdy sam tylko potwierdza pozostałe
• Zdrowe psy poniżej 0,6 ng/ml

Całkowity poziom T4 poniżej 10 nmol/l przy hipercholesterolemii powyżej 7,0

mmol/l może wskazywać na NT

L = 0,7 x FT4 (pmol/l) – cholesterol (mmol/l)

L < -4 niedoczynność tarczycy

L > 1 tarczyca funkcjonuje prawidłowo
-4 < L >1 można wykonać test stymulacji TSH

test stymulacji TSH

1)Pobrać krew

2)Podać TSH i.v. 0,1 U/kg (max 5 U)
3)Po 6 godz. pobrać krew

4)Oznaczyć T4 w obu próbkach krwi
U zdrowych psów poziom T4 po podaniu TSH podnosi się przynajmniej 1,5 x w

stosunku do wartości wyjściowych i wynosi minimum 35 nmol/l

leczenie

podawanie analogów T4 (Forthyron, Eltroxin, Synthroid) w 2 dawkach

podzielonych!! (krótki okres półtrwania)

dawka docelowa 0,02 - 0,04 mg/kg (zacząć od 20% dawki docelowej)

Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

3

objawy uboczne przy przedawkowaniu:

PU/PD, nerwowość, spadek masy ciała, wzrost apetytu, gorączka

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

hyperthyroidism

często u kotów, sporadycznie u psów
związana z wydzielniczo czynnym gruczolakiem lub gruczolakorakiem

tarczycy

głównie u kotów powyżej 10 lat

objawy

- utrata masy ciała pomimo zachowanego lub zwiększonego apetytu

- wzmożona aktywność
- biegunka tłuszczowa

- tachykardia
- zmiany na skórze - zmierzwiona sierść, nasilony łojotok, ogniskowe łysienie

i spilśnienie włosa u kotów długowłosych

rozpoznanie

stwierdzenie wyższego poziomu T4 w surowicy
można wykonać test stymulacji TSH

ale dawka TSH - 1,0 U/kg m.c.

interpretacja: różnica oznaczonego przed i po podaniu TSH, hormonu T4

powinna być mniejsza niż 32 nmol/l by potwierdzić diagnozę

leczenie

leki blokujące syntezę hormonów np.

Methizole (Thiamazol

®

, Metizol

®

) 5 mg 3xdziennie 2-3 tyg

potem 2,5 mg/kg dziennie aż do uzyskania normalnego poziomu T4

leczenie jodem radioaktywnym (selektywnie niszczy miąższ tarczycy, nie

uszkadza przytarczyc i kom. C)

chirurgicznie (ale usuwa się jednocześnie przytarczyce!!!!!!)

NADCZYNNOŚĆ KORY NADNERCZY

Zespół

Cuschinga (hyperadrenokortykoizm)

zbyt wysoki poziom glikokortykosterydów może wystąpić na tle

jatrogennym (najczęściej) lub samoistnie jako :

pierwotna nadczynność (wydzielniczo czynny guz nadnerczy

- częściej u suk)

wtórna nadczynność - PDH (nadmierne wydzielanie przez

Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

4

przysadkę ACTH) - 80% samoistnych przypadków (z tego
20%-guz przysadki)

najczęściej u psów w wieku 7-9 lat
predyspozycje:

- pudle - PDH,
- jamniki - nowotwory kory nadnerczy,

- boksery - nowotwory przysadki

objawy

zwiększone pragnienie
wielomocz (c.w. 1005-1010)
żarłoczność
zmiana kształtu ciała (spadek masy mięśniowej i opuszczenie brzucha)
powiększenie wątroby
ospałość
zmiany skórne
objawy towarzyszące

- osłabienie, brak rui, przerost łechtaczki u suk, zanik jąder u samców ,

objawy neurologiczne (przy nowotworach przysadki), osteoporoza

może być tylko jeden z objawów ale częściej występują łącznie

- objawy skórne

symetryczne ogniska łysienia na tułowiu, grzbiecie, klatce piersiowej i

brzuchu z pominięciem głowy i kończyn

włosy są suche, matowe, łamliwe i słabo osadzone
skóra cienka, pomarszczona, prześwitują naczynia
wokół sutków liczne zaskórniki (szare zabarwienie), zwapnienia (40%)

rozpoznanie

wywiad i objawy kliniczne
w rozpoznaniu różnicowym uwzględnić NT
badania hematologiczne i biochemiczne krwi
próby czynnościowe nadnerczy (test stymulacji ACTH i test hamowania

dexametazonem)

- bad.laboratoryjne

limfopenia
eozynopenia
cholesterol - wzrost
FA - wzrost
AlAT - wzrost
często wzrost poziomu cukru (wtórna cukrzyca)

Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

5

próby czynnościowe nadnerczy

Test stymulacji ACTH

1)pobrać krew

2)podać ACTH (prep. Synacthen 0,25 mg/psa lub 0,125 mg/kota i.v. lub

i.m.)

3)po 90 min. powtórnie pobrać krew
4)oznaczyć poziom kortyzolu w obu próbkach

interpretacja;

brak podwyższenia kortyzolu po stymulacji świadczy o jatrogennym

zespole Cuschinga

222 - 555 nmol/l - brak zmian

659 - 1800 nmol/l - przerost kory nadn.

416 - 2220 nmol/l - nowotwór

Część przypadków nadczynności nie reaguje na stymulację ACTH

test hamowania dexametazonem

możliwe są 2 testy: małymi dawkami dexamethasonu (LDDT) czyli 0,01 –

0,015 mg/kg mc , oraz duzymi dakami dexamethazonu (HDDT) 0,1 mg/kg
mc

W I kolejności należy wykonywać test LDDE a dopiero przy trudnościach w

interpretacji HDDT. Test duzymi dawkami dexamethasonu służy głównie do
odróżnienia tzw. nadnerczowego zespołu Cushinga (ADH) od

przysadkowego (PDH).

Wykonanie:

pobrać krew i oznaczyć poziom kortyzolu w surowicy (tzw. T0)
podać deksametazon w dawce 0,01 mg/kg (test hamowania małymi

dawkami) lub 0,1 mg/kg (test hamowania dużymi dawkami)

pobrać krew po 4 godz.(próbka T4) oraz po 8 godz. (próbka T8),

oznaczyć kortyzol w obu próbkach

przy braku zmian (pies zdrowy) poziom kortyzolu w obu próbkach (T4 i

T8) będzie poniżej 50% poziomu wyjściowego (T0)

Materiały do ćwiczeń z dermatologii V rok wet.

6

Test stymulacji ACTH - interpretacja


leczenie

z wyboru Trilostane (Modrenal®, Vetoryl®) 2-5 mg/kg cc. 1 x

dziennie

u psów (tylko!) alternatywnym lekiem jest Ketokonazol (Imidazol,

Nizoral) 10 mg/kg - hamuje wydzielanie sterydów nadnerczowych 10

mg/kg

- Mitotan (Lysodren) 25-50 mg/kg wybiórczo doprowadza do zaniku

warstwy pasmowej nadnerczy. Warstwa siatkowa rzadko bywa
zniszczona, nie ma zaburzeń z niedoboru mineralokortykoidów

L-deprenyl (Anipryl, Selgin) 1mg/kg
Adrenalectomia
Radioterapia

0

10

20

30

40

50

60

70

0 godz

4 godz

8 godz

nadnerczowy

przysadkowy

normalny