Ekonomia ekosystemu i

różnorodności biologicznej

Usługi ekosystemów

Co kryje się pod tym hasłem?

• Pomysł na badanie i usystematyzowanie wiedzy o znaczeniu i wartości

ekosystemów i ich elementów dla ludzi.

• Pozwala na wyszczególnienie zasobów naturalnych i funkcji elementów

ekosystemów, które są ważne dla ludzi – pośrednio lub bezpośrednio
wpływają na bezpieczeństwo, jakość i standard życia.

• Szereg nowych argumentów dla poparcia konieczności ochrony przyrody i

różnorodności biologicznej

4 typy usług

•

Zaopatrzeniowe (provisioning)

– opisują produkty bezpośrednio czerpane z

ekosystemów

Żywność (produkty zwierzęce i roślinne, miód, zioła)
Woda
Leki
Trwałe materiały (drewno, włókna)
Paliwa
Produkty przemysłowe (tłuszcze, oleje, wosk, guma, perfumy, barwniki)
Wzór do stworzenia analogicznych substancji syntetycznych
Zasoby genetyczne

•

Wspomagające/podstawowe (supporting)

– są niezbędne do funkcjonowania

innych usług

Tworzenie gleby
Fotosynteza i produkcja pierwotna
Cykl biogeochemiczny (obieg azotu, węgla, siarki, fosforu i in.)
Cykl hydrologiczny

4 typy usług

•

Regulacyjne (regulating

) – generują korzyści płynące z regulacji procesów w

środowisku

Regulacja klimatu
Neutralizacja i rozkład odpadów
Oczyszczanie gleb, powietrza i wody
Kontrola erozji
Procesy przenoszenia (np. zapylanie roślin)
Ochrona przed promieniowaniem UV
Łagodzenie ekstremów pogodowych
Kontrola rozprzestrzeniania się zarazków

•

Kulturowe (cultural)

– generują korzyści niematerialne, duchowe, estetyczne,

religijne

Rekreacja, turystyka, funkcja estetyczna i edukacyjna
Inspiracja kulturowa, intelektualna, duchowa
Spokój, wyciszenie, relaksacja
Relacje społeczne, powiązanie z miejscem

gleba

Czysta

woda

niższe koszty

oczyszczania

wody lub ich

brak

Proces

oczyszczania

wody

Jak powiązać różnorodność biologiczną, usługi

ekosystemów i jakość życia?

las

przeciwdziałanie

i kontrola erozji

redukcja

zagrożeń i

kosztów

napraw

utrzymywanie

struktury

korzeni i

podszytu

leśnego

Jak powiązać różnorodność biologiczną, usługi

ekosystemów i jakość życia?

Wycena usług ekosystemów

usługi ekosystemów – dobra środowiskowe, charakter dóbr publicznych
(a więc nierynkowych)

W przypadku dóbr nierynkowych trudno zaobserwować kurs ich wymiany.
Dlatego, badając ich wartość, korzysta się z metod opartych na:

• Preferencjach ujawnionych - opierają się na analizie danych z rynków

powiązanych z danym dobrem, na których ceny są znane, by oszacować
wartość dobra;

• Preferencjach deklarowanych - opierają się na stawianiu konsumentów

przed hipotetycznymi sytuacjami wyboru, by ocenić ich preferencje i na tej
podstawie określić wartość dobra.

Metoda produktywności - polega na określeniu w jaki sposób dobro środowiskowe

przyczynia się do produkcji dóbr rynkowych, ze względu na jego jakość czy dostępność.

Przykład: wartością poprawy jakości wody w rzece może być zmniejszenie kosztów

oczyszczania, jeśli stosowana jest do produkcji napojów

(czysta woda = mniejsze koszty

oczyszczania)

Metody kosztu substytutów, kosztu odtworzenia, unikniętych szkód - polegają na

oszacowaniu, ile kosztowałoby odtworzenie lub zastąpienie dobra, gdyby uległo ono

zniszczeniu.

Przykład: koszt budowy wałów przeciwpowodziowych i zbiorników retencyjnych w

miejsce zlikwidowanych mokradeł, stanowiących naturalną ochronę przed powodzią.

Metoda kosztu podróży - polega na określeniu kosztu dotarcia (cena benzyny lub biletu,

poświęcony czas) do miejsca takiego jak np. park krajobrazowy, jezioro, aby korzystać z

potencjału rekreacyjnego.

Metoda ceny hedonicznej - polega na określeniu, jak obecność danego dobra

przyczynia się do zwiększenia wartości tych dóbr.

Przykład: cena domów może zależeć od tego, czy w ich pobliżu znajduje się czyste

jezioro, las.

Metoda wyceny warunkowej - polega na przedstawieniu konsumentowi odpowiednio

zestawionych wariantów/scenariuszy dotyczących danego dobra, a następnie pytaniu o

decyzję "za" czy "przeciw" konkretnemu wariantowi.

Metoda wyboru warunkowego - odmiana metody wyceny warunkowej, polegająca na

prezentowaniu zestawu wariantów i pytaniu, który z nich jest dla konsumenta

najkorzystniejszy.

W ramach tych metod często stosuje się także pytania o chęć zapłaty – tzw. Willingness To

Pay (bardzo szeroka grupa metod!)

OCENA WYKŁADOWCY

Dlaczego mi zależy żebyście mnie Państwo ocenili?

• Chcę wiedzieć w czym jestem dobra w czym kiepska, a jaka w porównaniu z

innymi pracownikami,

• Czy jestem sprawiedliwa?
• Czy to co mówię ma sens merytorycznie dla Państwa?
• Czy jakość techniczna moich wykładów jest OK?
• Chcę poprawiać zajęcia z roku na rok i merytorycznie i technicznie,
• Jestem oceniana przez Rektora UJ jako pracownik, możliwość nagród/nagan

(wymóg formalny zależny od ilości Państwa ocen)

• Proszę wejść do systemu USO

http://www.usosweb.uj.edu.pl

• I ocenić osobno prowadzącego wykłady i ćwiczenia