Alimenty

Pojawienie się dziecka to zawsze wielka radość i jeszcze
większe wyzwanie finansowe dla rodziców. Tym większe, gdy
cały ciężar spada na jednego z rodziców. Co zrobić gdy ojciec
nie chce łożyć na utrzymanie dziecka?

Co to są alimenty?

Artykuł 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jasno określa obowiązki
obojga rodziców. Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania
środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania –
chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie tych
kosztów. Nie oznacza to jednak, że obowiązek ten można spełnić jedynie
w formie gotówkowej. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem
dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może
polegać również, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego
utrzymanie lub wychowanie.

Do czego zobowiązują alimenty?

Powszechnie przyjmuje się, że obowiązek alimentacyjny obejmuje
obowiązek zaspokajania normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w
postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych
przedmiotów umożliwiających przebywanie w danym środowisku, itp. Na
środki wychowania zaś składają się powinności starań o zdrowie
uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, jak również stworzenie
możliwości zdobycia wykształcenia.

Forma alimentów

Żaden przepis ustawy nie precyzuje, w jakiej postaci mają być spełniane
świadczenia alimentacyjne. Jak już wyżej wspomniano mogą być one
spełniane zarówno w formie pieniężnej, własnego świadczenia, jak i w
formie mieszanej. Matka sprawująca codzienne obowiązki związane z
wychowaniem dziecka (gotowanie, sprzątanie, pranie itp.) i jego
wykształceniem - może w ten sposób w pełni wywiązywać się ze swojego
obowiązku alimentacyjnego. Decydującą jednak rolę należy przypisać w
tej mierze warunkom, w jakich pozostają uprawniony i zobowiązany.

1

Pozew o alimenty

Wypełnianie obowiązku alimentacyjnego może przybrać postać zarówno
świadczeń dobrowolnych, jak i określonych w następstwie dochodzenia
ich przed sądem. Z powództwem o alimenty może wystąpić nie tylko sam
uprawniony (lub w jego imieniu opiekun, gdy uprawniony jest małoletni),
ale również prokurator. Pozew o alimenty można złożyć w sądzie
właściwym dla miejsca zamieszkania uprawnionego. Ponadto strona
dochodząca roszczeń alimentacyjnych korzysta ze zwolnienia od kosztów
sądowych.

Wysokość alimentów

W pozwie należy określić wysokość miesięcznych alimentów o jakie
wnosimy. Wysokość alimentów zależy od dwóch aspektów:
uzasadnionych potrzeb uprawnionego i zdolności majątkowych i
zarobkowych uprawnionego. W pozwie należy więc wskazać jakie
wydatki składają się na koszty utrzymania i wychowania uprawnionego
oraz sytuację finansową obu rodziców. Warto podkreślić, że pod
pojęciem „zdolności majątkowych i zarobkowych pozwanego” kryje się
znacznie szersza treść niż aktualne zarobki. Oznacza to, że sąd może
zasądzić nawet wyższe zarobki niż miesięczny dochód pozwanego – jeśli
stwierdzi, że jego zdolności zarobkowe mogłyby być znacznie wyższe,
gdyby tylko się o to postarał. W zależności od treści żądania i aktywności
strony powodowej zasądzenie alimentów może bądź obejmować okres
tylko od dnia zgłoszenia żądania, bądź też obejmować okres
poprzedzający to zgłoszenie.

Zmiana wysokości alimentów

Ustalona przez sąd wysokość alimentów może ulec zmianie. Stosownie
do art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany
stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej
obowiązku alimentacyjnego. Przepis ten działa w obie strony.
Uprawniony – jeśli wzrosną uzasadnione koszty jego utrzymania może
domagać się podwyższenia alimentów. Natomiast zobowiązany może
domagać się obniżenia wysokości alimentów – jeśli wykaże, że zmieniły
się (na gorsze) jego możliwości zarobkowe lub majątkowe.

2