Temat: Od czego zależy poziom i wzrost produkcji w gospodarce ?

Problem ten jest podmiotem badań już od dawna ale słuszne odpowiedzi pojawiły się dopiero w wieku XX.
Wtedy to teoria ekonomii zwróciła uwagę na znaczenie czasu dla procesów wzrostu produkcji – horyzont
czasowy analizy odgrywa istotna role w odpowiedzi na nasze pytanie.

Podział analizy na krótkookresowa i długookresową :
OKRES KRÓTKI – rozumiemy taki, w którym zdolności produkcyjne gospodarstw są stałe.
OKRES DŁUGI – rozumiemy taki, w którym zdolności produkcyjne gospodarstw mogą być powiększane.

Przez zdolności produkcyjne gospodarstw rozumiemy maksymalne rozmiary produkcji, jakie można wytworzyć w
gospodarce wykorzystując w pełni istniejące czynniki produkcji.
Gdyby założyć, ze dwa główne czynniki produkcji to kapitał rzeczowy i siła robocza (w danym okresie mamy
pewne zasoby tych dwóch czynników). Z jednej strony zasób kapitału rzeczowego w postaci hal fabrycznych i
urządzeń a z drugiej zasób siły roboczej gotowej do pracy. Zakładamy że w krótkim okresie czynniki te są stałe.
Gdyby zasoby czynników produkcji wykorzystać w pełni, to wytworzona wówczas produkcja wyznacza zdolności
produkcyjne w gospodarce. A te zdolności są w krótkim okresie stałe i nie można ich powiększyć. Natomiast dla
okresu długiego zdolności produkcyjne gospodarki mogą być powiększane. Podstawowym sposobem ich
zwiększania jest powiększenie zasobów czynników produkcji, przede wszystkim kapitału rzeczowego. A
sposobem poszerzania kapitału rzeczowego są inwestycje powiększające zdolności produkcyjne w gospodarce.

Dualny efekt inwestycji:
Każda inwestycja polegająca na powiększeniu zasobu kapitału rzeczowego i powiększeniu rozmiarów zdolności
produkcyjnych wywołuje dwa skutki (efekty) :
a) efekty popytowe – polegają na tym, iż inwestycje zwiększają popyt na produkty inwestycyjne i konsumpcyjne z
chwila rozpoczęcia inwestycji.
b) efekty podażowe – polegają na tym, ze inwestycja, która polega na zwiększeniu zasobów kapitału rzeczowego
zwiększa możliwości podażowe, a więc zdolności produkcyjne, z chwilą zakończenia inwestycji i oddania obiektu
inwestycyjnego do użytku.
PRZYKŁAD :
Inwestycja polega na budowie nowej fabryki obuwia:

 efekty popytowe (wzrost popytu na dobra konsumpcyjne i inwestycyjne) 
 efekty popytowe są nieco
słabsze 
|------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------
----------
01.01.2005

01.01.2006  efekty podażowe     



Istnienie luki czasowej jest ważne, bo gdyby dużo inwestycji rozpoczęto w tym samym czasie, to brak efektów
podażowych mógłby wywołać nadwyżkę popytu nad podażą. Ale luka czasowa powinna być na tyle krótka żeby
efekty podażowe pojawiły się szybko. Efekty popytowe pojawiają się w krótkim okresie, a nie bierze się wówczas
pod uwagę efektów podażowych. Te drugie uwzględnia się w analizie długookresowej.

Ogólna charakterystyka analiz

Długi okres

(neoklasyczna teoria)

Krótki okres

(KEYNESOWSKA teoria)

Zdolności produkcyjne decydują o produkcji

Popyt decyduje o produkcji

Skuteczny mechanizm rynkowy
(odwołanie do praw Say’a)

Mechanizmy rynkowe nie zawsze są skuteczne

Pełne wykorzystanie czynników produkcji dzięki
działaniu mechanizmów rynkowych

Niepełne wykorzystanie czynników produkcji

ANALIZA KRÓTKOOKRESOWA
Teoria jest rozwinięta przy założeniu stałych zdolności produkcyjnych. Podejście popytowe:

1.Zdolności wytwórcze są stałe.

|------------------------|
O

A

2.zdolności produkcyjne nie są wykorzystywane całkowicie.

|----------------------|-----|-----|

O

B B’ A

|OB| - liczba wykorzystanych czynników produkcji zdolności produkcyjnych.

|BA| - fabryki i ludzie w nich zatrudnieni nie pracują

Rozmiary faktycznej produkcji wytworzonej w gospodarce zależą nie od całych zdolności produkcyjnych lecz od
wykorzystywanych zdolności produkcyjnych. Kaynes zauważył że stopie wykorzystania zdolności produkcyjnej
zmienia się: |OB| |OB’|, np. wzrost z 70% do 80%.
Im większy stopień wykorzystania danych zdolności, tym wyższy rozmiar faktycznej produkcji.
Od czego zależy stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej w gospodarce?
Decydującą rolę odgrywają rozmiary popytu na dobra produkowane.

3. Popyt decyduje o poziomi produkcji faktycznej, wyznacza go:

Y = A * Pp

A*Pp  Y – poziom produkcji faktycznej dostosowuje się do agregatowego popytu;
A*Pp – agregatowy popyt na produkty (łączny popyt);

Jeżeli rośnie popyt to rośnie poziom faktycznej produkcji. Równanie spełniają punkty: B, B’, A.
Teoria Keynes’a to tzw. teoria popytowa.

1. Równowaga może wystąpić także przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Rys. Równowaga przy stałym poziomie agregatowego popytu.

A*Pp

0

< Y

0

 spada produkcja

A*Pp

0

> Y

1

 produkcja wzrasta

W gospodarce rynkowej działają mechanizmy, które sprowadzają produkcję do poziomu popytu.

45°

Y

1

E

D

A*Pp

0

0

C

Agregatowy popyt,

A*Pp

Dochód narodowy, Y

A

B

Y

2

Y

0

|

CD| - nadwyżka