Temat: Od czego zależy poziom  i wzrost produkcji w gospodarce ? 
 
Problem ten jest podmiotem badań już od dawna ale słuszne odpowiedzi pojawiły się dopiero w wieku XX. 
Wtedy  to  teoria  ekonomii  zwróciła  uwagę  na  znaczenie  czasu  dla  procesów  wzrostu  produkcji  –  horyzont 
czasowy analizy odgrywa istotna role w odpowiedzi na nasze pytanie. 
 
Podział analizy na krótkookresowa i długookresową : 
OKRES KRÓTKI – rozumiemy taki, w którym zdolności produkcyjne gospodarstw są stałe. 
OKRES DŁUGI – rozumiemy taki, w którym zdolności produkcyjne gospodarstw mogą być powiększane. 
 
Przez zdolności produkcyjne gospodarstw rozumiemy maksymalne rozmiary produkcji, jakie można wytworzyć w 
gospodarce wykorzystując w pełni istniejące czynniki produkcji. 
Gdyby  założyć,  ze  dwa  główne  czynniki  produkcji  to  kapitał  rzeczowy  i  siła  robocza  (w  danym  okresie  mamy 
pewne  zasoby  tych  dwóch  czynników).  Z  jednej  strony  zasób  kapitału  rzeczowego  w  postaci  hal  fabrycznych  i 
urządzeń a z drugiej zasób siły roboczej gotowej do pracy. Zakładamy że w krótkim okresie czynniki te są stałe. 
Gdyby zasoby czynników produkcji wykorzystać w pełni, to wytworzona wówczas produkcja wyznacza zdolności 
produkcyjne w gospodarce. A te zdolności są w krótkim okresie stałe i nie można ich powiększyć. Natomiast dla 
okresu  długiego  zdolności  produkcyjne  gospodarki  mogą  być  powiększane.  Podstawowym  sposobem  ich 
zwiększania  jest  powiększenie  zasobów  czynników  produkcji,  przede  wszystkim  kapitału  rzeczowego.  A 
sposobem poszerzania kapitału rzeczowego są inwestycje powiększające zdolności produkcyjne w gospodarce.  
 
Dualny efekt inwestycji: 
Każda inwestycja polegająca na powiększeniu zasobu kapitału rzeczowego i powiększeniu rozmiarów zdolności 
produkcyjnych wywołuje dwa skutki (efekty) : 
a) efekty popytowe – polegają na tym, iż inwestycje zwiększają popyt na produkty inwestycyjne i konsumpcyjne z 
chwila rozpoczęcia inwestycji. 
b) efekty podażowe – polegają na tym, ze inwestycja, która polega na zwiększeniu zasobów kapitału rzeczowego 
zwiększa możliwości podażowe, a więc zdolności produkcyjne, z chwilą zakończenia inwestycji i oddania obiektu 
inwestycyjnego do użytku.  
PRZYKŁAD : 
Inwestycja polega na budowie nowej fabryki obuwia: 
 
         efekty popytowe  (wzrost popytu na dobra konsumpcyjne i inwestycyjne)   
                                                                                                                                     efekty  popytowe  są  nieco 
słabsze  
        |------------------------------------------------------------------------------------------------------|-----------------------------------------
---------- 
01.01.2005                                 

 

                                 01.01.2006  efekty podażowe        

  
 
Istnienie  luki czasowej  jest  ważne,  bo  gdyby  dużo  inwestycji  rozpoczęto  w  tym  samym  czasie, to  brak  efektów 
podażowych mógłby wywołać nadwyżkę popytu nad podażą. Ale luka czasowa powinna być na tyle krótka żeby 
efekty podażowe pojawiły się szybko. Efekty popytowe pojawiają się w krótkim okresie, a nie bierze się wówczas 
pod uwagę efektów podażowych. Te drugie uwzględnia się w analizie długookresowej. 
 

Ogólna charakterystyka analiz 

Długi okres  

(neoklasyczna teoria) 

Krótki okres 

(KEYNESOWSKA teoria) 

Zdolności produkcyjne decydują o produkcji 

Popyt decyduje o produkcji 

Skuteczny mechanizm rynkowy  
(odwołanie do praw Say’a) 

Mechanizmy rynkowe nie zawsze są skuteczne  

Pełne  wykorzystanie  czynników  produkcji  dzięki 
działaniu mechanizmów rynkowych 

Niepełne wykorzystanie czynników produkcji 

 
 
 
 
ANALIZA KRÓTKOOKRESOWA 
Teoria jest rozwinięta przy założeniu stałych zdolności produkcyjnych. Podejście popytowe: 

1.Zdolności wytwórcze są stałe. 

 
|------------------------| 
O 

 

   A 

2.zdolności produkcyjne nie są wykorzystywane całkowicie. 
 
 

 

|----------------------|-----|-----| 

 

 

 

O 

 

B     B’    A 

 

|OB| - liczba wykorzystanych czynników produkcji zdolności produkcyjnych. 

 

|BA| - fabryki i ludzie w nich zatrudnieni nie pracują 

Rozmiary faktycznej produkcji wytworzonej w gospodarce zależą nie od całych zdolności produkcyjnych lecz od 
wykorzystywanych  zdolności  produkcyjnych.  Kaynes  zauważył  że  stopie  wykorzystania  zdolności  produkcyjnej 
zmienia się: |OB| |OB’|, np. wzrost z 70% do 80%. 
Im większy stopień wykorzystania danych zdolności, tym wyższy rozmiar faktycznej produkcji. 
Od czego zależy stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej w gospodarce?  
Decydującą rolę odgrywają rozmiary popytu na dobra produkowane. 
 

3. Popyt decyduje o poziomi produkcji faktycznej, wyznacza go: 

 

 

 

Y = A * Pp 

A*Pp  Y – poziom produkcji faktycznej dostosowuje się do agregatowego popytu; 
A*Pp – agregatowy popyt na produkty (łączny popyt); 
 
Jeżeli rośnie popyt to rośnie poziom faktycznej produkcji. Równanie spełniają punkty: B, B’, A. 
Teoria Keynes’a to tzw. teoria popytowa. 
 

1.  Równowaga może wystąpić także przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. 

 

Rys. Równowaga przy stałym poziomie agregatowego popytu. 

A*Pp

0

 < Y

0

  spada produkcja 

A*Pp

0

 > Y

1

  produkcja wzrasta 

W gospodarce rynkowej działają mechanizmy, które sprowadzają produkcję do poziomu popytu. 
 

 

45° 

Y

1 

E 

D 

A*Pp

0 

0 

C 

Agregatowy popyt,                    

A*Pp 

Dochód narodowy, Y 

A 

B 

Y

2 

  Y

0 

|

CD| - nadwyżka