plik

Poczta

oczta

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze
errata na str. 30). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 30). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

errata na str. 30). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−
kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci
kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.

kitów z serii AVT−2000.
Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na
wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.
Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was
zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych
listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.
Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo
i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy
kontakt między redakcją, a Czytelnikami. Prosimy o listy

kontakt między redakcją, a Czytelnikami. Prosimy o listy

kontakt między redakcją, a Czytelnikami. Prosimy o listy
z oczekiwaniami w stosunku do nas, z propozycjami te−

z oczekiwaniami w stosunku do nas, z propozycjami te−

z oczekiwaniami w stosunku do nas, z propozycjami te−
matów do opracowania, ze swoimi problemami i pyta−

matów do opracowania, ze swoimi problemami i pyta−

matów do opracowania, ze swoimi problemami i pyta−
niami. Postaramy się w miarę możliwości spełnić Wasze

niami. Postaramy się w miarę możliwości spełnić Wasze

niami. Postaramy się w miarę możliwości spełnić Wasze
oczekiwania

oczekiwania

oczekiwania.....

Poczta

oczta

Pozdrawiamy: Arkadiusza Greniuka, Ma−
cieja Lasotę, Marka Króla, Andrzeja Siw−
ka, Piotra Maksymiuka.

Informacje

o błędach

zauważonych

w EdW  9/96  przysłali:  Paweł  Głogowski
z Łaska,  Adam  Tabaka  z  Praszki,  Piotr
Krzepa  z  Dąbrowy  Dużej  i  Marcin  Wiąza−
nia  z  Gacek.  Nagrodę−niespodziankę
wylosował Piotr Krzepa.
W tym numerze errata na stronie 30. “Od−
krycia”  do  erraty  dotyczące  bieżącego
numeru przysyłajcie najpóźniej do końca
miesiąca.  Uwagi  nadesłane  później  nie
zostaną  uwzględnione  w najbliższym  wy−
daniu  EdW  a,  jak  zauważyliście,  errata
pojawia  się  możliwie  najszybciej,  czyli  już
dwa miesiące po danym numerze.

Nasze  czasopismo  ciągle  zyskuje  no−
wych  Czytelników.  Przypominamy,  że
stale są dostępne wszystkie numery ar−
chiwalne  EdW.  Od  początku  mieliśmy
świadomość,  że  z czasem  pozyskamy
nowych  sympatyków,  którzy  zechcą
mieć wszystkie numery EdW. Przewidu−
jąc to, stworzyliśmy odpowiedni zapas
archiwaliów, który wystarczy dla wszys−
tkich  chętnych.  Numery  archiwalne
najlepiej  nabyć  drogą  przedpłaty  −
szczegóły na stronie 74.
Jeśli chodzi o kity AVT, to można je za−
mówić  w różny  sposób:  telefonicznie
(0−22 35 66 88), pocztą, wykorzystując
kartonową  wkładkę,  faksem  (0−22  35
67 67) lub pocztą elektroniczną. Oczy−
wiście opłatę (podana w ofercie cena
netto + VAT + koszty wysyłki) należy uiś−
cić listonoszowi przy odbiorze przesyłki.
Dokładne informacje na stronie 72.
Przy zamawianiu samej płytki (kit wersji
A)  otrzymuje  się  wraz  z nią  instrukcję
montażu  urządzenia  lub  kserokopię
stosownego artykułu z EP lub EdW.

W poprzednim numerze EdW przedsta−
wiony był prosty układ stroboskopu do
ustawiania zapłonu. Temat został przy−
jęty z zainteresowaniem. Mamy jednak
świadomość,  że  jest  to  układ  bardziej
edukacyjny  niż  użytkowy,  dlatego  jak
zwykle proponujemy Czytelnikom, aby
podzielili  się  na  łamach  Forum  prak−
tycznymi  doświadczeniami  odnośnie
konstruowania  i wykorzystywania  stro−
boskopów.

Na  razie  nie  zajmiemy  się  na  łamach
EdW sprawą cyfrowego przetwarzania
obrazów  telewizyjnych  i ich  zapamię−
tywania − jest to temat zbyt trudny dla
początkujących, ponadto jak na razie
potrzebne  elementy,  w szczególności
przetworniki  analogowo−cyfrowe,  są
dość drogie.

Napis na akumulatorach kadmowo−
niklowych 15HRS 70mA oznacza, że za−
leca się ładowanie ich prądem o war−
tości 70mA przez 15 godzin (ang.
hours).

Jan Ławieński z Ustki podzielił się z nami
rzeczowymi uwagami odnośnie wyko−
rzystywania,  czy  też  współpracy  sta−
rych  urządzeń  i modułów  elektronicz−
nych  z układami  opisywanymi  w EdW.
Rzeczywiście jest to sprawa interesują−
ca,  ale  nie  będziemy  się  tym  szerzej
zajmować, nie jesteśmy bowiem w sta−
nie  przewidzieć,  co  posiadają  nasi
Czytelnicy. Celem EdW nie jest poda−
wanie  recept,  tylko  nauczenie  elas−
tyczności  w wykorzystywaniu  posiada−
nych podzespołów i urządzeń. Dlatego
sprawie “grzebania w starociach” po−
święcimy  tylko  niezbędną  ilość  miejs−
ca;  szczegóły  ewentualnych  prze−
róbek należy dopracować samodziel−
nie.

Tomasz Hałas z Bydgoszczy nadesłał in−
teresujący list, w którym proponuje za−
prezentowanie  na  łamach  EdW  kilku
tematów.  Prawie  wszystkie  te  tematy
stopniowo zrealizujemy, niektóre już są
obecne  w EdW,  choćby  ładowanie
akumulatorów,  czy  termometry  elekt−
roniczne.

Fajny  żart  zrobił  nam  Adam  Patejuk
z Gdańska.  Za  pomocą  nowoczesne−
go  medium  −  poczty  elektronicznej  −
przysłał  nam  pytanie  na  temat...  ra−
dzieckiej lampy elektronowej 6P45C.
Odpowiadamy:  nie  mamy  w redakcji
katalogu  lamp  radzieckich.  Jeśli  ktoś
chce pomóc − oto adres Adama:
adap@jan.mech.pg.gda.pl

Artur Jarosz z Białobrzegów napisał:
Najpierw  chciałbym  pochwalić  całą  eki−
pę EdW za wspaniałe pismo. Pierwszy nu−
mer, jaki wpadł mi w ręce to 8/96. To wy−
danie jest naprawdę niezłe, mam nadzie−
ję,  że  i następne  takie  będą.  Bardzo  po−
dobają  mi  się  rubryki:  Poczta,  Nowości,
ciekawostki,  Forum,  artykuł  “Elektryka
prąd  nie  tyka...”  oraz  część  dotycząca
układów. Do tego stopnia spodobało mi
się Wasze pismo, że postanowiłem zamó−
wić roczną prenumeratę. Od kilku lat ku−
puję pisma komputerowe, od roku elekt−
roniczne,  i jak  dotąd  nie  spotkałem  się
z tak  rozszerzoną  pocztą.  To  jest  ekstra,
a jeśli  na  potrzeby  tej  rubryki  zajmiecie
jeszcze  parę  stron,  to  będzie  jeszcze  le−
piej.  Na  pewno  skorzystam  z porad  do−
mowego wytwarzania płytek. (...)
Jeśli  miałbym  o coś  prosić,  chciałbym
aby  było  więcej  układów  w miarę  pros−
tych. (...)

W piśmie Secret Service jest ciąg artyku−
łów pod nazwą Tips & Tricks, które zawsze
chętnie przeglądałem z wielkim zaintere−
sowaniem. Chciałbym zobaczyć coś ta−
kiego na łamach EdW. Z prawdziwą przy−
jemnością

przeczytałbym

jak

zrobić

z wiertarki  rakietę  odrzutową,  lub  coś
w tym klimacie.
Ostatnio  zainteresował  mnie  temat  lase−
rów,  głównie  półprzewodnikowych.  Czy
można oczekiwać, że ukaże się artykuł na
ten  temat  na  łamach  EdW?  Jeśli  tak,
dobrze  by  było,  gdyby  znalazła  się
wzmianka  o tym,  gdzie  można  dostać
w ilościach  detalicznych  diody  półprze−
wodnikowe  do  lasera  pracujące  w pas−
mie światła widzialnego. (...)
Pierwszy raz zdobyłem się na tyle, aby na−
pisać  do  Redakcji  gazety.  Uznałem  że
warto.
Dziękujemy za miłe słowa. Staramy się jak
możemy.
Odnośnie  rubryki  Tips  &  Tricks  −  wydaje
nam się, że znaleźliśmy jeszcze ciekawszą
formułę: nasz niezawodny Zbyszek Raabe
nawiązał  kontakt  z McGyverem.  Właśnie
w tym  numerze  startujemy  z tą  rubryką.
A jak będzie ona wyglądać w przyszłości
−  to  zależy  głównie  od  Was.  Jeśli  będzie−
cie  przysyłać  wartościowe  i sprawdzone
sposoby “jak z wiertarki zrobić rakietę od−
rzutową lub coś w tym klimacie”, chętnie
to opiszemy. Nie muszą to być jakieś wiel−
kie i genialne pomysły, tylko wprost prze−
ciwnie  −  drobne  usprawnienia,  które  sto−
sujecie  w swej  codziennej  praktyce.  Po−
nieważ  EdW  istnieje  dopiero  niecały  rok,
chcielibyśmy przedstawić wszystkie znane
hobbystom  sposoby  ułatwienia  sobie  ży−
cia.  Dlatego  nie  wahajcie  się  powiado−
mić  nas  o tych  sposobach,  nawet  gdy
nie jesteście ich wynalazcami.
Nie  zapomnijcie  tylko,  że  jako  (jawni)
agenci  McGyvera  macie  obowiązek
przysłać  swoją  fotografię  i napisać  parę
słów  o sobie  −  o swoich  zainteresowa−
niach  elektronicznych  i pozaelektronicz−
nych,  o sposobach  spędzania  wolnego
czasu,  o rodzinie,  o ewentualnych  czwo−
ronożnych ulubieńcach itd.
Temat laserów pojawi się w jednym z naj−
bliższych  numerów  −  już  poczyniliśmy  sto−
sowne  przygotowania.  Tematem  zajmie−
my  się  zarówno  od  strony  teorii  (bo  jest
ona  wyjątkowo  ciekawa),  jak  i praktyki.
Zaproponujemy  też  wykonanie  szeregu
eksperymentów.  Firma  AVT  zadba  o do−
starczenie

potrzebnych

podzespołów

i urządzeń.

Cd. na str. 15

Poczta

oczta

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96

Cd. ze str. 6

Temat zupełnie nie związany z elektroniką
poruszył Marek Kwaśnica z Koszlina: Cho−
dzi  mi  o pisownię  tytułu  Waszego  mie−
sięcznika  na  stronie  tytułowej.  Zgodnie
z zasadami pisowni w tytułach czasopism
wszystkie wyrazy (z wyjątkiem występują−
cych  wewnątrz  tytułu  spójników  i przyim−
ków)  piszemy  wielką  literą,  a więc  słowo
“wszystkich”  powinno  być  napisane  tak,
jak  wymaga  tego  obowiązująca  reguła
(nie słyszałem bowiem, aby się zmieniła).
Kolejnym argumentem może być fakt, że
“Elektronika  dla  Wszystkich”  jest  tytułem,
który  podlega  odmianie  gramatycznej.
Skąd więc ta innowacja, skoro wewnątrz
numeru  często  pojawia  się  prawidłowy
zapis?
Rzeczywiście, reguła pisowni tytułów cza−
sopism  się  nie  zmieniła,  stąd  w naszych
tekstach piszemy “Elektronika dla Wszyst−
kich”. Lecz może być ona pominięta przy
wszelkiego  rodzaju  opracowaniach  gra−
ficznych,  szczególnie  zaś  przy  tzw.  logo.
Spójrz na stronę 73, na której są zamiesz−
czone  winiety  czasopism  wydawanych
przez  AVT.  Spójrz  na  okładki  czasopism
w kiosku. Prawda, że znaczna część tytu−
łów  jest  niezgodna  z zasadami  stosowa−
nia wielkich i małych liter?

W przypadku,  gdy  nośnikiem  informacji
jest  nie  tylko  tekst,  ale  i obraz,  dopusz−
czalne jest zrezygnowanie z powszechnie
obowiązujących zasad ortografii. Klasycz−
nym przykładem jest poezja e.e. cummin−
gsa. (Tak, właśnie taką pisownię jego na−
zwiska  widzi  się  na  okładkach  jego  ksią−
żek  i w opracowaniach  go  dotyczą−
cych.)
Niemniej, bardzo nas ucieszył Twój list. To
bardzo  budujące,  że  niektórzy  z naszych
czytelników  zwracają  uwagę  na  popra−
wną polszczyznę.

Adam  Dziergas  z Jastrzębia−Zdroju  napi−
sał:  Na  początku  listu  pozdrawiam  całą
redakcję i wszystkich tych, których to cza−
sopismo  zauroczyło  tak  samo,  jak  mnie.
Długo czekałem na takie wydanie gaze−
ty, które nawet przerosło moje oczekiwa−
nia  −  oby  tak  dalej.  Najpierw  kilka  pytań
odnośnie  przyszłych  artykułów:  czy  bę−
dziecie  projektować  układy,  do  których
można  wykorzystać  stare  płyty  od  PC−
tów,  które  można  kupić  za  niewielką  su−
mę, a wielu z nas takie posiada. Mam na
myśli  różne  sterowniki,  mierniki,  przetwor−
niki. (...)
Interesujący temat! Rozważaliśmy tę spra−
wę już dawno. Jednak do tej pory mamy
poważne wątpliwości, czy powinniśmy się

tym zająć. Jak zauważyliście, staramy się
prezentować  układy  naprawdę  dla  każ−
dego.  Tymczasem  stare  płyty  z proceso−
rem 286 czy 386 występują w takiej ilości
odmian, iż nie można szczegółowo wyjaś−
nić funkcji wszystkich przełączników, zwo−
rek i linii. Może się więc okazać, że do suk−
cesu  zabraknie  drobiazgu:  jakiejś  zworki,
czy  jednego  połączenia  na  płycie  głów−
nej. Tym sposobem rozgrzejemy do czer−
woności oczekiwania Czytelników, przed−
stawimy  szerokie  możliwości  wykorzysta−
nia  takich  płyt  i...  zostawimy  z niedokoń−
czonym układem (bo przecież nie zdoła−
my  potem  zdalnie  wykryć  przyczyn  każ−
dego niepowodzenia). Nie znaczy to jed−
nak,  że  zdecydowanie  odcinamy  się  od
tematu. Podzielcie się Waszymi doświad−
czeniami w tym zakresie. Gotowi jesteśmy
udostępnić  łamy  Forum,  a nawet  zwięk−
szyć objętość tego działu, o ile tylko otrzy−
mamy  praktyczne  i rzetelne  materiały.
A może ktoś z Was chciałby poprowadzić
rubrykę  dotyczącą  PC−towskiego  hard−
ware’u?

Cd. na str. 62

Poczta

oczta

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96

Cd. ze str. 15

Zbigniew  Wojciechowski  z Lubaczowa
postawił  kilka  pytań.  Odpowiadamy:
Kostki  CMOS  4066,  czyli  zestawu  czte−
rech  kluczy  analogowych,  nie  można
wykorzystywać  przy  częstotliwościach
rzędu  100MHz.  Przyczyną  jest  występo−
wanie  pewnej  pojemności  między  we−
jściem,  a wyjściem  wtedy,  gdy  klucz  jest
zamknięty  (rzędu  0,5pF).  Sygnały  o tak
wielkich

częstotliwościach

przenikają

przez  tę  pojemność.
Natomiast  kostka  ta,  i pokrewne,  np.
4051,  4052,  4053,  jest  bardzo  często
z powodzeniem

wykorzystywana

przełączania sygnałów audio i wideo
m.cz, czyli mniej więcej do częstotliwości
5...6MHz.
W zasadzie kostek tego typu można
używać

przełączania

zakresów

w miernikach,  ale  należy  wziąć  pod
uwagę,  że  włączony  klucz  ma  rezystan−
cję  rzędu  50...500W ,  zależnie  od  wartości
napięcia  zasilającego  kostkę,  i choć  to
może  wydać  się  dziwne  −  ta  rezystancja
może  wprowadzać  zniekształcenia  nieli−
niowe.  Trzeba  też  mieć  świadomość,  że
przełączane  sygnały  muszą  mieścić  się
w zakresie  napięć  zasilania  kostki,  czyli
maksymalnie  0...+18V,  albo  ±9V  przy  za−
silaniu  symetrycznym.
Ze  starego  czarno−białego  telewizora
teoretycznie  można  zrobić  bardzo  kiep−
ski  oscyloskop.  Znamy  kilka  propozycji
układowych,  prezentowanych  swego
czasu  w literaturze  amatorskiej.  Jednak
w praktyce  gra  nie  jest  warta  świeczki.
Nie  znamy  nikogo,  kto  wykonałby  taki
oscyloskop

i go

używał.

Wykonanie

dobrego  oscyloskopu  wykorzystującego
telewizor  kosztowałoby  znacznie  więcej,
niż...  dobry  kolorowy  telewizor  21'.  Dla−
tego  naprawdę  nie  warto  zawracać  so−
bie głowy tym tematem.
Godnym  uwagi  jest  natomiast  temat
“Oscyloskop  na  PC−cie”,  czyli  układ  wy−
korzystujący  szybki  przetwornik  analo−
gowo−cyfrowy,  komputer  i odpowiednie
oprogramowanie.

Przykład

realizacji

prostego  układu  tego  typu  zaprezentu−
jemy  w jednym  z następnych  numerów
EdW.
Nie  wiemy,  czy  obecnie  prowadzone  są
jakiekolwiek  praktyczne  kursy  szkolenio−
we  w zakresie  serwisu  urządzeń  RTV.
Trzeba  mieć  świadomość,  że  dobrzy  fa−
chowcy  mają  dużo  pracy,  a ponadto
mało  który  chciałby  zdradzać  przyszłej
konkurencji  ciężko  zdobyte  doświad−
czenia.  Dlatego  jeśli  nawet  gdzieś  są  ta−
kie  kursy,  to  mała  szansa,  że  będą  pro−
wadzone  przez  doświadczonych  prak−
tyków.

Podobnie

jest

z dostępnymi

książkami  −  praktycznie  nie  ma  publika−
cji  uczących  naprawy  współczesnego
sprzętu.  Niestety,  doświadczenia  trzeba
pomału  nabierać  samodzielnie.
Przy  okazji  zwracamy  się  z apelem  do
serwisowców,  którzy  gotowi  byliby  uchy−
lić  rąbka  zawodowej  tajemnicy,  aby
podzielili  się  doświadczeniem.  Gotowi
jesteśmy  otworzyć  stosowny  dział  −  “Ser−
wis”.
Sprawa  wbudowania  zdalnego  stero−

wania  do  starszego  sprzętu  jest  cieka−
wa, ale kontrowersyjna. Czy warto to ro−
bić?  Opinie  są  podzielone.
Szerokie  możliwości  daje  układ  SAA3049,
odbiornik  kodu  RC−5,  przedstawiony
w EdW  9/96.  Jeśli  Czytelnicy  są  zaintere−
sowani  cyfrowymi  potencjometrami  czy
wykorzystaniem

procesorów

dźwięku

(np. TDA1524A), prosimy o listy.

A oto  fragmenty  listu  Ireneusza  Ziółkow−
skiego  z Piły:
Serdecznie  Was  witam  i dziękuję  za  to,
co  robicie.  Nie  będę  się  rozwodził  z po−
chwałami,  bo  nie  jestem  ani  pierwszy,
ani  ostatni.  Wystarczy,  że  zmobilizowaliś−
cie  mnie,  abym  po  raz  pierwszy  w życiu
(a  mam  już  38  lat  −  niestety)  napisał  list
poza  rodzinę,  czy  przyjaciół.  Czytam
Elektronikę  Praktyczną  i Elektronikę  dla
Wszystkich

pierwszych

numerów

i prawie  zawsze  znajduję  coś  dla  siebie.
Oczywiście  zdaję  sobie  sprawę,  że  każ−
dy  elektronik  (ja  jestem  technikiem  elek−
trykiem)  posiada  własne  preferencje
i trudno  każdego  uszczęśliwić.  Dlatego
nie  domagam  się  tematu  dla  siebie
(chociaż  lubię  elektroakustykę,  PC−ty
i różne  proste  układy  do  zastosowania
w domu  i pracy),  ale  muszę  prosić  o za−
chowanie  rozsądnych  proporcji.  Jest
jeszcze  coś,  co  bardzo  mi  się  podoba
w obu  miesięcznikach.  Chodzi  mi  o ten
szczególny,  ciepły  kontakt  z czytelnika−
mi,  zwłaszcza  w EdW.  (...)
Dalej  Ireneusz  dzieli  się  doświadczeniami
nt.  wykonywania  płytek.
Dziękujemy  za  list!  Rozważymy  też  kwes−
tie  dotyczące  projektu  rozbudowanego
monitora  napięcia  sieci.  Jednak  według
naszej  wiedzy,  skutecznym  i niezawod−
nym  zabezpieczeniem  przed  nadmiernym
wzrostem  napięcia  sieci  byłoby  użycie  tzw.
przekaźników  nadnapięciowych,  używa−
nych  w niektórych  działach  energetyki.

Swoją  metodę  wykonywania  płytek  opi−
sał  również  M.  Adamczyk,  nasz  Czytelnik
z Niedzicy.  Nie  potrafiliśmy  odcyfrować
z nagłówka  listu  jego  imienia,  ale  zacy−
tujemy  fragmenty  listu:
Chwała  wam  za  to  oraz  podziękowa−
nie,  że  to  już  8 numer  o tej  samej  cenie
3,90zł.  (...)  Kochani,  czyńcie  tak  dalej,
bo  my  hobbyści,  tak  długoletni,  jak
i początkujący,  cenimy  was  i będziemy
cenić  za  to,  że  całe  pismo  jest  na  te−
mat,  który  nas  interesuje.  Za  wstawienie
wkładki  z rysunkami  ścieżek  w skali  1:1
stokrotne  dzięki  −  wasze  rozumienie  po−
trzeb  czytelników  tylko  zasługuje  na
uznanie.  Profesjonalnie  wykonane  płytki
oferowane  przez  was  to  jest  coś,  jednak
ich  cena  +  VAT  +  wysyłka  to  nieraz  ce−
na  całego  urządzenia  i wykonanie  sa−
memu  płytki  daje  obniżenie  kosztów
i satysfakcję,  że  się  samemu  wszystko
wykonało.  (...)
Odnośnie  odpowiedników  układów  cyf−
rowych  wyjaśniamy,  że  ogromną  więk−
szość  układów  wykonujemy  i będziemy
wykonywać  z użyciem  kostek  z rodziny
CMOS  4000.  Mają  one  inny  układ  wy−
prowadzeń,  niż  układy  TTL  o analogicz−
nych  funkcjach.  Klasyczne  kostki  TTL

z rodziny 7400, 74H00 czy 74S00 to dziś
już absolutny przeżytek − w układach
komputerowych

i mikroprocesorowych

używa  się  wersji  74HCT00,  74HC00,
74LS00  i  jeszcze  nowszych.  Gruntowna
prezentacja  dostępnych  dziś  układów
cyfrowych  pojawi  się  na  łamach  EdW
prawdopodobnie  już  za  miesiąc  lub
dwa.

Rafał  Król  z Białogardu  ma  kłopoty  z te−
lewizorem, do którego pilot się gdzieś za−
gubił.  Rzeczywiście,  bez  pilota  nie  moż−
na  skorzystać  z telegazety.  Nie  wiemy
jaki  kod  zdalnego  sterowania  jest  uży−
wany  w Twoim  odbiorniku.  Jeśli  RC−5,  to
możesz  wykorzystać  popularny  krajowy
pilot  z kostką  SAA3010.  W razie  niepo−
wodzenia  raczej  nie  próbuj  dalszych
eksperymentów.  Proponujemy  Ci,  żebyś
poszukał  odpowiedniego  pilota  w jed−
nej  z wielu  firm,  które  się  w tym  specjali−
zują.  Zwykle  takie  firmy  posiadają  listę
odpowiedników  i ewentualnie  wskażą
Ci  zamiennik.  Może  też  pomoc  uzyskasz
w lokalnym  punkcie  serwisowym.

Krzysztof  z Siemianowic  zadał  pytania
na  temat  układów  CMOS:  Wiem,  że
układy  CMOS  są  wrażliwe  na  ładunki
statyczne,  więc  zapytałem  w sklepie
czy  są  one  jakoś  zabezpieczone.  Sprze−
dawca  powiedział,  że  mają  zabezpie−
czenia  w środku  i że  można  dotykać  ich
wyprowadzeń.  Czy  to  prawda?
(...)  Proszę  Was  o poświęcenie  artykułu
bądź  napisanie  w Poczcie,  czy  układy
CMOS  są  w ochronnym  opakowaniu,
jak  takie  opakowanie  wygląda,  czy  są
odporne  na  te  ładunki,  jak  takie  układy
ochraniać  i przechowywać?
Mamy  problem!  Czy  podać  Wam  infor−
macje  zawarte  w książkach,  zalecają−
ce  daleko  posunięte  środki  ostrożności?
Czy

napisać,

jak

obchodzimy

się

z CMOSami  my,  redaktorzy  EdW,  kon−
struktorzy  prezentowanych  układów?
Może w skrócie jedno i drugie.
Pierwsze  wersje  układów  MOS  i CMOS
rzeczywiście  były  podatne  na  uszkodze−
nia.  Przy  ich  montażu  stosowano  meta−
lowe  stoły,  i obowiązkowo  wszystkie  me−
talowe  elementy  były  uziemiane.  Osoby
pracujące  przy  takich  układach  także
były  uziemione  (za  pomocą  metalowej
bransolety  na  ręce  lub  nodze).
Z czasem  do  takich  wrażliwych  układów
rzeczywiście  wbudowano  obwody  za−
bezpieczające.  Jednak  nadal  w kata−
logach,  także  tych  znanych  i dobrych
firm,  można  znaleźć  wskazówki,  że  przy−
rządy,  narzędzia  i ludzi  mających  kon−
takt  z układami  scalonymi  należy  uzie−
mić.  Co  ciekawe  takie  wskazówki  doty−
czą  nie  tylko  układów  CMOS,  ale  rów−
nież  niektórych  precyzyjnych  i delikat−
nych  układów  wykonanych  w techno−
logii bipolarnej. Tyle mówią mędrcy. Deli−
katne  układy  scalone  są  pakowane
w plastikowe  szyny,  które  zwykle  wyko−
nane  są  z tworzywa,  które  nie  jest  dob−
rym  izolatorem,  tylko  stanowi  dla  prądu
pewną  ogromną  oporność.  To  wystar−
czy,  żeby  rozładować  ewentualne  ła−
dunki  statyczne.  Na  takich  szynach

Poczta

oczta

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96

zwykle  spotyka  się  napis  antistatic.
Natomiast  codzienna  praktyka  jest  zu−
pełnie  inna.  Prawie  nikt  nie  przejmuje  się
dziś  niebezpieczeństwem  uszkodzenia
pod  wpływem  ładunków  statycznych.
Z układami  CMOS  prawie  wszyscy  ob−
chodzą  się  bez  żadnych  ceregieli.  Trzy−
mają  je  w pudełkach  po  zapałkach,
nie  wahają  się  dotykać  ich  wyprowa−
dzeń.  I co?  Jeśli  nawet  zdarzają  się
uszkodzenia  kostek  z takiego  tytułu,  są
one

naprawdę

niezmiernie

rzadkie.

Z praktyki  wiadomo,  że  jeśli  kostki  się
psują,  najczęściej  dzieje  się  to  już
w zmontowanym  układzie,  zwykle  pod−
czas  prób  (dlatego  naprawdę  należy
unikać  lutowania  i innych  manipulacji
w układzie,  który  jest  zasilany).
Co  więc  o tym  myśleć?  Decyzję  pozo−
stawiamy  Czytelnikom  −  jak  zawsze  za−
lecamy  umiar,  a przy  szczególnie  kosz−
townych  układach  nadmiar  ostrożności
nigdy  nie  zaszkodzi.

Michał  Zajączkowski  z Wrocławia  prze−
słał  pocztą  elektroniczną  następujący
list:
Witam  całą  redakcję  EdW  i jako  kolejna
osoba  składam  gratulacje  z powodu
stworzenia  takiego  pisma.  Mam  16  lat,
w elektronice  do  tej  pory  poruszałem  się
po  omacku  − zrobiłem  układ,  ale  pod
dyktando  opisu,  a poza  tym  nie  miałem
pojęcia,  jak  on  działa.  Wasze  pismo
nauczyło

mnie

czegoś:

prawidłowo

zmontowany  układ  musi  działać.  Każdy
błąd  da  się  odnaleźć  i usunąć.  Co
prawda  nie  dysponuję  dużym  laborato−
rium  − jeden  miernik  uniwersalny,  ale  też,
do  tej  pory  nic  “dużego”,  co  wymaga−
łoby  lepszego  sprzętu,  nie  zrobiłem.
Mam  jednak  kilka  uwag  do  EdW.
Powinniście  też  uczyć  elektroniki  jako
takiej,  a nie  tylko  zabawy  z układami
cyfrowymi.  Myślę  tu  o różnych  dławi−
kach,  mostkach  i sam  nie  wiem,  czym
jeszcze.  Dla  mnie  w dalszym  ciągu  są  to
czary.
Wyjaśniajcie  trudne  terminy,  np.  co  to
jest  impedancja?
Poza  tym  mam  do  redakcji  dwie  proś−
by:
− czy  istnieje  jakaś  kostka  spełniająca
funkcję  zegara  z dwoma  alarmami?
jeśli  tak,  to  bardzo  proszę  o nazwę
i schemat  wyprowadzeń.
− czy  moglibyście  zamieścić  w piśmie
schemat,  bądź  też  wspomnieć  samą
ideę  działania  pH−metru?
Cieszymy  się,  że  Waszym  zdaniem,  po−
mału  “odczarowujemy”  elektronikę.  My,
redaktorzy  EdW  znamy  wspomniany
problem  od  podszewki,  bo  wychowaliś−
my  się  na  literaturze,  w której  aż  roiło  się
od  błędnych  schematów,  mętnych  opi−
sów  i wyjaśnień.  Wiemy,  że  często  publi−
kowano  układy,  które  wcześniej  nie  zo−
stały

wykonane

ani

sprawdzone.

Rzeczywiście,  wkładamy  dużo  wysiłku
w przygotowanie  i gruntowne  przetesto−
wanie  opisywanych  układów.  Jest  to
zasługa  autorów  projektów,  którzy  są
zobowiązani

przedstawić

działający

model. Jednak żaden układ nie trafi na
łamy EdW, jeśli nie zostanie dokładnie

go.
Odnośnie  “elektroniki  jako  takiej”,  ma−
my  głębokie  przekonanie,  że  najlepszą
formą  nauki  jest  eksperyment.  A teorię,
definicje  i wzory  znajdziecie  w opasłych
(i  zwykle  nudnych)  książkach.  My  bę−
dziemy  przedstawiać  tylko  te  sprawy,
które  rzeczywiście  w podręcznikach  są
przedstawiane

w sposób

zawikłany

i nieprzystępny.  Przykładem  są  elemen−
ty  indukcyjne.  Redaktor  Piotr  Górecki
wkrótce  poświęci  temu  zagadnieniu  kil−
ka swoich Listów.
Kostka  zegara  z dwoma  alarmami  to
np.  LM8364  firmy  Sanyo.  Zegar  z jej  wy−
korzystaniem  przedstawimy  w jednym
z najbliższych  numerów  EdW.
Według  naszej  wiedzy,  całą  tajemnicą
pH−metru  jest  czujnik,  który  wytwarza
napięcie  zależne  od  pH  środowiska.  Po−
nieważ  czujnik  taki  ma  ogromną  rezys−
tancję  wewnętrzną,  pewną  trudnością
było  dotychczas  wykonanie  wzmacnia−
cza  pomiarowego,  który  musi  mieć  bar−
dzo  mały  prąd  polaryzacji  wejść.  Przy
użyciu

współczesnych

wzmacniaczy

operacyjnych  najlepszych  firm  nie  jest
to  już  większym  problemem.  Jeśli  ktoś
zna  bliżej  temat  czujników  do  pH−met−
rów,  prosimy  o listy.  Chętnie  je  opubliku−
jemy.

Michał  Statkiewicz  z Krasnołęki  pisze:
Szanowna  Redakcjo  EdW!
Bardzo  podoba  mi  się  Wasze  pismo
i sposób  w jaki  się  w nim  traktuje  elektro−
nikę.  Podoba  mi  się  to,  że  tak  wielki
wpływ  na  postać  EdW  mają  sami  Czy−
telnicy,  jak  również  to,  że  z podniesio−
nym czołem przyznajecie się do błędów,
które  od  czasu  do  czasu  wkradają  się
mimo naszej i Waszej woli. (...)
Bardzo  cieszy  mnie  Wasze  podejście  do
spraw  bezpieczeństwa  podczas  prze−
prowadzania  eksperymentów.
Z wykształcenia  jestem  elektrykiem,  po−
siadam  uprawnienia  SEP  i doskonale
zdaję  sobie  sprawę  z konieczności  za−
chowania  środków  ostrożności  podczas
pracy.  Mam  sporą  praktykę  w budo−
waniu  urządzeń  elektronicznych,  ale

bardzo  niewielką  w samodzielnym  ich
projektowaniu,  a więc  cała  nadzieja
w ”Systemie  projektowania  modułowe−
go”.