Imię Boże
w literaturze polskiej
„ (…)niech będzie uświęcone twoje imię”. Mat.6,9
Alfabetycznie
Chronologicznie
Bogusław Adamowicz
Konstanty Ildefons Gałczyński
Jacek Kaczmarski
Wespazjan Kochowski
Ludwik Kondratowicz
Maria Konopnicka
Zygmunt Krasiński
Teofil Lenartowicz
Tadeusz Miciński
Adam Mickiewicz
Cyprian Kamil Norwid
Adolf Nowaczyński
Bolesław Prus
Mieczysław Romanowski
Władysław Sebyła
Henryk Sienkiewicz
Juliusz Słowacki
Leopold Staff
Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Kornel Ujejski
Karol Wojtyła - Papież Jan Paweł II
1633 - 1700 Wespazjan Kochowski
1798 - 1855 Adam Mickiewicz
1809 - 1849 Juliusz Słowacki
1812 - 1859 Zygmunt Krasiński
1821 - 1883 Cyprian Kamil Norwid
1822 - 1893 Teofil Lenartowicz
1823 - 1862 Ludwik Kondratowicz
1823 - 1897 Kornel Ujejski
1833 - 1863 Mieczysław Romanowski
1842 - 1910 Maria Konopnicka
1846 - 1916 Henryk Sienkiewicz
1847 - 1912 Bolesław Prus
1865 - 1940 Kazimierz Przerwa-Tetmajer
1870 - 1944 Bogusław Adamowicz
1873 - 1918 Tadeusz Miciński
1876 - 1944 Adolf Nowaczyński
1878 - 1957 Leopold Staff
1902 - 1940 Władysław Sebyła
1905 - 1953 Konstanty Ildefons Gałczyński
1920 - 2005 Karol Wojtyła - Jan Paweł II
1957 - 2004 Jacek Kaczmarski
www.jehowa.info
2
Bogusław ADAMOWICZ
Krew Abla do
Jehowy
:
Kain był pyszny i srogie miał serce,
Abel cnotliwy i godzien nagrody...
- I otoś przeklął Kaina - mordercę:
Kain, przeklęty, pobudował grody
Z żelaza... sługi ma liczne i żony,
I mnogie synów zeń idą narody...
(...)
Konstanty Ildefons GAŁCZYŃSKI
Ulica szarlatanów
(...)
Wymyślili swe tablice szmaragdowe.
Krwią dziewicy wypisali charaktery.
Strachy w liczbach: 18, 3 i 4.
Przeklinamy Jezu-Chrysta i
Jehowę
.
(...)
Jacek KACZMARSKI
Ballada o spalonej synagodze - (wkrótce więcej informacji)
Opowieść pewnego emigranta
(...)
Jak ja powiem
Jehowie
- Za mną, Jahwe, stań,
Z tą Polską związanym pępowiną hańb!
Jak ja powiem
Jehowie
- Za mną, Jahwe, stań,
Z tą Polską związanym pępowiną hańb!
3
Wespazjan KOCHOWSKI
Wespazyjana z Kochowa Kochowskiego
Nieprożnujące prożnowanie ojczystym rymem na liryka i epigramata (...)
Lyricorum polskich księgi I
(...)
Pieśń XIX
(...)
Niech się zlękną, niech się wstydzą,
Pohańbienie swoje widzą,
Niech pozna ich harda głowa,
Żeś najwyższy Ty,
Jehowa
!
(..)
Lyricorum polskich księgi II
(...)
Pieśń XXII
(...)
Bo kto wdzięcznym być za łaską się wzdryga,
Nic nadeń ziemia gorszego nie dźwiga:
Dasz psu chleba,
Gdy potrzeba,
Jako chętny
I pamietny,
Choć niemym stworzony.
Dopieroż człowiek winien z każdej miary
Wysławiać wzięte od
Jehowy
dary.
Ja-ć zamilczę
Bystrą Pilczę,
W której tonie;
W chwilę onę
Już nadzieje mało.
(...)
4
Ludwik KONDRATOWICZ
(pseudomim literacki: Władysław Syrokomla)
Stare wrota - (wkrótce więcej informacji)
W doli narodów, nim burza
Jehowy
O ściany kraju uderzy
w zapędzie,
Bóg najprzód miesza stary ład domowy,
Żywioły bytu porozprzęga wszędzie,
Maria KONOPNICKA
Mojżesz
(...)
Ucichło. Tylko pustynia łkająca
Tarza się w bólach jako lwica płowa,
Co ma porodzić lwa, króla tych piasków...
A blade widmo umarłego słońca
W koronie swoich przygaszonych blasków
Z grobu chmur czarnych powstaje...
-
Jehowa
!...
Jehowa
!... Wróć się!...
Cisza. Z burzy proga
Pan wstąpił w wiecznych błękitów swych gmachy
I tylko w dali mdlejące przestrachy
Niosą tęczowy płaszcz Boga.
(…)
Z sennych namiotów dolata westchnienie...
Do stóp mych gwiazda zabłąkana spada...
W szumach się orłów porywa gromada...
W dali gdzieś łuna gore piorunowa...
Oto czuję twoje tchnienie...
Idziesz...
Jehowa
!...
Jehowa
!...
5
Zygmunt KRASIŃSKI
Nie-Boska komedia
(...)
Część trzecia
(...)
PRZECHRZTA
Bracia moi podli, bracia moi mściwi, bracia kochani,
ssajmy karty Talmudu jako pierś mleczną, pierś żywotną,
z której siła i miód płynie dla nas, dla nich gorycz i trucizna
CHÓR PRZECHRZTÓW
Jehowa
pan nasz, a nikt inny.
On nas porozrzucał wszędzie,
On nami gdyby splotami niezmiernej gadziny oplótł świat czcicieli Krzyża,
panów naszych, dumnych, głupich, niepiśmiennych.
Potrzykroć pluńmy na zgubę im - po trzykroć przekleństwo im.
(...)
PRZECHRZTA
Chwil kilka jeszcze, jadu żmii kropel kilka jeszcze - a świat nasz, nasz, o bracia moi.
CHÓR
Jehowa
Pan Izraela, a nikt inny.
Potrzykroć pluńmy na zgubę ludom - potrzykroć przekleństwo im.
(...)
CHÓR PRZECHRZTÓW
Powrozy i sztylety, kije i pałasze, rąk naszych dzieło,
wyjdziecie na zatratę im - oni panów zabiją po błoniach,
rozwieszą po ogrodach i borach - a my ich potem zabijem, powiesim.
- Pogardzeni wstaną w gniewie swoim, w chwałę
Jehowy
się ustroją;
słowo Jego zbawienie, miłość jego dla nas, zniszczeniem dla wszystkich.
Pluńmy potrzykroć na zgubę im, potrzykroć na zgubę im, potrzykroć przekleństwo im!
(...)
PRZECHRZTA
na stronie
Bluźnierce
Jehowy
, po trzykroć pluję na zgubę wam.
(...)
6
Psalmy Przyszłości
(...)
IV. Psalm Żalu
Część I
(...)
Jakbym zląkł się - na stolicy
Z gwiazd i tęcz, Bogarodzicy
Widnej w widzeń błyskawicy
A mówiącej sprośne słowa,
- Samby zląkł się i
Jehowa
! -
Tak się lękam i truchleję,
Kiedy w polsce spaść ma dzieje
Mord i srom!...
Lepszy grom!
(...)
Część II
Moc
Jehowy
- nie gniew,
Zlana z myślą Chrysta
,
W jeden wiew
Iskra wiekuista,
Wiew bez końca
Wskroś przez ziemie - słońca -
I oddech ten
Taki jak sen, -
I przepływa
I porywa
I ciągnie za sobą
Okryte żałobą
Wszystkie wieki
Jak kaleki,
Jak trupów rząd
Gwar - jęk - i szum -
Wlecze się tłum: -
Będzie sąd! -
(...)
7
Część III (...)
Bez koron na głowie,
Lecz z rózgą ze stali, -
I służą
Jehowie
,
Lub z schizmy powstali!
(...)
Teofil LENARTOWICZ
Izrael
Jehowa
mocny, strzeż, żeby dzieci tej ziemi
Nie poszły z Polski precz, jak my z Jerozolimy,
By studni ludy swych nie zamknęły przed niemi,
Gdy środkiem wielkich miast iść będą te pielgrzymy;
A tu z zaułków ulic i spod miejskich ratuszy,
Od placów głupi lud i spod budy okrytej,
Co oni widzą? nic... co im nakładą w uszy,
Kamienie wezmą rwać a krzyczeć: "Jezuity!..."
Jehowa
, nie daj to, by oczy me widziały,
Jak strasznie miejskie psy ich szarpać będą szaty;
I tak, niestety, już po Europie całej
Co Polak - biedny, ach! - to jakby trędowaty,
I kamień ostry nań i brudna leci ślina;
Niech ten przepadnie dzień i niech się nie zaczyna.
(...)
Królowie, dla was śmierć i ludy dla was krzyczą,
I zrozpaczeni wy, lecz Pan wybrane zbierze
I oni wezmą świat i ziemię odziedziczą,
Za nami mury miast, za nami pójdą wieże,
Jehowah
! ach
Jehowah
!
Elohim Sabaoth, ach! ach...
Tadeusz MICIŃSKI
Białe róże krwi...
(...)
Zaklinam go w dawne imiona anielskie -
przypomina - budzi się, jak ze snu -
uśmiecha się, jak
Jehowa
, spoza mgławicy,
a strumień piany toczy się po zoranych ustach.
(...)
8
Adam MICKIEWICZ
Hymn na dzień Zwiastowania N. P. Maryi
Hymn na dzień Zwiastowania N. P. Maryi
Pokłon Przeczystej Dziewicy!
Nad niebiosa Twoje skronie,
Gwiazdami Twój wieniec płonie
Jehowie
na prawicy.
(...)
Pójrzal
Jehowah
i w Niej upodobał sobie;
Pękły niebios zwierciadła,
Biała gołąbka spadła
I nad Syjonem w równi trzyma skrzydła obie,
I srebrzystej pierzem tęczy
Niebianki skronie uwięczy.
(...)
Cyprian Kamil NORWID
Modlitwa
(...)
Sam głosu nie mam - Panie - dałeś słowo,
Lecz wypowiedzieć któż ustami zdoła?
Przez Ciebie - prochów stałem się
Jehową
,
Twojego w piersiach mam i czczę anioła -
To rozwiąż jeszcze głos - bo anioł woła.
Pożegnanie
(...)
Gdy zaś wedle słów
Jehowy
,
Siedmiobarwna niebios wstęga,
Jako świt popotopowy,
Dotrzymuje, co przysięga,
Może również - kto wie - może
I ta moich przeczuć tęcza,
Wysnowana w imię Boże,
Uskuteczni, co zaręcza -
(...)
9
Pół-listu
(...)
Słowotwór
Druk - g o c k a litera,
Litera umiera...
Tyś rzekł, o! Panie.
Jehowo
,
Jehowo
,
Wracamy w Twe Słowo:
My bo Słowianie.
To słowo w bez-mowie,
Choć z niego przysłowie
I zmartwychwstanie!...
(...)
Rzecz o wolności słowa
(...)
Rozdział dwunasty
(...)
Dziejów sąd ma u siebie tę straszną potęgę,
Że może słowa nie rzec i utworzyć księgę,
Skoro nie gwałcąc zdania ani rzeczy biegu,
Postawi tylko trumnę przy trumnie w szeregu,
A wiatr kątami owych zaświśnie w te słowa:
„Nie rzekłem nic... czytajcie! co zmówił
Jehowa
!"
(...)
Adolf NOWACZYŃSKI
- (zbiór aforyzmów i satyr staropolskich)
Skotopaski sowizdrzalskie - 1904
(...)
Od
Jehowy
począwszy każdy artysta znajduje na początku tylko chaos.
Rzadko który jednak ma ostatniego dnia czas spoczynku. (...)
10
Bolesław PRUS
(właściwie Aleksander Głowacki)
Faraon
(...)
Rozdział dwudziesty
(...)
Purpurowa kotara na ołtarzu zachwiała się,
a jej fałdy przybrały taką formę,
jak gdyby spoza niej chciał wyjść człowiek.
- Bądźcie świadkami - wołam zmienionym głosem Chaldejczyk
- niebieskie i piekielne moce.
A kto by nie dotrzymał umowy albo zdradził jej tajemnicę, niech będzie przeklęty...
- "Przeklęty!..." - powtórzył jakiś głos.
- "I zniszczony..."
- "I zniszczony..."
- W tym widzialnym i tamtym niewidzialnym życiu.
Przez niewysłowione imię
Jehowa
, na dźwięk którego ziemia drży,
może cofa się, ogień gaśnie, rozkładają się elementy natury...
(...)
Mieczysław ROMANOWSKI
Rabin
(...)
Słucha ich rabin i rzecze: „Posłowie,
Na sądzie Pana przeniewiercom biada!
Jak się tu zrodził, tu służąc
Jehowie
Zginę, gdy zginie braci mych gromada”.
„Rabinie! - poseł niemiecki odpowie -
Nie miotaj darów, które-ć kraj nasz składa;
Zważ: przyjaciółmi nam królowie świetni,
A przy tej Polsce kto stoi?"
"Szlachetni".
1862
11
Władysław SEBYŁA
Jehowa
(...)
Byłeś panem ponad ziemią, niebem, morzem...
W pas kłaniały ci się zioła, zboża, dęby;
Teraz kłamią i mordują w imię boże,
Oszukują, wycierają sobie gęby.
(...)
Henryk SIENKIEWICZ
Quo Vadis
(...)
Rozdział pięćdziesiąty
(...)
Kapłani pobledli jeszcze mocniej; starszy znów zabrał głos:
- Słowa twoje, panie, są słodkie, jak grono winnej macicy i jako figa dojrzała,
albowiem
Jehowa
napełnił dobrocią serce twoje.
Lecz poprzednik ojca twego, cezar Kajus, był okrutnikiem,
a jednak wysłańcy nasi nie nazywali go bogiem, przekładając śmierć samą nad obrazę
Zakonu.
- I Kaligula kazał ich rzucić lwom?
- Nie, panie. Cezar Kajus uląkł się gniewu
Jehowy
.
I podnieśli głowy, albowiem imię potężnego
Jehowy
dodało im odwagi.
Ufni w moc jego, śmielej już patrzyli w oczy Nerona.
(...)
12
Juliusz SŁOWACKI
Anhelli
(...)
Rozdział czternasty
Około więc onego czasu, gdy ziemia zaczyna się od słońca odwracać i zasypia w
ciemnościach.
Zawołał
Jehowa
dwa odwieczne cherubiny przed tron swój i rzekł: Idźcie na równinę Syberii.
A patrząc w światło boże zrozumieli aniołowie, jaką była wola Pana,
i zeszli w krainę mglistą ukrywszy w sobie światłość.
I przyszli na miejsce, gdzie była posieleńców szopa,
lecz nie znaleźli śladu jej, wicher ją był bowiem powalił.
(...)
Beniowski
(...)
Pieśń trzecia
(...)
"I niechaj będzie jakoby stoletnie...
Lecz nie... O! Boże! nie słuchaj,
Jehowa
."
Tu zamilkł: oczy mu błyszczały świetnie
I pięknym srebrem uwieńczona głowa
Pośród głów młodych błyszczała szlachetnie
Jak księżyc, kiedy się nad rankiem chowa
Za morze, albo za Egejskie skały;
Nadzwyczaj wtenczas smutny, wielki, biały...
(...)
13
Pieśń piąta
(...)
Znajdzie - ja sądzę, że znajdzie - i życzę
Ludziom małego serca, kornej wiary,
Spokojnej śmierci. -
Jehowy
oblicze
Błyskawicowe jest ogromnej miary!
Gdy warstwy ziemi otwartej przeliczę
I widzę koście, co jako sztandary
Wojsk zatraconych, pod górnemi grzbiety
Leżą - i świadczą o Bogu - szkielety -
Widzę: że nie jest On tylko robaków
Bogiem, i tego stworzenia, co pełza. (...)
Godzina myśli
Głuche cierpiących jęki, śmiech ludzi nieszczery
Są hymnem tego świata - a ten hymn posępny,
Zbłąkanymi głosami wiecznie wniebowstępny,
Wpada między grające przed
Jehową
sfery
Jak dźwięk niesfornej struny. Ziemia ta przeklęta,
Co nas takim piastunki spiewem w sen kołysze.
Szczęśliwy, kto się w ciemnych marzeń zamknął ciszę,
Kto ma sny i o chwilach prześnionych pamięta. (...)
Kordian
Przygotowanie
(...)
Archanioł
Onego czasu, jedna z gwiazd wiecznego gmachu
Obłąkała się w drodze, jam ją zgonił lotem,
Czułem w dłoni jej serce bijące z przestrachu,
Jak serce ptaka ludzkim dotkniętego grotem;
I drzącą położyłem przed tronem
Jehowy
.
A Bóg rzekł do mnie świato-tworzącemi słowy:
Krew ludzka skrzydła twoje rumieni.
Padłem twarzą na Boskie podnoże,
Na proch gwiazd, na kobierce z promieni...
Boże! Boże! Boże!
(...)
14
Akt trzeci
(...)
Scena czwarta
(...)
Lecz dajcie mi w ręce zamiast trzymać berło
Niechaj piastuję siłę olbrzymią narodu!
A koronę
Jehowy
przyozdobię perłą
Ludu zmartwychwstałego... Dajcie mi się w ręce!
Ani mię duma wstrzyma, ani sny zwierzęce,
Póki długiej wolności nie zaszczepię wieki,
Niechaj się sen do moich powiek nie przybliża.
(...)
Na drzewie zawisł wąż...
Na drzewie zawisł wąż,
I rzekł szatan do Ewy:
"Patrz, pod ciemnymi drzewy
We śnie leży twój mąż.
"Jemu mówił
Jehowa
Tajemnicę stworzenia
Ze świata i z promienia,
Z miłości i ze słowa.
"Ja ci dam tajemnicę
Duchów,
Jehowy
sług,
Że Duch w Trójcy to Bóg
Słowo - trzy błyskawice.
(...)
15
Leopold STAFF
In Memoriam
S. W.
(...)
Kiedy Polsce męczeńskiej, a nie tracącej nadziei,
Jako z rąk ascetycznych przeświętej twej Salomei,
Upuszczona, wypadła złota, królewska korona,
A Ojczyzny duch wznosząc krwawe w stygmatach ramiona
Wił się, jako u boku onej wybranej wśród mniszek
W krzaku cierni cierpiący boleśnie święty Franciszek:
Tam naprzeciw, wśród gromów i wśród twórczego burz Słowa,
Nowy świat już wyłaniał stwórca, potężny
Jehowa
,
I zwalczony jest chaos i starych piekieł zasadzki
Wśród hejnału, co trąbi na triumf z Wieży Mariackiej!
Kazimierz PRZERWA-TETMAJER
Nowina
(...)
A tam:
Jehowa
... Bóg, co stworzył słońce,
utwierdził gwiazdy na niebieskim sklepie
i stworzył glistę pełzającą w stepie,
i stworzył lilię, i z dumną postawą
stworzył człowieka na swe podobieństwo,
i rzucił w raju na niego przekleństwo,
i za żywota cel dał mu swe prawo...
(...)
W całej twej dumie i całej twej sile
w obliczy Jego jesteś mniej niż owy
płód ziemi, który depce twoja noga -
jesteś igraszką, źdźbłem w rękach
Jehowy
!
(...)
Miłość poczęła go - do tej Miłości
wróci... Już nie drży przed groźnym
Jehową
:
Ten Bóg, co dziś się objawia ludzkości,
Błogosławieństwem i Łaską jest cały...
(...)
Patrz, o
Jehowo
! Patrz!... Czyś tam przed wieki
krążąc w bezmiarze widział to Widzenie!?
(...)
16
Przebudzenie
Jehowy
Jehowa
się przebudził i spojrzał dookoła:
wszystko było, jak wówczas, gdy zamknął powieki
przed czasem, który tylko On sam zmierzyć zdoła.
(...)
Zasłoń ramieniem pierś Twą, nim zaśniesz,
Jehowa
,
niech złom planety w serce się Twoje nie wwierci,
bo każdy pył jej w sobie tyle jadu chowa,
że, nieśmiertelny, próżno z bólu zwalczał śmierci!...
(...)
Wszyscy zwieszoną mieli na pierś głowę
i szli powoli. Przed pochodem owem
dwaj starcy: jeden, jak sobie
Jehowę
wyobrażamy - - kto drugi był, nie wiem?...
Orszak w milczeniu sunął się grobowcem
w jakąś głęboką i ciemną ulicę...
Nagle
Jehowa
wzniósł w górę prawicę
i dym się skłębił gęściej nad zarzewiem,
a płomień buchnął złotym słupem w górę,
miecąc na wieżę blasków błyskawice
i na strop ciemny purpurę.
(...)
Lecz znów wzniósł rękę
Jehowa
do góry
i znów tak samo trąby zahuczały,
i pierwszy obraz powtórzył się cały - -
i rękę dźwignął znowu starzec wtóry,
i wstrzymał wszystko... Lecz gdy po raz trzeci
Jehowa
znak dał, a w oczach mu świeci
skra złowróżąca: starzec ów już ręki
nie wzniósł i spojrzał tak ku orszakowi,
jakoby rzec chciał: Oto się już moja
moc wyczerpała... (...)
Zaś ci, co byli za
Jehową
, chcieli
jakoby biec tam, gdzie w ziemskiej gardzieli
ich nadzy bracia w płomieniach ginęli...
Ale
Jehowa
rozpostarł ramiona,
a moc z nich biła wielka, nieskończona,
17
nieprzejednana i niezwyciężona...
I spuścił ręce, i w ulicę ową
wiódł niemy orszak... Tu wszystko ściemniało - -
ogień gdzieś zniknął z nagą rzeszą całą,
tylko widziałem jeszcze za
Jehową
idący orszak długo i słyszałem
jeszcze trąb grzmoty brzmiące coraz ciszej - -
aż wreszcie nic już nie mąciło ciszy
i ciemno stało się w przestworzu całkiem.
Kornel UJEJSKI
Hagar na puszczy
Od słońca pożaru sczerniała mi głowa,
A wkoło pustynia; - do Ciebie,
Jehowa
,
Podnoszę płaczący mój głos
Spraw Panie! by niebo nade mną wychłódło,
I skały granitu zmień, Panie, na źródło,
A piasek czerwony na wrzos.
I nigdyż,
Jehowa
! i nigdyż do zgonu
Nie ujrzę już dolin kwiecistych Hebronu,
Ni miejsca, gdzie pan mój i ród?
(...)
Jehowa
!
Jehowa
! on krzyknął, on pada!
I usta spalone do ust mych przykłada,
A żar z nich wyciąga miast tchu.
Przed głosem, przed moim, czyś zaparł niebiosy?
Jehowa
!
Jehowa
! och wody, och rosy,
Kropelki, kropelki choć dżdżu!
18
Karol WOJTYŁA
(Papież Jan Paweł II)
Hiob
Drama ze Starego Testamentu (...)
BALDAD Z SUAH
Zamilcz już przecię, bo
Jehowę
obrażasz słowy i mowami! -
Zamilcz, bo jako głupi prawisz.
HIOB
Ty mi zaś - mędrzec - odpowiadasz.
(...)
Kraków, 1940,
we Wielkim Poście
Jeremiasz
Drama Narodowe we Trzech Działach
(...)
I
(...)
JIRMEJAHU
(...)
A kędy źródło? - Żeście sami
Baalów godni, nie
Jehowy
.
(...)
Bo naprzód trzeba przemyć ócz!
- i trzeba ostać, jak ten kryształ,
nie w cudzołóstwie, nie w matactwach,
a ino w Prawdzie przed
Jehową
.
W Prawdzie jest Wolność i Wspaniałość -
w nieprawdzie ku niewoli idziesz,
(...)
19
JIRMEJAHU
Tedy poznacie moc
Jehowy
.
On mnie uwolni z pęt i oków. -
(...)
III
(...)
HETMAN
Może wieszcz jaki rozniecić ten ogień
i kroczyć w tęczy
Jehowy
proroków.
Zawszeć on będzie tem ziarnem wrzuconem -
Dopóki ziarno w tę rolę upada - -
(...)
Kraków, 1940