590

Matylda GWO

ŹDZICKA-PIOTROWSKA

Wy

ższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu

OBOWI

ĄZEK ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONA KONSUMENTA

W PRZYPADKU UPAD

ŁOŚCI ORGANIZATORA TURYSTYKI

NA TLE POLSKIEJ REGULACJI

Szczegó

łowe uregulowanie na tle prawa polskiego

Przepisy polskiej ustawy o us

ługach turystycznych

1

(dalej: ustawa turystycz-

na) umo

żliwiają podjęcie działalności gospodarczej polegającej na organizowaniu

imprez turystycznych oraz na po

średniczeniu na zlecenie klientów w zawieraniu

umów o

świadczenie usług turystycznych podmiotom, które uzyskały wpis do reje-

stru organizatorów turystyki i po

średników turystycznych (art. 4 ust.1). Przedsię-

biorca taki ma obowi

ązek zawrzeć umowę gwarancji bankowej lub ubezpieczenio-

wej albo umow

ę ubezpieczenia na rzecz klientów w zakresie pokrycia kosztów

powrotu klienta do kraju (art. 5 ust.1 pkt. 2). Dodatkowo winien sk

ładać marszał-

kowi województwa orygina

ły dokumentów potwierdzających zawarcie kolejnych

umów gwarancji lub ubezpieczeni, przed up

ływem terminu obowiązywania umowy

poprzedniej (art. 5 ust. 1 pkt.3).

Obowi

ązek posiadania gwarancji lub umowy ubezpieczenia dotyczy całego

okresu prowadzonej dzia

łalności przez organizatora. Działalność w zakresie orga-

nizowania imprez turystycznych oraz dzia

łalność w zakresie pośrednictwa w zawie-

raniu umów o

świadczenie usług turystycznych mogą prowadzić osoby posiadają-

ce odpowiednie kwalifikacje. Wysoko

ść gwarancji to w praktyce ok. 6% rocznych

przychodów z tytu

łu prowadzenia działalności. Dla organizatora to przychód z or-

ganizowania imprez turystycznych w poprzednim roku oraz przychód, w którego
uzyskaniu po

średniczył agent i pośrednik turystyczny. Dla pośrednika to przychód

uzyskany z op

łat klientów za jego usługi pośredniczenia w poprzednim roku.

Na tle przepisów rozporz

ądzenia Ministra Finansów z dnia 17 lutego 2005r.

w sprawie ubezpieczenia na rzecz klientów w zwi

ązku z działalnością prowadzoną

przez organizatorów turystyki i po

średników turystycznych,

2

okre

ślającego szcze-

gó

łowy zakres ubezpieczenia na rzecz klientów w związku z działalnością prowa-

dzon

ą przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, termin powstania

obowi

ązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną tego ubezpieczenia.

Przepisy tego rozporz

ądzenia stosuje się do organizatorów turystyki i pośredników

turystycznych, którzy nie zawarli umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy, zgodnie z przepisami rozporz

ądze-

nia Ministra Finansów z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie minimalnej wysoko

ści

sumy gwarancji bankowej i ubezpieczeniowej wymaganej w zwi

ązku z działalno-

ścią prowadzoną przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

3

Na

tle tego rozporz

ądzenia suma gwarancji nie może być niższa, niż równowartość:

30.000 Euro – dla organizatora i po

średnika turystycznego oferujących imprezy w

kraju i za granic

ą w krajach europejskich i pozaueropejskich; 7.500 Euro – w kra-

jach europejskich; 4. 500 Euro – tylko w kraju. Koszt sprowadzenia klienta do kraju

1

Ustawa o us

ługach turystycznych z dnia 29.08.1997, tekst jednolity, DZ.U. 2001 nr 55, poz. 578

2

Dz.U.05.32.281

3

Dz.U.05.32.279

591

(repatriacja) to 500 Euro – w przypadku uczestnictwa w imprezie zagranicznej do
kraju poza europejskiego, 200 Euro – w Europie 100 Euro – w kraju w przypadku
korzystania z us

ług pośredników turystycznych dla imprez organizowanych przez

przedsi

ębiorców posiadających zezwolenie w kraju. Biura podróży oferują również

nieobowi

ązkowe ubezpieczenie od rezygnacji (3% kosztu podróży).

4

Wydaje si

ę, że powinny zostać wprowadzone limity wysokości ubezpieczeń

biur podró

ży, jest to bowiem element ceny, którą pokrywa klient. Ubezpieczenie

obejmuje pokrycie kosztów sprowadzenia do kraju klientów, w przypadku gdy or-
ganizator turystyki wbrew obowi

ązkowi nie zapewnia tego powrotu, oraz pokrycie

zwrotu wp

łat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umow-

nych. Ubezpieczenie to obejmuje wszystkie szkody w zakresie, o którym mowa
powy

żej, w odniesieniu do umów o świadczenie usług turystycznych zawartych w

okresie ubezpieczenia, chocia

żby ich wykonanie nie nastąpiło w tym okresie, bez

mo

żliwości umownego ograniczenia przez zakład ubezpieczeń wypłaty odszkodo-

wa

ń. Obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu złożenia wniosku o

wydanie zezwolenia na prowadzenie dzia

łalności gospodarczej polegającej na

organizowaniu imprez turystycznych oraz na po

średniczeniu na zlecenie klientów

w zawieraniu umów o

świadczenie usług turystycznych.

5

Przepisy rozporz

ądzenia

stosuje si

ę do umów ubezpieczenia zawartych od dnia 1 stycznia 2004 r. Jeżeli

umowa ubezpieczenia zosta

ła zawarta przed dniem wejścia w życie rozporządze-

nia, a okres, na jaki zosta

ła zawarta, upływa po tym dniu, nową umowę ubezpie-

czenia zawiera si

ę najpóźniej w ostatnim dniu okresu, na jaki została zawarta ta

umowa. Poni

żej szczegółowo omówiono zabezpieczenie klienta na gruncie pol-

skiego prawa. Obowi

ązek utrzymania gwarancji lub umowy ubezpieczenia dotyczy

ca

łego okresu działalności biura podróży (art. 5 ust. 2 ustawy o usługach tury-

stycznych). Ka

żdorazowo jest elementem umowy zawieranej przez biuro z klien-

tem. Na podstawie przepisu art. 14 ust. 4 tej ustawy turystycznej organizator tury-
styki jest zobowi

ązany wydać klientowi wpłacającemu należność za imprezę tury-

styczn

ą lub zaliczkę przekraczająca 10% tej sumy dokument potwierdzający po-

siadanie gwarancji wraz ze wskazaniem sposobu ubiegania si

ę o wypłatę środków

z tej gwarancji wypadkach okre

ślonych w ustawie lub dokument potwierdzający

zawarcie umowy ubezpieczenia.

4

Por. np. Oferta wycieczki do Londynu BP Rainbow tours sp. z o.o. – „cena nie obejmuje nieobowi

ąz-

kowego ubezpieczenia od rezygnacji w wysoko

ści 4% wycieczki”, mamy tu do czynienia z przerzuce-

niem na konsumenta odpowiedzialno

ści za zawarcie takiej umowy ubezpieczenia.

5

Par. 5 - w celu okre

ślenia minimalnej sumy gwarancyjnej na rzecz jednego klienta z tytułu umowy

ubezpieczenia dokonuje si

ę następującego rozróżnienia państw, w których działalność organizatorów

turystyki i po

średników turystycznych jest prowadzona: Rzeczpospolita Polska; Republika Albanii,

Ksi

ęstwo Andory, Republika Austrii, Królestwo Belgii, Republika Białorusi, Bośnia i Hercegowina, Re-

publika Bu

łgarii, Republika Chorwacji, Republika Cypryjska, Republika Czeska, Królestwo Danii, Re-

publika Esto

ńska, Republika Finlandii, Republika Francuska, Republika Grecka, Królestwo Hiszpanii z

wy

łączeniem Wysp Kanaryjskich, Irlandia, Republika Islandii, Księstwo Liechtensteinu, Republika Li-

tewska, Wielkie Ksi

ęstwo Luksemburga, Republika Łotewska, Była Jugosłowiańska Republika Mace-

donii, Republika Malty, Republika Mo

łdawi, Księstwo Monako, Królestwo Niderlandów, Republika Fe-

deralna Niemiec, Królestwo Norwegii, Republika Portugalii, Federacja Rosyjska, Rumunia, Republika
San Marino, Serbia i Czarnogóra, Republika S

łowacji, Republika Słowenii, Konfederacja Szwajcarska,

Królestwo Szwecji, Republika Turcji, Ukraina, Stolica Apostolska, Republika W

ęgierska, Zjednoczone

Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Pó

łnocnej i Republika Włoska; inne państwa niewymienione oraz

Wyspy Kanaryjskie.

592

Zgodnie z przepisem art. 14 ust 3. ustawy turystycznej organizator turystyki

ma ponadto obowi

ązek zawierania dodatkowych umów ubezpieczenia od na-

st

ępstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia na rzecz osób uczestniczą-

cych w wycieczkach zagranicznych. Umowy takie s

ą zawierane na potrzeby kon-

kretnej wycieczki zagranicznej i nie s

ą (tak jak umowa gwarancji lub ubezpieczenia

odpowiedzialno

ści cywilnej) utrzymywane przez cały czas działalności biura.

Ubezpieczenie to jest ubezpieczeniem osobowym

6

do którego maj

ą zastosowanie

przepisy ogólne o ubezpieczeniach osobowych Kodeksu cywilnego

7

oraz odpo-

wiednie przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o dzia

łalności ubezpieczenio-

wej

8

(dalej: ustawa ubezpieczeniowa).

Gwarancja bankowa
Gwarancja bankowa zosta

ła uregulowana w ustawie 29 sierpnia 1997 r. –

prawo bankowe.

9

Przepis art. 81 prawa bankowego okre

śla pojęcie gwarancji ban-

kowej. Gwarancj

ą bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że

po spe

łnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) warunków zapła-

ty, które mog

ą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami,

jakie beneficjent za

łączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty,

bank ten wykona

świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpo-

średnio albo za pośrednictwem innego banku

10

. Gwarancja udzielana jest odp

łat-

nie. Udzielenie gwarancji pod rygorem niewa

żności następuje w formie pisemnej.

W tre

ści gwarancji określa się w szczególności:

- uprawnienia, jakie z niej wynikaj

ą;

- osob

ę upoważnioną do wykonywania tych uprawnień;

- gwarantowan

ą kwotę oraz termin obowiązywania gwarancji.

11

6

Ustawa – kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964r., Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.; art. 805 § 2 pkt. 2

K.c.

7

Art. 829 – 834 K.c.

8

Dz.U. nr 03. poz. 124.1151.

9

Tekst jednolity, D. U. Z 2002. Nr 72 poz. 665, Zgodnie z art. 80 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku

Prawo bankowe (Dz.U.02.72.665) ”Banki mog

ą na zlecenie udzielać i potwierdzać gwarancje banko-

we, por

ęczenia, a także otwierać i potwierdzać akredytywy.”

10

Poprzednia ustawa Prawo bankowe z 31 stycznia 1989 r. wymienia

ła w art. 40 ust. 2 konieczne

elementy umowy gwarancji bankowej. W umowie tej nale

żało określić: a) uprawnienia wynikające z

gwarancji bankowej; b) osob

ę uprawnioną do wykonywania powyższych uprawnień; c) gwarantowaną

kwot

ę; d) termin obowiązywania gwarancji. Kwestia ta uregulowana została szczegółowo uregulowa-

na rozporz

ądzeniem Prezesa BP z 5 listopada 1992 r. w sprawie szczegółowego trybu i firm udziela-

nia gwarancji bankowych. Gwarancja bankowa zosta

ła uregulowana w Kodeksie cywilnym. Z treści

art. 876-887 K.c. wynika

ło, że gwarant jest zobowiązany do wyrównania szkody beneficjentowi, jaka

ten poniesie na skutek niespe

łnienia świadczenia oznaczonego w gwarancji, odpowiada on więc za

uzyskanie zagwarantowanego, a nie za d

łużnika ze stosunku podstawowego (poręczenia art. 876-887

K.c.). Gwarancja ta mia

ła charakter samodzielny i nieakcesoryjny, gwarant nie mógł więc skutecznie

podnosi

ć przeciwko beneficjentowi zarzutów dłużnikowi ze stosunku podstawowego, między innymi,

że umowa główna nie doszła do skutku lub też została unieważniona. Umieszczenie w umowie gwa-
rancji klauzuli „nieodwo

łalnie i bezwarunkowo” oraz „na pierwsze żądanie” (będące regułą) było za-

ostrzeniem odpowiedzialno

ści gwaranta. Umowa gwarancji, w której znajdowały się powyższe klauzu-

le stanowi

ła w stosunku do innych gwarancji „typ nadrzędności” i kreowała abstrakcyjne zobowiązanie

banku wobec beneficjenta, niezale

żnie od stosunków wewnętrznych łączących bank z dłużnikiem i

d

łużnika z wierzycielem

11

Na temat gwarancji na zabezpieczenie wierzytelno

ści wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z

16 kwietnia 1993 r., sygn. III 16/93, OSNCP 1993, nr 10, poz. 166. Nast

ępnie w składzie Pełnej Izby

Cywilnej 27 kwietnia 1995 r., sygn. III CZP 166/94, Biuletyn Informacyjny SN 1995., nr 3, str. 13, kon-
tynuuj

ąc zasady ustalone 16 kwietnia 1993 r. uchwalił, że: bank udzielający gwarancji opatrzonej

593

Gwarancja ubezpieczeniowa
W przypadku towarzystw ubezpieczeniowych zasady udzielania gwarancji

ubezpieczeniowych okre

ślają regulaminy danego towarzystwa ubezpieczeniowe-

go. Warunki, zasady podejmowania i prowadzenia dzia

łalności w zakresie ubez-

piecze

ń majątkowych określa ustawa ubezpieczeniowa. Podstawą do udzielenia

gwarancji ubezpieczeniowej jest zawarcie umowy pomi

ędzy zakładem ubezpie-

cze

ń a ubezpieczającym.

Zgodnie z art. 12 ustawy z ubezpieczeniowej zak

ład ubezpieczeń udziela

ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubez-
pieczaj

ącym.

12

Gwarancja ubezpieczeniowa wymaga dla swojej wa

żności formy

pisemnej, a w swojej tre

ści powinna zawierać:

- okre

ślenie przedmiotu, który obejmuje gwarancja powinno być dokładnym

zacytowaniem tre

ści zobowiązania, z którym związane jest udzielenie gwa-

rancji;

13

- okre

ślenie beneficjenta gwarancji powinno precyzyjnie odpowiadać jego

nazwie.

Prawid

łowe określenie beneficjenta ma istotne znaczenie w przypadku koniecz-

no

ści realizacji gwarancji. Towarzystwo ubezpieczeniowe najprawdopodobniej

odmówi realizacji zobowi

ązania wynikającego z gwarancji, w przypadku gdy be-

neficjent nie zostanie prawid

łowo określony;

- sum

ę gwarancyjną (kwotę zobowiązania objętego gwarancją) - Kwota gwa-

rancji musi zosta

ć wyrażona w złotych polskich;

- nieodwo

łalne i bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty kwoty gwarancji,

w przypadku gdy zaistniej

ą przesłanki do realizacji zobowiązania (zakres

gwarancji). Bardzo istotnym elementem gwarancji jest okre

ślenie okolicz-

no

ści, których zaistnienie powoduje, że beneficjent ma prawo wystąpić do

gwaranta o wyp

łacenie kwoty stanowiącej sumę gwarancyjną. Przedmio-

klauzulami "nieodwo

łalnie i bezwarunkowo" oraz "na pierwsze żądanie" nie może skutecznie powoły-

wa

ć - w celu wyłączenia lub ograniczenia tego przyjętego na siebie obowiązku zapłaty, na zarzuty

wynikaj

ące ze stosunku podstawowego, w związku z którym gwarancja została wystawiona. Następ-

nie w wyroku z 4 pa

ździernika 1995 r., sygn. II CRN 123/94, Sąd Najwyższy wskazał, że: "Odpowie-

dzialno

ść gwaranta z gwarancji bankowej »na pierwsze żądanie« nie ma charakteru odszkodo-

wawczego, lecz wyra

ża się obowiązkiem zapłaty uzgodnionej w gwarancji tzw. sumy gwarancyjnej".

W motywach tego wyroku s

ąd podziela dotychczasowe stanowisko uzupełniając je przedstawioną

tez

ą. U podstaw podanej tezy leży okoliczność, że nie wyklucza się możliwości korygowania wypłaty

sumy gwarancyjnej, gdy zosta

ła ona dokonana bez uzasadnionej podstawy prawnej. "Czynność pro-

wadz

ąca do przysporzenia, dotknięta brakiem lub wadliwością przyczyny przysporzenia, nie może

by

ć podstawą usprawiedliwiającą wzbogacenie (art. 405 i nast. K.c.)". Przy świadczeniach spełnio-

nych w ramach odpowiedzialno

ści odszkodowawczej, te świadczenia wyrównując faktycznie ponie-

sion

ą szkodę, dezaktualizują możliwość powstania "wzbogacenia" skoro majątek poszkodowanego

powraca jedynie do tego (hipotecznego) stanu, jaki by istnia

ł, gdyby szkoda nie została wyrządzona.

Sama wi

ęc przesłanka "zaistnienia szkody" usprawiedliwiałaby świadczenie odpowiedzialnego za

szkod

ę "gwaranta" do majątku poszkodowanego. To przesunięcie majątkowe byłoby nieodwracalne.

St

ąd podkreślenia wymaga "nie odszkodowawczy" charakter odpowiedzialności gwaranta "na pierw-

sze

żądanie".

12

Gwarancj

ą ubezpieczeniową dla przykładu może być ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za

szkody wynik

łe z wadliwego wykonani robót i usług.

13

Na przyk

ład za nieprawidłowe należy uznać wystawienie gwarancji tytułem wadium udzielanego w

przetargu, w przypadku gdy przedmiotem przetargu jest np. dostawa 50 zestawów komputerowych, 2
ploterów, 40 drukarek laserowych, 10 drukarek atramentowych, a przedmiot przetargu okre

ślono w

gwarancji jako „Dostawa sprz

ętu komputerowego i drukarek”.

594

towe okoliczno

ści powinny zostać określone precyzyjnie, aby w sytuacji ich

ziszczenia nie budzi

ły zastrzeżeń jako podstawy wypłaty kwoty gwarancji;

- termin wa

żności gwarancji. Termin ważności gwarancji ubezpieczeniowej

musi odpowiada

ć co najmniej terminowi realizacji transakcji, przedsięwzię-

cia itp., które zabezpiecza;

- klauzule dodatkowe;

14

- sk

ładanie i zwrot gwarancji.

Nale

ży precyzyjnie określić sposób złożenia gwarancji u beneficjenta, czy

orygina

ł gwarancji powinien stanowić element umowy, czy też powinien zostać

z

łożony np. w kasie beneficjenta, a do oferty należy dołączyć potwierdzoną ksero-

kopi

ę dokumentu zdeponowanego w kasie. Zwrot gwarancji następuje po jej wyga-

śnięciu lub po zaistnieniu okoliczności w niej wskazanych.

Gwarancja ubezpieczeniowa jest wypadkow

ą umowy ubezpieczenia z Kodek-

su cywilnego (art. 805 i 843 K.c.) oraz ustawy o dzia

łalności ubezpieczeniowej z 28

lipca 1990 roku.

15

Podstaw

ą prawną w przypadku banku jest tu art. 81 Prawa ban-

kowego, a w przypadku zak

ładu ubezpieczeń jest to art. 353¹ K.c. Zakład ubezpie-

cze

ń zawierając umowę ubezpieczeniową z kontrahentem pobiera składkę ubez-

pieczeniow

ą i wtedy wystawia gwarancję (bank natomiast przyjmuje prowizje za

udzielenie gwarancji).

Umowa ubezpieczenia odpowiedzialno

ści cywilnej

Biuro podró

ży może zawrzeć umowę ubezpieczającą je od odpowiedzialności

cywilnej wzgl

ędem klienta. Zgodnie z treścią art. 822 K.c. przez umowę ubezpie-

czenia odpowiedzialno

ści cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapła-

cenia okre

ślonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trze-

cim, wobec których odpowiedzialno

ść za szkodę ponosi ubezpieczający lub osoba,

na której rzecz zosta

ła zawarta umowa ubezpieczenia. Do umowy tej oprócz prze-

pisów K.c. stosuje si

ę także postanowienia ustawy o działalności ubezpieczenio-

wej. Ubezpieczenie odpowiedzialno

ści cywilnej jest ubezpieczeniem zobowiązań

obci

ążających majątek ubezpieczającego z tytułu wyrządzenia szkody osobie trze-

cie, do której naprawienia jest on zobowi

ązany na podstawie przepisów prawa.

Zobowi

ązania ubezpieczającego przejmuje zakład ubezpieczeń.

16

Klient ponadto „wykupuje” w biurze ubezpieczenie od nast

ępstw nieszczęśli-

wych wypadków oraz ubezpieczenie kosztów leczenia. Opcjonalne jest ubezpie-
czenie si

ę klienta od rezygnacji, stanowiące 2-3% ceny podstawowej podróży (w

zale

żności od polityki cenowej biura podróży) i do ceny tej na życzenie klienta doli-

czane.

14

Towarzystwo ubezpieczeniowe zamieszcza z regu

ły na dokumencie gwarancyjnym, klauzule odnoszą

si

ę do: terminu wejścia w życie gwarancji; nakazu zwrotu gwarancji do gwaranta po wygaśnięciu gwa-

rancji; zap

łaty „na pierwsze żądanie” – co oznacza, że uprawniony beneficjent nie musi udzielać gwa-

rantowi

żadnych dodatkowych terminów do spełnienia świadczenia ani też podejmować działań mobi-

lizuj

ących dostawcę bądź wykonawcę do wykonania zobowiązania; żądania przedstawienia przez

beneficjenta dokumentów

świadczących o zaistnieniu okoliczności powodujących wypłatę kwoty gwa-

rancji.

15

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r .o dzia

łalności ubezpieczeniowej

(Dz. U. z dnia 16 lipca 2003r.),

Dz.U.03.124.1151

16

F. Ma

łysz: Wiadomości Ubezpieczeniowe 1997, nr ½, s.. 21

595

Obowi

ązek pieczy

Umowa o podró

ż jest umową, której charakter sprawia, iż powstaje obowiązek

pieczy nad jedn

ą z jej stron (tu: nad klientem – uczestnikiem). Obowiązek bezpo-

średniej pieczy będzie w tym przypadku ciążył na pilocie bądź rezydencie biura
podró

ży (czasem także i na hotelarzu lub przewoźniku). Obowiązek zapewnienia

bezpiecze

ństwa jest realizowany poprzez czuwanie nad realizacją usług zgodnie z

programem,

świadczeniu pomocy turystom, udzielania wyjaśnień, porad i wskazó-

wek zwi

ązanych z wycieczką. Obowiązek zapewnienia podróżnym bezpieczeństwa

ma posta

ć normatywną. Przepis art. 30 ust. 1 ustawy turystycznej stanowi, że or-

ganizatorzy turystyki organizuj

ący wycieczki w kraju i za granicą, dla co najmniej

10 uczestników realizuj

ących wspólny program mają obowiązek, jeśli umowa nie

stanowi inaczej, zapewni

ć uczestnikom opiekę osób posiadających uprawnienia

przewodnika turystycznego (wycieczki krajowe) b

ądź pilota wycieczek (wycieczki

krajowe oraz zagraniczne)

17

. W przypadku, gdy klient jest jednocze

śnie stroną

umowy zawartej z przewo

źnikiem obowiązek zapewnienia mu bezpieczeństwa

polega

ć będzie na sprawdzeniu, czy przewoźnik ten daje rękojmię bezpieczeń-

stwa.

17

Przewodnikiem turystycznym lub pilotem wycieczek mo

że być osoba, która posiada uprawnienia

okre

ślone w rozdziale 4 ustawy o usługach turystycznych. W Dyrektywie obowiązek ten, choć nie wy-

ra

żony dosłownie, wynika z treści art. 5 § 2, który stanowi o obowiązku udzielenia klientowi szybkiej

pomocy w razie trudno

ści.