FUTURA

edukacja & przyszło

ść

Techniczne bezpiecze

ń

stwo pracy

mgr in

ż

. Krystian M

ę

drek

22.04.2012

BEZPIECZE

Ń

STWO I HIGIENA PRACY

Zagrożenia czynnikami mechanicznymi

Bezpośredni kontakt człowieka z ruchomymi elementami maszyn,

oprzyrządowania i wyposażenia technologicznego może doprowadzić do
urazów na skutek uderzenia, wciągnięcia między ruchome elementy lub
zgniecenia.

Zagrożenia urazowe mogą również wystąpić w procesach technologicznych,

w których odpryskują elementy obrabianego materiału i stosowanych
czynników, na przykład cieczy chłodzącej, a także odpadające obluzowane
lub zużyte części maszyn, narzędzi, oprzyrządowania oraz obrabiane
przedmioty.

Spadające z wysokości elementy, np. na skutek wibracji, naruszenia

równowagi ułożonych elementów, wykonywanych operacji
(budownictwo), są również przyczyną urazów.

Zagrożenia czynnikami mechanicznymi

Osłonięcia wymagają szczególnie następujące części maszyn:

•

obracające się wały, sprzęgła, wrzeciona, głowice,

•

miejsca zbiegania się dwóch obracających się elementów,

•

koła zębate, koła cierne, walce zgniatające, wałki pociągowe,

•

części wchodzące w skład napędów i przekładni (koła, łańcuchy, ślimaki),

•

miejsca zbiegania się zębów koła i zębatki,

•

miejsca stykania się części wykonujących ruch prostoliniowy z częściami
stałymi (stoły przesuwne, podajniki),

•

miejsca zetknięcia się walca i stołu (kruszenie, zgniatanie),

•

obracające się narzędzia tnące,

•

narzędzia poruszające się ruchem liniowym (np. posuwisto-zwrotnym).

Podstawowe wymagania bhp dotyczące urządzeń ochronnych

•

elementy ruchome i inne części maszyn, które w razie zetknięcia się z nimi
stwarzają zagrożenie, powinny być do wysokości co najmniej 2,5 m od
poziomu podłogi (podestu) stanowiska pracy osłonięte lub zaopatrzone
w inne skuteczne urządzenia ochronne, z wyjątkiem przypadków, gdy
spełnienie tych wymagań nie jest możliwe ze względu na funkcję maszyny,

•

pasy, łańcuchy, taśmy, koła zębate i inne elementy układów napędowych
oraz części maszyn zagrażające spadnięciem, znajdujące się nad
stanowiskami pracy lub przejściami na wysokości ponad 2,5 m od poziomu
podłogi, powinny być osłonięte co najmniej od dołu trwałymi osłonami,

•

osłony stosowane na maszynach powinny uniemożliwiać bezpośredni
dostęp do strefy niebezpiecznej; odległości bezpieczeństwa określają
Polskie Normy.

Urządzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełniać

następujące ogólne wymagania:

•

zapewniać bezpieczeństwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu
bezpośrednio przy obsłudze maszyny, jak i osobom znajdującym się w jej
pobliżu,

•

działać niezawodnie, posiadać odpowiednią trwałość i wytrzymałość,

•

funkcjonować samoczynnie, niezależnie od woli i uwagi obsługującego,
w przypadkach, gdy jest to celowe i możliwe,

•

nie mogą być łatwo usuwane lub odłączane bez pomocy narzędzi,

•

nie mogą utrudniać wykonywania operacji technologicznej ani ograniczać
możliwości śledzenia jej przebiegu oraz nie mogą powodować zagrożeń
i dodatkowego obciążenie fizycznego lub psychicznego pracowników.

Osłony przed zagrożeniami mechanicznymi

Przez pojęcie osłony rozumiemy fizyczną zaporę przeznaczoną specjalnie do

zapewnienia ochrony. W zależności od budowy, osłona jest nazywana
obudową, pokrywą, ekranem, drzwiami, osłoną pełną, itd.

W zależności od pełnionej funkcji osłona może być stała lub ruchoma.

Rodzaje osłon:

•

osłona termiczna,

•

osłona dielektryczna,

•

urządzenia ochronne odległościowe.

Dobór typów osłon

Jeżeli w wyniku oceny ryzyka zostanie ustalona konieczność użycia osłon,

należy je dobierać, kierując się następującymi kryteriami doboru:

•

prawdopodobieństwo i przewidywana ciężkość każdego urazu, wynikające
z oceny ryzyka,

•

użytkowanie maszyny zgodnie z przeznaczeniem,

•

zagrożenia stwarzane przez maszynę,

•

rodzaj i częstość dostępu.

Odległości bezpieczeństwa

Maszynę uważa się za bezpieczną, jeśli – przy eksploatowaniu zgodnie

z przeznaczeniem – jest prawdopodobne, że może być ona użytkowana,
regulowana i ustawiana, a także utrzymywana w sprawności technicznej,
demontowana i złomowana, nie narażając operatora na uraz lub
pogorszenie stanu zdrowia.

Metody prowadzące do tego celu obejmują:

•

zmniejszenie ryzyka przez wybór odpowiedniej konstrukcji,

•

urządzenia ochronne,

•

informacje dotyczące użytkowania (sygnalizacja, znakowanie, instrukcje),

•

ś

rodki ochrony indywidualnej,

•

ś

rodki ochronne zastosowane przez użytkownika (sposób pracy, środki

organizacyjne zapewniające bezpieczeństwo).

Odległości bezpieczeństwa

Zmniejszyć lub wyeliminować ryzyko spowodowane przez maszyny można,

stosując odległości bezpieczeństwa, uniemożliwiające sięganie do stref
niebezpiecznych.

Należy pamiętać, że nie zapewniają one wystarczającej ochrony przed takimi

zagrożeniami, jak promieniowanie lub emisja substancji, dla których
wymagane są dodatkowe lub inne środki ochrony.

Wybór odpowiedniej odległości bezpieczeństwa zależy od oceny ryzyka, która

musi być oparta na prawdopodobieństwie wystąpienia urazu ciała lub
utraty zdrowia i przewidywanej ciężkości tego urazu lub pogorszenia stanu
zdrowia.

W związku z powyższym, odległość bezpieczeństwa będzie zależała od tego,

czy ryzyko będzie małe (możliwość obtarcia, dotknięcia) czy duże
(możliwość pochwycenia).

Dziękuję za uwagę