15

Zestaw maturalny A – Arkusz I

Miejsce

na naklejk´

z kodem

EGZAMIN MATURALNY

Z GEOGRAFII

KOD ZDAJÑCEGO

(Wpisuje zdajàcy przed

rozpocz´ciem pracy)

PESEL ZDAJÑCEGO

(Wpisuje zdajàcy przed rozpocz´ciem pracy)

Arkusz I

Czas pracy 120 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Prosz´ sprawdziç, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron

i barwnà map´. Ewentualny brak nale˝y zg∏osiç przewodniczà-
cemu zespo∏u nadzorujàcego egzamin.

2. Prosz´ uwa˝nie czytaç wszystkie polecenia.
3. Odpowiedzi nale˝y zapisaç czytelnie w miejscu na to przezna-

czonym przy ka˝dym zadaniu.

4. W rozwiàzaniach zadaƒ trzeba przedstawiç tok rozumowania

prowadzàcy do ostatecznego wyniku.

5. Podczas egzaminu mo˝na korzystaç z o∏ówka, linijki, gumki,

lupy oraz kalkulatora.

6. Prosz´ pisaç tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaç

o∏ówkiem.

7. Nie wolno u˝ywaç korektora.
8. B∏´dne zapisy trzeba wyraênie przekreÊliç.
9. Wszelkie notatki nale˝y sporzàdzaç tylko w brudnopisie, który

nie b´dzie oceniany.

10. Obok ka˝dego zadania podana jest maksymalna liczba punk-

tów, którà mo˝na uzyskaç za jego poprawne rozwiàzanie.

11. Nie b´dzie oceniana wi´ksza liczba odpowiedzi ni˝ wynika to

z polecenia zadania.

˚yczymy powodzenia!

Za rozwiàzanie

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

∏àcznie 50 punktów.

ARKUSZ I

MAJ

ROK 2006

Zadania 1–8 wykonaj na podstawie za∏àczonej mapy

(mapa znajduje si´ na koƒcu ksià˝ki).

Zadanie 1

(2 pkt.)

Wysiadasz z pociàgu na stacji kolejowej Milówka i obserwujesz panoram´ okolicy. Odszukaj na mapie opisane
w tabeli obiekty i podaj ich nazwy.

Zadanie 2

(1 pkt)

Oblicz ró˝nic´ wysokoÊci mi´dzy szczytem Sybirki a poziomem doliny So∏y w miejscu, gdzie rzeka podcina stok góry.
Miejsce na obliczenia

Ró˝nica wysokoÊci wynosi ......................................................................

Zadanie 3

(2 pkt.)

We wsi Rajcza Dolna wyznaczono dwa punkty A i B. Odleg∏oÊç w linii prostej mi´dzy tymi punktami wynosi
w terenie 1,4 km. Oblicz mianowanà skal´ mapy i dokonaj jej zamiany na skal´ liczbowà.
Miejsce na obliczenia

Skala mapy wynosi ....................................................................

Zadanie 4

(2 pkt.)

Oblicz powierzchni´, jakà w terenie zajmuje obszar przedstawiony na mapie w polu B2.
Miejsce na obliczenia

Powierzchnia obszaru wynosi .........................................................

Zadanie 5

(2 pkt.)

Podaj litery, którymi oznaczono na mapie lini´ profilu hipsometrycznego, odpowiadajàcà zamieszczonemu na
nast´pnej stronie rysunkowi. Przedstaw dwa argumenty, które Êwiadczà o poprawnoÊci wyboru.

16

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

Lp.

Opis obiektu

Nazwa obiektu

1.

2.

3.

4.

Szczyt o wysokoÊci 615 m n.p.m. po∏o˝ony na wschód od linii kolejowej.

Góra o bardzo stromym stoku po∏udniowym i znacznie ∏agodniejszym stoku
po∏udniowo-wschodnim, po∏o˝ona na zachód od stacji Milówka.

Rzeka uchodzàca do So∏y w pobli˝u stadionu w Milówce.

MiejscowoÊç w dolinie rzeki uchodzàcej do So∏y, po∏o˝ona na po∏udniowy
zachód od Milówki.

Profil wzd∏u˝ linii ...........................
Argumenty:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 6

(3 pkt.)

Na linii profilu (zad. 5), w odpowiednim miejscu, oznacz:
– tereny zabudowane – symbolem stosowanym na mapie;
– tereny zalesione – pionowymi kreskami;
– drogi – znakiem x.

Zadania 7

(2 pkt.)

Porównaj obszary pól A1 i C3. Podaj po dwie cechy ró˝niàce Êrodowisko przyrodnicze i zagospodarowanie tych
obszarów.
Ró˝nice Êrodowiska przyrodniczego:

1. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Ró˝nice w zagospodarowaniu terenu:

1. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Zadanie 8

(2 pkt.)

Wypisz walory turystyczne, jakie wymieni∏byÊ w ulotce reklamujàcej Rajcz´. Podaj dwa walory Êrodowiska
przyrodniczego i dwa walory infrastruktury turystycznej tej miejscowoÊci.

Walory turystyczne Êrodowiska przyrodniczego:

1. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

17

Zestaw maturalny A – Arkusz I

NW

SE

Walory infrastruktury turystycznej:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 9

(2 pkt.)

Na rysunku przedstawiono krà˝enie powietrza w dolnej troposferze. Uzupe∏nij rysunek, wpisujàc w odpowied-
nie miejsca oznaczenia sta∏ych oÊrodków wysokiego ciÊnienia (W) oraz dorysuj strza∏ki wskazujàce kierunek
ruchu powietrza mi´dzy sta∏ymi strefami obni˝onego i podwy˝szonego ciÊnienia.

Zadanie 10

(2 pkt.)

Z wymienionych ni˝ej cech pogody wybierz cztery charakterystyczne dla ch∏odnego frontu atmosferycznego
i wpisz je w miejscu przeznaczonym na odpowiedê.

Nieznaczny wzrost temperatury powietrza, tworzà si´ pierzaste i pierzasto-warstwowe chmury pi´tra wysokiego, ci-
Ênienie atmosferyczne wzrasta, zmniejsza si´ si∏a wiatru, szybki spadek temperatury powietrza, tworzà si´ rozbudo-
wane pionowo cumulonimbusy, obni˝a si´ ciÊnienie atmosferyczne, wzrasta si∏a wiatru.

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

3. ......................................................................................................................................................................................

4. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 11

(1 pkt)

Którà z wymienionych ni˝ej ska∏ przedstawia opis.
„Jest to ska∏a przeobra˝ona, która powsta∏a z wapieni w wyniku metamorfizmu regionalnego lub kontaktowe-
go. Jest cennym materia∏em rzeêbiarskim i budowlanym”.
Gnejs, kwarcyt, ∏upek mikowy, marmur.

Nazwa ska∏y: .......................................................................

Zadanie 12

(2 pkt.)

Rysunek poziomicowy (A) przedstawia jednà z trzech form rzeêby polodowcowej. Obszary ich wyst´powania
zaznaczono na mapie (B).
Podaj nazw´ tej formy polodowcowej i numer, którym jà oznaczono na mapie Polski.

18

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

Rysunek A

Rysunek B

Forma polodowcowa: .........................................................................

Numer barwy, którà oznaczono form´ na mapie: ...........................

Zadanie 13

(2 pkt.)

Wyobraê sobie, ˝e jesteÊ w∏aÊcicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 17 ha, po∏o˝onego we wschodniej
cz´Êci Wy˝yny Lubelskiej. Cz´Êç ziem uprawnych zajmujà czarnoziemy, cz´Êç zaÊ gleby brunatne rozwini´te na
pod∏o˝u lessowym. Na tych bardzo dobrych glebach uprawiasz g∏ównie pszenic´ i buraki cukrowe. Niewielkà
cz´Êç obszaru zajmuje plantacja chmielu. Niestety ka˝dego roku powierzchnia uprawna Twojego gospodarstwa
zmniejsza si´, gdy˝ sp∏ywajàca po silnie nachylonych stokach woda opadowa wymywa w pod∏o˝u bruzdy, które
z czasem przekszta∏cajà si´ w wàwozy. Wàwozy nie tylko nie nadajà si´ do prowadzenia w nich gospodarki rol-
nej, lecz sà tak˝e przeszkodà komunikacyjnà dla ci´˝kich maszyn rolniczych u˝ywanych w Twoim gospodarstwie.

Podaj nazw´ naturalnego procesu, który prowadzi do systematycznego zmniejszania si´ powierzchni uprawnej
gospodarstwa oraz zaproponuj dwa sposoby, które zmniejszà tempo intensywnoÊci jego dzia∏ania.

Nazwa procesu: ....................................................................
Dzia∏ania zmniejszajàce intensywnoÊç procesu:

1. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Zadanie 14

(2 pkt.)

Parki narodowe na ca∏ym Êwiecie sà skutecznà formà ochrony naturalnych lub ma∏o przekszta∏conych ekosys-
temów. Wysokie walory przyrodnicze polskich parków narodowych zosta∏y uznane przez UNESCO i tym sa-
mym w∏àczone do Mi´dzynarodowej sieci Rezerwatów Biosfery.
Z wymienionych ni˝ej parków narodowych wybierz cztery wpisane na list´ rezerwatów biosfery UNESCO:
Babiogórski, Bia∏owieski, Gór Sto∏owych, Karkonoski, Pieniƒski, S∏owiƒski, Âwi´tokrzyski, Woliƒski.

1. ............................................................................................

2. ............................................................................................

19

Zestaw maturalny A – Arkusz I

3. ............................................................................................

4. ............................................................................................

Zadanie 15

(2 pkt.)

Dla ka˝dego z wymienionych ni˝ej obszarów podaj dwa czynniki, które zadecydowa∏y w najwi´kszym stopniu
o du˝ej koncentracji ludnoÊci.
Nizina Chiƒska:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................
Lotaryngia i Westfalia:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 16

(2 pkt.)

Rysunek przedstawia model rozwoju demograficznego spo∏eczeƒstw. Zakreskuj na rysunku opisanà ni˝ej faz´
cyklu demograficznego oraz podaj dwa problemy, które muszà zostaç rozwiàzane przez rzàdy paƒstw znajdu-
jàcych si´ na tym etapie przemian demograficznych.
Utrzymujàcy si´ wysoki poziom stopy urodzeƒ przy systematycznie malejàcej stopie zgonów.

Problemy:

1. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Zadanie 17

(2 pkt.)

Od kilku lat województwo ∏ódzkie ma najni˝szy przyrost naturalny w Polsce, który w 2002 r. wynosi∏ –3,4‰.
Zaproponuj trzy dzia∏ania lokalnych w∏adz zmierzajàce do zwi´kszenia przyrostu naturalnego ludnoÊci na tym
obszarze.

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

3. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 18

(1 pkt)

Podaj g∏ównà cech´ aglomeracji monocentrycznej.

Cecha aglomeracji: ........................................................................................................................................................

20

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

Zadanie 19

(1 pkt)

Lata 1980–1989 to okres masowej emigracji Polaków, szczególnie m∏odych i wykszta∏conych. Wed∏ug szacun-
ków w tym okresie wyemigrowa∏ z Polski ok. 1 mln osób. Podaj dwa skutki tego zjawiska.
Skutki emigracji:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 20

(2 pkt.)

Ka˝demu z podanych ni˝ej obszarów przyporzàdkuj jeden opis charakteryzujàcy rolnictwo tego terenu.

1. Nizina Francuska.

A. Specjalizacjà regionu jest uprawa roÊlin cytrusowych.

2. Basen Morza Âródziemnego.

B. Prymitywne techniki upraw i ekstensywna hodowla byd∏a.

3. Kotlina Czadu.

C. Ekstensywne, wielkoobszarowe rolnictwo plantacyjne.
D. Uprzemys∏owione, intensywne rolnictwo towarowe.

1. ......, 2. ......, 3. ......

Zadanie 21

(2 pkt.)

Podaj trzy przyczyny decydujàce o tym, ˝e technopolia powstajà w paƒstwach wysoko rozwini´tych gospodarczo.

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

3. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 22

(2 pkt.)

W tabeli podano przewozy ∏adunków wed∏ug rodzajów transportu w % ogó∏u przewozów. Na podstawie da-
nych zamieszczonych w tabeli oraz posiadanych wiadomoÊci o Êrodowisku i gospodarce podaj cech´ charakte-
ryzujàcà transport ka˝dego z wymienionych krajów.

Rosja:

..........................................................................................................................................................................................
Wielka Brytania:

..........................................................................................................................................................................................

Zadanie 23

(2 pkt.)

Rysunek na nast´pnej stronie przedstawia zmiany strukturalne zachodzàce w rolnictwie wraz z post´pem roz-
woju gospodarczego. Zakreskuj cz´Êç rysunku odnoszàcà si´ do rolnictwa krajów wysoko rozwini´tych gospo-
darczo. Na podstawie rysunku i posiadanej wiedzy podaj dwie cechy rolnictwa tych krajów.

Cechy rolnictwa:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

21

Zestaw maturalny A – Arkusz I

Rodzaj transportu

Kraj

Rosja

Wielka Brytania

kolejowy

33,6

8,6

samochodowy

40,7

71,1

rurociàgowy

19,4

6,3

wodny Êródlàdowy

6,3

14,0

Zadanie 24

(3 pkt.)

Podaj nazw´ procesu, który doprowadzi∏ do opisanych poni˝ej zmian oraz dwie przyczyny i dwa skutki tego procesu.

W ciàgu ostatnich kilkunastu lat w GórnoÊlàskim Okr´gu Przemys∏owym zamkni´to kilkadziesiàt kopalƒ w´gla ka-
miennego, kilka hut o przestarza∏ych ciàgach technologicznych produkcji, wi´kszoÊç ma∏ych elektrowni pracujà-
cych przy hutach i kopalniach, ograniczono prac´ koksowni. Rozpocz´to równie˝ modernizacj´ i zmian´ profilu
produkcji zak∏adów przemys∏u elektromaszynowego.

Nazwa procesu: .....................................................................
Przyczyny:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................
Skutki:

1. ......................................................................................................................................................................................

2. ......................................................................................................................................................................................

Zadanie 25

(2 pkt.)

Wymienione ni˝ej przejawy globalizacji przyporzàdkuj p∏aszczyznom globalizacji.
A. Upodabnianie si´ spo∏eczeƒstw – wzorców zachowaƒ, obyczajów i stylu ˝ycia.
B. Ekspansja ponadnarodowych korporacji przemys∏owych i handlowych.
C. Upowszechnienie j´zyka angielskiego w nauce, przep∏ywie informacji i rozrywce.
D. Ujednolicanie technologii produkcji.

Globalizacja gospodarcza:

Globalizacja spo∏eczno-kulturowa:

1. ...................................

1. .......................................

2. ...................................

2. .......................................

Zadanie 26

(2 pkt.)

Ka˝dej przyczynie przyporzàdkuj jeden konflikt zbrojny wywo∏any w g∏ównej mierze przez t´ przyczyn´.

Przyczyna konfliktu.

Konflikt zbrojny.

1. Spory terytorialne o przebieg granic.

A. Wojna domowa w Rwandzie.

2. Dà˝enia narodowo-separatystyczne.

B. Konflikt pakistaƒsko-indyjski o Kaszmir.

3. Konflikty etniczne.

C. Wojna o Falklandy (Malwiny) mi´dzy Argentynà i Wielkà

Brytanià.

D. Wystàpienia Basków i terrorystyczne dzia∏ania ETA.

1. ......, 2. ......, 3. ......

22

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne