Pobieranie nasienia od tryka

Metody pobierania nasienia

•

Na sztuczn

ą

pochw

ę

:

1. Waltona
2. Modyfikacja brazylijska

•

Elektroejakulacja

Sztuczna pochwa stosowana u

tryka

• Cylinder metalowy (dł. 20cm,

ś

r. 3-5 cm)

• Wkładka gumowa (32-36 cm)

• 2 wloty (górny otwierany, do dolnego wlewana woda o

temp. 52-55º); temp wewn

ą

trz 42oC

• Smarowanie wazelin

ą

do ¾ gł

ę

boko

ś

ci

• Przy wylocie umocowywany zbiorniczek na nasienie

•

Szt pochwa Waltona – cylinder metalowy

•

Modyfikacja brazylijska – krótsza o 7cm (wytrysk do zbiorniczka ->
mniejsze straty nasienia)

Pobieranie nasienia od tryka

na sztuczn

ą

pochw

ę

• Nasienie pobieramy w czasie skoku na owce (najlepiej w

rui)

• Owce ustawiamy na pode

ś

cie

• Sztuczn

ą

pochw

ę

trzymamy podchwytem

• W momencie skoku pochw

ę

ustawiamy pod k

ą

tem 45

º,

łapiemy przez napletek i naprowadzamy pr

ą

cie

• Zaginamy lejek i odł

ą

czamy zbiorniczek

na nasienie

Elektroejakulacja u tryka

•

Elektroejakulator - transformator od 0,5 do 11V; 1 A, elektroda
pier

ś

cieniowa,

•

Zwierz

ę

powinno sta

ć

lub by

ć

w pozycji bocznej

•

Wykonujemy lewatyw

ę

150 ml 0,9% NaCl

•

Elektrod

ę

wprowadzamy do prostnicy

•

Pod uj

ś

cie napletkowe wprowadzamy lejek

•

Zaczynamy od słabszych bod

ź

ców po 5s, potem 2-3s przerwy

•

Po kilku bod

ź

cach uzyskujemy ejakulat pobierany do lejka

•

1. frakcja wodnista; 2. frakcja nasienna

Ocena nasienia tryka

1.

Obj

ę

to

ść

– 0,5 - 2ml (zale

ż

ne od st. erotyzacji, rasy, >8 r.

ż

)

2.

Kolor – od białego do

ż

ółto-br

ą

zowego (

ż

ółty, bezbarwny,

ró

ż

owy/czerwony, zielono-szary)

3.

Konsystencja – 80% kremowa,

ś

miet, 20% mleczna (wodnista,

ś

luzowa)

4.

Zapach – specyficzny lub brak

5.

Struktura – drobnoziarnista ZZ

6.

Ruchliwo

ść

– 70%

7.

Ruch falowy nasienia - ++++, +++, ++ (+,+/-,-)

8.

pH – 6,4 – 6,85

Kozioł

• Sztuczna pochwa – dł. 16-21cm, temp 39-41

º, smarowana

wazelin

ą

•

Elektroejakulacja – podobnie jak u tryka, bardziej wra

ż

liwe na

bod

ź

ce

•

Ejakulat – 0,4-3ml

•

Kolor – biały, szaro-biały

•

Konsystencja – kremowa

•

Zapach – specyficzny lub brak

•

pH – 6,2 – 7,5

•

Ruchliwo

ść

– 80 %

•

Ruch falowy nasienia - ++

Sztuczne unasiennianie

• Definicja

• Cele

Hodowlany

Przyspieszenie post

ę

pu

Wykorzystanie mat od samca
Istotna kontrola dawcy i nasienia

Transport; import-

eksport

Zapobieganie

chorobom

Bad na płodno

ść

Antybiotyki w rozrzedzalnikach

Eliminacja samców przenosz

ą

cych

cechy negatywne i niepłodnych

Cz. ekonomiczny

Narodziny po

ś

mierci samca

Ci

ą

gło

ść

produkcji

Ograniczanie

stresu: aklimat,

transport

Krzy

ż

owanie

miedzygat.,

mi

ę

dzyras.

Jednak plemniki w stanie

natywnym szybko gin

ą

,

np. u ogiera po 20-30

min!!!

•Rozrzedzalniki

sztuczne

Przedłu

ż

aj

ą ż

ywotno

ść

i zdolno

ść

zapładniaj

ą

c

ą

plemników

oraz zwi

ę

kszaj

ą

obj

ę

to

ść

dawek inseminacyjnych

Rozrzedzalniki

•

Rozrzedzalniki-składniki i ich rola:

1.

Skł od

ż

ywcze – glukoza, fruktoza, laktoza, mannoza…

2.

Zapobiegaj

ą

ce szokowi temperaturowemu – mleko, mleko

odtłuszczone,

ż

ółtko jaja, LDL, białka soji

3.

Mechanizm protekcyjnego działania

ż

ółtka-maks 25%; ogier,

kozioł-<5%

4.

Bufor – cytrynian sodu, Tris

5.

Składniki utrzymuj

ą

ce ci

ś

nienie osmotyczne – bufor

6.

Hamuj

ą

ce wzrost bakterii – antybiotyki (pen, streptomycyna,

gentamycyna, tetra)

7.

Zwi

ę

kszanie obj

ę

to

ś

ci

8.

Krioprotektor – glicerol, DMSO, acetamid

Konserwacja nasienia

W stanie płynnym

>0

o

C

W niskich

temperaturach

<0

o

C

Zwykle 5C
Czasem 15-20oC

LN2 -196oC
Ciekły tlen
Ciekłe powietrze
Suchy lód -79oC

2-3 dni do tyg.

Praktycznie
nieograniczony czas
>Koszty

Konserwacja nasienia buhaja

Konserwacja nasienia buhaja w

stanie płynnym

-rzadko stosowana, wyj

ą

tkowo

-rozrzedzalniki: mlekowy, mlekowo-

ż

ółtowy (90:10), cytrynianowo-

ż

ółtkowy

(75:25)

-Procedura:

1.

Rozrzedzenie wst

ę

pne 1:1 do 1:3 w 33oC, rozrzedzalnik do nas.

2.

Schłodzenie 20 min do temp pokojowej

3.

Rozrzedzenie ostateczne 22oC

4.

Dawka inseminacyjna 1,2 ml 10-12 mln plemników o ruchu
prawidłowym

-konfekcjonowanie-ampułki opisane, przechowywanie w temp 5

o

C,

chłodnie termosy, dokładny opis nasienia do wysyłki

-2 dni lato, 3 dni zima

Mro

ż

enie nasienia buhaja

• Podstawy kriobiologii:
- Media mro

żą

ce: LN2, ciekłe powietrze, ciekły tlen, suchy lód

- Teoria dwuczynnikowa Petera Mazura:
a. Wpływ roztworów – przy zbyt wolnym tempie mro

ż

enia

b. Krystalizacja wewn

ą

trzkomórkowa – zbyt szybkie tempo

c. Newralgiczny zakres termiczny -11 do – 25oC
d. Rekrystalizacja
e. Rola krioprotektorów glicerol, DMSO, cukry
f. Rola substancji osłonnych

Mro

ż

enie nasienia buhaja

•

Rodzaje rozrzedzalników:

1.

Krakow – 76ml 2,9% cytrynian, 20ml

ż

ółtka jaja, 1,25g

fruktozy, 4ml glicerolu, 100mg streptomycyny, 100 000
IU penicyliny

2.

Laktozowy – 11% laktoza 73ml, glicerol 7ml,

ż

ółtko

jaja 20ml, antybiotyki

3.

Mleko i 4% glicerol

4.

Komercyjne: Laiciphos, Biociphos

Mro

ż

enie nasienia buhaja

• Przechowywanie nasienia w:
- Ampułkach – szklany pojemnik (1,2ml), mało praktyczna,

historyczna (opis)

- Kulkach – problem z identyfikacj

ą

, automatyzacj

ą

, warunki

sanitarne

(japo

ń

ska),

mro

ż

enie w zagł

ę

bieniach na suchym lodzie (opis)

- Minitubach (0,25-0,5ml)

(niemiecka, Simet), coraz rzadziej stosowana

(opis

minituby)

- Słomkach

(Cassou)

- Liofilizacja

nasienia

Mro

ż

enie nasienia buhaja

• Metoda francuska:

- Słomki 0,25; 0,5; 1,2 ml

- najcz

ęś

ciej u

ż

ywana metoda

- z u

ż

yciem słomek (0,5 ml: dł.133mm,

ś

r.2mm,

obj.0,25; 0,5; 1,2ml) (budowa słomki)

- Zalety słomek: zamkni

ę

te, opis drukark

ą

, odmiany

barwne, mała powierzchnia składowania, aspekty
kriobiologiczne

Mro

ż

enie nasienia buhaja

•

Przygotowanie rozrzedzalnika dla buhaja np.
Laiciphos:

•

Rozpuszczamy proszek z saszetki: mieszamy z wod

ą

ż

ółtkiem i glicerolem – uzyskujemy dwa rozrzedzalniki

1.

Rozrzedzalnik nr. 1: 3% glicerolu

2.

Rozrzedzalnik nr 2: 11% glicerolu

3.

Uwaga: glicerol mo

ż

e by

ć

toksyczny dla plemników w

wy

ż

szej temperaturze

Mro

ż

enie nasienia buhaja

•

Metoda słomkowa:

1.

Rozrzedzenie 1: połow

ą

rozrzedzalnika I w temp. 33

o

C

2.

Rozrzedzenie 2: połow

ą

rozrzedzalnika I w temp. Pokojowej

3.

Schładzanie 60min do temp.5

o

C

4.

Rozrzedzenie 3: rozrzedzalnik II. Po rozcie

ń

czeniu 20mln

plemników w 0,25ml->8-12 mln ruchliwych
DAWKA INSEMINCYJNA: 8-12 MLN PLEMNIKÓW
RUCHLIWYCH W 0,25 ML

5.

Ekwilibracja przez >4 godziny (wyja

ś

ni

ć

poj

ę

cie!)

6.

Umieszczanie nasienia w słomkach (dysze ss

ą

ce), zamkniecie

7.

Mro

ż

enie 5 cm nad powierzchni

ą

w oparach ciekłego azotu (-120

do 130

o

C) przez 9 min lub FREEZERY!

8.

Umieszczenie słomek w ciekłym azocie w gobletach i
przechowywanie-kontenery LN2

Metody:
- Du

ń

ska, bimanualna, rekto-waginalna

obur

ę

cznego unasienniania

Przygotowanie do inseminacji:
- Dobór nasienia (samiec)
• Wykrycie lub wywołanie rui
• Przygotowanie nasienia
• Inseminacja

Sztuczna inseminacja krowy

Termin unasienniania

• Owulacja 10-12 godz po zako

ń

czeniu objawów rujowych

• Inseminacja nast

ę

puje 12-18 godzin od wyst

ą

pienia

objawów rui

• Po 10-12 godz reinseminacja nasieniem tego samego

samca - je

ś

li widoczne nadal objawy rujowe

• Objawy rui: widoczny czysty, klarowny ci

ą

gliwy

ś

luz w

pochwie, obrz

ę

k sromu, niepokój, zainteresowanie

innymi krowami, odruch tolerancji

• Zasada unasienniania:

ruja rano -> inseminacja wieczorem
ruja wieczorem -> inseminacja rano

Przygotowanie nasienia

• U

ż

ywa

ć

metod rekomendowanych przez

dostawc

ę

• Schłodzone nasienie-ogrzanie

• Met kulkowa-rozmro

ż

enie 1-2 kulki w ampułce z

pł fizjol lub 2,9% cytrynianem Na 1 ml 37oC

• Minituby 40oC 10 sek

• Dla metody francuskiej: ogrzewanie w ła

ź

ni

wodnej 37

o

C przez 30-60s lub 70

o

C przez 5s

• Ocena jako

ś

ci nasienia

Sztuczna inseminacja

Nasienie schłodzone i metoda kulkowa

mro

ż

enia

• Rozmro

ż

enie kulek lub ogrzanie nasienia

schłodzonego

• Zassanie nasienia do pipety dł. 45 cm

ś

r. 3 mm z

balonikiem 1,2 ml

• AI met rekto-waginalna doszyjkowo lub

domacicznie (pokaz)

Inseminacja

Pistoletem Cassou

Czynno

ś

ci

1. Rozmro

ż

enie słomki – ła

ź

nia wodna

2. Osuszenie słomki
3. Odci

ę

cie zatopionego ko

ń

ca słomki

4. Załadowanie pistoletu inseminacyjnego Cassou

(wyj

ę

ty z etui)

5. Nało

ż

enie na pistolet i słomk

ę

jednorazowej

osłonki

6. Sztuczna inseminacja-trzon lub róg ipsilateralny

Inseminacja pistoletem Cassou

Wykonanie inseminacji

• Mycie i dezynfekcja zew. narz

ą

du płciowego

• Wprowadzenie ko

ń

ca pistoletu do pochwy

• Wprowadzenie lewej r

ę

ki w r

ę

kawiczce

ochronnej do prostnicy

• Usuni

ę

cie mas kałowych

Wykonanie inseminacji

• Identyfikacja szyjki macicy i lekkie naci

ą

gni

ę

cie

do przodu

• Wprowadzenie pipety inseminacyjnej praw

ą

r

ę

k

ą

poprzez szyjk

ę

do macicy (3-5cm)

• Zdeponowanie nasienia

Sztuczna inseminacja krowy

Konserwacja nasienia tryka, kozła

1. Rozrzedzalnik mlekowy
2. Rozrzedzalnik cytrynianowo-glukozo-

ż

ółtkowy (2.8:0.8:20 ml + aqua

ad 100.0)

3. Rozrzedzalnik glukozowo-fosforanowy (3.2:2.08 kw fosf. Na:0.08 kw.

fosf. K)

4. Przy mro

ż

eniu jw.+4-6% glicerol (uwaga kozioł mniej

ż

ółtka)

Rozrzedzenie 1:1 do 1:3 i schłodzenie 3-4 godz do temperatury 5

o

C

Je

ś

li mro

ż

enie to w słomkach (dawniej kulki i minituby)

1. Dawka inseminacyjna 0.05 do 0.2 ml 100 mln plemnikow

ruchliwych przy TCI lub 20 mln przy laparoskopii

2. Technika unasienniania: TCI, laparoskopia

3. Termin unasienniania (TCI) 24-36 godz od pocz

ą

tku rui i

synchronizacja rui (laparoskopia)

Sztuczna inseminacja owcy

1. Inseminacja za pomoc

ą

wziernika;

Metalowa pipeta sr 2-3 mm;

u 50% mo

ż

liwa TCI;

25% udaje si

ę

wprowadzi

ć

do szyjki;

25% nieudana kateteryzacja w ogóle-złe wyniki: 20-30%

2. Inseminacja laparoskopowa-dobre wyniki ok. 70%

zapładnialno

ść

Sztuczna inseminacja owcy

Inseminacja laparoskopowa

Konieczna synchronizacja rui
Ov:
-12-14 dni CIDR lub Chronogest
-wyjecie+ Iniekcja PMSG 300-500 jm
-Szt ins 50-55 godz po wyj

ę

ciu

-Cap:
-16 dni CIDR lub Chronogest
-1 dzie

ń

przed wyjeciem 500 jedn PMSG

-wyj

ę

cie

-Szt inseminacja