MIĘŚNIE GŁOWY – MUSCULUS CAPITIS

Patrycja Zamojska, 2011

1) MIĘŚNIE TWARZY

☼ Mięśnie warg, bródka i policzka

♥ m. okrężny ust – m. orbicularis oris
→ jest we wnętrzu warg, jegó włónka okrążają szparę ust
→ brak bezpośredniego przyczepu do kości

•

czynność: zwiera wargi

•

unaczynienie: tt.twarzowa, wargowa, bródkowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. dźwigacz nosowo-wargowy – m. levator nasolabialis
→ przyczep początkowy: kość czołowa i nosowa → dzieli się na dwa ramiona (górne, dolne)
→ przyczep końcowy: ramię górne → w okolicy nosowej i wardze górnej
ramię dolne → dochodzi do kąta ust, zlewa się z m.okrężnym i
m.policzkowym
→ między ramionami przechodzi m. kłowy

•

czynność: unosi wargę górną i kąt ust, rozszerza nozdrza

•

unaczynienie: t.twarzowa, t. wargowa szczękowa

•

unerwienie: n.twarzowy

♥ m. dźwigacz wargi szczękowy – m. levator labii maxillaris
→ przykryty przez m. dźwigacz nosowo-wargowy
→ przycz. początk.: poniżej przyśrodkowego kąta oka, w miejscu spotkania k.łzowej,jarzmowej i
szczęki
→ przebieg: przechodzi w ścięgno przebiegające do wierzchołka nosa, gdzie łączy się z
podobnym ścięgnem drugostronnym
→ przycz. końc.: przymocowuje się do wargi górnej

•

czynność: współdziała w unoszeniu wargi górnej

•

unaczynienie: t. twarzowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. kłowy – m. caninus
→ kształt wydłużonego trójkąta,
→ przycz. początk.: na szczęce przednio od grzebienia twarzowego (poniżej otworu
podoczodołowego)
→ przycz. końc.: skrzydło nosa i m. okrężny ust

•

czynność: rozszerza nozdrza przednie, bierze udział w unoszeniu wargi górnej

•

unaczynienie: t. twarzowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. jarzmowy – m. zygomaticus
→ przycz. początk.: powięź żwaczowa, poniżej grzebienia twarzowego
→ przycz. końc: biegnie do kąta ust, nawiązuje kontakt z m. policzkowym

•

czynność: cofa i unosi kąt ust

•

unaczynienie: t. twarzowa, t. poprzeczna twarzy

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. siekaczowy szczękowy – m. incisivus maxillaris
→ przycz. początk: łuk zębodołowy kości siekaczowej
→ przycz. końc.: warga górna, skrzydła nosa

•

czynność: unosi wargę górną

•

unaczynienie: t. wargowa szczękowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. siekaczowy żuchwy – m. incisicus mandibularis
→ występuje w wardze dolnej
→ przycz. początk: łuk zębodołowy żuchwy (na przestrzeni od drugiego siekacza do kła)
→ przycz. końc: warga dolna
→ głębsza warstwa przylega do m. bródkowego

•

czynność: opuszcza wargę dolną

•

unaczynienie: t. wargowa żuchwowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. bródkowy – m. mentalis
→ przycz. początk: powierzchnia wargowa żuchwy, wpromieniowuje włókna w m.okrężny ust
→ przycz. końc: w skórze bródki
→ silnie przetkany tkanką tłuszczową

•

czynność: opuszcza wargę dolną

•

unaczynienie: t. wargowa żuchwowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♥ m. obniżający wargę żuchwy – m. depressor labii mandibularis
→ przycz. początk: guz szczęki i wyrostku dziobiastym żuchwy
→ przycz. końc: rozchodzi się w wardze dolnej, splata się z m. okrężnym ust i takim samym m.
strony
przeciwnej

•

czynność: opuszcza wargę dolną odsłaniając zęby sieczne (przy „szczerzeniu”)

•

unaczynienie: t. twarzowa

•

unerwienie: n. twarzowa

♥ m. policzkowy – m. buccinator
→ rozpada się na dwie części:

♪ część powierzchowną – pars buccalis

→ tworzy warstwę powierzchowną
→ w tej części wyróżnia się część grzbietową i brzuszną – które łączą się ze sobą
(tylko w

_____

odcinku przednim te części zlewają się ze sobą)

→ przycz. pocz: * cz. grzbietowa - na szczęce na przestrzeni kła do 1 zęba trzonowego
* cz. brzuszna – na brzegu międzyzębodołowym i zębodołowym
żuchwy

♪ część głeboką – pars molaris
→ stanowi głębszą warstwę m. policzkowego
→ przycz. początk: wyrostki zębodołowe szczęki i brzegach zębodołowych żuchwy
(na
poziomie zębów trzonowych)
→ przycz. końc: w mięśniu okrężnym ust

→ zlewają się z włóknami mięśniowymi tylnego odcinka części głębokiej

•

czynność: podsuwa pokarm pod miażdżące zęby, wywiera nacisk na gruczoły policzkowe

•

unaczynienie: t. twarzowa, tt.wargowe szczękowa i żuchwowa, t. policzkowa

•

unerwienie: n. twarzowy

☼ Mięśnie nosa

♦ m. dźwigacz nosowo-wargowy – m. levator nasolabialis

♦ m. kłowy cz. rozszerzacz nozdrzy boczny – m. caninus s. dilatator naris later

♦ m. rozszerzacz nozdrzy wierzchołkowy – m . dilatator naris apicalis
→ przebiega jako cienka blaszka mięśniowa między skrzydłami nosa
→ wyst. warstwa powierzchowna – która łączy blaszki obu chrząstek skrzydłowych
→ wyst. warstwa głęboka – położona między rogami tych chrząstek

•

czynność: rozszerza nozdrza

•

unaczynienie: t. wargowa szczękowa

•

n. twarzowy

♦ m. boczny nosa – m. lateralis nasi
→ przyczepia się wzdłuż brzegów wcięcia nosowo-siekaczowego
→ ogranicza bocznie uchyłek nosa
→ rozpada się na kilka części:

–

część dogrzbietowa – pars dorsalis
→ odchodzi od brzegu nosowego wcięcia nosowo-siekaczowego, kończy się na chrząstce
nosa

___

bocznej dogrzbietowej i w ścianie zewnętrznej uchyłka nosa

–

część dobrzuszna – pars ventralis
→ rozpoczyna się na wyrostku nosowym kości siekaczowej i części bocznej szczęki;
włókna

___

kończą się w ścianie uchyłku nosa na chrząstce nosowej dodatkowej

–

część donosowa – pars rostralis
→ odchodzi od wklęsłego brzegu chrząstki skrzydłowej, kończy się w skórze nozdrzy

–

część doogonowa – pars caudalis
→ rozpoczyna się na zewnętrznej powierzchni kości nosowej i szczęki w pobliżu wcięcia
nosowo-siekaczowego, kończy się w ścianie uchyłku nosa

☼ Mięśnie zewnątrzoczodołowe powiek

♣ m. okrężny oka – m. orbicularis oculi
→ wyróżnia się cz. oczodołową – pars orbitalis (której włókna biegną wzdłuż brzegu
oczodołowego
cz. powiekową – pars palpebralis (znajdującą się na terenie obu powiek)

•

czynność: zwęża szparę powiek – rima palpebrarum

•

unaczynienie: t. twarzowa, t. poprzeczna twarzy, t. nadoczodołowa, t. podoczodołowa

•

unerwienie: n. twarzowa

♣ m. unosiciel kąta oka przyśrodkowy – m. levator anguli oculi medialis

→ rozpoczyna się przy nasadzie wyrostka jarzmowego kości czołowej, gubi się w przyśrodkowej
części powieki górnej – łączy się z m. okrężnym oka

•

czynność: unosi powiekę górną

•

unaczynienie: t. nadoczodołowa

•

unerwienie: n. twarzowy

♣ m. licowy – m. malaris
→ bardzo delikatny,
→ można go wyodrębnić od m. dźwigacza nosowo-wargowego
→ rozpoczyna się w pobliżu grzebienia twarzowego, kończy się w powiece dolnej

•

czynność: opuszcza powiekę dolną

•

unaczynienie: t. poprzeczna twarzy, t. licowa, t. podoczodołowa

•

unerwienie: n. twarzowy

☼ Mięśnie żuciowe – mm. masticatorii
→ służą do unoszenia i opuszczania żuchwy (miażdżą pokarm)

♠ m. żwacz – m. masseter
→ pokrywa zewnętrzną powierzchnię gałęzi żuchwy
→ odchodzi od grzebienia twarzowego i od łuku jarzmowego; kończy się na bocznej powierzchni
gałęzi żuchwy
→ wyróżnia się dwie części:

–

część powierzchowną – włókna rozpoczynają się na grzebieniu twarzowym i rozchodzą
się wachlarzowato po całym łukowatym brzegu dobrzusznym żuchwy, aż do wcięcia
naczyń twarzowych (incisura vasorum facialum)

–

część głęboką – splata się z częścią powiechowną

→ wzdłuż brzegu przedniego m. żwacza przebiega przewód gruczołu przyusznego – ductus
parotideus

___

oraz żyła i tętnica twarzowa

•

czynność: cz. powierzchowna wysuwa żuchwę ku przodowi, unosi ją;
cz. głęboka unosi żuchwę – przyciska łuk zębodołowy żuchwy do łuku szczęki

•

unaczynienie: t. poprzeczna twarzy, gałąź m. żwacza t. szyjnej zewn.

•

unerwienie: n. żuchwowy – 3/V

♠ m. skroniowy – m. temporalis
→ położony w dole skroniowym, przykryty mm. małżowiny usznej
→ przyczep początkowy: kresa skroniowa, grzebień strzałkowy zewnętrzny, grzebień karkowy,
na wewn. powierzchni wyrostka jarzmowego kości skroniowej
→ przyczep końcowy: wyrostek dziobiasty żuchwy

•

czynność: unosi żuchwę – umożliwia rozległe ruchy (w przeciwieństwe do żwacza –
niewielki zasięg)

•

unaczynienie: tt. skroniowe głęboka i powierzchowna, t. oponowa doogonowa

•

unerwienie: n. żuchwowy 3/V

♠ m. skrzydłowy przyśrodkowy – m. pterygoideus medialis
→ pokrywa przyśrodkową powierzchnię gałęzi żuchwy
→ przycz.początk: wyrostek skrzydłowaty, kość skrzydłowa, kość podniebienna (bl. Pionowa)
→ przycz.końc: przyśrodkowa powierzchnia gałęzi żuchwy

•

czynność: unosi żuchwę,

•

unaczynienie: t. szczękowa i t. zębodołowa żuchwowa

•

unerwienie: n. żuchwowy 3/V

♠ m. skrzydłowy boczny – m. pterygoideus lateralis
→ łączy się z m. skrzydłowym przyśrodkowym

♠ m. dwubrzuśćcowy – m. digastricus
→ składa się z dwóch brzuśćców – donosowego i doogonowego

–

brzusiec donosowy – rozpoczyna się na przyśrodkowej pow. i dolnym brzegu żuchwy,
przedłuża się w:

–

brzusiec doogonowy – przyczep na wyrostku przykłykciowym k. potylicznej

•

czynność: opuszcza żuchwę

•

unaczynienie: t. szyjna zewn, t. podjęzykowa

•

unerwienie: brzusiec donosowy – n. żuchwowy 3/V,

•

brzusiec doogonowy – n. twarzowy

☼ Mięśnie skórne szyi i tułowia

▲ m. skórny szyi – m. cutaneus colli
→ płatowaty mięsień w okolicy szyi dobrzusznej
→ przyczep początk: rękojeść mostka
→ rozszerza się wachlarzowato, staje się cieńszy i gubi się ostatecznie w powięziach szyi
→ pokrywa m. mostkowo-żuchwowy, część m. ramienno-głowowego,
→ silnie spaja się z m. ramienno-głowowym i ogranicza rynienkę jarzmową – sulcus jugularis

•

czynność: wstrząsa skórą (ochrona przed owadami), napina skórę

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. kręgowa

•

unerwienie: n. twarzowy

▲ m. czworoboczny – część szyjna – m. trapezius pars cervicalis
→ rozpoczyna się na powrózku karkowym, od 2 kręgu do 3ego piersiowego

•

czynność: podciąga łopatkę doczaszkowo i dogrzbietowo

•

unaczynienie: t. szyjna głęboka

•

unerwienie: n. dodatkowy

▲ m. równoległoboczny szyi – m. rhomboideus cervicis
→ znajduje się pod cz. szyjną m. czworobocznego
→ przycz. początk: powrózek karkowy, począwszy od 2 kręgu szyjnego
→ przycz. końc: powierzchnia żebrowa chrząstki łopatki

▲ m. ramienno-głowowy – m. brachiocephalicus
→ pokryty przez m. skórny szyi, z którym się mocno spaja,
→ przycz.początk: grzebień kości ramiennej

•

czynność: wysuwa kończynę piersiową doczaszkowo, opuszcza głowę, zgina szyję

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. kręgowa

•

unerwienie: m. obojczykowo-sutkowy

▲ m. łopatkowo-poprzeczny – m. omotransversarius
→ ściśle połączony z m. ramienno-głowowym
→ przycz.pocz: powięź okolicy łopatkowej

→ przycz. końc: wyrostki poprzeczne 2-4 kręgu szyjnego

•

czynność: zwraca szyję w swoją stronę

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. kręgowa

•

unerwienie: dobrzuszne gał. nn. Szyjnych

▲ m. mostkowo-żuchwowy – m. sternomandibularis
→ długi mięsień, ciągnie się dobrzusznie po tchawicy – od mostka do głowy
→ dogrzbietowy jego brzeg ogranicza dobrzusznie rynienkę jarzmową

•

czynność: ustala i zgina głowę, opuszcza żuchwę

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna

•

unerwienie: n. dodatkowy

▲ m. łopatkowo-gnykowy – m. omohyoideus
→ przycz. początk: powięź podłopatkowa przy stawie ramiennym
→ na wysokości 3 kręgu szyjnego przechodzi na dobrzuszną powierzchnię tchawicy
→ razem z m. mostkowo-tarczowym, mostkowo-żuchwowym dochodzi do wyrostka językowego

•

czynność: pociąga k. gnykową, a za nią i korzeń języka doogonowo i do dołu – jak po
skończeniu czynności połykania

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. szyjna głęboka

•

unerwienie: n. szyjny I

▲ m. zębaty dobrzuszna szyi – m. serratus ventralis cervicis
→ rozpoczyna się na pow. zębatej łopatki;
→ kończy się na wyrostkach poprzecznych ostatnich 4-5 kręgów szyjnych
→ jego dogrzbietowa cz. przykrywa doczaszkowy odcinek m. najdłuższego szyi i początek m.
najdłuższego głowy

☼ Mięśnie nadosiowe szyi i grzbietu

☻ m. płatowaty – m. splenius
→ trójkątnawy mięsień leżący na szyi powierzchownie
→ przykryty przez m. czworoboczny (cz. szyjna), równoległoboczny, zębaty dobrzuszny szyi
→ przycz. początk: w okolicy międzyłopatkowej, łączy się z kręgami piersiowymi (3-5)
→ można wyróżnić 2 części:

–

m. płatowaty szyi – m. splenius cervicis, który kończy się na wyrostkach poprz. 3-5
kręgów szyjnych

–

m. płatowaty głowy – m. splenius capitis, który kończy się wspólnie z m. najdłuższym
głowy i m. ramienno-głowowym na grzebieniu karkowym

•

czynność: gdy działa dwustronnie – unosi głowę, jednostronnie – zwraca szyję ku sobie

•

unaczynienie: t. szyjna głęboka, t. łopatkowa dogrzbietowa

•

unerwienie: gałęzie dogrzbietowe nn. szyjnych III-VIII

☻ m. najdłuższy – m. longissimus
→ najdłuższa jednostka mięśniowa w organizmie (stąd nazwa)
→ dzieli się go na część lędźwiową, klatki piersiowej, kręgu szczytowego, głowy

–

m. najdłuższy szyi – m. longissimus cervicis
* leży w przestrzeni między odcinkiem szyjnym i piersiowym kręgosłupa;

* pokrywa go m. zębaty doczaszkowy
* kończy się na wyrostkach poprz.ostatnich 4 kręgów szyjnych
* czynność: prostuje szyję
* unaczynienie: t. kręgowa
* unerwienie: nn. szyjne

–

m. najdłuższy kręgu szczytowego – m. longissimus atlantis
* złączony z m. najdłuższym głowy – przebiega bocznie na szyi, poniżej tego mięśnia, a
dogrzbietowo od wyrostków poprz.kręgów szyjnych
* czynność: prostuje szyję,
* unaczynienie: t. szyjna głęboka, t. kręgowa
* unerwienie: nn.szyjne

–

m. najdłuższy głowy – m. longissimus capitis
* leży między m. płatowatym szyi i m. półkolcowym głowy
* sięga od pierwszych kręgów piersiowych do tylnej ściany czaszki
* czynność: przy działaniu obustronnym – unosi głowę, gdy działa jednostronnie – skręca
szyję i głowę na bok

☻ m. półkolcowy głowy – m. semispinalis capitis
→ ma 4-5 wstawek ścięgnistych,
→ rozpoczyna się wraz z m. płatowatym szyi na powięzi kolcowo-żebrowo-poprzecznej, na
pierwszych kręgach piersiowych i ostatnich szyjnych;
→ kończy się na łusce potylicznej obok guzowatości potylicznej zewnętrznej

•

czynność: najsilniejszy prostownik szyi, unosiciel głowy

•

unaczynienie: t. szyjna głęboka, t. kręgowa i t. potyliczna

•

unerwienie: gałęzie dogrzbietowe nn. szyjnych

☻ m. wielodzielny szyi – m. multifidus cervicis
→ rozpada się na 5 brzuśćców, przebiegają jeden za drugim między 2-7 kręgiem szyjnym

•

czynność: prostuje szyje, gdy działa pojedynczo – zgina szyję

•

unaczynienie: t szyjna głęboka, t. kręgowa

•

unerwienie: gał.dogrzbietowe nn.szyjnych

☼ Mięśnie podosiowe szyi

■ mięsień długi szyi – m. longus colli
→ wyróżnia się:

–

część piersiową – pars thoracica – odchodzi od bocznej pow. 5-6 kręgów piersiowych,
kończy się na trzonach i wyrostkach poprz. 2 ostatnich kręgów szyjnych;

–

część szyjna – pars cervicalis – rozpoczyna się na trzonach 3-7 kręgów szyjnych,

•

czynność: zgina szyję

•

unaczynienie: t. międzyżebrowa najwyższa i t. kręgowa

•

unerwienie: gałęzie dobrzuszne nn.szyjnych

■ m. długi głowy – m. longus capitis
→ przedłużenie m. długiego szyi
→ położony na dobrzusznej pow. 4 pierwszych kręgów szyjnych
→ przycz. początk: na 2-4 kręgach szyjnych
→ przycz.końc: guzek dobrzuszny kręgu szczytowego

•

czynność: opuszcza głowę

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. kręgowa, t. potyliczna

•

unerwienie: gałęzie dobrzuszne n.szyjnych

■ m. prosty dobrzuszny głowy – m. rectus capitis ventralis
→ rozpoczyna się na łuku dobrzusznym kręgu szczytowego,
→ kończy się na cz.podstawnej k. potylicznej
→ znajduje się dogrzbietowo od m.długiego głowy

•

czynność: opuszcza głowę

•

unaczynienie: t. potyliczna

•

unerwienie: gałąź dobrzuszna n.szyjnego

■ m. prosty boczny głowy – m. rectus capitis lateralis
→ dobrzusznie od m. skośnego doczaszkowego głowy
→ kończy się na wyr. przykłykciowym k.potylicznej

•

czynność: zwraca głowę na bok, opuszcza głowę

•

unaczynienie: t. potyliczna

•

unerwienie: gałąź dobrzuszna n. szyjnego

■ m. pochyły środkowy – m. scalenus medius
→ rozpoczyna się na 1 żebrze, kończy na 4-7 kręgach szyjnych
→ rozdziela się na dwie części: dogrzbietową i dobrzuszną

•

czynność: przy obustronnym działaniu: zgina szyję, przy jednostronnym: skręca ją ku
sobie

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna, t. kręgowa

•

unerwienie: gałęzie dobrzuszne nn.szyjnych i piersiowych

■ m. mostkowo-gnykowy – m. sternohyoideus
→ biegnie wzdłuż dobrzusznej pow.szyi i w jej doogonowym odcinku pokryty jest m. mostkowo-
żuchwowym,
→ rozpoczyna się razem z m. mostkowo-tarczowym na rękojeści mostka
→ mniej więcej w połowie szyi mm. mostkowo-gnykowe i mm.mostkowo-tarczowe oddzielają
się od mięśni drugostronnych, oddzielone są wstawką ścięgnistą
→ mostkowo-gnykowy przyczepia się na wyrostku językowym

•

czynność: pociąga k.gnykową doogonowo

•

unaczynienie: t. szyjna wspólna

•

unerwienie: gałęzie dobrzuszne n.szyjnego I

■ m. mostkowo-tarczowy – m. sternothyroideus
→ w doogonowej cz.szyi złączony jest z m.mostkowo-gnykowym
→ kończy się na chrząstce tarczowej

•

czynność: pociąga krtań doogonowo

•

unaczynienie: t.szyjna wspólna

•

unerwienie: gałęzie dobrzuszne n.szyjnego I