Na podstawie książki Jerzego Gaja „Zarys historii turystyki w Polsce”

1. Tradycje turystyczne w dawnej Polsce

 W średniowieczu rozwijały się pielgrzymki, powstawały nowe miejsca kultu religijnego – np. pierwsze

bazyliki w Poznaniu i Gnieźnie.

 Rozwijały się podróże handlowe, rozwijały się miasta na szlakach handlowych jak np. Kraków, Gdańsk,

Szczecin, Kołobrzeg. Podróże te sprzyjały wymianie myśli i doświadczeń życia codziennego. Ponadto
szlachta wyjeżdżała na sejmiki czy sejmy.

 Wyprawy interwencyjne polskiego rycerstwa sprzyjały poznawaniu innych krajów,.

 Podróże dalsze, poza miejsce zamieszkania były bardzo niewygodne ze względu na zły stan dróg,

prymitywne środki transportu i brak pełnego bezpieczeństwa.

 W 1589 r. zostały ogłoszone przez Sejm Rzeczypospolitej pierwsze przepisy ruchu drogowego. Obowiązek

utrzymania dróg spoczywał na chłopstwie. Pierwsze bite drogi powstały dopiero w 1819 r.

 W 1558 uruchomiono pierwsze połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją.

 Z biegiem czasu rozwija się podróżnictwo o charakterze wyraźnie turystycznym. Polską interesują się

Włosi, przez małżeństwo Zygmunta Starego z Bona. Przyczyniło się to także do pogłębiania przez szlachtę
polską znajomości języka włoskiego.

 W XVII wieku otwarty stosunek polskiej szlachty do społeczności innych krajów ulega zmianie. Literatura

tego okresu daje liczne przykłady lekceważenia innych narodów, ksenofobii.

 W okresie zaborów, wszelkie działania na rzecz stworzenia własnych struktur organizacyjnych spotykały

się z polityką ich ograniczania ze strony zaborców. Dlatego ruch turystyczny nabrał znaczenia
patriotycznego. Tylko w Galicji sytuacja była inna.

 Komisja Edukacji Narodowej doceniała wycieczki krajoznawcze młodzieży. Jednym z przedstawicieli

komisji był Stanisław Staszic (1755 – 1826), uznany za „ojca krajoznawstwa”.

 Równie zasłużonym był Julian Ursyn Niemcewicz (1758 – 1841), interesował się historią, należał do

wychowanków Szkoły Rycerskiej, w czasie powstania był najbliższym współpracownikiem Kościuszki. Po
śmierci Staszica objął prezesurę Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

 Dużą rolę odegrali również filomaci. Popularyzowaniu wędrówek krajoznawczych sprzyjał rozwijający się

romantyzm, wprowadzający do sztuki krajobraz i folklor wzbudzając większe zainteresowania procesem
poznania.

 Inną wielką postacią był Zygmunt Gloger (1845 – 1910), etnograf i współorganizator a także jeden z

kierowników PTK.

 Innym zasłużonym był także Walery Goetel (1889 – 1972), geolog, prof. i rektor AGH. Zajmował się

budową geologiczną Tatr, był prekursorem sozologii, współtwórcą programu parków narodowych w
Tatrach, Pieninach i Babiej Góry, był także taternikiem.

 Taternikiem był także Adam Karpiński (1897 – 1939), był uczestnikiem pierwszej alpinistycznej wyprawy

w Andy, gdzie tragicznie zginął.

 Najbardziej zasłużonym dla rozwoju polskiego krajoznawstwa i turystyki był Mieczysław Orłowicz (1881 –

1959), współtwórca polskiej turystyki zespołowej, założyciel i prezes Akademickiego Klubu turystycznego
we Lwowie (1906), współzałożyciel GTT. Działał także na rzecz pierwszego Polskiego Komitetu
Olimpijskiego - kilku polskich związków dyscyplin sportowych. Był autorem wielu przewodników.

 W 1873 założono GTT z siedzibą w Krakowie, wkrótce zrezygnowano z przedrostka galicyjskie, ponieważ

zauważano, iż działalność towarzystwa wykracza poza ten teren.