Na podstawie książki Jerzego Gaja „Zarys historii turystyki w Polsce” 
 
1. Tradycje turystyczne w dawnej Polsce 
 
  W  średniowieczu  rozwijały  się  pielgrzymki,  powstawały  nowe  miejsca  kultu  religijnego  –  np.  pierwsze 

bazyliki w Poznaniu i Gnieźnie. 

 

  Rozwijały  się  podróże  handlowe,  rozwijały  się  miasta  na  szlakach  handlowych  jak  np.  Kraków,  Gdańsk, 

Szczecin,  Kołobrzeg.  Podróże  te  sprzyjały  wymianie  myśli  i  doświadczeń  życia  codziennego.  Ponadto 
szlachta wyjeżdżała na sejmiki czy sejmy. 

 

  Wyprawy interwencyjne polskiego rycerstwa sprzyjały poznawaniu innych krajów,. 

 

  Podróże  dalsze,  poza  miejsce  zamieszkania  były  bardzo  niewygodne  ze  względu  na  zły  stan  dróg, 

prymitywne środki transportu i brak pełnego bezpieczeństwa. 

 

  W 1589 r. zostały ogłoszone przez Sejm Rzeczypospolitej pierwsze przepisy ruchu drogowego. Obowiązek 

utrzymania dróg spoczywał na chłopstwie. Pierwsze bite drogi powstały dopiero w 1819 r.  

 

  W 1558 uruchomiono pierwsze połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją. 

 

  Z  biegiem  czasu  rozwija  się  podróżnictwo  o  charakterze  wyraźnie  turystycznym.  Polską  interesują  się 

Włosi, przez małżeństwo Zygmunta Starego z Bona. Przyczyniło się to także do pogłębiania przez szlachtę 
polską znajomości języka włoskiego. 

 

  W XVII wieku otwarty stosunek polskiej szlachty do społeczności innych krajów ulega zmianie. Literatura 

tego okresu daje liczne przykłady lekceważenia innych narodów, ksenofobii. 

 

  W okresie zaborów, wszelkie działania na  rzecz stworzenia własnych struktur organizacyjnych spotykały 

się  z  polityką  ich  ograniczania  ze  strony  zaborców.  Dlatego  ruch  turystyczny  nabrał  znaczenia 
patriotycznego. Tylko w Galicji sytuacja była inna. 

 

  Komisja  Edukacji  Narodowej  doceniała  wycieczki  krajoznawcze  młodzieży.  Jednym  z  przedstawicieli 

komisji był Stanisław Staszic (1755 – 1826), uznany za „ojca krajoznawstwa”.  

 

  Równie  zasłużonym  był  Julian  Ursyn  Niemcewicz  (1758  –  1841),  interesował  się  historią,  należał  do 

wychowanków Szkoły Rycerskiej, w czasie powstania był najbliższym współpracownikiem Kościuszki. Po 
śmierci Staszica objął prezesurę Towarzystwa Przyjaciół Nauk. 

 

  Dużą rolę odegrali również filomaci. Popularyzowaniu wędrówek krajoznawczych sprzyjał rozwijający się 

romantyzm,  wprowadzający  do  sztuki  krajobraz  i  folklor  wzbudzając  większe  zainteresowania  procesem 
poznania. 

 

  Inną  wielką  postacią  był  Zygmunt  Gloger  (1845  –  1910),  etnograf  i  współorganizator  a  także  jeden  z 

kierowników PTK. 

 

  Innym  zasłużonym  był  także  Walery  Goetel  (1889  –  1972),  geolog,  prof.  i  rektor  AGH.  Zajmował  się 

budową  geologiczną  Tatr,  był  prekursorem  sozologii,  współtwórcą  programu  parków  narodowych  w 
Tatrach, Pieninach i Babiej Góry, był także taternikiem. 

 

  Taternikiem był także Adam Karpiński (1897 – 1939), był uczestnikiem pierwszej alpinistycznej wyprawy 

w Andy, gdzie tragicznie zginął. 

 

  Najbardziej zasłużonym dla rozwoju polskiego krajoznawstwa i turystyki był Mieczysław Orłowicz (1881 – 

1959), współtwórca polskiej turystyki zespołowej, założyciel i prezes Akademickiego Klubu turystycznego 
we  Lwowie  (1906),  współzałożyciel  GTT.  Działał  także  na  rzecz  pierwszego  Polskiego  Komitetu 
Olimpijskiego - kilku polskich związków dyscyplin sportowych. Był autorem wielu przewodników. 

 

  W 1873 założono GTT z siedzibą w Krakowie, wkrótce zrezygnowano z przedrostka galicyjskie, ponieważ 

zauważano, iż działalność towarzystwa wykracza poza ten teren.