SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA
W WARSZAWIE
KATEDRA ANALIZY RYNKÓW I KONKURENCJI

prof. dr hab. Roman Sobiecki

Rynek – cechy i funkcje

Plan wykładu

1.

System podmiotów gospodarczych

2.

Geneza gospodarki wymiennej (rynku i pieniądza)

3.

Cechy i funkcje rynku

4.

Popyt oraz czynniki go kształtujące. Krzywa popytu

5.

Podaż oraz czynniki ją kształtujące. Krzywa podaży

6.

Równowaga i nierównowaga rynkowa oraz sposoby jej

przywracania

7.

Mechanizm działania rynku

8.

Prosty obieg gospodarczy

9.

Kluczowe pytania

System podmiotów gospodarczych

1.

Podmioty sfery rzeczowo-pieniężnej (realnej):

•

Przedsiębiorstwa (wytwarzające dobra lub świadczące usługi)

•

Gospodarstwa domowe

2. Podmioty sfery pieniężnej

•

Bank centralny

•

Banki komercyjne towarzystwa ubezpieczeniowe

•

Fundusze inwestycyjne

•

Giełda papierów wartościowych i biura maklerskie

3. Podmioty sfery regulacji

•

Państwo

•

Samorządy

Geneza gospodarki wymiennej (rynku i
pieniądza)

1.

Gospodarka naturalna

2.

Gospodarka wymienna

3.

Pieniądz i jego siła nabywcza

Pieniądzem może być cokolwiek (rzecz, abstrakt, zapis na koncie), co

jest akceptowane przez podmioty gospodarcze przy wymianie,

oszczędzaniu, inwestowaniu, pomiarze wartości, gromadzeniu skarbu

(pieniądz kruszcowy, papierowy, bezgotówkowy, w tym tzw.

Plastikowy)

Siłą nabywczą pieniądza jest zdolność do nabywania towarów i usług.

Większa siła nabywcza oznacza możliwości zakupu większej ilości

towarów i usług i odwrotnie. Wzrost cen (inflacja) powoduje spadek

siły nabywczej pieniądza, czyli zmniejszenie jego wartości.

Cechy i funkcje rynku

Cechy rynku:



Odpłatność



Dobrowolność (wolność)



Ekwiwalentność



Konkurencyjność

Funkcje rynku:



Równoważenie popytu i podaży



Alokacja czynników produkcji (i kierunków inwestowania)



Selekcja podmiotów gospodarczych

Popyt oraz czynniki go kształtujące
Krzywa popytu

Popyt jest to zapotrzebowanie na dany towar lub usługę, po danej

cenie, w danym czasie i danym miejscu. Na wielkość popytu
wpływają następujące czynniki:



Cena danego towaru lub usługi



Dochód nabywców



Cena towarów substytucyjnych lub komplementarnych



Gusty nabywców



Poziom i struktura cen wszystkich towarów i usług



Polityka cenowa państwa (m.in. realizowana poprzez podatki
pośrednie)

Podaż oraz czynniki ją kształtujące
Krzywa podaży

Podaż jest to oferta sprzedaży danego towaru lub usługi, po danej

cenie, w danym czasie i danym miejscu. Na wielkość podazy
wpływają następujące czynniki:



Popyt na dany towar lub usługę



Cena danego towaru lub usługi



Możliwości wytwórcze producentów



Cena czynników produkcji



Poziom ryzyka



Polityka cenowa państwa (m.in. realizowana poprzez podatki
pośrednie)

Równowaga i nierównowaga rynkowa
oraz sposoby jej przywracania

Cena (P)

Krzywa podaży (S)

Krzywa popytu (D)

Nadwyżka

podaży

Niedobór

podaży

Równowaga

Ilość (Q): popytu, podaży

Mechanizm działania rynku

POPYT PODAŻ

CENA

Prosty obieg gospodarczy

Kluczowe pytania

1.

Jaka jest geneza gospodarki wymiennej (rynku i pieniądza?

2.

Jakie główne cechy charakteryzują rynek

3.

Na czym polega wypełnianie przez rynek funkcji: równowagi, selekcji, alokacji?

4.

Co to jest popyt i jakie czynniki wpływają na jego wielkość?

5.

Co to jest podaż i jakie czynniki wpływają na jej wielkość?

6.

Jaki jest warunek równowagi rynkowej i co powoduje nierównowagę rynkową?

7.

Jaki jest wpływ ceny na przywracanie równowagi rynkowej?

8.

Na czym polega działanie mechanizmu rynkowego jako regulatora gospodarki?

9.

Jakie są główne problemy rozwoju gospodarki rynkowej w Polsce po roku
1989?

10.

Czy gospodarka w Polsce jest wolnorynkowa?