SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA
W WARSZAWIE
KATEDRA ANALIZY RYNKÓW I KONKURENCJI
prof. dr hab. Roman Sobiecki
Rynek – cechy i funkcje
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA
W WARSZAWIE
KATEDRA ANALIZY RYNKÓW I KONKURENCJI
prof. dr hab. Roman Sobiecki
Rynek – cechy i funkcje
Plan wykładu
1.
System podmiotów gospodarczych
2.
Geneza gospodarki wymiennej (rynku i pieniądza)
3.
Cechy i funkcje rynku
4.
Popyt oraz czynniki go kształtujące. Krzywa popytu
5.
Podaż oraz czynniki ją kształtujące. Krzywa podaży
6.
Równowaga i nierównowaga rynkowa oraz sposoby jej
przywracania
7.
Mechanizm działania rynku
8.
Prosty obieg gospodarczy
9.
Kluczowe pytania
System podmiotów gospodarczych
1.
Podmioty sfery rzeczowo-pieniężnej (realnej):
•
Przedsiębiorstwa (wytwarzające dobra lub świadczące usługi)
•
Gospodarstwa domowe
2. Podmioty sfery pieniężnej
•
Bank centralny
•
Banki komercyjne towarzystwa ubezpieczeniowe
•
Fundusze inwestycyjne
•
Giełda papierów wartościowych i biura maklerskie
3. Podmioty sfery regulacji
•
Państwo
•
Samorządy
Geneza gospodarki wymiennej (rynku i
pieniądza)
1.
Gospodarka naturalna
2.
Gospodarka wymienna
3.
Pieniądz i jego siła nabywcza
Pieniądzem może być cokolwiek (rzecz, abstrakt, zapis na koncie), co
jest akceptowane przez podmioty gospodarcze przy wymianie,
oszczędzaniu, inwestowaniu, pomiarze wartości, gromadzeniu skarbu
(pieniądz kruszcowy, papierowy, bezgotówkowy, w tym tzw.
Plastikowy)
Siłą nabywczą pieniądza jest zdolność do nabywania towarów i usług.
Większa siła nabywcza oznacza możliwości zakupu większej ilości
towarów i usług i odwrotnie. Wzrost cen (inflacja) powoduje spadek
siły nabywczej pieniądza, czyli zmniejszenie jego wartości.
Cechy i funkcje rynku
Cechy rynku:
Odpłatność
Dobrowolność (wolność)
Ekwiwalentność
Konkurencyjność
Funkcje rynku:
Równoważenie popytu i podaży
Alokacja czynników produkcji (i kierunków inwestowania)
Selekcja podmiotów gospodarczych
Popyt oraz czynniki go kształtujące
Krzywa popytu
Popyt jest to zapotrzebowanie na dany towar lub usługę, po danej
cenie, w danym czasie i danym miejscu. Na wielkość popytu
wpływają następujące czynniki:
Cena danego towaru lub usługi
Dochód nabywców
Cena towarów substytucyjnych lub komplementarnych
Gusty nabywców
Poziom i struktura cen wszystkich towarów i usług
Polityka cenowa państwa (m.in. realizowana poprzez podatki
pośrednie)
Podaż oraz czynniki ją kształtujące
Krzywa podaży
Podaż jest to oferta sprzedaży danego towaru lub usługi, po danej
cenie, w danym czasie i danym miejscu. Na wielkość podazy
wpływają następujące czynniki:
Popyt na dany towar lub usługę
Cena danego towaru lub usługi
Możliwości wytwórcze producentów
Cena czynników produkcji
Poziom ryzyka
Polityka cenowa państwa (m.in. realizowana poprzez podatki
pośrednie)
Równowaga i nierównowaga rynkowa
oraz sposoby jej przywracania
Cena (P)
Krzywa podaży (S)
Krzywa popytu (D)
Nadwyżka
podaży
Niedobór
podaży
Równowaga
Ilość (Q): popytu, podaży
Mechanizm działania rynku
POPYT PODAŻ
CENA
Prosty obieg gospodarczy
Kluczowe pytania
1.
Jaka jest geneza gospodarki wymiennej (rynku i pieniądza?
2.
Jakie główne cechy charakteryzują rynek
3.
Na czym polega wypełnianie przez rynek funkcji: równowagi, selekcji, alokacji?
4.
Co to jest popyt i jakie czynniki wpływają na jego wielkość?
5.
Co to jest podaż i jakie czynniki wpływają na jej wielkość?
6.
Jaki jest warunek równowagi rynkowej i co powoduje nierównowagę rynkową?
7.
Jaki jest wpływ ceny na przywracanie równowagi rynkowej?
8.
Na czym polega działanie mechanizmu rynkowego jako regulatora gospodarki?
9.
Jakie są główne problemy rozwoju gospodarki rynkowej w Polsce po roku
1989?
10.
Czy gospodarka w Polsce jest wolnorynkowa?