„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
            NARODOWEJ 

 
 
 

 
 
 
 
Joanna Jakubowska - Wójcik 
 
 
 
 
 
 
 

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych 
712[03].Z1.08 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Krzysztof Piela, 
mgr inŜ. Artur Kryczka 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inŜ. Joanna Jakubowska-Wójcik 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Krzysztof Wojewoda 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  712[O3].Z1.08 
„Wykonywanie  zabezpieczeń  przeciwpowodziowych”,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu monter budownictwa wodnego. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2 

 

SPIS TREŚCI

 

 
1.  Wprowadzenie 

3 

2.  Wymagania wstępne 

5 

3.  Cele kształcenia 

6 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5. Ćwiczenia 

11 

     5.1. Wezbrania i powodzie 

11 

            5.1.1. Ćwiczenia 

11 

     5.2. Klasy i rodzaje wałów 

13 

            5.2.1. Ćwiczenia 

13 

     5.3. Rodzaje retencji 

15 

           5.3.1. Ćwiczenia 

15 

     5.4.Zbiorniki retencyjne 

17 

           5.4.1. Ćwiczenia 

17 

     5.5. ZagroŜenia powodziowe 

19 

           5.5.1. Ćwiczenia 

19 

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 

21 

7. Literatura 

35 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela  „Wykonywanie  zabezpieczeń 

przeciwpowodziowych”,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu  zajęć  dydaktycznych 
w szkole kształcącej w zawodzie monter budownictwa wodnego. 

W poradniku zamieszczono: 

−

 

wymagania wstępne, 

−

 

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

−

 

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  podczas  realizacji  programu  były  prowadzone 

z wykorzystaniem  metod  nauczania:  wykładu,  przypadków,  projektów  oraz  ćwiczeń 
praktycznych.  Ponadto  wskazane  jest  prezentowanie  filmów  dydaktycznych  dotyczących 
przyczyn  wezbrań  wody  w  rzekach  oraz  sposobami  zwalczania  i  łagodzenia  skutków 
powodzi. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości  i  umiejętności  ucznia,  nauczyciel 

moŜe  posłuŜyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych,  zawierającym 
róŜnego rodzaju zadania. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4 

 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

712[03].Z1 

Technologia robót hydrotechnicznych 

712[03].Z1.01 

Organizowanie stanowiska pracy 

712[03].Z1.02 

Wykonywanie pomiarów zwi

ą

zanych z robotami 

hydrotechnicznymi 

712[03].Z1.03 

Wykonywanie robót melioracyjnych 

712[03].Z1.04 

Wykonywanie robót ziemnych  

i pogł

ę

biarskich  

712[03].Z1.05 

Wykonywanie budowli regulacyjnych 

712[03].Z1.06 

Zabudowa potoków górskich 

712[03].Z1.07 

Wykonywanie budowli pi

ę

trz

ą

cych 

712[03].Z1.08 

Wykonywanie zabezpiecze

ń

 przeciwpowodziowych 

712[03].Z1.09 

Wykonywanie sieci wodoci

ą

gowych i kanalizacyjnych 

712[03].Z1.10 

Obsługa urz

ą

dze

ń

 i obiektów 

hydrotechnicznych 

712[03].Z1.11 

Wykonywanie konserwacji  

i naprawy budowli wodnych 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując  do  realizacji  programu  nauczania  jednostki  modułowej  „Wykonywanie 

zabezpieczeń przeciwpowodziowych” uczeń powinien umieć: 

−

 

organizować  stanowisko  pracy  do  wykonywania  robót  zgodnie  z  wymaganiami 
technologicznymi, 

−

 

określać cele wykonywania budowli piętrzących, 

−

 

dokonywać klasyfikacji budowli piętrzących, 

−

 

wyjaśniać działanie budowli piętrzących, 

−

 

określać zmiany w środowisku spowodowane przez budowle piętrzące,  

−

 

odczytywać rysunki budowli piętrzących, 

−

 

rozróŜniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budowli, 

−

 

rozróŜniać elementy jazu z zamknięciami i bez zamknięć, 

−

 

określać  zasady  wykonywania  robót  podwodnych  oraz  fundamentowania  budowli 
wodnych, 

−

 

określać  zasady  posadowienia  budowli  wodnych  na  palach,  ściankach  szczelnych, 
studniach oraz kesonach, 

−

 

wyjaśniać występowanie filtracji wody pod budowlami piętrzącymi, 

−

 

określać zmiany w gruncie wywołane filtracją wody,  

−

 

dobierać materiał, maszyny, narzędzia i sprzęt do wykonania budowli piętrzących, 

−

 

wykonywać roboty betoniarskie, zbrojarskie, ślusarskie, kowalskie i ciesielskie, 

−

 

montować zamknięcia budowli piętrzących, 

−

 

montować zasuwy, 

−

 

dobierać materiał na ścianki szczelne, 

−

 

wykonywać dylatację, 

−

 

wykonywać elementy umocnień wokół budowli piętrzących, 

−

 

montować aparaturę kontrolno-pomiarową, 

−

 

określać zasady wykonywania budowli pomocniczych, 

−

 

posługiwać się instrukcją eksploatacyjną budowli piętrzących, 

−

 

sprawdzać jakość wykonania robót, 

−

 

wykonywać obmiar i przedmiar w zakresie wykonywanych robót, 

−

 

określać zasady odbioru robót, 

−

 

wykonywać prace związane z konserwacją i naprawą elementów budowli wodnych, 

−

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz 
ochrony środowiska. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6 

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

wyjaśnić przyczyny powstawania wezbrań oraz ich rodzaje,  

−

 

scharakteryzować środki ochrony przed powodzią,  

−

 

określić klasy i rodzaje wałów przeciwpowodziowych, 

−

 

określić sposoby wykonywania wałów przeciwpowodziowych, 

−

 

rozróŜnić i wykonać budowle pomocnicze, 

−

 

posłuŜyć się dokumentację techniczną, 

−

 

ustalić trasę wałów, 

−

 

określić wymiary wałów przeciwpowodziowych, 

−

 

wykonać roboty przygotowawcze, 

−

 

określić zasady doboru gruntów do budowy wałów przeciwpowodziowych, 

−

 

określić  sposoby  zagęszczania  kolejnych  warstw  gruntu  podczas  wykonywania  wałów 
przeciwpowodziowych, 

−

 

dobrać materiały,  

narzędzia 

i 

sprzęt 

do 

wykonywania 

zabezpieczeń 

przeciwpowodziowych, 

−

 

określić zasady zalesiania dorzeczy, 

−

 

wykonać prace związane z umacnianiem skarpy wału, 

−

 

skontrolować jakość robót w czasie budowy wałów, 

−

 

określić zasady eksploatacji wałów, 

−

 

zapobiec przeciekom korpusu wału, 

−

 

wykonać prace związane zabezpieczeniem wałów przed przerwaniem, 

−

 

wykonać  prace  związane  z  zabezpieczeniem  skarpy  przed  falowaniem  oraz  niszczącym 
działaniem płynącej kry, 

−

 

wykonać prace związane z konserwacją wałów, 

−

 

wykonać prace związane odbudową przerwanych wałów,  

−

 

rozróŜnić sposoby retencjonowania wody na terenie zlewni, 

−

 

określić sposoby ograniczenia spływu powierzchniowego,  

−

 

określić rodzaje i przeznaczenie zbiorników retencyjnych, 

−

 

określić zasady gospodarowania wodą zgromadzoną w zbiornikach retencyjnych, 

−

 

określić zasady łamania lodu na rzece, 

−

 

wykonać przedmiar i obmiar z zakresie wykonywanych robót, 

−

 

określić  zasady  współpracy  z  przełoŜonymi  oraz  instytucjami  zajmującymi  się 
gospodarką wodną w przypadku zagroŜenia powodziowego, 

−

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  ochrony  środowiska  podczas 
wykonywania prac związanych z budową zabezpieczeń przeciwpowodziowych. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter budownictwa wodnego 712[03]. 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia robót hydrotechnicznych 712[03].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych   

 

 

 

 

 

 

 

 

712[03].Z1.08 

 

Temat:  Zalesianie dorzeczy. 

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności projektowania i zalesiania obszarów dorzeczy rzek. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

zdefiniować pojęcia: naturalna retencja, gatunki pionierskie drzew, 

−

 

zlokalizować obszary leśne na terenie Polski, 

−

 

rozróŜnić rodzaje retencji, 

−

 

określić  potrzeby  zatrzymywania  nadmiaru  wód  opadowych  oraz  prowadzenie 
racjonalnej gospodarki wodnej poprzez zalesianie stoków górskich. 
 

Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

wykład, 

−

 

dyskusja dydaktyczna, 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca indywidualna, 

−

 

praca w grupach. 
 

Środki dydaktyczne: 

−

 

mapy Polski, 

−

 

plany sytuacyjne rzek, 

−

 

roczniki statystyczne, 

−

 

materiały źródłowe. 
 

Czas: 90 min. 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć. 

2.

 

Podanie tematu zajęć, uświadomienie celu zajęć. 

3.

 

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 

4.

 

Przypomnienie zasad bhp. 

5.

 

Realizacja tematu: 

−−−−

 

nauczyciel  przeprowadza  wykład  informacyjny  na  temat  ogólnych  wiadomości 

dotyczących zalesiania terenów dorzeczy rzek, 

−−−−

 

nauczyciel  zadaje  pytanie:  „Jakie  są  zalety  zalesień?”  oraz  „Jak  właściwie  naleŜy 

prowadzić gospodarkę wodną?” 

−−−−

 

nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do ćwiczeń. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

8 

6.

 

Realizacja ćwiczenia: 

−−−−

 

nauczyciel  wyjaśnia,  Ŝe  celem  ćwiczenia  jest  zaprojektowanie  i  wytypowanie 
terenów przeznaczonych do nowych nasadzeń lasów, 

−−−−

 

nauczyciel  dzieli  grupę  na  zespoły  5-6  osobowe.  KaŜda  z  grup  wybiera  swojego 
lidera, 

−−−−

 

nauczyciel  wyznacza  kaŜdej  z  grup  inny  teren  w  sąsiedztwie  rzeki  aby  ustalić  oraz 
zaprojektować zalesianie. Uczniowie mają zadania zastanowić się jakimi gatunkami 
drzew naleŜy wykonywać zalesiania terenów w dorzeczu rzek. 

 

Zakończenie zajęć 
1.

 

Poszczególni liderzy zespołów przedstawiają swoje wyniki a nauczyciel dokonuje oceny 
prezentacji. 

2.

 

Omówienie wyników oraz wyciągnięcie wniosków. 

3.

 

Nauczyciel ocenia aktywność uczniów. 

 
Praca domowa 

Na  dowolnej  mapie  Polski  zaznacz  tereny,  na  których  lesistość  jest  mniejsza  niŜ  25%. 

W tym celu moŜesz dodatkowo posłuŜyć się rocznikiem statystycznym. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter budownictwa wodnego 712[03]. 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia robót hydrotechnicznych 712[03].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych   

 

 

 

 

 

 

 

 

712[03].Z1.08 

 

Temat:   Rola i zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego w czasie powodzi. 

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności kierowania zespołem ludzi, kształtowanie postawy 

ludzkiej w obliczu tragedii. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

scharakteryzować zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego, 

−

 

zaplanować ewakuację ludności. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

wykład, 

−

 

dyskusja dydaktyczna, 

−

 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca indywidualna, 

−

 

praca w grupach. 

 
Środki dydaktyczne: 

−

 

foliogramy, 

−

 

magnetowid, DVD. 

 

Czas: 45 min. 
 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć. 

2.

 

Wyjaśnić temat zajęć, uświadomienie celu zajęć. 

3.

 

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 

4.

 

Realizacja tematu: 

−−−−

 

nauczyciel przedstawia rolę i zadania sztabu kryzysowego i przeciwpowodziowego, 

−−−−

 

nauczyciel  informuje  uczniów,  na  jakie  elementy  naleŜy  zwrócić  przeprowadzając 
akcję ewakuacyjną, 

−−−−

 

nauczyciel  zadaje  pytanie  „Jak  naleŜy  postępować  aby  były  przestrzegane  ogólne 
zasady postępowania w sytuacji klęski Ŝywiołowej”? 

5.

 

Realizacja ćwiczeń: 

−−−−

 

nauczyciel dzieli uczniów na 3-4 osobowe zespoły,  

−−−−

 

wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania, 

−−−−

 

uczniowie oglądają krótki film z prowadzonej akcji ewakuacyjnej, 

−−−−

 

uczniowie  mają  zadanie  sporządzić  sposób  ewakuacji  ludności  i  zasad  postępowania 
na przykład: 

−−−−

 

Ochrona  –  ochraniaj  przed  niebezpieczeństwem  i  przed  dalszym  naraŜeniami  na 
urazowe  bodźce  –  zapachy,  dźwięki,  widoki  itp.  Stwórz  bezpieczną  przestrzeń, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10

gdzie  ludzie  nie  są  naraŜeni  na  kontakt  z  ciekawskimi.  Zwróć  na  to,  by  nie  byli 
wystawieni  na  niepowstrzymany  dopływ  informacji  o  śmierci,  zagładzie, 
zniszczeniu.  

−−−−

 

Kierowanie  –  łagodnie,  ale  stanowczo  steruj  sytuacją  a  zwłaszcza  staraj się  o  to, 
by  dzieci  i  osoby  starsze  nie  miały  kontaktu  z  ludźmi  w  bardzo  złym  stanie 
psychicznym – ogarniętymi panika, obsesyjnie powracającymi do makabrycznych 
szczegółów zdarzeń itp. Ogranicz kontakty z ludźmi w złym stanie somatycznym 
– cięŜko poranionymi, chorymi.  

−−−−

 

Łączenie  –  łącz  rodziny,  ludzi  z  tych  samych  stron,  ułatwiaj  kontakty  pomiędzy 
nimi,  zdobycie  informacji  o  losie  bliskich.  Dostarczaj  informacji  pozwalających 
odzyskać  poczucie  bezpieczeństwa  i  lepiej  zorientować  się  w  bieŜącej  sytuacji. 
Ułatwiaj dostęp do zasobów.  

−−−−

 

Pomoc doraźna – zapewnij wspierającą obecność, opiekę, interwencję kryzysową 
tym, których stan psychiczny (rozpacz, panika, osłupienie, dezorientacja itp.) jest 
szczególnie niepokojący.  

−−−−

 

Organizowanie  przyjaznego  środowiska  –  np.  staraj  się  o  to  by  dzieci  miały 
zabawki  (przytulanki),  by  ludzie  starsi  mogli  mieć  ze  sobą  pamiątki,  zwierzęta 
domowe, 

−−−−

 

reprezentanci poszczególnych grup prezentują swoje prace. 

 

6.

 

Nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  udziela  rad  i  wskazówek  oraz  kontroluje,  czy 
uczniowie zrozumieli treść ćwiczeń i czy wykonują je prawidłowo. 

 
Zakończenie zajęć 
1.

 

Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanych ćwiczeń, poddając ocenie: 
umiejętność  oddzielania  informacji  istotnych  od  mniej  waŜnych,  sposób  selekcji 
materiału, przejrzystość i jednoznaczność formułowania przedstawionych wydarzeń. 

2.

 

Nauczyciel ocenia aktywność uczniów i dziękuje za zajęcia. 

 
Praca domowa 
 

UłóŜ  pytania  do  kwestionariusza  w  zakresie  -  Jak  ocenia  Pan/Pani  postępowanie 

lokalnych władz i słuŜb ratowniczych w związku z ewakuacją? 
 

MoŜesz posłuŜyć się przykładowymi pytaniami np. 

1.

 

Gdzie Pan był, kiedy pierwszy raz dowiedział się Pan o tym, Ŝe grozi powódź? 

2.

 

Gdzie Pan/Pani mieszka? 

 

NaleŜy  zebrać  informacje,  co  do  wieku,  płci,  statusu  społeczno  –  ekonomicznego, 

wykształcenia oraz wcześniejszych doświadczeń związanych z klęskami Ŝywiołowymi. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11

5. ĆWICZENIA 
 

5.1. Wezbrania i powodzie 

 
5.1.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Scharakteryzuj przyczyny wezbrań i powodzi występujących na terenie Polski. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący wezbrań i powodzi (materiał nauczania pkt.4.1.1), 

2)

 

zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji, 

3)

 

scharakteryzować przyczyny wezbrań, 

4)

 

określić przyczyny powodzi, 

5)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

6)

 

dokonać oceny poprawności.  

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

mapa fizyczna Polski, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12

Ćwiczenie 2 
 

Na mapie Polski zaznacz obszary szczególnie naraŜone na wystąpienia powodzi. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący wezbrań i powodzi (materiał nauczania pkt.4.1.1), 

2)

 

zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji, 

3)

 

zaznaczyć obszary szczególnie naraŜone na wystąpienie powodzi, 

4)

 

zaprezentować pracę na forum grupy, 

5)

 

dokonać oceny poprawności zadania. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13

5.2. Klasy i rodzaje wałów 

 
5.2.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Na  przykładzie  rzeki,  która  znajduje  się  najbliŜej  Twojej  okolicy,  określ  rodzaje  i klasy 

waŜności wałów przeciwpowodziowych.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania pkt.. 4.2.1), 

2)

 

określić rodzaje i klasy waŜności wałów przeciwpowodziowych, 

3)

 

zaprezentować pracę na forum grupy, 

4)

 

dokonać samooceny. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

mapa Twojej okolicy z lokalizacją rzeki, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 2 

Zaplanuj  czynności  związane  z  umacnianiem  100  metrowego  odcinka  skarpy  wału 

przeciwpowodziowego, przez obsiewanie trawą.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania rozdz. 4.2.1), 

2)

 

stosować się instrukcji, 

3)

 

zaplanować czynności związane z umacnianiem skarpy wału, 

4)

 

zaprezentować pracę na forum grupy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

płaty darniny, nasiona trawy do obsiewu, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 3 

Wymień i scharakteryzuj sposoby naprawy wałów przeciwpowodziowych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący i rodzaji wałów (materiał nauczania pkt. 4.2.1), 

2)

 

wymienić  sposoby naprawy wałów przeciwpowodziowych, 

3)

 

scharakteryzować poszczególne etapy naprawy wałów przeciwpowodziowych, 

4)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

5)

 

dokonać oceny poprawności wykonania. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

profile i przekroje wałów przeciwpowodziowych, 

–

 

makiety i tablice poglądowe budowli regulacyjnych, 

–

 

ortofotomapy rzek, dorzeczy i terenów zalewowych, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15

5.3.   Rodzaje retencji 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 
 

Na  mapie  Polski  w  dorzeczu  Wisły  zaznacz  najwaŜniejsze  obszary  leśne.  Zastanów  się, 

w jaki  sposób  kompleksy  leśne  wpływają  na  retencję  terenów  znajdujących  się  w  jej 
dorzeczu. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący rodzajów retencji (materiał nauczania pkt. 4.3.1), 

2)

 

zaznaczyć obszary leśne, 

3)

 

zastanowić się nad wpływem kompleksów leśnych na retencję, 

4)

 

dokonać oceny poprawności. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Zaplanuj  działania  w  zakresie  zalesiania  dorzecza  Odry,  odbudowę  struktury 

drzewostanów,  modernizację  lub  budowę  małej  retencji,  poprawę  sieci  odwadniającej 
i nawadniającej  na  obszarach  wodno-błotnych  i  w  lasach  podmokłych  oraz  działania  mające 
na  celu  budowę  infrastruktury  chroniącej  góry  przed  erozją.  Zaplanuj  takŜe  objęcie  lasów 
łęgowych  specjalną  formą  ochrony  prawnej  –  jako  najbogatszej  leśnej  formacji  roślinnej 
naszej sfery klimatycznej. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować rozdział dotyczący rodzajów retencji (materiał nauczania pkt. 4.3.1), 

2)

 

zaplanować działania związane z zalesianiem dorzecza Odry, 

3)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie, 

4)

 

dokonać oceny poprawności. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17

5.4. Zbiorniki retencyjne 

 
5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  dowolnej  mapie  Polski  zaznacz  istniejące  zbiorniki  wodne.  W  tym  celu  posłuŜ  się 

danymi z tabeli. 

 

Największe sztuczne zbiorniki wodne w Polsce

 

Lp.

 

pojemność

 

powierzchnia

 

wysokość piętrzenia/spadu

 

   

 

zbiornik

 

hm³

 

zbiornik

 

km²

 

zbiornik

 

m

 

   

1

 

Solińskie

 

472,0

 

Włocławskie

 

70,4

 

Solińskie

 

60,0

 

   

2

 

Włocławskie

 

408,0

 

Jeziorsko

 

42,3

 

Czorsztyńskie

 

54,5

 

   

3

 

Czorsztyńskie

 

231,9

 

Siemianowskie

 

32,5

 

Mietkowskie

 

46,7

 

   

4

 

Jeziorsko

 

202,8

 

Goczałkowickie

 

32,0

 

Klimkówka

 

36,1

 

   

5

 

Goczałkowickie

 

166,8

 

Zegrzyńskie

 

30,3

 

RoŜnowskie

 

31,5

 

   

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować  rozdział  dotyczący  zbiorników  retencyjnych  (materiał  nauczania  pkt. 
4.4.1), 

2)

 

zlokalizować i zaznaczyć zbiorniki wodne na mapie Polski, 

3)

 

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy, 

4)

 

dokonać oceny poprawności.  

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

mapa Polski, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18

5.5.   ZagroŜenia powodziowe 

 
5.5.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Działania  administracji  rządowej  oraz  samorządowej  w  zakresie  przygotowania  się  do 

powodzi,  oraz  ograniczenia  jej  skutków,  związane  są  z  właściwie  opracowanym  planem 
ochrony  przeciwpowodziowej.  Opracuj  plan  ochrony  przeciwpowodziowej.  Pamiętaj,  aby 
zawierał  informacje  dotyczące  działań  we  wszystkich  fazach  zarządzania  kryzysowego: 
przygotowanie,  zapobieganie,  reakcję  oraz  usuwanie  skutków.  Opracowany  plan  powinien 
uwzględniać: ochronę zdrowia i bezpieczeństwo ludzi, ochronę infrastruktury: dróg i mostów, 
ochronę  majątku,  mienia:  budynków,  dobytku  i  inwentarza,  ochronę  środowiska, 
minimalizację strat ekonomicznych i społecznych.  
 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować  rozdział  dotyczący  zbiorników  powodziowych  (materiał  nauczania  pkt. 
4.5.1), 

2)

 

sporządzić plan ochrony przeciwpowodziowej, 

3)

 

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy, 

4)

 

dokonać oceny poprawności.  

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

roczniki statystyczne, 

–

 

programy komputerowe dotyczące ochrony przed powodzią, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

 
Ćwiczenie 2 

Scharakteryzuj i zaprezentuj róŜnice między zasadą gospodarowania wodą zgromadzoną 

w zbiornikach a zasadą gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową. Swoje wnioski zanotuj 
w tabeli. 

 
 
 
 
 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19

 

Zasada gospodarowania woda zgromadzoną 

w zbiornikach 

 

Zasada gospodarowania rezerwą 

przeciwpowodziową 

 

1 
 
 
 
 

1 

2 
 
 
 
 
 

2 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować  rozdział  dotyczący  zagroŜeń  powodziowych  (materiał  nauczania  pkt. 
4.5.1), 

2)

 

określić  róŜnicę  między  zasadą  gospodarowania  wodą  zgromadzoną  w  zbiornikach 
a zasadą gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową, 

3)

 

zapisać wnioski w tabeli, 

4)

 

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy, 

5)

 

dokonać oceny poprawności. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

–

 

tekstu przewodniego, 

–

 

dyskusji dydaktycznej, 

–

 

ć

wiczeń praktycznych. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne 

–

 

przybory do pisania, 

–

 

literatura z rozdziału 7. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „  Wykonywanie  zabezpieczeń 
przeciwpowodziowych” 
 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−

 

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−

 

zadania 4, 5, 9, 10, 14 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

−

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. d, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. a, 10. d, 11. b, 
12. c, 13. a, 14. b, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a. 

 
Plan testu   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Określić zagroŜenia powodziami na 
Ziemi 

B 

P 

a 

2 

Określić środki ekonomiczne 
stosowane w przypadku powodzi 

A 

P 

c 

3 

Określić zagroŜenie powodziom 
w Polsce 

B 

P 

c 

4 

Scharakteryzować konstrukcje wału 
przeciwpowodziowego 

C 

PP 

d 

5 

Scharakteryzować konstrukcje rdzenia 
wału przeciwpowodziowego 

C 

PP 

a 

6 

Określić prawdopodobieństwo, dla 
którego projektuje się wały 
przeciwpowodziowe 

B 

P 

a 

7 

Wyjaśnić utrudnienie komunikacyjne 
obwałowań 

B 

P 

a 

8 

Określić konstrukcję przepędów dla 
zwierząt 

B 

P 

b 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21

9 

Scharakteryzować sposoby wykonania 
przelewu  

C 

PP 

a 

10  Dobrać materiał do wykonania wałów 

C 

PP 

d 

11  Określić szerokość wałów 

B 

P 

b 

12 

Określić odpływ wody opadowej 
z terenu pokrytego roślinnością 

B 

P 

c 

13 

Określić sposób budowania zbiorników 
retencyjnych 

B 

P 

a 

14 

Ustalić sposób ochrony przed 
powodzią 

C 

PP 

b 

15  Sklasyfikować zalesienie terenu 

A 

P 

d 

16 

Nazwać gatunki drzew pionierskich 
stosowanych do zalesień 

A 

P 

a 

17 

Określić pojemność zbiorników 
retencyjnych  

B 

P 

a 

18 

Wyjaśnić sposób prezentacji stanów 
wodnych 

B 

P 

b 

19 

Określić metody gospodarowania 
rezerwą przeciwpowodziową 

B 

P 

a 

20 

Określić objętość i czas trwania fali 
wezbraniowej 

B 

P 

a 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 

5.

 

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy. 

6.

 

Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 
na udzielanie odpowiedzi. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości. 

8.

 

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 

9.

 

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań  i  sprawdza  Twoje  wiadomości  z  zakresu  wykonywania 
zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 

5.

 

Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi,  stawiając  w  odpowiedniej 
rubryce  znak  X.  W  przypadku  pomyłki  naleŜy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć  kółkiem, 
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 30 min. 

Powodzenia 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

KaŜdego roku na Ziemi notowane jest około 
a)

 

50 powodzi. 

b)

 

80 powodzi. 

c)

 

150 – 170 powodzi. 

d)

 

300 powodzi. 

 
2.  Do środków ekonomicznych stosowanych w przypadku powodzi są 

a)

 

prognozy hydrologiczne. 

b)

 

obwałowania. 

c)

 

ubezpieczenia majątkowe. 

d)

 

prognozy meteorologiczne. 
 

3.  W Polsce szacuje się, Ŝe obszarów zagroŜonych powodziami wynosi 

a)

 

1 600 000 ha. 

b)

 

2 000 ha. 

c)

 

5 0000 ha. 

d)

 

0,5 ha. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23

4.  Wał przeciwpowodziowy to sztuczne usypisko w kształcie pryzmy o przekroju 

a)

 

 rombu. 

b)

 

 kwadratu. 

c)

 

 trójkąta. 

d)

 

 trapezu. 
 

5.  Rdzeń wału przeciwpowodziowego wykonuje się z 

a)

 

 gliny. 

b)

 

 piasku. 

c)

 

 iłu. 

d)

 

 kamienia. 

6.  Wały przeciwpowodziowe projektuje się dla wody o prawdopodobieństwie 

a)

 

 p =1%. 

b)

 

 p = 2%. 

c)

 

 p = 5%. 

d)

 

 p = 10%. 
 

7.  Obwałowania powodują utrudnienia w komunikacji i w regulowaniu stosunków wodnych 

obszarów 
a)

 

 zawala i przepustu wałowego. 

b)

 

 międzywala i zawala. 

c)

 

 pompowni odwadniających. 

d)

 

 dróg i przejazdów. 

 
8.  Przepędy  dla  zwierząt  naleŜy  projektować  w  łagodnej  formie  skarpy  od  strony 

międzywała w stosunku 
a)

 

 1:1. 

b)

 

 1:3. 

c)

 

 1:2. 

d)

 

 1:6. 

 
9.  Miejsca na przelewy naleŜy wybierać na tych odcinkach wałów gdzie wysokość 

a)

 

 jest najmniejsza, a grunt zwięzły i silnie zadarniony. 

b)

 

 jest największa, a grunt zwięzły i silnie zadarniony. 

c)

 

 jest najmniejsza, a grunt zwięzły i słabo zadarniony. 

d)

 

 jest najmniejsza, a grunt jest przepuszczalny i silnie zadarniony. 

 
10.  Do wykonania wałów najbardziej odpowiednim materiałem jest mieszanina gliny lub iłu 

z piaskiem gruboziarnistym. Stosunek gliny (iłu) do piasku przyjmuje się 
a)

 

 1:4. 

b)

 

 1:3. 

c)

 

 1:2. 

d)

 

 1:1. 

 
11.  Szerokość podstawy dla wałów w I klasie waŜności wynosi 

a)

 

 5 m. 

b)

 

 8 m. 

c)

 

 10 m. 

d)

 

 15 m. 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24

12.  Z powierzchni umocnionych roślinnością odpływ wody opadowej wynosi 

a)

 

 30%. 

b)

 

 0 – 20%. 

c)

 

 40%. 

d)

 

 60%. 

 

13.  Małe zbiorniki retencyjne najłatwiej wybudować za pomocą 

a)

 

 tam. 

b)

 

 przegród dolinowych. 

c)

 

 opasek. 

d)

 

 jazów. 

 

14.  Najprostszym sposobem ochrony przed powodzią jest budowanie 

a)

 

 obwałowań. 

b)

 

 wałów. 

c)

 

 zbiorników retencyjnych. 

d)

 

 polderów. 

 
15.  Zalesianie terenu jest zabudową 

a)

 

 biologiczną. 

b)

 

 gospodarczą. 

c)

 

 naturalną. 

d)

 

 środowiskową. 
 

16.  Do gatunków drzew pionierskich stosowanych do zalesień stosuje się 

a)

 

 olchę szarą. 

b)

 

 brzozę. 

c)

 

 sosnę. 

d)

 

 modrzew. 

 
17.  Zbiorniki retencyjne usytuowane w ciekach mogą magazynować fale wezbraniowe w  

a)

 

 100%. 

b)

 

 50%. 

c)

 

 10%. 

d)

 

 5%. 
 

18.  Informacje o przepływach i stanach wody podawane są często w formie  

a)

 

 krzywych hydrologicznych. 

b)

 

 krzywych meteorologicznych. 

c)

 

 krzywych sumowych. 

d)

 

 bilansu wodnogospodarczego. 
 

19.  Metody gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową zbiorników to metoda sztywna 

a)

 

 przewidywanego dopływu, sterowania i automatyczną. 

b)

 

 półsztywną, przewidywanego dopływu, sterowania i automatyczną. 

c)

 

 półsztywną, przewidywanego dopływu i sterowania.  

d)

 

 półsztywną, przewidywanego dopływu i automatyczną. 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25

20.  Objętość  i  czas  trwania  fali  wezbraniowej,  będące  podstawą  gospodarowania  rezerwą 

przeciwpowodziową zbiornika, ustala się metodami 
a)

 

 analitycznymi. 

b)

 

 matematycznymi. 

c)

 

 szacunkowymi. 

d)

 

 krzywych sumowych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26

KARTA ODPOWIEDZI

 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 
Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

a 

b 

c 

d 

 

2. 

a 

b 

c 

d 

 

3. 

a 

b 

c 

d 

 

4. 

a 

b 

c 

d 

 

5. 

a 

b 

c 

d 

 

6. 

a 

b 

c 

d 

 

7. 

a 

b 

c 

d 

 

8. 

a 

b 

c 

d 

 

9. 

a 

b 

c 

d 

 

10. 

a 

b 

c 

d 

 

11. 

a 

b 

c 

d 

 

12. 

a 

b 

c 

d 

 

13. 

a 

b 

c 

d 

 

14. 

a 

b 

c 

d 

 

15. 

a 

b 

c 

d 

 

16. 

a 

b 

c 

d 

 

17. 

a 

b 

c 

d 

 

18. 

a 

b 

c 

d 

 

19. 

a 

b 

c 

d 

 

20. 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:   

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27

Test 2 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  zabezpieczeń 
przeciwpowodziowych” 
 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−

 

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 15, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−

 

zadania 3, 8, 11, 14, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

−

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  5  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 
Klucz  odpowiedzi:1.  a,  2.  a,  3.  b,  4.  a,  5.  a,  6.  c,  7.  d,  8.  c,  9.  a,  10.  d,  11.  a, 
12. d, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b. 

 

Plan testu   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Wyjaśnić występowanie wezbrań wód 

A 

P 

a 

2 

RozróŜnić zagadnienia wynikające 
z ochrony przed powodzią  

A 

P 

a 

3 

Scharakteryzować środki stosowane 
w zapobieganiu powodziom 
i łagodzenia ich skutkom 

C 

PP 

b 

4 

Określić powszechnie stosowane 
ś

rodki ochrony przed powodzią 

A 

P 

a 

5 

RozróŜnić kształt wałów 
przeciwpowodziowych 

A 

P 

a 

6 

Określić klasy waŜności wałów 
przeciwpowodziowych 

B 

P 

c 

7 

RozróŜnić wały przeciwpowodziowe 
w zaleŜności od usytuowania w planie 

A 

P 

d 

8 

Ustalić bezpieczne odsunięcie stopy 
wału od linii brzegu  

D 

PP 

c 

9 

Określić proporcję materiałów 
stosowanych do wykonywania wałów 
przeciwpowodziowych 

B 

P 

a 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28

10 

Określić wielkość darni słuŜącej do 
pokrycia wałów przeciwpowodziowych 

B 

P 

d 

11 

Ustalić grubość sypanych warstw 
wałów w celu uzyskania naleŜytej 
szczelności 

C 

PP 

a 

12  Określić cel pobierania próbek gruntu 

B 

P 

d 

13 

Określić w jakiej odległości między 
przekrojami dokonuje się sprawdzenia 
usytuowania osi i jej długości 

A 

P 

b 

14 

Scharakteryzować miejsca 
występowania naturalnej retencji  

C 

PP 

b 

15 

Wyjaśnić sposoby ochrony przed 
powodzią 

B 

P 

a 

16  Scharakteryzować zbiorniki uŜytkowe 

C 

PP 

b 

17 

Zastosować odpowiednie przypływy 
przy ustalaniu zasad gospodarowania 
wodą 

C 

PP 

a 

18 

Określić zastosowanie hydrografów fal 
wezbraniowych 

B 

P 

a 

19 

Wyjaśnić zasady magazynowania 
wody w zbiornikach retencyjnych 

B 

P 

a 

20 

Wyjaśnić zasady gospodarowania 
wodą 

B 

P 

b 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 

5.

 

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy. 

6.

 

Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 
na udzielanie odpowiedzi. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości. 

8.

 

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 

9.

 

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań  i  sprawdza  Twoje  wiadomości  z  zakresu  wykonywania 
zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 

5.

 

Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi,  stawiając  w  odpowiedniej 
rubryce  znak  X.  W  przypadku  pomyłki  naleŜy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć  kółkiem, 
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 30 min. 

 
 

Powodzenia 

 

Materiały dla ucznia: 

−

 

instrukcja, 

−

 

zestaw zadań testowych, 

−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Wezbraniem nazywamy podniesienie się stanu wody w 

a)

 

rzece. 

b)

 

morzu. 

c)

 

jeziorze. 

d)

 

zbiorniku retencyjnym. 

 
2.  Ochrona przed powodzią jest powaŜnym zagadnieniem  

a)

 

 gospodarczym i społecznym. 

b)

 

 tylko politycznym. 

c)

 

 tylko przyrodniczym. 

d)

 

 tylko ekonomicznym. 

 
3.  Zapobieganie powodziom i łagodzenie ich skutków polega na stosowaniu środków  

a)

 

technicznych, administracyjnych, ekonomicznych i przyrodniczych. 

b)

 

 technicznych, administracyjnych i ekonomicznych. 

c)

 

 administracyjnych, ekonomicznych i przyrodniczych. 

d)

 

 technicznych, ekonomicznych i przyrodniczych. 

 
4.  Powszechnie stosowanym środkiem ochrony przed powodziami są  

a)

 

 wały przeciwpowodziowe. 

b)

 

 zbiorniki retencyjne. 

c)

 

 poldery. 

d)

 

 groble. 

 
5.  Wał  przeciwpowodziowy  to  sztuczne  usypisko  w  kształcie  pryzmy  o  przekroju 

poprzecznym  
a)

 

 trapezu. 

b)

 

 kwadratu. 

c)

 

 rombu. 

d)

 

 trójkąta. 

 
6.  Wały  przeciwpowodziowe  w  zaleŜności  od  wielkości  obszaru  lub  obiektu,  jaki  chronią 

dzieli się na  
a)

 

 dwie klasy waŜności. 

b)

 

 osiem klas waŜności. 

c)

 

 cztery klasy waŜności. 

d)

 

 pięć klas waŜności. 

 
7.  ZaleŜnie od usytuowania w planie rozróŜnia się wały  

a)

 

 główne (zamknięte), boczne, działowe, pierścieniowe, zarzucone, skrzydłowe. 

b)

 

 wsteczne (cofkowe), boczne, działowe, pierścieniowe, zarzucone, skrzydłowe. 

c)

 

główne  (zamknięte),  wsteczne  (cofkowe),  boczne,  działowe,  pierścieniowe, 
zarzucone, skrzydłowe. 

d)

 

główne  (zamknięte),  wsteczne  (cofkowe),  boczne,  działowe,  pierścieniowe, 
zarzucone, skrzydłowe. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31

8.  Bezpieczne  odsunięcie  stopy  wału  od  linii  brzegu  istniejącego  lub  projektowanego  nie 

powinno być mniejsze niŜ  
a)

 

 5 m. 

b)

 

 20 m. 

c)

 

 10 m. 

d)

 

 5 – 8 m. 

 

9. 

Do wykonywania wałów najbardziej odpowiednim materiałem jest mieszanina gliny lub 
iłu z piaskiem gruboziarnistym. Stosunek gliny (iłu) do piasku przyjmuje się w proporcji 

a)

 

 1:1. 

b)

 

 1:2. 

c)

 

 1:3. 

d)

 

 1:4. 

 

10.  Cegiełki darni do pokrycia powierzchni wału powinny mieć grubość

 

a)

 

 od 6 do 10 cm i przekrój około 5x5 cm. 

b)

 

 od 6 do 10 cm i przekrój około 15x15 cm. 

c)

 

 od 10 do 20 cm i przekrój około 25x25 cm. 

d)

 

 od 6 do 10 cm i przekrój około 25x25 cm. 

 
11. 

W  celu  uzyskania  naleŜytej  szczelności  wału,  sypane  warstwy  muszą  być  dobrze 
związane między sobą oraz z podłoŜem o grubości  
a)

 

 od 0,1 do 0,9. 

b)

 

 od 0,1 do 0,2. 

c)

 

 1,0. 

d)

 

 2,0. 

 
12.  Na podstawie próbek określa się 

a)

 

 wilgotność, porowatość, cięŜar objętościowy. 

b)

 

 uziarnienie, porowatość, cięŜar objętościowy. 

c)

 

uziarnienie, wilgotność, porowatość, masa. 

d)

 

 uziarnienie, wilgotność, porowatość, cięŜar objętościowy.  

 
13.  Wymiary  wałów,  a  szczególnie  rzędne  korony,  ławek  i  stopy  wału,  pochylenie  skarp, 

szerokość  korony  i  ławek,  ustytuowanie  osi  i  jej  długość  naleŜy  sprawdzać 
w przekrojach, co  
a)

 

 10 m. 

b)

 

 50 m. 

c)

 

 15 m. 

d)

 

 100 m. 

 
14.

  Naturalna retencja uwarunkowana jest 

a)

 

 ukształtowaniem  terenu,  warunkami  hydrogeologicznymi,  a  takŜe  stopniem 
zagospodarowania zlewni. 

b)

 

ukształtowaniem  terenu  i  jego  pokryciem,  warunkami  hydrogeologicznymi,  a  takŜe 
stopniem zagospodarowania zlewni. 

c)

 

 ukształtowaniem terenu i stopniem zagospodarowania zlewni. 

d)

 

 warunkami hydrogeologicznymi oraz stopniem zagospodarowania zlewni. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32

15. 

Najbardziej skutecznym sposobem walki z powodziami jest budowa 
a)

 

 zbiorników retencyjnych za pomocą przegród dolinowych. 

b)

 

 grobli. 

c)

 

 zawali i międzywali. 

d)

 

 obwałowań. 

 

16.  Do zbiorników uŜytkowych zalicza się 

a)

 

wodociągowe  (komunalne),  rolnicze  (do  nawodnień  i  hodowli  ryb),  energetyczne 
(szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód, Ŝeglugowe, rekreacyjne. 

b)

 

zbiorniki  przemysłowe,  wodociągowe  (komunalne),  rolnicze  (do  nawodnień 
i hodowli  ryb),  energetyczne  (szczytowe,  wyrównawcze),  do  ochrony  jakości  wód, 
Ŝ

eglugowe, rekreacyjne. 

c)

 

zbiorniki  przemysłowe,  rolnicze  (do  nawodnień  i  hodowli  ryb),  energetyczne 
(szczytowe, wyrównawcze), do ochrony jakości wód, Ŝeglugowe, rekreacyjne. 

d)

 

zbiorniki  przemysłowe,  wodociągowe  (komunalne),  rolnicze  (do  nawodnień 
i hodowli  ryb),  energetyczne  (szczytowe,  wyrównawcze),  do  ochrony  jakości  wód, 
Ŝ

eglugowe. 

 
17.  Przy  projektowaniu  urządzeń  upustowych  i  innych  budowli  zbiornikowych  oraz  przy 

ustalaniu zasad gospodarowania wodą wykorzystywane są przepływy 
a)

 

 charakterystyczne. 

b)

 

 miarodajne. 

c)

 

 szczytowe. 

d)

 

 bezpośrednie. 

 
18.  Hydrogramy fal wezbraniowych wykorzystuje się przy ustaleniu 

a)

 

 zasad gospodarowania rezerwą przeciwpowodziową zbiorników. 

b)

 

 zasad gospodarowania retencją przeciwpowodziową zbiorników. 

c)

 

 zasad gospodarowania wodą w zbiornikach. 

d)

 

 rezerwy przeciwpowodziowej zbiorników. 

 
19.  O moŜliwości magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych w danej zlewni moŜna 

się zorientować porównując  
a)

 

 odpływy dyspozycyjne z zapotrzebowaniem wody. 

b)

 

 odpływy pozycyjne z zapotrzebowaniem wody. 

c)

 

 przypływy dyspozycyjne z zapotrzebowaniem wody. 

d)

 

 odpływy dyspozycyjne z odpływem wody. 

 
20.  Gospodarowanie wodą w zbiorniku sprowadza się do wykonania operacji oraz ustalenia 

a)

 

 pojemności zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania przypływu. 

b)

 

 pojemności zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu. 

c)

 

 kształtu zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu. 

d)

 

 głębokości zbiornika dla pokrycia potrzeb oraz wyrównania odpływu. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33

KARTA ODPOWIEDZI

 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 
Wykonywanie zabezpieczeń przeciwpowodziowych 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź.

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1. 

a 

b 

c 

d 

 

2. 

a 

b 

c 

d 

 

3. 

a 

b 

c 

d 

 

4. 

a 

b 

c 

d 

 

5. 

a 

b 

c 

d 

 

6. 

a 

b 

c 

d 

 

7. 

a 

b 

c 

d 

 

8. 

a 

b 

c 

d 

 

9. 

a 

b 

c 

d 

 

10. 

a 

b 

c 

d 

 

11. 

a 

b 

c 

d 

 

12. 

a 

b 

c 

d 

 

13. 

a 

b 

c 

d 

 

14. 

a 

b 

c 

d 

 

15. 

a 

b 

c 

d 

 

16. 

a 

b 

c 

d 

 

17. 

a 

b 

c 

d 

 

18. 

a 

b 

c 

d 

 

19. 

a 

b 

c 

d 

 

20. 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:   

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34

7. LITERATURA 

 

1.

 

Arkuszewski  A.,  Kiciński  T.,  Romańczyk  Cz.,  śbikowski  A.:  Budownictwo  wodne. 
Cz. III. WSiP, Warszawa 1991 

2.

 

Begermann  W.,  Schiechti  H.:  InŜynieria  ekologiczna  w  budownictwie  wodnym 
i ziemnym. Arkady, Warszawa 1999 

3.

 

Ciepielowski A., Kiciński T.: Budownictwo wodne. Cz. I. WSiP, Warszawa 1990 

4.

 

Zawada E., śbikowski A: Budownictwo wodne. Cz. II. WSiP, Warszawa 1991 

 
Literatura metodyczna 
1.

 

Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000 

 
Czasopisma 

−−−−

 

Nowa Edukacja Zawodowa 

−−−−

 

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php