PRZEGLĄD BUDOWLANY

3/2006

16

KONSTRUKCJE–ELEMENTY–MATERIAŁY

A

R

T

Y

K

U

Ł

Y

P

R

O

B

L

E

M

O

W

E

Diagnostyka konstrukcyjna obiek-

tów budowlanych ma na celu ocenę

stanu istniejącej konstrukcji, z uwagi

na obowiązujące w kraju wyma-

gania bezpieczeństwa, stawiane

konstrukcjom budowlanym. Oceny

dokonuje rzeczoznawca poprzez

analizę zgodności stanu konstrukcji

z jej projektem, zatwierdzonym przez

władze budowlane, a w przypadku

braku takiego projektu – zgodności

z wynikami obliczeń dla modelu

analitycznego konstrukcji, przyjęte-

go przez rzeczoznawcę na podsta-

wie obserwacji, badań i pomiarów

w trakcie wizji lokalnych.

Ekspertyzy obiektów budowlanych

powinny być oparte o prace badaw-

cze dotyczące podbudowy nauko-

wej diagnostyki konstrukcyjnej,

a mianowicie:

•

oceny wytrzymałości materiału

w konstrukcji, przede wszystkim:

betonu, muru, stali i drewna, jako

podstawowego czynnika decydują-

cego o bezpieczeństwie i zachowa-

niu się konstrukcji;

•

ustalania modelu analitycznego

diagnozowanej konstrukcji uwzględ-

niającego wpływ wykonania oraz

czasu i warunków użytkowania

obiektu;

•

metod badań zachowania się

konstrukcji w naturze;

•

obowiązujących w kraju wyma-

gań zapewnienia bezpieczeństwa

konstrukcji,

•

działalności szkoleniowo-wdro-

żeniowej w postaci organizowania

konferencji i publikacji materiałów

kierunkujących pracę rzeczoznaw-

ców.

Wynikiem prowadzonych badań

(głównie w Instytucie Techniki

Budowlanej), a także obserwacji

poczynionych w związku z opra-

cowywanymi ekspertyzami, opra-

cowane są m.in. normy, wytyczne

i instrukcje, a także autorskie porad-

niki służące od wielu lat diagnostyce

konstrukcyjnej w budownictwie.

Przykładem takich opracowań są:

•

normy, instrukcje, wytyczne

i poradniki dotyczące oceny cech

wytrzymałościowych i użytkowych

betonu i murów na podstawie badań

nieniszczących i odwiertów z kon-

strukcji, m.in. nieniszczących metod

ultradźwiękowych, sklerometrycz-

nych i radiograficznych (stosowane

od 1970 r.),

•

instrukcje i wytyczne badań,

oceny i wzmocnień konstrukcji

kablobetonowych i strunobetono-

wych, kominów, silosów, zbiorni-

ków itp., m.in. wytyczne i instrukcje

badania, oceny i zasad eksploata-

cji dachowych dźwigarów kablo-

betonowych i strunobetonowych

oraz kominów i silosów (stosowane

od 1966 r.),

•

instrukcja dotycząca zasad oceny

bezpieczeństwa konstrukcji (opra-

cowana w 1999 r.),

•

wytyczne wzm

-

wych konstrukcji żelbetowych (opra-

cowane i stosowane od 2004 r.),

•

poradnik stosowania obciążeń

próbnych (opracowany w 1997

roku),

•

poradniki służące diagnostyce,

modernizacji i przystosowywaniu

budynków z wielkiej płyty do obec-

nych wymagań (opracowane

w 2003 r.).

W oparciu o podstawy fizyczne,

analizy statystyczne oraz prace

przestrzenne elementów lub obiek-

tów, opracowywane są optymalne

zasady metodyki badań, diagnostyk

oraz wzmocnień elementów i kon-

strukcji specjalnych.

W zależności od charakterystyki ele-

mentów lub obiektów oraz warun-

ków ich wykonania, określane są

optymalne zasady badań nienisz-

czących i niszczących oraz diagno-

styk, np. przy stosowaniu nowych

technologii oraz nowych rozwiązań

konstrukcyjnych.

Przykładem takim są technologie

stosowania betonów o wysokich

Diagnostyka konstrukcyjna obiektów

budowlanych

Prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz, ITB, Politechnika Warszawska

Fot. 1. Przykład wzmocnienia silosa

żelbetowego

Fot. 2. Ocena stanu technicznego

silosa na klinkier w cementowni

PRZEGLĄD BUDOWLANY

3/2006

KONSTRUKCJE–ELEMENTY–MATERIAŁY

17

A

R

T

Y

K

U

Ł

Y

P

R

O

B

L

E

M

O

W

E

wytrzymałościach oraz żelbetowych

elementów masywnych, takich

jak płyty fundamentowe o dużych

wymiarach w planie i grubościach

powyżej 3 m.

Podbudowie obowiązujących w kra-

ju wymagań bezpieczeństwa kon-

strukcji służy gromadzenie (w ITB)

od 1962 r. danych, dotyczących

analizy zagrożeń, awarii i katastrof

budowlanych. Od 1989 r. wprowa-

dzono elektroniczny bank danych

o zagrożeniach, awariach i katastro-

fach budowlanych w kraju. W wyniku

analiz zbieranych danych, w banku

oceniane są głównie charakterystyki

techniczne i zakres występujących

zagrożeń, awarii i katastrof, a także

błędy projektowania, realizacji i eks-

ploatacji, powodujące awarie i kata-

strofy budowlane. Prowadzone

analizy w ramach tej działalności

wykorzystywane są przy opraco-

wywaniu ogólnych dokumentów

technicznych, jak: normy, rozpo-

rządzenia i zalecenia władz, a także

do eliminowania błędów projekto-

wych, wykonawczych i eksploata-

cyjnych, jak też do optymalnego

określania częściowych współczyn-

ników bezpieczeństwa konstrukcji

budowlanych.

Ponadto, ekspertyzom służą akcje

szkoleniowo-wdrożeniowe obejmu-

jące m.in.:

•

kursy podyplomowe badań nie-

niszczących, organizowane od

1965 r.,

•

konferencje nt. remontów budo-

wlanych, organizowane od 1965 r.,

•

sympozja nt. „Badanie przyczyn

i zapobieganie awariom konstrukcji

budowlanych”, a od 1994 r. prze-

kształcone w konferencje o nazwie

„Awarie budowlane”,

•

inne specjalistyczne konferencje

i sympozja,

•

konferencje Problemy Rzeczo-

znawstwa Budowlanego, organizo-

wane od 1998 r.

Wymienione konferencje i sympo-

zja organizowane głównie przez

Instytut Techniki Budowlanej

wspólnie z Wyższymi Uczelniami

Technicznymi, Polskim Związkiem

Inżynierów i Techników Budowni-

ctwa oraz Polską Izbą Inżynierów

Budownictwa, traktowane są jako

elementy nowoczesnego dokształ-

cania zawodowego (edukacji) inży-

nierów i rzeczoznawców budowla-

nych.

W diagnostyce konstrukcyjnej

obiektów, bardzo ważną działalno-

ścią była i jest działalność rzeczo-

znawstwa tysięcy różnorodnych,

trudnych i unikalnych obiektów inży-

nierskich i budowlanych. Dotyczyły

one wszystkich rodzajów obiektów

znajdujących się na terenie kraju.

Prace te polegały często na nowa-

torskim i unikalnym stosowaniu

metod badawczych do oceny sta-

nów technicznych oraz ustalania

zasad ewentualnych wzmocnień,

dla dalszego użytkowania w okre-

ślonych warunkach.

Przykładowe ekspertyzy budowlane

opracowane przez ostatnie 60 lat

obejmują różnorodne, często unikal-

ne budynki i budowle inżynierskie.

Przedmiotem takich ekspertyz były

i są najczęściej:

•

oceny zniszczeń i jakości zbiorni-

ków żelbetowych w oczyszczalniach

ścieków oraz w różnych dziedzinach

Fot. 3. Przykład wzmocnionej iglicy

Pałacu Kultury i Nauki jako wieży

telekomunikacyjnej

Fot. 4. Ocena i wzmocnienie lokalne

budynku mieszkalnego w Warszawie

Fot. 5. Ocena stanu technicznego fragmentu konstrukcji

budynku użyteczności publicznej w Warszawie

Fot. 6. Wzmocnienie stropu żelbetowego taśmami

węglowymi

PRZEGLĄD BUDOWLANY

3/2006

18

KONSTRUKCJE–ELEMENTY–MATERIAŁY

A

R

T

Y

K

U

Ł

Y

P

R

O

B

L

E

M

O

W

E

nasza nowa, lepsza strona >>

www

.

przegladbudowlany

.

pl

przemysłu, z ewentualnymi projek-

tami koncepcyjnymi wzmocnień,

•

oceny stanu technicznego

i wzmocnień żelbetowych silosów

na materiały sypkie, jak: cement,

klinkier, cukier, pył, materiały oleiste

itp. (fot. 1, 2),

•

oceny stanu technicznego

i ewentualnych wzmocnień dźwiga-

rów sprężonych o rozpiętości od 12

do 42 m w obiektach o różnym prze-

znaczeniu,

•

oceny stanu technicznego żel-

betowych kominów i wież teletran-

smisyjnych o wysokości od 20

do 300 m (fot. 3),

•

oceny stanu technicznego i ewen-

tualne projekty wzmocnienia żelbe-

towych chłodni hiperboloidalnych

o wysokości ok. 100 m,

•

oceny stanu technicznego naj-

większych zapór żelbetowych, wraz

z budowlanym częściami energe-

tycznymi,

•

oceny stanu technicznego żelbe-

towych konstrukcji hal przemysło-

wych o dużych wymiarach i obcią-

żeniach,

•

oceny żelbetowych i stalowych

mostów, tuneli i wiaduktów,

•

oceny stanu technicznego

i ewentualnych projektów wzmoc-

nień budynków mieszkalnych wyko-

nanych w różnych technologiach

o wysokości do 20 kondygnacji

(fot. 4),

•

oceny stanu technicznego

i ewentualnych zasad wzmocnień

obiektów użyteczności publicznej

o różnym przeznaczeniu, jak: banki,

hotele, szkoły, szpitale oraz budynki

administracyjne, handlowe, specjal-

ne itp. (fot. 5, 6),

•

oceny stanu technicznego i ewen-

tualnych zasad wzmocnień budowli

zabytkowych, sakralnych (kościo-

łów), monumentalnych itp. (fot. 7,

8, 9).

Działalność diagnostyczna kon-

strukcji obiektów budowlanych

powinna być stale doskonalona,

a także rozszerzana na inne proble-

my, jak: akustyka, fizyka budowli,

geotechnika, chemia, mykologia,

ochrona środowiska, technologia

betonu, techniki przegród, techniki

elementów wykończeniowych oraz

problemy ochrony pożarowej.

Prace diagnostyczne powinny

znajdować bardzo dobre wspar-

cie przez akredytowane badawcze

laboratoria specjalistyczne, dające

wiarygodne i kompleksowe pod-

stawy do rozwiązywania szerokiego

zakresu problemów technicznych

w budownictwie.

Fot. 7. Ocena stanu technicznego budynku zabytkowego

pn. Pasta w Warszawie

Fot. 8. Budownictwo plombowe przy budynku zabyt-

kowym w Warszawie

Fot. 9. Ocena stanu technicznego

i wzmocnienia budynku zabytkowego

ZACHĘTA w Warszawie