opr000NB

Wykład

Wykład 3333

Analiza procesowa środowiska systemu,

modelowanie reguł przetwarzania i związków encji

• Definiowanie przeznaczenia

Definiowanie przeznaczenia

Definiowanie przeznaczenia aplikacji

aplikacji

• Definiowanie funkcji aplikacji

Definiowanie funkcji aplikacji

• Projektowanie bazy danych i procesów

Projektowanie bazy danych i procesów

• Projektowanie bazy danych i procesów

Projektowanie bazy danych i procesów

aplikacji

• Modelowanie reguł przetwarzania

Modelowanie reguł przetwarzania

• Środowisko przykładowego programu do

Środowisko przykładowego programu do

modelowania reguł przetwarzania

• Reguły poprawności

Reguły poprawności

• Matryce

Matryce

Matryce CRUD

CRUD

Definiowanie przeznaczenia aplikacji

Pierwszym krokiem w procesie projektowania każdej

aplikacji jest określenie jej przeznaczenia. Należy

odpowiedzieć na pytanie co aplikacja ma robić ?

Dalej przedstawiono przykładowo projekt systemu

użytkowego dla pewnej firmy, która zajmuje się

wynajmowaniem nieruchomości. Oprogramowanie

użytkowe ma wspomagać zarządzanie

nieruchomościami, które ta firma wynajmuje.

Przyjmijmy umownie, że będzie ona nosić nazwę

WYNAJEM. Przeznaczenie aplikacji powinno być

wyrażone pojedynczym zdaniem zawierającym

podmiot, orzeczenie i dopełnienie.

Podmiot opisuje aplikację, np. "

System WYNAJEM .

. .

" , orzeczenie informuje o zadaniu, jakie aplikacja

ma wykonywać, np. "

System WYNAJEM będzie

wspomagać. . .

". dopełnienie opisuje obiekt, którego

dotyczy zadanie, np. "

System WYNAJEM będzie

wspomagać zarządzanie wynajmem nieruchomości

Zdanie formułujące przeznaczenie systemu powinno

być jak najprostsze i możliwie krótkie. Niepożądane

są w nim określenia nie wnoszące żadnej nowej

informacji, takie jak np. "

na rzecz instytucji. . .

", czy

dla klienta. . .

". Powinno się także unikać zdań

złożonych i spójników.

Definiowanie funkcji aplikacji

Po sformułowaniu przeznaczenia aplikacji należy określić jakie

funkcje musi

funkcje musi ona

ona

ona realizować, aby wypełnić zadanie, do którego

realizować, aby wypełnić zadanie, do którego

została powołana. Lista tych funkcji powinna być jedynie

małym zbiorem najważniejszych funkcji. Konstrukcja zdań,

opisujących poszczególne funkcje powinna przypominać

konstrukcję zdania, wyrażającego przeznaczenie całej

aplikacji.

Nasz przykładowy system WYNAJEM będzie:

···· rejestrować i obsługiwać umowy najmu nieruchomości,

rejestrować i obsługiwać umowy najmu nieruchomości,

···· śledzić prace związane z konserwacją nieruchomości,

śledzić prace związane z konserwacją nieruchomości,

···· generować rachunki dla najemców,

generować rachunki dla najemców,

···· generować informacje o historii poszczególnych

generować informacje o historii poszczególnych

nieruchomości.

Lista ta powinna obejmować wszystkie najważniejsze funkcje

aplikacji, ale nie powinna być zbyt szczegółowa.

Projektowanie

Projektowanie bazy

bazy

bazy danych

danych

danych iiii procesów

procesów

procesów aplikacji

aplikacji

W procesie projektowania bazy danych można

wyróżnić trzy etapy:

1. Sporządzenie dokumentacji reguł

przetwarzania, niezbędnych do realizacji

funkcji aplikacji.

2. Sporządzenie diagramu związków encji,

wymaganych do obsługi procesów.

3. Stworzenie logicznego projektu bazy danych,

niezbędnego do implementacji związków

encji i reguł przetwarzania.

Przejścia pomiędzy poszczególnymi etapami można

zatomatyzować przy pomocy narzędzi typu CASE

CASE

CASE.

Upraszczają one proces tworzenia aplikacji klient –

serwer.

W procesie projektowania aplikacji baz danych typu

klient – serwer system narzędziowy typu CASE

powinien być narzędziem, a jego stosowanie powinno

wymagać określonych umiejętności.

Narzędzie nie będzie "myśleć" za autora aplikacji. Nie

uwolni go od planowania poprawnego rozwiązania

problemu. Pomoże jedynie sprawnie wykonać to

zadanie. Niezależnie od rodzaju stosowanych

narzędzi, projektant musi dysponować podstawową

wiedzą z zakresu teorii baz danych i funkcjonowania

SZBD.

Systemy CASE powinny posiadać możliwość:

Modelowania reguł przetwarzania; kluczowe funkcje

aplikacji są realizowane przez wzajemnie powiązane

procesy. Model reguł przetwarzania stanowi formalną

reprezentację tych procesów i ich wzajemnych

powiązań. Istnieją narzędzia typu CASE przeznaczone

specjalnie do modelowania procesów, np. Process

Analyst firmy Powersoft czy Silverrun BPM firmy CSA.

Modelowania związków encji; większość

Analyst firmy Powersoft czy Silverrun BPM firmy CSA.

Modelowania związków encji; większość

projektantów baz danych korzysta z diagramów EER

(

Extended Entity Relationship

). Umożliwiają one

oddzielenie logicznej reprezentacji danych od ich

fizycznej implementacji. Istnieją narzędzia CASE

wspomagające modelowanie związków encji.

---- Tworzenia relacyjnego modelu danych; do

Tworzenia relacyjnego modelu danych; do

dyspozycji projektanta są narzędzia, których

możliwości wykraczają poza sporządzanie diagramów

EEEEEEEER i obejmują zadania związane z projektowaniem

R i obejmują zadania związane z projektowaniem

całych logicznych schematów baz danych. Można tu

wymienić takie pakiety jak Data Architect

i Power

Designer

firmy Powersoft oraz Silverrun

firmy Powersoft oraz Silverrun –––– RDM firmy

RDM firmy

CSA.

Modelowanie reguł przetwarzania

Po zdefiniowaniu przeznaczenia i funkcji aplikacji projektant

zdefiniowaniu przeznaczenia i funkcji aplikacji projektant

sporządza model reguł przetwarzania opisujący dokładniej te

funkcje. Modele procesów w modelowanym środowisku ilustrują

związki pomiędzy czterema podstawowymi elementami:

procesami, obiektami zewnętrznymi, zbiorami i strumieniami

danych

. Tabela zawiera przykładowe zestawienie elementów

modelu reguł przetwarzania wykorzystywanych w systemie

narzędziowym

Process Analyst

. Są to symbole wykorzystywane

narzędziowym

Process Analyst

. Są to symbole wykorzystywane

w stosowanych najczęściej modelach OMT (

Object Modelling

Technique

) oraz Yourdon./DeMarco. Symbole graficzne tych

elementów pokazano na

elementów pokazano na następnym

następnym

następnym rys

rys

rysunku

unku

unku....

Element modelu

Definicja

Proces (

Process

) ) ) )

Zadanie lub decyzja które aplikacja albo

instytucja ma wykonać lub podjąć. Procesy są

opisywane w kategoriach czynności

realizowanych przy użyciu zasobów. Przykłady:

zatrudnianie nowych pracowników,

fakturowanie, przyjmowanie zamówień itp.

Obiekt zewnętrzny (

External entity

) ) ) )

Osoba, jednostka organizacyjna lub inny

element, znajdujący się poza opisywaną

instytucją lub aplikacją, ale współpracujący z

nią. W modelowanym systemie są one

źródłami lub odbiorcami informacji. Przykłady:

klienci, najemcy, władze, rynek, itp.

Zbiór danych (

Data store

) ) ) )

Dane generowane, wykorzystywane lub

modyfikowane przez modelowany system.

Przykłady: informacje o klientach, plany kont,

księgi wieczyste, itp.

Strumień danych (

Data flow

) ) ) )

Dane przepływające między obiektami

zewnętrznymi, procesami i zbiorami. Przykłady:

informacje udzielane klientom, zamówienia,

reklamacje itp.

Strumień sterujący (

Control flow

) ) ) )

Informacje i sygnały inicjujące, kontrolujące,

przerywające działanie całego systemu;

pochodzą na ogół od systemu nadrzędnego.

Rozdzielenie/łączenie (

Split/merge

) ) ) )

Proces/miejsce rozdziału strumienia danych

lub połączenia dwóch lub więcej strumieni

danych w jeden.

Zasób (

Resource

) ) ) )

Element modelowanego systemu,

wykorzystywany przez proces.

Przykłady: serwery sieciowe, napędy

pamięci taśmowej, osoby zajmujące

określone stanowiska, artykuły biurowe,

itp.

Kwalifikator (

Qualifier

) ) ) )

Informacja dokładniej definiująca obiekt

zewnętrzny, strumień, proces lub zbiór.

Może np. informować, że reklamacje są

przyjmowane zazwyczaj telefonicznie

Struktura danych (

Data structure

) ) ) )

Szczegółowa informacja o danych

zawartych w zbiorze.

Przestrzeń roboczą programu Power Designer wer.9.5

i symbole graficzne niektórych elementów używanych

do budowy tzw. modelu biznesowego pokazano na

następnych planszach.

Aby

Aby sporządzić

sporządzić

sporządzić model

model

model procesów

procesów

procesów zachodzących

zachodzących

zachodzących w

środowisku

środowisku projektowanego

projektowanego

projektowanego systemu

systemu

systemu należy

należy

należy: : : :

1) Określić

Określić

Określić niezbędne

niezbędne

niezbędne obiekty

obiekty

obiekty zewnętrzne

zewnętrzne

zewnętrzne, , , ,

procesy

procesy, , , , strumienie

strumienie

strumienie iiii zbiory

zbiory

zbiory. . . .

2222)))) Zadecydować

Zadecydować

Zadecydować o tym

o tym

o tym, , , , jakie

jakie

jakie związki

związki

związki mają

mają

zachodzić

zachodzić pomiędzy

pomiędzy

pomiędzy tymi

tymi

tymi elementami

elementami

elementami. . . .

3333)))) Sporządzić

Sporządzić

Sporządzić diagram,

diagram,

diagram, obrazujący

obrazujący

obrazujący te

te elementy

elementy

elementy iiii

3333)))) Sporządzić

Sporządzić

Sporządzić diagram,

diagram,

diagram, obrazujący

obrazujący

obrazujący te

te elementy

elementy

elementy iiii

związki

związki zachodzące

zachodzące

zachodzące między

między

między nimi

nimi

nimi. . . .

W projektowanym, przykładowym systemie można przyjąć, na

podstawie analizy procesów zachodzących w środowisku,

następujące założenia:

---- model wymaga co najmniej jednego obiektu zewnętrznego

model wymaga co najmniej jednego obiektu zewnętrznego

model wymaga co najmniej jednego obiektu zewnętrznego ––––

będzie nim potencjalny najemca,

---- przetwarzanie umów najmu i wykonywanie umów najmu będą

przetwarzanie umów najmu i wykonywanie umów najmu będą

dwoma oddzielnymi procesami,

firma wynajmująca nieruchomości rejestruje zgłoszenia, w tym

również telefoniczne od potencjalnych najemców; jest

zainteresowana przechowywaniem informacji o najemcach,

umowach najmu i nieruchomościach. W związku z tym w systemie

powinny znaleźć się cztery zbiory danych, które będą zawierać

informacje o zgłoszeniach , najemcach, nieruchomościach i

umowach najmu.

Przepływy danych pomiędzy wymienionymi elementami

powinny spełniać następujące założenia:

----

potencjalni najemcy nawiązują kontakt z pracownikiem

firmy wynajmującej i uzyskują informacje o dostępnych

nieruchomościach lub zawierają umowę najmu,

----

pracownik rejestruje każde odebrane zgłoszenie,

niezależnie od tego, czy w jego wyniku zostaje zawarta

umowa najmu,

----

po zweryfikowaniu umowa najmu trafia do innego

----

po zweryfikowaniu umowa najmu trafia do innego

pracownika odpowiedzialnego za jej wykonanie,

----

informacje o najemcy, uzyskane podczas zawierania

umowy są rejestrowane,

----

rejestruje się również wykonane umowy.

Reguły poprawności

Niektóre systemy narzędziowe klasy CASE (np. Power

Designer) pozwalają określać na etapie modelowania reguł

przetwarzania (analizy procesów informacyjnych w środowisku)

tzw.

reguły poprawno

ci (

reguły biznesowe

ang. business

rules). Reguły te są potem wykorzystywane

m. in.

dokumentowania projektu oraz do tworzenia procedur tzw.

wyzwalaczy

(ang. triggers).

Regułą biznesową

nazywa się przepis, regułę, zależność,

Regułą biznesową

nazywa się przepis, regułę, zależność,

która rządzi przepływem danych w modelowanym środowisku.

Regułami biznesu mogą być przepisy obowiązującego prawa,

wymagania inwestora (zleceniodawcy) lub wewnętrzne

zależności systemowe.

Bardzo często formułowanie reguł

poprawno

rozpoczyna się

od prostego stwierdzenia typu np.

„„„„

potencjalny najemca nieruchomości nawiązuje kontakt

telefoniczny lub bezpośredni z pracownikiem firmy wynajmującej

nieruchomości

”.

W procesie projektowania systemu są one rozwijane do postaci

szczegółowych wyrażeń. Reguły biznesowe służą do

prowadzenia i dokumentowania procesu tworzenia modelu

systemu. Przykładowa reguła „

potencjalny najemca

systemu. Przykładowa reguła „

potencjalny najemca

nieruchomości nawiązuje kontakt telefoniczny lub bezpośredni z

pracownikiem firmy wynajmującej nieruchomości

” może pomóc

w graficznej reprezentacji odpowiedniego przepływu informacji

pomiędzy najemcą a firmą wynajmującą.

Reguły

Reguły biznesowe

biznesowe

biznesowe uzupełniają

uzupełniają

uzupełniają ponadto

ponadto

ponadto model

model

model graficzny

graficzny

graficzny oooo

informacje,

informacje, które

które

które nie

nie

nie mogą

mogą

mogą być

być

być w

w prosty

prosty

prosty sposób

sposób

reprezentowane

reprezentowane graficznie

graficznie

graficznie.... Niektóre

Niektóre

Niektóre reguły

reguły

reguły specyfikują

specyfikują

szczegóły

szczegóły fizyczne

fizyczne

fizyczne w

w postaci

postaci

postaci ograniczeń

ograniczeń

ograniczeń iiii wyrażeń

wyrażeń

wyrażeń.... Takie

Takie

wyrażenia

wyrażenia nie

nie

nie mają

mają

mają swojej

swojej

swojej reprezentacji

reprezentacji

reprezentacji graficznej

graficznej

graficznej....

W programie Process Analyst z pakietu Power Designer

wyróżniono cztery typy reguł biznesowych, których opis i

przykłady pokazano w tabeli

przykłady pokazano w tabeli ....

Typ reguły

Opis

Przykład

Definicja

Charakterystyki lub

własności obiektu w

systemie informacyjnym

Klient jest osobą

identyfikowaną za pomocą

nazwiska i adresu

Fakt

Pewność lub występowanie

w systemie informacyjnym

Klient może złożyć jedno

lub więcej zamówień

Formuła

Obliczenie wykonywane w

systemie informacyjnym

Łączna kwota zamówienia

jest sumą wszystkich

systemie informacyjnym

jest sumą wszystkich

pozycji zamówienia

Ograniczenie

Ograniczenie wartości

danej w systemie

informacyjnym

Łączna kwota zamówień

określonego klienta nie

może być większa niż

kwota przeznaczona przez

klienta na realizację

zamówienia

Przed

Przed utworzeniem

utworzeniem

utworzeniem reguł

reguł

reguł biznesowych

biznesowych

biznesowych projektant

projektant

projektant musi

musi

odpowiedzieć

odpowiedzieć na

na następujące

następujące

następujące pytania

pytania

pytania::::

• ---- Na

Na jakie

jakie

jakie problemy

problemy

problemy w

w modelowanym

modelowanym

modelowanym środowisku

środowisku

•

należy

należy zwrócić

zwrócić

zwrócić uwagę

uwagę

uwagę ????

• ---- Czy

Czy

Czy są

są

są jakieś

jakieś

jakieś procedury,

procedury,

procedury, których

których

których musi

musi

musi przestrzegać

przestrzegać

•

mój

mój system

system

system ????

• ---- Czy

Czy

Czy są

są

są jakieś

jakieś

jakieś specjalne

specjalne

specjalne przesłanki,

przesłanki,

przesłanki, które

które

które określają

określają

•

zakres

zakres mojego

mojego

mojego projektu

projektu

projektu ????

• ---- Czy

Czy

Czy są

są

są jakieś

jakieś

jakieś ograniczenia

ograniczenia

ograniczenia możliwości

możliwości

możliwości systemu

systemu

systemu ????

• ---- Czy

Czy

Czy są

są

są jakieś

jakieś

jakieś ograniczenia

ograniczenia

ograniczenia możliwości

możliwości

możliwości systemu

systemu

systemu ????

• ---- Jak

Jak

Jak można

można

można opisać

opisać

opisać każdą

każdą

każdą zzzz tych

tych

tych procedur,

procedur,

•

przesłanek

przesłanek iiii ograniczeń

ograniczeń

ograniczeń ???? Do

Do jakiej

jakiej

jakiej grupy

grupy

grupy można

można

•

zakwalifikować

zakwalifikować te

te opisy

opisy

opisy:::: do

do definicji,

definicji,

definicji, faktów,

faktów,

faktów, formuł

formuł

•

lub

lub ograniczeń

ograniczeń

ograniczeń ????

Środowisko przykładowego programu do modelowanie reguł

przetwarzania

Przykładowy program wspomagający proces modelowania reguł

przetwarzania (

Process Analyst

) jest typowym programem

) jest typowym programem z interfejsem

z interfejsem

graficznym

graficznym (GUI)

(GUI)

(GUI) . Pozwala on utworzyć schemat przepływu danych

. Pozwala on utworzyć schemat przepływu danych

pomiędzy obiektami zewnętrznymi, procesami i zbiorami danych systemu

użytkowego. Pomaga określić:

• ---- domeny (typy i zbiory wartości) danych przechowywanych w

domeny (typy i zbiory wartości) danych przechowywanych w

bazie,

• ---- dane przesyłane pomiędzy poszczególnymi obiektami modelu,

dane przesyłane pomiędzy poszczególnymi obiektami modelu,

----

kierunki przepływu danych,

----

kierunki przepływu danych,

• ---- role i znaczenie obiektów modelu i elementów zbiorów danych,

role i znaczenie obiektów modelu i elementów zbiorów danych,

• ---- ograniczenia i reguły obliczania wartości tzw. danych

ograniczenia i reguły obliczania wartości tzw. danych

•

wyliczanych,

• ---- uprawnienia procesów (użytkowników) bazy do wykonywania

uprawnienia procesów (użytkowników) bazy do wykonywania

•

określonych operacji (tworzenie, czytanie, poprawianie,

•

usuwanie) na zbiorach danych i na poszczególnych elementach

•

zbiorów.

W każdej fazie tworzenia modelu możliwa jest automatyczna

kontrola jego poprawności. Program generuje automatycznie

dokumentację modelu reguł przetwarzania o określonym

przez projektanta standardowym lub niestandardowym

poziomie szczegółowości.

Środowisko graficzne programu Process Analyst

Grupa "File"

Ustawianie właściwości modelu

"Słowniki" modelu

Właściwości modelu reguł przetwarzania

Drzewo procesów

Drzewo procesów –––– możliwość podziału na podprocesy

możliwość podziału na podprocesy

Lista reguł poprawności

Wybór typu reguły poprawności

Definicja reguły poprawności

Lista typów danych

Lista typów danych –––– domen

domen

Ustawienie ograniczeń wartości danych

Ustawienie ograniczeń wartości danych ----

formuły check

Typy wartości danych

Lista i własności zbiorów danych w przykładowym projekcie

Własności przepływu danych

Wynik kontroli poprawności projektu

Model biznesowy w środowisku Power Designer 9.5

Matryce

Matryce CRUD

CRUD

Matryca

Matryca CRUD

CRUD

CRUD (Create,

(Create,

(Create, Read,

Read,

Read, Update,

Update,

Update, Delete)

Delete)

Delete) jest

jest

jest tablicą,

tablicą,

która

która pokazuje

pokazuje

pokazuje połączenie

połączenie

połączenie pomiędzy

pomiędzy

pomiędzy procesami

procesami

procesami aaaa zbiorami

zbiorami

danych

danych lub

lub

lub pomiędzy

pomiędzy

pomiędzy procesami

procesami

procesami aaaa elementami

elementami

elementami zbiorów

zbiorów

zbiorów danych

danych

danych....

Jeżeli

Jeżeli takie

takie

takie połączenie

połączenie

połączenie istnieje,

istnieje,

istnieje, to

to odpowiedni

odpowiedni

odpowiedni element

element

element matrycy

matrycy

CRUD

CRUD wskazuje,

wskazuje,

wskazuje, czy

czy

czy proces

proces

proces wykonuje

wykonuje

wykonuje operację

operację

operację tworzenia

tworzenia

((((

Create

),),),), czytania

czytania

czytania ((((

Read

),),),), zmiany

zmiany

zmiany ((((

Update

)))) lub

lub

lub usuwania

usuwania

usuwania na

zbiorze

zbiorze danych

danych

danych lub

lub

lub na

na określonym

określonym

określonym elemencie

elemencie

elemencie tego

tego

tego zbioru

zbioru

zbioru....

Istnieją dwa typy matryc CRUD:

Istnieją dwa typy matryc CRUD:
----

matryca proces/zbiór danych,

----

matryca proces/dana.

Matryca proces/zbior danych pokazuje, czy istnieje

połączenie pomiędzy procesem a zbiorem danych oraz typ

operacji jaką proces wykonuje na zbiorze danych.

operacji jaką proces wykonuje na zbiorze danych.
Matryca proces/dana pokazuje, czy istnie zależność

Matryca proces/dana pokazuje, czy istnie zależność

pomiędzy określonym elementem zbioru danych a

procesem oraz typ operacji jaką proces wykonuje na tej

danej.

Matryce CRUD w procesie projektowania systemu stosuje się w

celu pokazania, jak procesy przetwarzają dane. Dzięki nim

można zobaczyć, jak procesy wpływają na poszczególne zbiory

danych oraz ich elementy. Ilustrują one również dostęp

procesów do danych w

procesów do danych w zbiorach oraz pokazują, jakie typy

zbiorach oraz pokazują, jakie typy

operacji są na tych danych wykonywane. W przypadku, gdy

model procesowy stanowi bazę dla wygenerowania modelu

konceptualnego

systemu, a

systemu, a potem modelu

potem modelu

fizycznego

, gdzie

zbiory danych stają się częściami tabel bazy danych, typy

operacji pokazane w macierzy CRUD mogą pomóc w podjęciu

decyzji dotyczących uprawnień różnych użytkowników do

dostępu do różnych tabel.

Przykładowa matryca CRUD typu proces/zbiór danych

Fragment przykładowej matrycy CRUD typu proces/dana

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
opr00004 tmp
opr000EW
opr00001
opr000F3

więcej podobnych podstron