plik

Opracowanie pytań z Optometrii II

Wykład I

1. Schorzenia oka dietozależne

adania naukowe potwierdzają, że antyoksydanty i inne składniki pożywienia mogą znacznie

obniżyć ryzyko wystąpienia i rozwoju:



zaćmy,



degeneracji plamki żółtej, Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (Age-related
macular degeneration - AMD)



zespołu suchego oka,



jaskry

Jest coraz więcej danych na to, że antyoksydanty, a w szczególności witamina A, C i E łącznie z

barwnikami karotenoidowymi, luteiną i zeaksantyną, przyczyniają się do zapobiegania i opóźnienia
początku utraty wzroku w podeszłym wieku.

RDA - Recommended Dietary Allowance (zalecany zasiłek diety)

RDI - Recommended Daily Intake (zalecane dzienne spożycie)

IU - International Units (w Niemczech IE

Internationale Einheit

) (jednostek narodowych)

2. Znaczenie betakarotemu i bioflawonoidów w diecie ukierunkowanej na zachowanie

dobrego wzroku

β-Karoten – organiczny związek chemiczny, prowitamina witaminy A i najbardziej aktywny jej izomer.
Neutralizuje rodniki w organizmie, stosowana jest jako lek w chorobach wzroku i skóry.
Beta karoten gromadzi się w wątrobie, a tam jest przetwarzana w witaminę A. To bezpieczny
karoten, gdyż organizm przetwarza jedynie taką ilość, która jest mu potrzebna.
Ma działanie antyoksydacyjne i neutralizuje wolne rodniki. Oprócz tego wpływa pozytywnie na wzrok
i jest polecany przy problemach z widzeniem o zmierzchu. Badania wykazały, że prowitamina ta
wspiera system immunologiczny, czyli wzmacnia odporność organizmu, chroniąc go przed infekcjami.
Ponadto ma działanie obniżające poziom cholesterolu, chroniąc tym samym przed miażdżycą.
Zapobiega ślepocie będącej skutkiem uszkodzenia siatkówki i występowaniu zespołu suchego oka
spotykane suplementy zawierają 5.000 do 25.000 IU.

Wskazania:



choroby skóry (fotodermatozy, osutki i pokrzywki świetlne, bielactwo)



przygotowanie skóry na działanie promieniowania



zaburzenia widzenia o zmierzchu

Źródła: marchew, pataty, szpinak, jarmuż, dynia piżmowa

RDA: brak .

Bioflawonoidy to naturalnie występujące substancje fitochemiczne ,które znajdują się w

roślinach. nadają zabarwienie roślinom, a przede wszystkim ich owocom. Chronią komórki roślinne
przed chorobami oraz szkodliwym działaniem słońca, grzybów i insektów. Przeniesione do organizmu
człowieka mogą pełnić podobną rolę jak witaminy.

Grupa substancji zwanych bioflawonoidami, jest niezwykle liczna - dotychczas odkryto ponad

4000 związków chemicznych, które należą do tej grupy. Występują m.in. w owocach (głównie
owocach czerwonych), warzywach (np. pomidorach, brokułach, papryce, sałacie), kaszy gryczanej,
roślinach strączkowych (np. soi), herbacie, w czerwonym winie, młodym pieprzu.

Stwierdzono, że wiele bioflawonoidów zapobiega nowotworom, hamują powstawanie czynników

rakotwórczych, powstrzymuje rozwój raka.Pomagają chronić organizm przed niszczącym procesem

wywołanym paleniem papierosów. Chronią oczy przed schorzeniami powodującymi utratę wzroku -
zaćma, degeneracja siatkówki.

Źródła: herbata, wino czerwone, owoce cytrusowe, jagody, czereśnie, produkty sojowe
RDA: brak

3. Zalecane dawki przy suplementowaniu diety luteiną i zeaxantyną

Karotenoidy – grupa organicznych związków chemicznych, węglowodory nienasycone o

szczególnej budowie, żółte, czerwone, pomarańczowe i różowe barwniki roślinne, występujące w
chloroplastach i chromatoforach. Karotenoidy należą do naturalnych przeciwutleniaczy. Karotenoidy
należą do prekursorów witaminy A i są głównym dietetycznym źródłem tej witaminy u człowieka. W
przewodzie pokarmowym powstaje retinal, który następnie jest przekształcany do retinolu.

Luteina (E161b) – organiczny związek chemiczny, żółty barwnik roślinny należący do ksantofili

(podgrupa karotenoidów). Alkoholowa pochodna α-karotenu. W lecie maskowana przez chlorofil,
widoczna jest w naturze głównie jesienią, gdy nadaje liściom żółty kolor. Występuje również w żółtku
jaja kurzego oraz komórkach tłuszczowych. Do zastosowań przemysłowych otrzymuje się ją z traw.

Działanie: Luteina jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, gdyż chroni go

przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki.

Zastosowanie: W przemyśle spożywczym używa się jej jako barwnika do zup i napojów

alkoholowych, a także ciast i przetworzonej żywności. Luteina jest również składnikiem niektórych
karm dla zwierząt (np. drobiu)

Zapobiega: zaćmie i AMD. Są produktami wyjściowymi do syntezy mezo-zeaksantyny (pierwsze

suplementy Mezo-Z w roku 2006)

RDA: brak; (Okuliści polecają 6mg L + 1 mg Z)

Typ warzyw

Zeaksantyna (mg/100g)

Luteina (mg/100g)

Jarmuż

0,17

21,9

Pietruszka

10,0

Surowy szpinak

0,33

10.0

Brokuły

0,02

1,9

Zielona sałata

0,18

1,8

Groszek

0,06

1,7

Kalafior

1,3

Groszek zielony (strąki)

0,44

0,7

Kukurydza, zboża

0,53

0,7

Surowa marchew

0,02

0,3

Pomidory

0,1

4. Mikroelementy w diecie ukierunkowanej na zachowanie dobrego wzroku

Kwasy tłuszczowe omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3 (zwane też kwasami tłuszczowymi n-3 lub ω-3) – nienasycone kwasy

tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne w łańcuchu węglowym znajduje się przy trzecim od
końca atomie węgla. Do tej grupy należą m.in. wielonienasycone kwasy pełniące ważną rolę w
odżywianiu człowieka:



kwas α-linolenowy (ALA)



Kwas eikozapentaenowy (EPA)



Kwas dokozaheksaenowy (DHA)

Zapobiegają :AMD i zespołowi suchego oka.
Źródła: łosoś, makrela, śledź; tran; siemię lniane orzechy.
RDA: brak (w profilaktyce chorób serca rekomenduje się 1000 mg)

Selen

Selen - pierwiastek chemiczny z grupy niemetali w układzie okresowym.

Zapobiega: Synergia z witaminami C i E w zmniejszaniu ryzyka powstania AMD.
Źródła: owoce morza, łosoś, halibut, brązowy ryż
RDA: 55 mcg dla młodzieży i dorosłych (60 mcg dla kobiet w ciąży, and 70 mcg dla matek karmiących)

Witamina A

Witamina A – zbiorcza nazwa grupy organicznych związków chemicznych (retinoidów, z których
najważniejszy jest retinol), pełniących w organizmie funkcję niezbędnego składnika pokarmowego,
rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy.

Zapobiega: ślepocie zmierzchowej i zespołowi suchego oka.
Źródła: wątroba wołowa i drobiowa, tran, jajka, masło, mleko.
Głównym źródłem aktywnych form witaminy A w organizmie jest spożywana z pokarmem
pochodzenia roślinnego prowitamina A (głównie β-karoten). Innym bogatym źródłem witaminy A jest
wątroba zwierząt.
Najwięcej prowitaminy A zawierają: marchew, liści e brokułu, słodkie ziemniaki (wilec ziemniaczany),
jarmuż, szpinak, dynia, kapusta warzywna pastewna.
W organizmie ludzkim enzymem odpowiedzialnym za przekształcenie β-karotenu w retinal jest
dioksygenaza β-karotenowa.
RDA: 3 000 IU mężczyźni; 2 333 IU kobiety (2 567 IU kobiety w ciąży i 4 333 IU kobiety karmiące).

Witamina C

Kwas askorbinowy (witamina C) – organiczny związek chemiczny, pochodna glukozy o wzorze
sumarycznym C6H8O6. W warunkach standardowych jest białym, krystalicznym ciałem stałym.
Dobrze rozpuszcza się w wodzie, roztwór ma odczyn kwasowy.

Witamina C odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Bierze m.in. udział w
przemianach tyrozyny, syntezie steroidów nadnerczowych. Ma również wpływ na zachowanie
prawidłowego potencjału oksydacyjnego w komórce.

Zapobiega: Zmniejsza ryzyko wystąpienia katarakty i degeneracji plamki żółtej.
Źródła: Słodka papryka (czerwona i zielona), jarmuż, truskawki, brokuły, pomarańcze, melony.
RDA: 90 mg m; 70 mg k (85 mg ciąża, 120 mg karmienie piersią).

Witamina D

Witamina D– grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków

chemicznych, które wywierają wielostronne działanie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce
wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca.
Podstawowe znacznie mają dwie formy witaminy D, różniące się budową łańcucha bocznego:



ergokalcyferol (witamina D2), naturalnie występujący w organizmach roślinnych/drożdżach



cholekalcyferol (witamina D3), naturalnie występujący w organizmach zwierzęcych

Witaminy D w organizmie człowieka tradycyjnie zalicza się do witamin, jednak spełniają one rolę
prohormonów, ponieważ w wyniku przekształceń metabolicznych powstaje aktywna biologicznie
postać – 1α,25-dihydroksycholekalcyferol.

W farmakoterapii witamina D znajduje zastosowanie przede wszystkim w profilaktyce i

leczeniu krzywicy, osteomalacji i osteoporozy.

Zapobiega: Zmniejsza ryzyko wystąpienia degeneracji plamki żółtej.
Źródła: łosoś, sardyki, makrele, mleko,
RDA: brak.( Pediatrzy zalecają 400 IU dla dzieci i młodzieży, Kilkuminutowa codzienna kąpiel
słoneczna (bez kremu z filtrem UV) stymuluje produkcję wystarczającej ilości witaminy D w skórze.)

Witamina E

Witamina E – grupa organicznych związków chemicznych, w skład której wchodzą tokoferole

i tokotrienole. Ich wspólną cechą jest dwupierścieniowy szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch boczny
zbudowany z 3 jednostek izoprenowych. Stosowana jako dodatek do żywności o numerze E306
(ponadto syntetyczne tokoferole noszą numery E307-309).
Zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jest głównym przeciwutleniaczem
występującym w komórkach. Dla człowieka najistotniejszą rolę pełni α-tokoferol.

Zapobiega: W połączeniu z karotenoidami i Wit. C redukuje ryzyko wystąpienia AMD
Źródła: migdały, pestki słonecznika, orzechy laskowe.
RDA: 15 mg dla młodzieży i dorosłych (19 mg dla matek karmiących).

Cynk

Cynk jest pierwiastkiem obecnym w mięśniach, kościach, skórze i włosach, ponadto wchodzi

w skład 60 enzymów biorących udział w wielu przemianach. Cynk działa leczniczo na wrzody żołądka,
uporczywe żylaki, reumatyzm, owrzodzenia, trądzik, choroby skórne, brak wzwodu.

Zapobiega: W połączeniu z witaminą A redukuje ryzyko wystąpienia ślepoty zmierzchowej
Źródła: ostrygi, wołowina, kraby, ciemne mięso indyka
RDA: 11 mg for M; 8 mg for K (11 mg KC i 12 mg kobiety karmiące).

5. Podstawowe zasady przy zakupie i stosowaniu suplementów diety

Suplementacja zdrowej diety:



Dieta bogata w owoce i warzywa, pełne ziarna, odtłuszczone mleko, przetwory mleczne



Chude mięso, drób bez skóry, ryby, strączkowe, jajka, orzechy



Ubogie w nasycone kwasy tłuszczowe, izomery trans kwasów nienasyconych, cholesterol, sól
kuchenną, dodany cukier



Vitamina C - 250 mg



Witamina E - 400 IU



Witamina A (as beta-carotene) - 15 mg



Cynk - 80 mg



Miedź - 2 mg

Wskazówki przy zakupie i stosowaniu suplementów:



przyjmować tylko nieprzeterminowane,



nie przekraczać samowolnie RDA



przyjmować raczej kapsułki niż twarde tabletki



zwracać uwagę na postacie suplementu i wybierać postać łatwiej przyswajalną, np. witamina
E (D-alpha-tocopherol) jest dwukrotnie bardziej aktywna biologicznie niż (DL-alpha-
tocopherol).



unikać wypełniaczy mogących być alergenami



wybierać produkty markowe

Wykład II

1. Zdefiniuj pojęcie częstości przestrzennej.

2. Zdefiniuj pojęcia: „układ liniowy”, „odpowiedź impulsowa”, „całka superpozycji”

Układ liniowy to układ, w którym można za pomocą moderatora M przekształcić sygnał

wejściowy

na sygnał wyjściowy y(t)

y1(t)=M{x1(t)}
spełnia kryteria:
ma własność superpozycji czyli zsumowania efektów, złożenia danych
oraz własność skalowania czyli proporcjonalnej zmiany rozmiarów. Tak w dużym uproszczeniu.

Zachowanie układu liniowego w odpowiedzi na złożony sygnał wejściowy można więc opisać

za pomocą sumy odpowiedzi na prostsze sygnały wejściowe. Robimy to dzięki funkcji delta Diraca.
Funkcja wyjściowa to mnożenie operatora liniowego S i funkcji wejściowej.
Następnie łączymy wzór na funkcję wyjściową i odpowiedź implulsową w całkę superpozycji.
Każdy punkt z funkcji wejściowej będzie wchodził do obrazu z odpowiednią wagą – zgodnie z zasadą
superpozycji.

Z moich notatek wynika, że w układzie liniowym chodzi o to, że jak będziemy wiedzieli jak jest

obrazowany punkt to będziemy wiedzieli jak cały przedmiot. Dwa punkty mogą ze sobą oddziaływać
ale to zaniedbujemy i zakładamy że nie oddziałują.
Operator S z wykładu to może być np. filtr.
Punkt to impuls falowy. Punkt obrazuje się według funkcji h- funkcji rozmycia punktu.

Układ liniowy przestrzennie niezmienniczy

Warunek przestrzennej niezmienniczości: współrzędne punktu w obrazie zależą od różnicy x-

y a nie oddzielnie od x i y.
Stąd mamy nowy wzór na odpowiedź impulsową.

Funkcja przenoszenia

„Sygnał wyjściowy jest dwuwymiarowym splotem sygnału wejściowego i

odpowiedzi impulsowej, co symbolicznie oznaczamy:” g2=g1 o h
czyli sygnał wyjściowy (g2) to działanie h na sygnał wejściowy (g1)
Wzór ten otrzymujemy dokonując transformaty Fouriera całki superpozycji.

Zgodnie z twierdzeniem o splocie w którym mamy H- funkcje przenoszenia.

Funkcja przenoszenia opisuje wpływ układu na przechodzący sygnał w dziedzinie częstości.

G1 we wzorze z wykładu to widmo częstości przestrzennej przedmiotu zmieniane funkcją
przenoszenia, a G2 to widmo częstości przestrzennej obrazu.
Funkcja przenoszenia modyfikuje wprost widmo częstości przestrzennej.

Wykład III

1. Omów strukturę polskich organizacji branżowych zrzeszających optyków

okularowych.

Na schemacie została przedstawiony system jeśli chodzi o to w jaki sposób funkcjonuje KRIO:

Optycy przynależą do cechów, te zaś, są „podwładnymi” KRIO.
Aby każdy optyk należący do cechu musi być prawym optykiem, tzn. posiadać dokument świadectwa
mistrzowskiego (czeladniczego) lub innego równorzędnego dokumentu

Cele i zadania Cechu wyznacza Statut Cechu, który stawia na pierwszym miejscu działania na

rzecz kształtowania postaw zgodnych z zasadami etyki i godności zawodu optyka oraz
reprezentowanie interesów swoich członków wobec organów administracji oraz organizacji
gospodarczych i społecznych.

Wchodząc do zakładu zrzeszonego w Cechu klient ma pewność, że w trakcie składania

zamówienia oraz w trakcie jego realizacji będzie pod stałą opieką profesjonalistów.

2. Scharakteryzuj działalność General Optical Council i Association of British

Dispensing Opticians

GOC tworzy regulacje prawne dla zawodu optometrysty i optyka okularowego

Ich celem jest

ochrona społeczeństwa i promowanie dobrej pomocy optycznej. Aby to osiągnąć:



wyznaczają standardy w edukacji, szkoleniu, działaniu i postępowaniu optyków,



zatwierdzają kwalifikacje potrzebne do rejestracji



Prowadzą rejestr osób, które posiadają odpowiednie kwalifikacje do praktyki, szkolenia lub
mogą prowadzić działalność jako optometrysta



Badają i działają w miejscach zarejestrowanych czy nie mają problemów w prowadzeniu
praktyki, szkoleń i utrzymaniu firmy.

Association of British Dispensing Opticians

AoBDO Stanowi zarówno organizację wewnątrz branżową jak i reprezentuje optyków
okularowych na zewnątrz.

Celami stowarzyszenia są: aby wspierać, chronić i rozwijać charakter, status i interesy optyków

3. Omów podstawowe zasady udzielania świadczeń optometrycznych wynikające z

Kodeksu Etycznego Kolegium Optometrystów

Optometrysta ma obowiązek:



stawiać dobro pacjenta ponad wszelkimi innymi przesłankami dotyczącymi świadczenia usług
optometrycznych



wykorzystywać wszystkie posiadane umiejętności i wiedzę



ustawicznie dokształcać się w trakcie trwania całej swojej kariery zawodowej

Powyższe zasady odróżniają świadczenie usług w ochronie zdrowia od zwykłej działalności
komercyjnej.

4. Jakie warunki trzeba spełnić aby móc wykonywać zawód optometrysty w Wielkiej

Brytanii

Zdolność do wykonywania zawodu optometrysty w Wielkiej Brytanii



brak wykroczeń i kar



obowiązkowa rejestracja studentów ( od 2005), roczna nadzorowana praktyka,



zdanie egzaminu Professional Qualifying Examination przed odpowiednim Kolegium
warunkiem niezbędnym do wpisania do rejestru optometrystów lub optyków okularowych

5. Przedstaw związek pomiędzy aperturą fizyczną, najbardziej ograniczającą pęk

promieni, a odpowiedzią impulsową układu optycznego złożonego z wielu
soczewek

9. Przedstaw kryterium Strehla jakości obrazu

Wykład VI

1. Określenie osoby niedowidzącej i prawna definicja ślepoty

“Osoba z niedowidzeniem (low vision), to taka która po zabiegach chirurgicznych, leczeniu i dobraniu
najlepszej korekcji ma ostrość widzenia w lepszym oku V< 6/18 (aż do „rozróżnia natężenie światła”)
albo taka, której pole widzenia wokół plamki żółtej < 20 stopni, lecz która nadal używa, lub
potencjalnie może używać, wzroku do wykonywania czynności życiowych”



W literaturze anglojęzycznej możemy również spotkać określenia
subnormal vision lub partial sight



Do celów prawnych przyjmuje się, że osoby z V<0,1 w lepszym oku są niewidome

Definicja ślepoty wg Światowej Organizacji do Spraw Osób Upośledzonych ONZ:
Ślepota to:



zupełny brak wzroku



ostrość wzroku przy maksymalnej korekcji okularami lub soczewkami kontaktowymi nie
przekracza 1/20 (0,05) ? co oznacza mniej więcej, iż pacjent nie jest w stanie zobaczyć palców
pokazywanych z odległości 2,5 m



pole widzenia jest ograniczone do przestrzeni zawartej w 20 stopniach (przy patrzeniu na
wprost)

Definicja ślepoty opracowana przez PZN:



do niewidomych zaliczamy dzieci i dorosłych, którzy nie widzą od urodzenia, albo od
wczesnego dzieciństwa tak, że nie pamiętają żadnych wrażeń wzrokowych.



do ociemniałych zalicza się wszystkich, którzy widzieli, lecz potem utracili wzrok



do szczątkowo widzących zalicza się ludzi, którzy mają znaczną, lecz nie całkowitą utratę
wzroku

Wszystkie osoby, które utraciły zdolność dobrego widzenia na skutek urazu lub choroby określa się
mianem osób słabo widzących.

2. Niedowidzenie (low vision) a ambliopia

Niedowidzenie - obniżenie ostrości wzorku. Stan nieodwracalny. Znana jest jego przyczyna

organiczna, np. retinapatia cukrzycowa, barwnikowa, jaskra, AMD.

Amblipia - najczęściej jednostronny, niedający się skorygować ubytek ostrości wzroku i/ lub

widzenia przestrzennego, których nie wiązemy z patologiami w zakresie budowy narządu wzroku.
Przyczyny: zez, nadwzroczność, zaćma wrodzona, anizometropia.

3. Obszary interwencji w postępowaniu z pacjentem niedowidzącym

4. Zasady pomiaru ostrości wzroku w dal u osoby niedowidzącej

Podświetlane, przenośne tablice optotypów wyświetlane z odległości 6 m; 4,8 m; 3,8 m; 3,0 m;

2,4 m. Nawet przy krótszych odległościach nie jest konieczne stosowanie dodatku do bliży, gdyż
rozmycie wynikające ze złego zogniskowania jest zwykle mniejsze niż pogorszenie jakości obrazu
wynikające z organicznych przyczyn niedowidzenia. Pozwalamy pacjentowi na to, na co nie
pozwalaliśmy „zwykłemu” pacjentowi (mrużenie oczu, przekrzywianie głowy).
To, że pacjent nie widzi dużych liter nie zwalnia nas od sprawdzenia czy czasem nie widzi liter
mniejszych (hemianopia)

Refrakcja w dal:



Metody przedmiotowe (autorefraktometr, skiaskopia) raczej się nie sprawdzają.



W badaniu podmiotowym używamy raczej oprawki próbnej niż foroptera, nie używamy testu
cz-z.



Zaczynamy od skoku +/- 4 DS., żeby pacjent zauważył różnice w jakości obrazu. W miarę
badania możemy ten skok zmniejszać. Do astygmatyzmu stosujemy CS Jacksona z ręki +/- 0,5
DC lub silniejszy. Nie stosujemy optotypów do astygmatyzmu (Landoldt, solniczka) lecz
„zwykłe” litery i pytamy o to przy którym położeniu CS pacjent odczytuje niżej położony
rządek liter.



Jeżeli jednak da się przeprowadzić skiaskopię i wynik nie różni się więcej niż o 0,5 D od
wcześniejszych pomiarów rezygnujemy z refrakcji podmiotowej

5. Rodzaje pomocy wzrokowych dla niedowidzących i czynniki determinujące dobór

powiększenia

Gdy pacjent nie ma sprecyzowanych szczegółowych wymagań należy pomóc mu sformułować je

biorąc pod uwagę nie tylko szkołę czy pracę, ale także zamiłowania, rekreację i aktywność społeczną



Wytłumaczyć pacjentowi przyczynę niedowidzenia



Przedstawić pacjentowi i rodzinie perspektywy rehabilitacji



Potwierdzić, że trudności w życiu codziennym związane są z niedowidzeniem,



Wyjaśnić, że nawet najlepsza korekcja jedynie w niewielkim stopniu poprawi widzenie, gdyż
przyczyna jest organiczna i nawet obraz uzyskany przy użyciu specjalnych pomocy
wzrokowych realizujących powiększenie będzie złej jakości – nie przywróci się „normalnego
widzenia”



Omówić kwestie prawne związane z prowadzeniem samochodu przy danym ubytku
sprawności wzroku, w szczególności dopuszczalność prowadzenia w okularach
teleskopowych.



Pole widzenia i wydajność czytania determinują dobór urządzenia powiekszającego obraz i
innych pomocy

Wykład VII

1. Prowadzenie badania optometrycznego u dziecka w wieku przedszkolnym

Optometria pediatryczna wyodrębniła się z optometrii ogólnej w latach 70. XX w, głównie
w związku z:

• Wynalezieniem autorefraktometrów
• Rozwojem różnych technik „wymuszonego wyboru”

Sposób prowadzenia badania i wybór testów

•  Wywiad od rodziców lub opiekunów (zapewnienie nieuczestniczenia dziecka)
•  Badania widzenia obuocznego przed testami jednoocznymi
•  Szybkość badania (zanim zniknie zdolność koncentracji i chęć do współpracy)
•  Wiek rozwojowy dziecka ( a nie metrykalny)
•  Inwazyjność testu

Wywiad od rodziców lub opiekunów

1. Otwarte pytania (Co jest powodem dzisiejszej wizyty państwa z Olą? Jak Ola sobie

radzi od ostatniego naszego spotkania? Co państwo sądzą o zapisanych Oli
okularach/ćwiczeniach wzrokowych/itp.?)

2. Identyfikacja głównego problemu

•  Częstość
•  Od jak dawna
•  Umiejscowienie
•  Czas trwania
•  Okoliczności towarzyszące objawom
•  Okoliczności ustępowania objawów

3. Pytania o objawy, być może pominięte przez rodziców (bóle oczu, głowy; nieostre

widzenie, niesborność ruchów gałek ocznych

4. Historia oczna, ogólnego stanu zdrowia, alergie, patologie ciążowe, problemy

okołoporodowe, wynik testu AGPAR

5. Otwarte pytanie kończące wywiad (Czy jeszcze powinienem wiedzieć coś o Oli o czym

do tej pory nie mówiliśmy?)

Prowadzenia badania

1. Zapewnienie dziecku poczucia podmiotowości przez pozostawienie mu wyboru (np.

raczej: „Wolisz usiąść na tym dużym fotelu czy u mamy na kolanach?” niż „Czy dasz
rade wdrapać się na ten fotel?”)

2. Podniesienie motywacji przez wręczanie drobnych nagród (zgoda rodziców)
3. Przestrzeganie zalecanej kolejności



Fiksacja i śledzenie/ ruchy oczne



Ustawienie oczu i stereopsja - Jednostronny test przesłaniania z bliska w celu wykrycia zeza
(heterotropii) lub forii. Fiksacja na zabawkę, możliwie jak najmniejszą, lecz na tyle
interesującą dla dziecka by stanowiła bodziec do akomodacji (esoforia akomodacyjna).
Sticker na nosie badającego jako element, na który fiksuje dziecko, zapewnia wolne obie ręce
(pozwala to np. jedną ręką przesłaniać oko a w drugiej trzymać linijkę z pryzmatami). Udzieci
powyżej roku można próbować wykonywać test przesłaniania przy fiksacji w dal (zabawka
umieszczona w odległości ok. 3m) także test przemienny.



Ostrość widzenia - Odległość ok. 3 m. – dziecko nie potrafi skupić uwagi na bardziej
odległych przedmiotach.
Próba komunikacji przy odległości 0,5 m.
Możliwie mało czasu poświęcamy optotypom łatworozpoznawalnym, aby nie znudzić
dziecka.



Refrakcja - Autorefraktometr, skiaskopia, oprawa próbna, recepta



Schorzenia organiczne (dno oka, czułość kontrastowa, ciśnienie wewnątrzgałkowe, pole
widzenia, widzenie barwne, amplituda i wydajność akomodacji)

2. Jakie zachowania lub brak jakich zachowań powinien skłonić rodziców/opiekunów

do zbadania wzroku dziecka

1.Czy twoje dziecko rozpoznaje cię zanim się jeszcze do niego odezwiesz?
2. Czy twoje dziecko rozpoznaje innych, poza rodzicami, członków rodziny?
3. Czy twoje dziecko rozpoznaje kolegów?
4. Czy twoje dziecko rozpoznaje znane osoby na fotografii?
5. Czy twoje dziecko rozpoznaje siebie na fotografiach?
6. Czy twoje dziecko rozpoznaje kształty?
7. Czy twoje dziecko rozpoznaje przedmioty?
8. Czy twoje dziecko nazywa kolory?
9. Czy twoje dziecko dobiera kolory?
10. Czy twoje dziecko potrafi trafić do domu gdy jest w jego pobliżu?
11. Czy twoje dziecko często pyta o drogę do domu?
12. Czy twoje dziecko gubi zabawki w pobliżu domu?
13. Czy twoje dziecko traci orientację przestrzenną gdy znajdzie się w nowym otoczeniu?
14. Czy twoje dziecko często zadaje pytanie o kierunek w nowym otoczeniu?
15. Czy twoje dziecko ma trudności z chwytaniem obiektu po który wyciąga rękę?
16. Czy twoje dziecko ma problemy z odróżnieniem linii na podłodze od schodka?
17. Czy Twoje dziecko widzi dobrze obiekty poruszające się czy tylko nieruchome?

18. Czy twoje dziecko dobrze widzi przedmioty gdy samo się szybko porusza?
19. Czy twoje dziecko potrafi znaleźć mały przedmiot położony na wzorzystym dywanie?
20. Czy twoje dziecko prawidłowo nazywa części zkładowe skomplikowanego rysunku?
21. Czy twoje dziecko zjada jedzenie tylko z jednej części talerza i zostawia resztę?
22 Czy twoje dziecko prawidłowo przechodzi przez otwarte drzwi i porusza się w wąskim korytarzu?

Wykład VIII

1. Amblyopia – definicja i objawy

Amblyopia – najczęściej jednostronny, niedający się skorygować ubytek ostrości widzenia i/lub

widzenia przestrzennego, których nie wiążemy z patologiami w zakresie budowy narządu wzroku. A.
Wpływa też na inne monokularne charakterystyki wzrokowe, a nie tylko na ostrość (krzywa czułości
kontrastowej, akomodacja, niestabilna fiksacja, niedokładne ruchy śledzące).

Klasyfikacja Amblyopii:



Amblyopia anizometryczna – różnica pomiędzy sferą lub cylindrem obu oczu większa od
jednej dioptrii i nie występuje zez



Amblyopia strabologiczna – występują heterotropie i brak jest anizometropii lub dużej
ametropii (większość ma upośledzoną stereopsję)



Amblyopia mieszana – jeżeli współistnieją obie powyższe a.



Amblyopia zanikowa – jeżeli jest spowodowana brakiem/zanikiem bodźców wzrokowych we
wczesnym okresie rozwojowym

wg. Optometrii:
Niedowidzenie ( amblyopia), stan obniżonej ostrości wzroku, nawet przy najlepszej korekcji bez
oczywistego powodu:



Niedowidzenie czynnościowe, Zwykle niedowidzenie jednostronne, któremu nie towarzyszy
uszkodzenie organiczne, np. amblyopia w zezie lub amblyopia refrakcyjna.



Niedowidzenie histeryczne, Niedowidzenie o podłożu nerwicowym lub psychotycznym.



Niedowidzenie organiczne, Niedowidzenie wynikające z uszkodzenia lub innej anomalii w
budowie oka lub drogi wzrokowej.



Niedowidzenie refrakcyjne, Niedowidzenie wynikające z nieskorygowanej różnowzroczności
lub astygmatyzmu.



Niedowidzenie toksyczne, Niedowidzenie wywołane zatruciem endogennym lub
egzogennym.



Niedowidzenie w zezie, Niedowidzenie towarzyszące i wywołane zezem.

2. Czynniki ryzyka amblyopii

Czynniki uważane za sprzyjające rozwinięciu się Amblyopii

•   zezy
•  nadwzroczność i/lub anizometropia
•  zaćma wrodzona

Im wcześniej ujawni się czynnik ryzyka i im dłużej działa tym większe prawdopodobieństwo
doprowadzenia do Amblyopii

Amblyopia występuje 4x częściej wśród wcześniaków, u dzieci urodzonych o czasie ale z niską

wagą urodzeniową, u dzieci których przynajmniej jedno z rodziców jest/było amblyopem

Amblyopia występuje 6x częściej u dzieci urodzonych z wadami neurorozwojowymi
Najwyższe ryzyko amblyopii występuje u niemowląt, które doświadczyły zaniku bodźców

wzrokowych przez dłuższy czas. Wystarczy zaledwie 3 miesięczny brak bodźców aby wzrosło ryzyko
nie tylko a. lecz również innych patologii np. oczopląsu

Zez – dochodzi do rywalizacji obrazów pochodzących z każdego oka i następuje tłumienie na

poziomie kory wzrokowej.
Wrodzony zez zbieżny ujawnia się zwykle w 6. m.ż., który to wiek uważany jest za najbardziej
sprzyjający powstaniu amblyopii. Jeżeli w tym czasie nie zostanie podjęta terapia zeza, to związana z
nim amblyopia może utrwalić się na zawsze. Nawet w przypadku sukcesu w leczeniu zeza może nie
zostać wykształcona w pełni stereopsja.

Błąd refrakcji – jest czynnikiem ryzyka na dwa sposoby:



przy dużej anizometropii różnica pomiędzy obrazami pojawiającymi się na korspondujących
obszarach siatkówki jest na tyle duża, że może dojść do rywalizacji i w efekcie do tłumienia
jednego obrazu



nieskorygowanej nadwzroczności może towarzyszyć zbieżny zez akomodacyjny

U dzieci R>+3,5 DC w którymś z południków - 13x częściej występuje zez i 6x częściej obniżenie
ostrości wzroku niż w grupie kontrolnej (badanie na 4,5 latkach). Korekcja nadwzroczności obniżyła te
ryzyka odpowiednio do 4:1 i 2,5:1

Rozwój amblyopii:



Amblyopia nigdy nie ustępuje samoistnie (przeciwnie do emetropizacji)



W grupie dzieci leczonych (okluzja + korekcja refrakcji) na przestrzeni roku ostrość polepszyła
się o dwa rządki, a w gupie kontrolnej tylko o jeden. Nieprzestrzeganie wskazań
terapeutycznych w najlepszym przypadku nie powoduje pogłębiania się amblyopii



Nie ma zgodności co do tego kiedy jest już za późno by rozpoczynać leczenie amblyopii

Wpływ amblyopii na funkcje życiowe:

Wysoki odsetek rodziców przyznaje, ze amblyopia jest poważnym problemem

ogólnorozwojowym, chociaż najbardziej upośledza funkcjonowanie dziecka na terenie szkoły, a w
mniejszym stopniu aktywność sportową czy socjalną.

Dorośli amblyopi podkreślają ograniczenia w prowadzeniu pojazdów mechanicznych,

zwłaszcza w nocy oraz niedostępność dla nich niektórych zawodów wymagających dobrej ostrości
wzroku. Określają też jako niemal tragedię życiową obniżenie się ostrości w oku nieambliopijnym.
Wcześniej, sama świadomość że dobre widzenie zawdzięczają jednemu oku, któremu może się coś
przytrafić powodowała permanentne obniżenie komfortu psychicznego.

Wpływ amblyopii na sprawność wizualno-ruchową:



Obniżona stereopsja jest najczęstszym deficytem wizualnym wpływającym na



orientację w przestrzeni



Utrzymywanie równowagi ciała



Wykonywanie czynności wymagających wyobraźni przestrzennej



Koordynację oko-ręka

Postępowanie terapeutyczne w amblyopii



Im młodsze, zasadniczo do ok. 12. r.ż., dziecko poddane okluzji oka nieamblyopijnego tym
szybsze, lepsze i stabilniejsze rezultaty leczenia a.



Korekcja błędu refrakcji przynosi szybko poporawę ostrości o ok. 2 rz. na tablicy optotypów



Postępowanie chirurgiczne: 17% operacyjne usunięcie zeza,
1,5% usunięcie katarakty, 1,5 % plastyka opadającej górnej powieki



Odtłumianie/aktywacja oka amblyopijnego

Generalnie optometryści stosują mniej ostre reżimy przesłaniania lub porażania oka

nieambliopijnego niż okuliści;



Przy lekkiej amblyopii 2 godziny dziennie są wystarczające (przy 6 godzinach efekt nie jest
lepszy)



Przy ciężkiej amblyopii 6 godzin dziennie przesłaniania daje ten sam efekt co całodzienne
noszenie przesłonki.



Terapia od 6 do 12 tygodni



Przesłanianie + ćwiczenia wzrokowe - istotne z punktu widzenia regresji wyników



Postępowanie farmakologiczne – biochemiczne oddziaływanie na system nerwowy w celu
regeneracji/wytworzenia połączeń nerwowych (levodopa, CDP-cholina, dopamina)

Podsumowanie



Badania przesiewowe niemowląt w kierunku amblyopii i czynników jej ryzyka



Wczesne rozpoczynanie terapii obejmującej w szczególności staranną korekcję refrakcji w
celu maksymalizacji ostrości widzenia



Utrwalanie wyników terapii przez wykonywanie czynności angażujących widzenie obuoczne



Dobre perspektywy dla dorosłych amblyopów



Warto leczyć gdyż średni koszt leczenia 1500-2600 USD (USA) a nieleczona a. może
prowadzić do utraty wzroku

4. Przyczyny wysokiej krótkowzroczności

Przyczyny wysokiej krótkwzroczności:



genetyka



przeszczep rogówki i inne chirurgiczne zabiegi



podwichnięcie soczewki ( zespół Marfana)



"olbrzymia" rogówka



patologicznie długa gałka oczna



zbyt wypukła krzywizna poszczególnych poszczególnych elementów układu wzrokowego



zbyt duża siła łamiąca układu optycznego



czynniki środowiskowe - to raczej jeśli chodzi o progresje

5. Specyfika postępowania z pacjentem o dużej wadzie wzroku

Specyfika postępowania z pacjentem o dużej wadzie wzroku:



Staranny wywiad



Uwzględnienie aspektów psychologicznych



Dokładny pomiar refrakcji (Vertex Distance !!!)



Dobór szkieł i oprawek



Zaproponowanie korekcji soczewkami kontaktowymi, jako korekcji z wyboru, gdy oko nadaje
się do korekcji kontaktowej



Pomiar ostrości bez korekcji (dla celów dokumentacji)



Pomiar ostrości w dal i z bliska w dotychczasowej korekcji



Pomiar refrakcji



Przy refrakcji jeszcze większej konieczność rezygnacji z foroptera na rzecz oprawki próbnej i
kasety okulistycznej

Przedmiotowy i podmiotowy pomiar ostrości wzroku u pacjentów z dużym błędem
refrakcji.

Podmiotowy pomiar ostrości wzroku:



Pomiar ostrości bez korekcji (dla celów dokumentacji)



Pomiar ostrości w dal i z bliska w dotychczasowej korekcji



Pomiar refrakcji

Przy refrakcji jeszcze większej konieczność rezygnacji z foroptera na rzecz oprawki próbnej i kasety
okulistycznej

Przedmiotowy pomiar ostrości wzroku
Skiaskopia:



Stosuje się oprawki z daną korekcją



Zsumowanie korekcji zastosowanej + wynik ze skiaskopii



Ważne jest przy jakim VD było to badane

7. Wykorzystanie werteksomierza i uchwytu Halberga

Werteksomierz(ang. distometer) służy do pomiary odległości okularów od rogówki. Bardzo

dokładny pomiar. Przeznaczony jest do pomiaru odległości między rogówką i dotychczasowymi lub
próbnymi soczewki (wierzchołkowa odległość).Zmiana odległości wierzchołków (VD) wpływa na
zmianę mocy efektywnej soczewki. Staje się to szczególnie istotne powyżej +/- 5,00D. Skala konwersji
jest dostarczana do każdego werteksomierza, i pozwala na szybkie, dokładne obliczenia nowej
korekty niezbędnej w soczewce okularów, aby uzyskać taką samą ostrość wzroku jak został osiągnięty
z obiektywem próbnym.

Uchwyt Halberga (ang. Trial clip) (Pomiar obrazowej mocy wierzchołkowej układu

optycznego=dotychczasowa korekcja + soczewki w uchwycie Halberga) przyrząd służący do
umiejscowienia soczewek próbnych. Umieszcza się go na dotychczasowej oprawie pacjenta.
Doskonały do sprawdzania dodatku do bliży u prezbiopów gdy pacjenta odległość VD jest pewna
do skorygowania . Służy do sprawdzenia pryzmatu w dowolnej pozycji i mocy; do zaakceptowania +
lub - soczewek podczas retinoskopii lub podczas testów bilansowych mięśni; sprawdzenia zakresu
refrakcji używając obecnych opraw. Są w znacznym stopniu używane do ustalenia korekcji u
pacjentów z low Vision czyli niedowidzeniem.  Dzięki temu uchwytowi unikamy błędu związanego z
VD co jest niemożliwe w foropterze. Zmienia dotychczasowe oprawki pacjenta w oprawy próbne.

8. Dobór szkieł i oprawek do korekcji wysokiej wady refrakcji

Duże plusy:



Mała średnica soczewki



Duże pole widzenia w oprawce



Soczewki pocieniane o indeksie 1,53; 1,6; 1.74



Soczewki asferyczne



Soczewki plastikowe

Duże minusy



Duża średnica soczewki



Małe pole widzenia



Soczewki pocieniane



Soczewki asferyczne



Soczewki plastikowe

Przy dużej anizometropii mniejsze oprawy

Wykład IX

1. Podział i przykłady procedur chirurgicznych zmieniających stan refrakcji oka

Chirurgia refrakcyjna, procedury zmieniające stan refrakcji oka:



bezpośrednio (zmiana kształtu rogówki),



pośrednio (usunięcie soczewki ocznej w przypadku zaćmy, przeszczep rogówki),



implanty (soczewki wszczepialne itp)

Chirurgia refrakcyjna:



Transplantacja rogówki



Ekstrakcja soczewki ocznej



Wszczepianie soczewki ocznej



Korekcja kształtu rogówki



Pierścienie podrogówkowe



inne

Keratotomia Radialna (RK) i ASTYGMATYCZNA (AK)
Zastosowanie: Korekcja myopii, astygmatyzmu
Procedura: Nacięcie radialne lub łukowe na zewnętrznej części rogówki diamentowym ostrzem w
lokalnym znieczuleniu.
Efekty uboczne i komplikacje: Fluktuacje widzenia, katarakta, ból, zamglenie, smugi światła,
perforacja rogówki
Rezultaty: 60% visus 20/20, 85% visus 20/40, długotrwały efekt „myopic shift”, Najlepsze rezultaty:
od -2,00D do -4,50D

2. Wskazania do przeszczepu rogówki i diagnostyka przed zabiegowa

Transplantacja rogówki:
Wskazania:



Keratopatie ( m.in. wrodzone)



Stożek rogówki



Zakażenia



Dystrofie nabłonka



Nowotwory rogówki



Oparzenia (zasadą)

Przed zabiegiem konieczne sprawdzenie stanu siatkówki oraz nerwu wzrokowego.

Możliwe komplikacje = odrzucenie przeszczepu:



Ból



Zaczerwienienie oka



Rozmycie obrazu



Nadwrażliwość na światło

3. Porównanie procedur LASIK i LASEK

LASIK (laser assisted in situ keratomileusis) - to nowoczesna metoda modelowania rogówki

wiązką lasera, pozwalająca w bezpieczny i bezbolesny sposób pozbyć się wady wzroku. Jest obecnie
najpopularniejszą metodą korekcji, która nie wymaga żadnych opatrunków i długiego czasu gojenia.
Przygotowanie pola operacyjnego pod działanie lasera polega na utworzeniu płatka rogówki za
pomocą mikrokeratomu. Przy użyciu mikrokeratomu MORIA płatek ma grubość 130 mikronów.
Płatek na czas ablacji laserowej zostaje delikatnie odchylony, a po zakończeniu działania wiązki, jest
odłożony na miejsce, tworząc naturalny opatrunek. Zabieg trwa zaledwie 25 min. na obydwoje oczu i
pacjent już po kilku godzinach widzi ostro, szczególnie obiekty w dali. Po 24 godzinach może powrócić
do codziennych zajęć. Czas gojenia, w zależności od indywidualnych tendencji organizmu, trwa około
miesiąca. W tym czasie nie należy trzeć oczu, nie korzystać z basenu oraz sauny, używać okularów
przeciwsłonecznych i nie przebywać w zadymionych czy zakurzonych pomieszczeniach. Krople z
antybiotykiem stosuje się z reguły około 2 tygodnie, natomiast nawilżające 1-3 miesiące. Niekiedy
podawane są krople sterydowe.  Po zabiegu należy szczególnie uważać, aby nie nastąpił uraz oka.
Metoda LASIK nie jest polecana dla osób uprawiających sporty kontaktowe. Przeprowadzenie zabiegu
tą metodą nie jest możliwe w przypadku cienkiej rogówki, wtedy polecana jest metoda LASEK  lub
Epi-LASIK.

LASEK (laser subephithelial keratomileusis) - metoda stosowana jest przeważnie w przypadku

zbyt cienkiej rogówki u kandydata oraz wtedy, gdy inne metody są niewskazane z jakiegoś powodu.
W metodzie LASEK aplikuje się roztwór alkoholu, który umożliwia zmiękczenie i odsunięcie na czas
działania lasera, wierzchnią warstwę nabłonka rogówki. Następnie operator precyzyjnie
repozycjonuje nabłonek i zakłada pacjentowi szkła kontaktowe jako opatrunek, które należy nosić w
ciągu 4 - 7 dni. Po tym okresie, lekarz w czasie wizyty kontrolnej, usuwa soczewki. Sam zabieg jest
bezbolesny, przeprowadzany w znieczuleniu kropelkowym, dolegliwości bólowe mogą pojawić się
kilka godzin po zabiegu i trwać do 3-5 dni. W tym czasie należy przyjmować środki przeciwbólowe,
które otrzymają Państwo po zabiegu od obsługi. Leki przciwzapalne i antybiotyk w formie kropli do
oczu przyjmuje się według zaleceń lekarza, zwykle do 14 dni. Krople nawilżające używa się około 1-2
miesięcy. Do codziennych zajęć można wrócić po 3-6 dniach, stosując się do wskazówek lekarza.
Ostrość widzenia po LASEKu poprawia się stopniowo. Prawidłowe widzenie pojawia się zwykle po
około 2-4 tygodniach.

4. Metody chirurgiczne korygowania stożka rogówki

1. Cross-linking (CXL)

To fotoutwardzanie rogówki. Najpierw zakrapla sie do oka specjalną substancję

fotouczulającą (ryboflavinę). Potem naświetla rogówkę lampą UV (nie jest to laser). Cross-linkig
możemy zastosować również u pacjentów z tzw. cienką rogówką - w takich przypadkach zakraplamy
hypotoniczną ryboflawinę.
Ważne:

Cross-linking to jedna z metod terapii stożka rogówki. Na ostatnim Kongresie ECRS (Wiedeń,

wrzesień 2011) potwierdziły się nasze obserwacje: najlepsze efekty terapeutyczne daje naświetlanie
rogówki po uprzednim zdjęciu nabłonka (jak w przygotowaniu do korekcji laserowej) i zakraplaniu
ryboflawiną. W niektórych ośrodkach stosuje się procedurę bez zdejmowania nabłonka - tak
wykonany zabieg nie przyniesie oczekiwanego efektu terapeutycznego. W naszej klinice stosujemy

cross-linking od początku 2007 roku. Tą metodę zastosowaliśmy już u ponad 250 pacjentów (dane na
początek 2012 r.)

2. Pierścienie śródrogówkowe INTACS:

Specjalnie dobierane w zależności od wielkości astygmatyzmu. W czasie operacji lekarz

wprowadza ringi w specjalne kanaliki w rogówce. W ten sposób uwypuklenie stożek) jest spłaszczane.
W niektórych przypadkach zaleca się dodatkowo utwardzenie rogówki zabiegiem cross-linking (po
upływie 2-5 miesiecy od zabiegu INTACS).
Ważne:

Pierscienie śródrogówkowe INTACS posiadają atest FDA. Wieloletnie obserwacje

potwierdziły, że INTACS są trwałe, nie łamią się, dają dobre, długoletnie efekty, czeego nie można
powiedzieć o innego typu pierścieniach, które - od niedawna w Polsce - są proponowane pacjentom.

Wykład X

Wskazania do wykonania badań elektrofizjologicznych

Wskazania do wykonania badań elektrofizjologicznych; Diagnozowanie:

•   pacjentów dorosłych z zaburzeniami neurologicznymi i wrodzonymi wadami wzroku
•   dzieci z trudno wytłumaczalnym znacznym pogorszeniem widzenia
•  Monitorowanie leczenia farmakologicznego mogącego mieć ujemny wpływ na

funkcjonowanie siatkówki i nerwu wzrokowego

Rodzaje badań:

1.  Elektroretinogram (ERG)
2.  Elektrookulogram (EOG)
3.  Wzrokowy potencjał wywołany (visual evoked potential – VEP)

2. Metody stymulacji przy zapisie elektroretinogramu

Pod wpływem impulsu wytwarza się na siatkówce potencjał. Aby go zmierzyć potrzebujemy do

użycia miernika składającego się dwóch elektrod, gdzie jedną przezroczystą elektrodę przykładamy
do rogówki a drugą do policzka. Aby zmierzyć wywołany potencjał ustawiamy pacjenta w warunkach
podobnych do badań perymetrycznych, przy pomocy Modulatora Ganzfelda. Jest to czasza w której
puszczane są bodźce świetlne (zazwyczaj są to błyski świetlne trwające milisekundę) i w trakcie ich
puszczania pacjent obserwuje punkt fiksacyjny.

3. Powstawanie zapisu ERG

• Czasza stymultora GS jest impulsowym źródłem światła o luminancji do 2x10

cd/m

• Pobudzenie głównie zewnętrznych warstw komórek siatkówki t.j. fotoreceptorów, powoduje

ich hiperpolaryzację. Globalny efekt w zapisie ERG w postaci ujemnego impulsu zw. falą a.

• Reakcją na hiperpolaryzację receptorów jest depolaryzacja komórek bipolarnych i komórek

Müllera– fala b. (prądy w obszarze pozakomórkowym związane ze zmianą koncentracji jonów
potasu) .

• Załamanie narastającego zbocza fali b, zwane potencjałem oscylacyjnym jest odpowiedzią

elektryczną komórek amakrynowych.

Analiza zapisu ERG
Główne znaczenie diagnostyczne ma stosunek amplitud b/a, czas upływający od zadziałania bodźca
świetlnego do wystąpienia maksimum fali b i pojawiane się potancjału oscylacyjnego.
Gdy b/a < 2 występuje jakaś patologia układu naczyniowego siatkówki
O patologiach w obrębie siatkówki świadczy też maksimum fali b pojawiające się z opóźnieniem > 40-
50 ms

Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki – zaburzenie fali a
Zanik siatkówki – zaburzenie fali b
Zwyrodnienie siatkówki – zaburzenie fali b
Zaburzenia krążeniowe (naczynia wł.) – zaburzenia fali fali b
Cukrzyca – potencjał oscylacyjny
Niedrozność żyły centralnej – potencjał oscylacyjny

4. Zmiany cukrzycowe w zapisie ERG typu pattern

Generacja szachownicowego rozkładu natężenia światła w obszarze plamki żółtej i w obszarze

przylegającym z odwracaniem kontrastu. Zapis rozpoczyna się po impulsie z odwróconym kontrastem

W cukrzycy dochodzi do dysfunkcji komórek zwojowych rejonu plamki.

Zmiany w zapisie:
obniżenie amplitudy dodatniej P50 i wydłużenie latencji fali N95 czyli opóźnienie impulsu N95

Powstawanie i interpretacja okulogramu

Elektrookulogram (EOG) - metoda diagnostyczna polegająca na zapisie potencjału

spoczynkowego w pobliżu gałek ocznych. Badanie to stosuje się w diagnostyce okulistycznej i detekcji
ruchu oczu.
W tym celu wykrycia ruchu oczu do skóry około oka, przyklejane są elektrody mierzące potencjał.
Oko, ze względu na swoją budowę, można uznać za dipol elektryczny, przy czym ładunek ujemny jest
z "tyłu" oka, bliżej mózgu. Przy poruszaniu okiem, zmienia się rozłożenie ładunku, co można
rejestrować przy pomocy wspomnianych elektrod.
Badanie ruchu gałek ocznych jest wykorzystywana w dziedzinie zwanej neuromarketing w celu
zbadania, na co osoba poddana badaniu zwraca uwagę przy wyświetlaniu jej reklamy lub
pokazywaniu strony internetowej.

EOG jest metodą rejestrującą zmiany potencjału podstawowego oka, świadczącego o czynności

elektrycznej siatkówki, gdzie wykorzystywane są skrajne diody białej czasy GZ. Między rogówką a
siatkówką znajduje się stała różnica potencjałów (60mV), przy czym rogówka ma potencjał dodatni, a
siatkówka ujemny. Pod wpływem bodźca świetlnego potencjał podstawowy zmienia się (okresowo
wzrasta). Jeśli po obu stronach gałki ocznej umieści się elektrody, to dodatni ładunek będzie miała
elektroda po stronie rogówki, a przy ruchach gałki ocznej ładunek elektrody będzie się zmieniał.

Potencjał będzie miał charakter sinusoidalny i na podstawie różnic stosunków amplitudy możemy

mieć wykazane klinicznie istotne schorzenia jak:



Chorobę Besta (choroby siatkówki prowadzące do ślepoty)



Chorobę Stargardta (genetyczna choroba plamki )



Zmiany polewkowe

Wzrokowy potencjał wywołany (VEP) i VEP typu pattern

Wykład XI

1. Jakie parametry fali świetlnej mogą ulegać zmianie przy przejściu przez filtr

Parametry fali świetlnej mogą ulegać zmianie przy przejściu przez filtr:



Amplituda wektora E lub H fali EM



Polaryzacja fali EM



Długość fali (skład widmowy – chromatyczność)



Faza Skład widma fal płaskich (widma częstości przestrzennych)

2. Opisz zjawiska powodujące osłabienie natężenia wiązki światła przechodzącej przez

filtr

Zjawiska powodujące osłabienie natężenia wiązki światła przechodzącej przez filtr:



współczynnik odbicia światła-jest to stosunek natężenia fali odbitej do natężenia fali
padającej. Zależy od wartości współczynnika załamania dwóch ośrodków, przez które
przechodzi światło, wzór:(n_2-n_1)^2/(n_2+n_1)^2



polaryzacja-to zjawisko wykorzystują filtry polaryzacyjne, które zmieniają światło
niespolaryzowane lub spolaryzowane na światło spolaryzowane tylko w jednej określonej
płaszczyźnie lub nawet całkowicie tłumi gdy pada światło spolaryzowane o płaszczyżnie
polaryzacji prostopadłej do „szczeliny“ polaryzatora. Wzorek I_1=I_0*cos^2x



absorbcja swiatła-pewne pierwiastki, cząsteczki mają zdolność pochłaniania fotonów o
określonej dlugości fali dzięki czemu po przejściu przez taki ośrodek są wycinane niektóre
długości fal a reszta przechodzi. Tak działają filtry barwne.

3. Opisz znane Ci zastosowania filtrów w diagnostyce narządu wzroku

Zastosowania filtrów w diagnostyce narządu wzroku:



barwne-angiografia fluoresceinowa, tonometria, badanie przedniej powierzchni gałki
ocznej(film łzowy, zmiany rogówkowe i spojówkowe), widzenie obuoczne(test wortha itd.)



polaryzacyjne(do badania widzenia obuocznego(forie, tropie, roznica fiksacji, fuzja,
stereopsja), rożnicy wielkości obrazów korowych, równoważenie bodźca do akomodacji itd.).

4. Opisz znane Ci zastosowania terapeutyczne filtrów

Zastosowania terapeutyczne filtrów:



450-AMD;



511-zaćma, jaskra, Sensibilidad al deslumbramiento (wrażliwość na olśnienie)