71

Elektronika Praktyczna 7/2003

M I N I P R O J E K T Y

Częstościomierz analogowy

W†czÍstoúciomierzu za-

stosowano popularny timer
NE555, co uczyni³o konstruk-
cjÍ miernika prost¹ i†bardzo
tani¹. Na rys. 1 przedstawio-
no schemat elektryczny uk³a-
du.

Prezentowany czÍstoúcio-

mierz ma za zadanie przetwo-
rzenie czÍstotliwoúci wejúcio-
wej na napiÍcie, ktÛrego war-
toúÊ úrednia jest wskazywana
przez miernik magnetoelekt-
ryczny. Timer 555 pracuje tu-
taj jako przerzutnik monosta-
bilny, wyzwalany impulsami
wejúciowymi. Wype³nienie
impulsÛw wyjúciowych zale-
øy od stosunku czasu trwania
impulsu wyjúciowego do
okresu wyzwalania. Zaleø-
noúÊ ta jest liniowa i†dlatego
moøemy wykorzystaÊ j¹ do
pomiaru czÍstotliwoúci.

Miernik ma dwa wejúcia:

jedno s³uøy do pomiaru syg-
na³Ûw prostok¹tnych o†pozio-
mach TTL, drugie do pomia-
ru sygna³Ûw sinusoidalnych.
Sygna³y sinusoidalne s¹ od-
powiednio formowane we

wzmacniaczu wejúciowym,
z³oøonym z†tranzystorÛw T1
i†T2.

Ma³y pobÛr pr¹du przez

miernik kwalifikuje go do za-
silania bateryjnego. Za jego
pomoc¹ moøna mierzyÊ czÍs-
totliwoúci w†zakresie od 20
Hz do 200 kHz, w†czterech
zakresach pomiarowych prze-
³¹czanych zworkami
ZW1...ZW4. Ze wzglÍdu na
niewielki pobÛr pr¹du mier-
nik moøe byÊ z†powodzeniem
zasilany z†baterii 9V.

Miernik wykonano na jed-

nostronnej p³ytce drukowa-
nej, ktÛrej schemat montaøo-
wy pokazano na rys. 2. Uk³ad
po prawid³owym zmontowa-
niu i†w³¹czeniu zasilania za-

czyna pracowaÊ od razu,
wymaga jedynie wyska-
lowania. W†tym celu po-
winniúmy posiadaÊ ge-
nerator sygna³u o†czÍs-
totliwoúci 20 Hz...200
kHz oraz miernik czÍs-
totliwoúci. Za pomoc¹
zworek (jumperÛw lub
innych prze³¹cznikÛw)
wybieramy zakres, na

Nie od dziú

wiadomo, øe z†555

moøna zrobiÊ wszystko -

jeden z†przyk³adÛw

przedstawiamy

w†artykule.

Rekomendacje:

proúciutki przyrz¹d

laboratoryjny, za

pomoc¹ ktÛrego moøna

wykonaÊ ca³kiem

powaøne pomiary.

ktÛrym przeprowadzimy re-
gulacjÍ, nastÍpnie do wejúcia
pomiarowego przyk³adamy
sygna³ o†maksymalnej czÍs-
totliwoúci odpowiadaj¹cej da-
nemu zakresowi. RÛwnolegle
z†generatorem, na wejúcie
moøemy kontrolnie pod³¹-
czyÊ cyfrowy miernik czÍs-
totliwoúci. Potencjometrem
danego zakresu, obserwuj¹c
wskazania miernika wychy-
³owego, ustawiamy wskazÛw-
kÍ na maksimum wskazaÒ.
Tak samo postÍpujemy pod-
czas regulacji na pozosta³ych
podzakresach.
Krzysztof Górski, AVT
[e-mail]

Wspólną cechą układów opisywanych w dziale "Miniprojekty" jest łatwość ich praktycznej realizacji.

Zmontowanie układu nie zabiera zwykle więcej niż dwa, trzy kwadranse, a można go uruchomić w ciągu
kilkunastu minut. Układy z „Miniprojektów” mogą być skomplikowane funkcjonalnie, lecz łatwe w montażu
i uruchamianiu, gdyż ich złożoność i inteligencja jest zawarta w układach scalonych. Wszystkie układy
opisywane w tym dziale są wykonywane i badane w laboratorium AVT. Większość z nich znajduje się
w ofercie kitów AVT, w wyodrębnionej serii „Miniprojekty” o numeracji zaczynającej się od 1000.

WYKAZ ELEMENTÓW

Rezystory
R1: 10k

Ω

R2...R4: 100k

Ω

R5: 33k

Ω

POT1...4: 100k

Ω

POT5: 1k

Ω

Kondensatory
C1, C2: 1nF
C3: 47nF
C4: 4,7nF
C5: 470pF
C6: 56pF
C7: 10nF
C8, C9: 100nF
C10: 100

µF/16V

C11: 220

µF/16V

Półprzewodniki
T1: BC327
T2: BC547
US1: NE555
US2: 78L05

P³ytka drukowana jest dostÍpna
w AVT - oznaczenie AVT-1369.

Wzory p³ytek drukowanych
w formacie PDF s¹ dostÍpne
w Internecie pod adresem:
http://www.ep.com.pl/?pdf/
lipiec03.htm oraz na p³ycie
CD-EP7/2003 w katalogu PCB.

Rys. 1

Rys. 2

Elektronika Praktyczna 7/2003

72

M I N I P R O J E K T Y

Na rys. 1 przedstawiono

schemat elektryczny urz¹dze-
nia. Jego konstrukcjÍ moøna
podzieliÊ na trzy bloki funk-
cjonalne: blok linii, blok za-
silania i†generator sygna³u
akustycznego.

Blok linii z†blokiem zasi-

lania umoøliwia bezpoúred-

nie pod³¹czenie urz¹dzenia
do linii telefonicznej oraz za-
silanie generatora. Generator
zbudowano na timerze NE555
pracuj¹cym w†trybie astabil-
nym. Jest on ürÛd³em zak³Û-
caj¹cego sygna³u akustyczne-
go.

Po pod³¹czeniu urz¹dze-

nia do linii telefonicznej bÍ-
d¹cej w†stanie spoczynku
(napiÍcie 48...60 V), dioda
Zenera D1 zaczyna przewo-
dziÊ wprowadzaj¹c tranzystor

T1 w†stan prze-
wodzenia, co
powoduje za-
b l o k o w a n i e
tranzystora T2
i†odciÍcie zasi-
lania generato-
ra. Po obniøeniu
siÍ napiÍcia na

linii telefonicznej poniøej na-
piÍcia Zenera diody D1, dio-
da ta przestaje przewodziÊ,
a†kondensator C1 przez chwi-
lÍ podtrzymuje przewodzenie
T1. Odblokowany tranzystor
T2 w³¹cza zasilanie genera-
tora US1, ktÛry zaczyna wy-
sy³aÊ w†liniÍ akustyczny syg-
na³ zak³Ûcaj¹cy. Dodatkowo
do wyjúcia generatora moøe-
my do³¹czyÊ s³uchawkÍ, ktÛ-
ra umoøliwia monitorowanie
linii telefonicznej.

Uk³ad zmontowano na

jednostronnej p³ytce druko-
wanej, na ktÛrej umieszczono
wszystkie elementy uk³adu.
Schemat montaøowy przed-
stawiono na rys. 2. Urucho-
mienie uk³adu ogranicza siÍ
praktycznie do sprawdzenia
poprawnoúci montaøu i†pod-
³¹czenia linii telefonicznej.

Prezentowane urz¹dzenie

moøe byÊ z†powodzeniem
wykonany przez kaødego po-
cz¹tkuj¹cego elektronika
amatora.
Krzysztof Górski, AVT
[e-mail]

Zabezpieczenie linii telefonicznej

W†artykule

przedstawiono prosty

w†wykonaniu, lecz

skuteczny uk³ad mog¹cy

byÊ jednoczeúnie

ìobroÒc¹î uøytkownika

telefonu stacjonarnego

i†ìdrÍczycielemî

potencjalnych piratÛw

telefonicznych.

Podstawowym

przeznaczeniem

urz¹dzenia jest

zabezpieczenie linii

telefonicznej przed

piratami.

Rekomendacje:

urz¹dzenie przydatne

tym uøytkownikom

telefonÛw, ktÛrzy chc¹

zapewniÊ

bezpieczeÒstwo swoim

rachunkom...

Rys. 1

Rys. 2

WYKAZ ELEMENTÓW

Rezystory
R1, R4: 47k

Ω

R2: 100k

Ω

R3: 100

Ω

R5: 10k

Ω

Kondensatory
C1: 10

µF/63V

C2, C3: 100nF
C4: 47nF
Półprzewodniki
D1: C15V
D2: C4V7
M1: 1,5A/100V
T1: MSPA42
T2: MSPA44
US1: NE555
Różne
Złącze śrubowe ARK

P³ytka drukowana jest dostÍpna
w AVT - oznaczenie AVT-1368.

Wzory p³ytek drukowanych
w formacie PDF s¹ dostÍpne
w Internecie pod adresem:
http://www.ep.com.pl/?pdf/
lipiec03.htm oraz na p³ycie
CD-EP7/2003 w katalogu PCB.