2013-01-18
1
Ćwiczenie 3
Projekt budowlany
przepompowni ścieków
część technologiczna
Standardowe średnice przepompowni
ścieków
Średnica
800
1000
1200
1400
1500
1600
1800
2000
2500
2600
P
ro
je
kt
o
w
an
ie
in
d
yw
id
u
al
n
e
Materiał
PEHD
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Beton B45 wg
DIN 4034
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
3000
Polimerobeton
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Polietylen
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Laminaty
poliestrowo
szklane
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
2200
Beton
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Wylewane
na
placu
budowy
2013-01-18
2
Standardowe średnice przepompowni
ścieków
Standardowe średnice zbiorników wykonanych z
elementów żelbetowych kl. B45:
1000, 1200, 1500, 2000, 2500, 3000
Standardowe średnice zbiorników wykonanych z
polimerobetonu:
1000, 1200, 1500, 2000
Standardowe średnice zbiorników wykonanych z
laminatów poliestrowo szklanych:
800, 1000, 1200, 1500, 1800, 2000, 2200
Wielkość zbiornika przepompowni zależą od ilości i
nierównomierności dopływających ścieków.
Na życzenie dno zbiornika wykonane jest ze skosami celem
zminimalizowania sedymentacji osadu.
W przepompowniach występuje możliwość zastosowania pomp
firmy: WILO, EMU, METALCHEM, KSB, MEPROZET, ABS, FLYGT,
GRUNDFOS-SARLIN, HYDRO-VACUUM, LFP inne wg wyboru
inwestora.
Etapy projektowania
Obliczenia hydrauliczne – dobór pomp i
pompowni
Dobór pompy/pomp
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika ścieków
Wytyczne wykonania pompowni
Wytyczne układu sterowniczo-zasilającego
Wytyczne montażu i demontażu pomp
Wytyczne eksploatacji pompowni
Zagospodarowanie działki
2013-01-18
3
Obliczenia hydrauliczne
•
Obliczanie wymaganej wydajności pomp:
–
Dane z tematu projektu
–
Pompy należy projektować na maksymalny godzinowy
napływ ścieków Q
hmax
–
W projekcie podano dwie wartości Q
•
Q
hmax
[m
3
/h] – dopływ ścieków
•
Q
hmax
[m
3
/h] – docelowy dopływ ścieków
–
Przy obliczaniu Q
hmax
dla pompowni przyjmuje się dla
bezpieczeństwa, że maksymalne dopływy różnych
rodzajów ścieków zbiegają się w jednym czasie
Obliczenia hydrauliczne
Wydajność Q
p
pompowni powinna być zwiększona o
współczynnik bezpieczeństwa k:
Wydajność Q
p
jest wartością wstępną służącą do doboru pompy,
która w rzeczywistości będzie pracowała z wydajnością w
punkcie przeciącia się charakterystyk:
pompy
i
przewodu tłocznego
= ∙
3
ℎ
2013-01-18
4
Obliczenia hydrauliczne
•
Współczynnik bezpieczeństwa k:
–
Przyjmowany jest w zależności od miejsca lokalizacji pompowni w systemie
kanalizacyjnym
–
Im większy współczynnik tym większa niezawodność i bezpieczeństwo pracy
pompowni
–
Powinien być dobierany ostrożnie gdyż zwiększa koszt inwestycji
–
Wartość współczynnika przyjmuje się z przedziału:
Dla przepompowni jednopompowych i dwupompowych z założoną pracą jednej
pompy
k = 1,10 ÷ 1,40
– przepompownia z 1 pompą
Dla przepompowni dwupompowych z założoną pracą dwóch pomp w godzinach
maksymalnego dopływu
k = 0,8 ÷ 1,20
– przepompownia z 2 pompami
W Z A L E Ż N O Ś C I O D P R Z Y J Ę T Y C H
W A R U N K Ó W P R A C Y P O M P Y
Obliczenia hydrauliczne
•
Współczynnik bezpieczeństwa k:
–
Jeżeli
k < 1,0
– to dopuszcza się pracę dwóch
pomp jednocześnie w godzinie o największym
dopływie ścieków (k=0,8 lub 0,9)
–
Jeżeli
k ≥ 1,0
– jako wydajność przepompowni
przyjmuje się wydajność 1 pompy Q
p
–
Wydajność pompy powinna zapewnić prędkość
przepływu w przewodzie tłocznym w przedziale
v
t
= 0,8 ÷ 2,5 m/s
(średnica przewodów
tłocznych nie powinna być mniejsza od średnicy
króćców tłocznych pomp)
2013-01-18
5
Obliczenia hydrauliczne
•
Obliczenia wysokości podnoszenia pomp:
–
Wysokość podnoszenia dobranej pompy powinna
zapewnić przetłoczenie ścieków do:
a. Studzienki rozprężnej
Obliczenia hydrauliczne
•
Obliczenia wysokości podnoszenia pomp:
–
Wysokość podnoszenia dobranej pompy powinna
zapewnić przetłoczenie ścieków do:
b. Zbiornika
2013-01-18
6
Obliczenia hydrauliczne
•
Obliczenia wysokości podnoszenia pomp:
–
Wysokość podnoszenia dobranej pompy powinna
zapewnić przetłoczenie ścieków do:
c. Kolektora tłocznego (kanału ciśnieniowego)
Obliczenia hydrauliczne
•
Obliczenia wysokości podnoszenia pomp przy
założeniu, że gęstość ścieków γ=1 kg/dm
3
:
Wysokość podnoszenia pomp, powinna uwzględniać wysokość
geometryczną oraz w przypadku pomp zatapialnych, wysokość
strat na przewodzie tłocznym:
•
H
p
- manometryczna wysokość podnoszenia pomp, [m]
•
h
g
- geometryczna wysokość podnoszenia pomiędzy średnim poziomem
ścieków w przepompowni a rzędną wylotu przewodu tłocznego do
odbiornika lub najwyższym punktem przewodu tłocznego, [m]
•
Δh
st
– wysokość strat ciśnienia na przewodzie tłocznym, suma strat
liniowych i miejscowych dla przyjętej średnicy i obliczonego przepływu
Q
p
, [m]
= ℎ + ∆ℎ
2013-01-18
7
Obliczenia hydrauliczne
•
Geometryczna wysokość podnoszenia ścieków
dla przypadku
a
:
•
H
1
– rzędna wylotu przewodu tłocznego do odbiornika lub
najwyższego punktu przewodu tłocznego, [m]
•
H
2
– rzędna zwierciadła ścieków w zbiorniku przepompowni,
[m]
ℎ =
1
−
2
Obliczenia hydrauliczne
•
Rzędna zwierciadła ścieków w zbiorniku przepompowni
dla
przypadku
a
:
•
H
kgr
– rzędna dna najniższego kanału doprowadzającego ścieki, [m.n.p.m]
•
h
3
– awaryjna wysokość w zbiorniku pomiędzy maksymalnym poziomem
ścieków w zbiorniku a dnem kanału dopływowego, [m] (najmniejsza
dopuszczalna wartość h
3
= 0,1 lub 0,15 [m])
•
h
2
– wysokość retencyjna [m], w obliczeniach wstępnych przyjmowana w
wysokości
h
2
= 1,0
[m]
2
=
− ℎ
3
− ℎ
2
2
=
− 0,1 −
1,0
2
=
− 1,1
2013-01-18
8
Obliczenia hydrauliczne
•
Geometryczna wysokość podnoszenia ścieków
dla przypadku
b
:
•
H
2
– rzędna zwierciadła ścieków w zbiorniku przepompowni,
[m]
•
H
3
– rzędna maksymalnego poziomu ścieków w odbiorniku
(zbiorniku), [m]
ℎ =
3
−
2
Obliczenia hydrauliczne
•
Geometryczna wysokość podnoszenia ścieków
dla przypadku
c
:
•
H
2
– rzędna zwierciadła ścieków w zbiorniku przepompowni,
[m]
•
H
4
– rzędna poziomu ścieków w przewodzie odpływowym
(przewodzie ciśnieniowym), [m]
•
h
odb
– wysokość ciśnienia w odbiorniku ścieków (przewodzie
ciśnieniowym), [m]
ℎ =
4
−
2
+ ℎ
!
2013-01-18
9
Obliczenia hydrauliczne
•
Wysokość ciśnienia w odbiorniku dla przypadku
c
:
•
p
t
– ciśnienie manometryczne w odbiorniku ścieków, [Pa]
•
γ – gęstość pompowanego medium, [kg/m
3
]
•
g – przyspieszenie ziemskie, g=9,81 [m/s
2
]
ℎ
!
= " ∙
Obliczenia hydrauliczne
•
Określanie średnicy przewodów tłocznych i strat ciśnienia:
•
Przy ustalaniu średnicy rur należy uwzględnić
dopuszczalne maksymalne i minimalne prędkości
przepływu oraz minimalne średnice rur odpowiednio do
przeznaczenia
•
Średnica przewodu tłocznego nie może być mniejsza od
króćca tłocznego pompy
•
Przy przetłaczaniu ścieków prędkości zalecane:
•
v
t min
= 0,8 m/s
•
v
t max
= 2,5 m/s
•
Wyjątkowo dopuszcza się prędkości
•
v
t min
= 0,7 m/s
•
v
t max
= 3,0 m/s
2013-01-18
10
Obliczenia hydrauliczne
•
Określanie średnicy przewodów tłocznych i strat ciśnienia:
•
W pompach bez elementu tnącego wymagana jest
dodatkowo minimalna średnica rury DN 80
•
Przy przetłaczaniu ścieków pompą z elementem
tnącym dopuszcza się minimalną średnicę rury DN 32
Przepływy w rurociągach
Natężenie przepływu ścieków Q
s
[m
3
/s] w zależności od prędkości
DN
V
min
= 0,7
V
min
= 0,8
V
min
= 2,5
V
min
= 3,0
mm
[m
3
/s]
[m
3
/s]
[m
3
/s]
[m
3
/s]
50
6
6,5
20
24
60
9
11
33
40
80
13
14
45
54
105
22
25
78
94
150
48
54
170
204
200
96
109
342
411
2013-01-18
11
Przepływy w rurociągach
Natężenie przepływu ścieków Q
s
[m
3
/s] w zależności od prędkości
DN
V
min
= 0,7
V
min
= 0,8
V
min
= 2,5
V
min
= 3,0
mm
[l/s]
[l/s]
[l/s]
[l/s]
50
1,6
1,8
5,6
6,7
60
2,6
10,7
9,3
11,2
80
3,5
14,5
12,6
15,1
105
6,1
25,1
21,8
26,1
150
13,2
54,3
47,2
56,6
200
26,6
109,5
95,0
114,0
Obliczenia hydrauliczne
•
Określanie średnicy przewodów tłocznych i strat ciśnienia:
•
Na podstawie tych tabel można wstępnie określić jaką
należy przyjąć średnicę przewodu, aby zapewnić
wymaganą prędkość przy danym natężeniu przepływu Q
s
•
Przy doborze średnic należy uwzględnić straty ciśnienia w
tych rurociągach
–
liniowe
–
miejscowe
•
Na podstawie nomogramu należy określić średnicę przewodu
tłoczącego mając:
–
przepływu - Q
p
[dm
3
/s]
–
prędkości - v [m/s]
•
odczytujemy średnicę przewodu tłocznego d.
2013-01-18
12
Nomogram do doboru przewodów tłocznych
Nomogram pozwala na wstępne ustalenie wielkości pompowni i dobór pomp.
Dobór należy skorygować posługując się nomogramami dla zaprojektowanych
rurociągów (średnica, materiał)
v = 1,7
Obliczenia hydrauliczne
•
Określanie wysokości miejscowych strat ciśnienia:
•
ξ – współczynnik strat miejscowych, [-]
•
v – prędkość przepływu za przeszkodą, [m/s]
•
g – przyspieszenie ziemskie, g = 9,81 [m/s
2
]
∆ℎ = # $ ∙
%
2
2
2013-01-18
13
Współczynniki strat miejscowych
Kształtka
DN
z
Zasuwa płaska
50
0,45
65
0,40
80
0,35
100
0,30
150
0,30
200
0,30
Zabezpieczenie przed
przepływem zwrotnym
(zasuwa/klapa zwrotna)
50
1,0
65
1,1
80
0,7
100
0,7
150
1,0
200
2,0
Kolana 90
o
Wszystkie średnice R/D = 1,0
0,5
Wszystkie średnice R/D = 2,5
0,35
Łuki 45
o
Wszystkie średnice R/D = 1,0
0,35
Wszystkie średnice R/D = 2,5
0,2
Wytyczne doboru pomp zatapialnych
•
Po obliczeniu wymaganej wydajności i wysokości
podnoszenia (Qp; Hp), wstępnego ustalenia typu pomp
można dokonać przy użyciu –rodziny charakterystyk –
pola pracy
•
Charakterystykę wydajkości pompy stanowi krzywa w
układzie współrzędnych
Q
(objętościowe natężenie przepływu cieczy) –
H
(wysokość podnoszenia pompy)
•
Podstawową cechą krzywej charakterystyki jest zmiana
wydajności w zależności od wysokości podnoszenia
–
Mała wysokość podnoszenia → duże natężenie przepływu
–
Duża wysokość podnoszenia → małe natężenie przepływu
2013-01-18
14
Wytyczne doboru pomp zatapialnych
•
Opór hydrauliczny sieci przewodów określa
natężenie przepływu z jakim będzie pracowała
pompa
•
Zależność pomiędzy stratami w przewodzie ∆H
a przepływem Q przedstawia się na wykresie
Wytyczne doboru pomp zatapialnych
•
Jeżeli wyznaczony punkt pracy znajduje się pomiędzy
charakterystykami pomp, w takim wypadku należy
postępować :
–
Należy dobrać pompę większą z charakterystyką położoną
powyżej obliczonego punktu (Qp; Hp)
–
Wymagana obliczeniowa wydajność Qp nie powinna
przekraczać maksymalnej wydajności pompy
–
Punkt pracy powinien leżeć w strefie najwyższej
sprawności, najczęściej po środku charakterystyki
2013-01-18
15
Dane do doboru i projektowania przepompowni
Informacje niezbędne przy montażu przepompowni
plan wysokościowo - sytuacyjny,
usytuowanie przepompowni na planie,
uzbrojenie terenu wokół planowanej
przepompowni,
warunki gruntowo - wodne w miejscu
posadowienia przepompowni.
Dane do doboru i projektowania przepompowni
Dane przy projektowaniu przepompowni w sytuacji, gdy nieznane są parametry
doboru pomp ani warunki terenowe dotyczą:
•
dane dotyczące istniejącej i projektowanej sieci kanalizacyjnej,
•
informacja o ilości i charakterze ścieków, szczególnie gdy są to ścieki
przemysłowe lub o dużym ich udziale,
•
ewentualne wymagania organów ochrony środowiska (strefa ochronna, krata,
pompa z rozdrabniaczem, itp.)
•
dane dotyczące warunków gruntowo - wodnych,
•
liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej obecnie lub w
przyszłości,
•
stan sanitarny (wyposażenie sanitarne budynków mieszkalnych),
•
dane o zakładach przemysłowych i większych obiektach użyteczności publicznej
(ilość i jakość odprowadzanych ścieków),
•
dane dotyczące kolektora (kanału) dopływowego: przekrój, spadek, średnica,
zagłębienie, plany rozbudowy istniejących obiektów lub budowy nowych, w
tym:
•
a) wielkość i nierównomierność odpływu ścieków,
•
b) rodzaj i wielkość produkcji,
•
c) charakterystyka jakości ścieków.
2013-01-18
16
Budowa przepompowni ścieków
Przepompownia ścieków zazwyczaj stanowi kompletny
obiekt, dostarczany w całości na miejsce montażu,
składający się z następujących elementów:
–
zbiornik (komora pompowni),
–
pompy zatapialne,
–
układ hydrauliczny (rurociągi, armatura),
–
układ sterowniczo - alarmowy.
WILO Polska dostarcza przepompownie ścieków w
dwóch rodzajach wykonania:
1. przepompownie ze zbiornikiem z tworzywa sztucznego
WILO - Drain WS,
2. przepompownie ze zbiornikiem z laminatu poliestrowo-
szklanego (WPS).
Pokrywa pompowni
W zależności od lokalizacji pompowni, pokrywę
pompowni stanowi:
•
zamknięcie z laminatu poliestrowo - szklanego,
stali nierdzewnej lub aluminium, przy lokalizacji
poza ciągami komunikacyjnymi, w miejscach nie
narażonych na naprężenia dynamiczne,
•
Płyta żelbetowa - dla pompowni zlokalizowanych
w ciągach komunikacyjnych z włazem
umożliwiającym montaż i demontaż pomp
2013-01-18
17
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika
•
Należy ustalić minimalną wymaganą objętość
zbiornika retencyjnego V
rmin
, którą oblicza się dla
najbardziej niekorzystnych warunków pracy
•
Objętość zbiornika wyrównawczego musi
zapewnić normalne warunki pracy pomp i
kanałów, tzn. odpowiednią częstotliwość
włączania pomp oraz uniknięcie podtopienia
kanałów sieci grawitacyjnej doprowadzających
ścieki.
Ilość włączeń jest bardzo istotnym parametrem,
który decyduje o trwałości pomp. Przy obliczeniach
minimalnej objętości retencyjnej zbiornika V
rmin
,
należy dążyć, aby rzeczywisty cykl pracy
pojedynczej pompy, w najbardziej niekorzystnych
warunkach, mieścił się w przedziale
T = 3÷10 [min],
co daje częstotliwość włączeń
h = 20 ÷6
[1/h],
zwiększa się ją w przypadku konieczności
znacznego zmniejszenia zbiornika przepompowni.
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika
2013-01-18
18
Zależność do obliczania objętości retencyjnej
zbiorników przepompowni:
gdzie:
Q
p
- wydajność przepompowni, [m
3
/h]
T - długość cyklu pracy pompy, [min]
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika
&
'(
=
Q
p
∙ T
240 m
3
Przedstawioną zależność można przekształcić z
uwzględnieniem dopuszczalnej częstotliwości
włączeń jednej pompy :
w którym dopuszczalna liczba włączeń określona
jest czasem najkrótszego cyklu pracy pompy
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika
&
'(
=
Q
p
∙ T
4 ∙ 60 =
Q
p
4 ∙ η m
3
η =
60
T 1/h
2013-01-18
19
Jeżeli zamontowane są dwie pompy pracujące na
przemian, rzeczywista długość cyklu pracy układu
pomp skróci się o połowę i powyższy wzór
przyjmuje postać:
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika
&
'(
=
Q
p
4 ∙
T
2 ∙
1
60 =
Q
p
8 ∙ η m
3
Dobór średnicy i wysokości retencyjnej
zbiornika przepompowni
Znając wymaganą objętość retencyjną V
rmin
należy określić
średnicę zbiornika D [m]
gdzie:
v – min prędkość dopływu ścieków v>0,7 m/s
oraz wysokość retencyjną h
r
pamiętając, iż musi być spełniony
warunek:
gdzie:
Vr - objętość retencyjna wybranego typu przepompowni
dla założonej wysokości h
r
, [m
3
].
2 = 3
4 ∙ Q
p
v ∙ π m
& ≥ V
r min
2013-01-18
20
Za doborem większej średnicy przemawiają względy
bezpieczeństwa w wypadku awarii przepompowni.
Należy również zapewnić minimalną średnicę zbiornika do
zamontowania jednej lub dwóch pomp.
Przyjęcie zbyt dużej średnicy może powodować
niekorzystne zjawiska, związane z powstawaniem na
powierzchni ścieków tzw. kożucha lub osadzanie się
zanieczyszczeń na dnie, stąd wymiary pompowni należy
dobierać ostrożnie, pamiętając o możliwym zagłębieniu
zbiornika w danych warunkach gruntowo - wodnych.
Dobór średnicy i wysokości retencyjnej
zbiornika przepompowni
Rzeczywista wysokość retencyjna
Po wybraniu przepompowni, należy następnie obliczyć
rzeczywistą wysokość retencyjną h
rp
, przy której
przepompownia powinna pracować:
przy założeniu, że:
Zwiększenie wysokości retencyjnej pozwala zmniejszyć
częstotliwość włączania pomp, ewentualnie zmniejszyć
średnicę zbiornika.
ℎ
=
4 ∙ V
r min
π ∙ D
2
m
ℎ
≥ 0,3 m
2013-01-18
21
Zagłębienie przepompowni ścieków
Maksymalne zagłębienie przepompowni, ze względu na koszty
wykonania i trudności eksploatacyjne, nie powinno przekraczać
MAX 7,0 [m].
Głębokość przepompowni składa się z wysokości:
h
c
- całkowita głębokość zbiornika przepompowni ścieków, [m],
h
n
- zagłębienie kanału napływowego, [m],
h
a
- wysokość poziomu alarmowego, [m] (minimalna wartość
h=0,10 [m]),
h
rp
- rzeczywista wysokość retencyjna, [m],
h
min
- wysokość poziomu wyłączenia, uwarunkowana minimalnym
napełnieniem zbiornika dla poszczególnych typów pomp,
[m].
ℎ
<
= h
n
+ h
a
+ h
rp
+ h
min
m
Rzędna dna komory:
H
d
-rzędna dna komory, [m.n.p.m],
H
t
- rzędna terenu w miejscu posadowienia
przepompowni, [m.n.p.m]
= H
t
− h
c
m
Zagłębienie przepompowni ścieków
2013-01-18
22
Elementy projektu
Obliczenia hydrauliczne – dobór pomp i
pompowni
Dobór pompy/pomp
Obliczenie wymaganej objętości zbiornika ścieków
Opis układu sterowniczo-zasilającego
Wytyczne montażu i demontażu pomp
Wytyczne eksploatacji pompowni
Zagospodarowanie działki
Zagospodarowanie działki